Morgunblaðið - 25.09.1982, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 1982
I>órir S. Gudbergsson Ár aldradra XV
Félagsleg
ráðgjöf og þjónusta
við aldna
á vegum
Reykjavíkurborgar
Frá stofnun Félagsmála-
stofnunar Reykjavíkur hefur
verið rekin þar sérstök deild
sem annast hefur velferðarmál
aldraðra. Sérstakur deildar-
fulltrúi var þá ráðinn en hafði
einnig haft með höndum allan
veg og vanda að uppbyggingu og
skipulagningu félagsstarfsins í
borginni.
Fljótlega kom í ljós að þörf
fyrir félagslega þjónustu og
ráðgjöf við lífeyrisþega var
mjög brýn og var útilokað að
einn starfsmaður gæti annað
allri þeirri þjónustu ásamt yfir-
stjórn og skipulagningu félags-
starfsins. öldnum fjölgaði ört
og brátt var ráðinn annar
starfsmaður, fyrst í hálft starf
en síðan í heilt.
Um margra ára skeið voru
aðeins tveir starfsmenn við
þessa deild Félagsmálastofnun-
ar en fyrir fáeinum árum bætt-
ist þó við starfsmaður í hálfu
starfi. Nú eru lífeyrisþegar í
Reykjavík orðnir um 11.000. Er
mjög erfitt fyrir starfsmenn að
sinna öllum þeim verkefnum
sem þarf að inna af hendi.
Margir hafa spurt að undan-
förnu hvaða mál sé unnt að
leita með til stofnunarinnar og
skulu nú nefnd fáein dæmi því
til skýringar. Dæmin eru að
vísu „búin til“ þar sem starfs-
menn fara með mál skjólstæð-
inga sem algjört trúnaðarmál,
en þau eiga sér samt sínar hlið-
stæður.
1. 65 ára ekkja leitaði ráða
(þó að aldurinn sé yfirleitt
bundinn við 67 ár) þar sem hún
hafði nýlega misst mann sinn.
Hún hafði aldrei verið útivinn-
andi og maður hennar aldrei
greitt í neinn lífeyrissjóð. Ekkj-
an var sjálf bágborin til heils-
unnar og treysti sér engan veg-
inn að leita eftir vinnu á al-
mennum markaði en fjárhags-
áhyggjur íþyngdu henni mjög.
Þar sem hún hafði ekki náð
lögbundnum aldri til þess að
njóta lífeyris frá Trygginga-
stofnun ríkisins hafði hún nú
engar tekjur sér til framfæris
og átti því m.a. á hættu að
missa húsnæðið. Hún átti þó
rétt á ekknabótum um hálfs árs
skeið, en í þessu tilviki hefði
verið gott ef til væru reglur um
rétt lífeyrisbóta áður en við-
komandi næði 67 ára aldri.
Þar sem maður hennar var
fæddur fyrir 1914 gat hún þó
sótt um lífeyri frá Eftirlauna-
sjóði aldraðra og var hagur
hennar þá að nokkru tryggður.
2. 70 ára ekkill leitaði til
stofnunarinnar. Honum hafði
verið sagt upp vinnu fyrirvara-
lítið á miðju ári og hafði árang-
urslaust reynt að fá vinnu ann-
ars staðar. Hann stóð uppi með
þunga skattbyrði frá sl. ári og
þurfti auk þess að greiða 2.500
krónur í húsaleigu á mánuði.
Var nú skrifað til Borgarráðs
og því kynntur hagur þessa ein-
staklings og útsvar hans lækk-
að. Honum var ennfremur tjáð
að við tekjumissinn væri unnt
að sækja um hækkun lífeyris
frá Tryggingastofnun ríkisins
og fá svokallaða tekjutryggingu
og heimilisuppbót frá þeim
tíma sem hann hætti launa-
vinnu.
3. Hringt var til stofnunar-
innar og sagt að 87 ára kona
lægi ósjálfbjarga heima hjá sér
og hefði hún verið veik í ein-
hvern tíma.
Þegar konan var heimsótt
kom í ljós, að hún hafði verið
veik í nokkra daga og ekkert
komist út úr húsi. Hún var ein-
stæðingur og átti enga að sem
hjálpuðu henni. Hún hafði eng-
an síma og var því þegar haft
samband við heimilislækni sem
kom konunni á sjúkrahús. Við
nánari athugun kom einnig í
Ijós að konan bjó í algjörlega
óíbúðarhæfu húsnæði, niður-
gröfnum kjallara með litlum
gluggum, sem að auki var erfitt
að opna.
Þegar konan kom heim af
sjúkrahúsinu var henni hjálpað
með að sækja um húsnæði hjá
Félagsmálastofnuninni, beðið
um heimilishjálp þrisvar í viku
og auk heimilisuppbótar (sem
þeir eiga rétt á, sem búa einir
og hafa litlar tekjur) var einnig
sótt um heimilisuppbót til
Tryggingastofnunarinnar, og
eiga þeir rétt á því sem nota dýr
lyf að staðaldri, þurfa á stöð-
ugri læknishjálp að halda eða
fara að staðaldri í meðferð.
Þessi dæmi eru aðeins örfá af
fjöldamörgum sem starfsmenn
Félagsmálastofnunarinnar hafa
á sinni könnu. Á sl. ári leituðu
um 800 einstaklingar, aldnir, til
stofnunarinnar, sum málin voru
einföld úrlausnar, önnur erfið
og nær óléysanleg. Óhætt er því
að fullyrða að brýn nauðsyn er
á því að auka félagslega ráðgjöf
við aldna til muna á næstunni,
svo að hún geti að nokkru h'ald-
ist í hendur við þann fjölda líf-
eyrisþega sem nú býr í Reykja-
vík og eykst stöðugt.
Birgir Valdórs-
son — Á kveðjustund
Undarlegt er þetta líf, litróf
þess svo óendanlega margbrotið,
örlagaþræðirnir svo flóknir og
margslungnir.
Einn hlýtur gáfur, gæfu og
glæstan frama, annar fær engan
slíkan auð í sinn hlut.
Sumir eiga bjarta lífsleið, aðrir
ganga grýttan stíg.
Einn höndlar hamingjuna, ann-
ar leitar án afláts árangurslaust.
Aðstæður og kjör eru ætíð mis-
jöfn, allt frá allsnægtum til ör-
birgðar.
Og um allt þetta gildir, að ekk-
ert er algilt eða varanlegt og flest-
ir eru á miðri lífsgæfuleiðinni eða
einhvers staðar nær útjaðri and-
stæðnanna. Þessar hugsanir verða
áleitnari, þegar við stöndum and-
spænis óvæntum og sviplegum
endalokum á gönguferð lífsins.
Og nú svo skjótt og hörmulega
er lifsganga Birgis mins Valdórs-
sonar á enda runnin. Skyldi þá
ekki efst í huga okkar í villtu vel-
ferðarkapphlaupinu, hve oft við
gleymum skyldum okkar við þá,
sem á einhvern hátt bera skarðan
hlut úr býtum og eiga örðugt á
lífsbrautinni af ýmsum ástæðum?
Birgir minn var ekki til auðs
borinn, æska hans og ævi var eng-
um blómum prýdd, auðna hans
aldrei slík að hann væri umvafinn
yl og birtu. Þó átti hann vissulega
sínar ánægju- og gleðistundir,
hann lifði að hluta til í ímynduð-
um draumaheimi, sem veitti hon-
um áreiðanlega talsverðan auð hið
innra.
Við hljótum að játa, að samfé-
lag hans gaf frá sér heldur kaldan
andblæ á köflum, en frá mörgu
góðu fólki blésu þó þíðvindar í
hans garð. Sjálfur átti hann
næma strengi góðvildar og hjálp-
fýsi, sem best lýsti sér gagnvart
systkinum hans og sáttur var
hann að kalla við allt og alla.
Hefðbundin æviminning á þetta
ekki að vera. Án þess að öðrum sé
vikið, kemst ég ekki hjá því að
minnast þess, að nýlátin er sú, er
ég fann, að hann unni mest, amma
hans Halldóra. Þar átti hann barn
og unglingur hið örugga athvarf,
sem aldrei brást.
Að miklu þreytti hann sína
lífsgöngu einn og oft hvarf hann á
vit bóklesturs, sem veitti honum
mikið.
Starfssvið hans var einhæft og
erfiði bundið. Margt verkið leysti
hann vel af hendi og væri honum
sýndur trúnaður, vildi hann í engu
bregðast.
Hann hafði mikla unun af tón-
list, var söngelskur og hafði fal-
lega söngrödd.
Hér heima sat hann löngum hjá
sonum mínum og undi hag sínum
vel í félagsskap þeirra. Á hátíðum
var hann heimilisgestur hin síðari
ár, gladdist með glöðum og lék þá
gjarnan á alls oddi.
Þeirra stunda er nú gott að
minnast.
En nú kemur hann ekki lengur
hér til að bjóða mér í nefið og
spyrja mig, hvernig til takist að
stjórna landinu.
Hin vota sjávaralda varð honum
að grandi og vegferðin er á enda.
Lífssaga hans er á engan hátt
sérstæð, nema fyrir þá sök, að um-
hverfi og aðstæður allar hefðu
miklu getað til bóta breytt honum
til auðnuauka. En umhugsunar-
efni er hún þó okkur öllum, sem
gerst til þekkjum.
Fjölskyldu hans og þeim sem
honum þótti vænt um, eru sendar
samúðarkveðjur og við hér í
Sandhólum sendum honum vin-
hlýja kveðju yfir móðuna miklu og
þar megi verða bjart og hlýtt um-
hverfis hann.
Hann á það einlæglega skilið og
blessuð sé minning hans.
Reyðarfirði, 22. september 1982.
Helgi Seljan
Norrænir málarameist-
arar á fundi hérlendis
Káðstefna Sambands norrsnna
málarameistara var haldin í Keykjavík
dagana 25.—29. júlí sl. Káðstefnan var
haldin á llótel Loftleiðum. Slíkar
ráðstefnur eru haldnar annað hvert ár
til skiptis hjá aðildarlöndunum og
stjórn sambandsins skipa fulltrúar
þess lands sem sér um ráðstefnuna
hverju sinni. Káðstefnuna sóttu 50
málarameistarar frá Norðurlöndunum
fjórum, að auki voru flestir með eig-
inkonur sínar. Þetta var fjölmennasta
mót sambandsins frá upphafí.
Málarameistarafélag Reykjavíkur
gerðist aðili að samtökum norrænna
málarameistara árið 1950 og er
ráðstefna þessi hin fjórða sem hald-
in er hér á landi. Næsta mót sam-
takanna verður haldiö í Svíþjóð og
skipa því fulltrúar Svía stjórn þess
næstu tvö árin. Ráðstefnur sem
þessar hafa aðallega verið fólgnar í
erindaflutningi og skýrslum hvers
lands fyrir sig. Skýrslur þessar eru
mjög fróðlegar um flest það er varð-
ar málefni málaraiðnaðarinnar í
hverju landanna fyrir sig, sem og
gefa glögga mynd af starfsemi sam-
bandanna, ástandi og horfum í þjóð-
arbúinu, þróun launamála, atvinnu-
horfum, fræðslu og menntunarmál-
um iðnarinnar, heilbrigðismálum og
vörnum gegn skaðlegum efnum, svo
eitthvað sé nefnt.
Þá kom fram í skýrslum Noregs
og Svíþjóðar mál, sem vakti tölu-
verða athygli, um hina svokölluðu
„svartamarkaðsvinnu" fram-
kvæmda bæði af faglærðum og
ófaglærðum. í Svíþjóð hefur komið í
ljós að slík vinna er mjög um-
fangsmikil, því að um 18 þúsund
menn munu stunda málarastörf
með þessum hætti allan ársins
hring.
I Noregi starfaði þriðji hver
Norðmaður við slíka starfsemi í 110
tíma á ári og fékk 4.000 n.kr. greidd-
ar fyrir. Spurningin var hve mikið
hefur tapast í ríkiskassa þessara
landa? Hvernig skyldi ástandið vera
í þessu hér á landi?
Erindaflutningur á ráðstefnunni
var skýrður með myndum. Af ís-
lands hálfu flutti Rögnvaldur Gísla-
son erindi, ásamt skýringamyndum
um alkaliskemmdir í steinsteypu.
Húseigendur
Viöhald — Nýlagnir
Þarft þú aö endurnýja raflagnir, auka lýsingu, fá
dyrasíma eöa breyta raflögnum fyrir heimilistæki?
Viö bætum úr því, þar aö auki tökum viö aö okkur aö
mæla og yfirfara rafkerfi.
Önnumst einnig nýlagnir, raflagnateikningar og veit-
um ráðleggingar varöandi lýsingu.
Vanir menn. Fljót og góö þjónusta.
Róbert Jack hf.
löggiltir ratverktakar
Flúöaseli 32, 109 Rvík.
Símar: 75886
raóauglýsingar — raöauglýsingar — raöauglýsingar
Austurlandskjördæmi
Aöalfundur kiördæmlsráös Sjálfstæöisflokksins í Austurlandskjör-
dæmi veröur haldlnn á Reyöarfiröi, laugardaginn 25. sept. og hefst
hann kl. 10 árdegis í Félagslundi. Venjuleg aöalfundarstörf. Á fundinn
mæta alþingismennirnir Birgir isleifur Gunnarsson og Egill Jónsson.
Stjórnln.
Akurnesingar
Minnum á fundína um bæjarmálefni meö bæjarfulltrúum Sjálfstæöis-
flokksins 2. og 4. sunnudag hvers mánaöar í Sjálfstæöíshúsinu kl.
10.30. Næsti fundur veröur sunnudaginn 26. september.
Sjálfstæöisfélðgin Akranesi.
Haustmót Sjálfstæöis-
félaganna á Austurlandi
veröur i Félagslundi, Reyöarfiröi, laugardaginn 25. september og
hefst kl. 20. meö borðhaldi og skemmtidagskrá. A eftir leikur fyrir
dansi hljómsv. Steingríms Stefánssonar til kl. 3. Alllr velkomnlr. Gest-
ur mótsins er Birgir Isleifur Gunnarsson alþingismaöur.
Undlrbúnlngsnefnd.
Hvöt félagsfundur
Mánudaginn 27. september kl. 20.30 í Val- 1
höll.
Fundarefni: *
Borgarmál: frummælandi Davíö Oddsson I
borgarstjórí. 1
Fundarstjóri: Erna Hauksdóttir.
Hvatarkonur eru hvattar til aö mæta og hafa i
meö sér gesti.
Stjórnin. %
Stöðvarfjörður — Breiö-
dalur — Beruneshreppur
— Djúpivogur og Geit-
hellnahrepur
Stofnfundur sjálfstæöisfélags fyrlr ofangreinda hreppa veröur haldinn
i Staöaborg sunnudaginn 26. september kl. 15.
A fundinn mæta Egill Jónsson, alþinglsmaöur, og Inga Jóna Þóröar-
dóttir.
Undlrbúnlngsnetnd.