Morgunblaðið - 12.10.1982, Síða 26

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1982
Neytandinn og
framleiðandinn
eftir dr. Jón Úttar
Ragnarsson dósent
Nýafstaðin könnun Neytenda-
samtakanna á hamborgurum frá
níu skyndibitastöðum hefur vak-
ið verðskuldaða athygli. Nær
undantekningarlaust tóku fram-
leiðendur henni kurteislega.
Neytendasamtökin ættu að
halda áfram á þessari braut.
Kannanir af þessu tagi verða að
hitta í mark, vera óháðar hags-
munaaðilum og taka gæði með í
reikninginn, ekki einungis verð.
En um leið vaknar spurningin
um tengsi framleiðenda og neyt-
enda. Þurfa þessir aðilar að elda
grátt silfur saman um aldur og
ævi eða eiga þeir einhverja sam-
eiginlega snertifleti?
I þessari grein verður fjallað
um samskipti neytenda og fram-
leiðenda, á hvaða sviðum þeir
eiga samleið og á hvaða sviðum
neytendur og samtök þeirra
verða að fara eigin leiðir.
Framleiðendur
og neytendur
Neytendur þurfa í fyrsta lagi
að átta sig á því að framleiðend-
ur eru ekki upp til hópa óprúttn-
ir kaupahéðnar sem hugsa um
það eitt að græða sem mest á
kostnað samborgaranna.
Þvert á móti eru einlægir og
skynsamir framleiðendur í yfir-
gnæfandi meirihluta, framleið-
endur sem gera sér fyllilega ljóst
FÆDA
OG
HEILBRIGÐI
að hagsmunir þeirra og neyt-
enda eru samtvinnaðir.
Framleiðandinn heimtar að
sjálfsögðu arð. En það er líka
eins gott. Ekkert þjóðfélag hefur
til lengdar efni á að taka við
þrotabúum gjaldþrota fyrir-
tækja og einstaklinga.
Neytendur og skynsamir
framleiðendur vita mætavel að
það er þjóðinni fyrir bestu að
hér rísi sem mest af öflugum al-
íslenskum iðnfyrirtækjum sem
geta mætt erlendri og innlendri
samkeppni.
Hitt er svo annað mál að það
er ekki stundargróði eða há-
markshagnaður sem er besti
vegvísir framleiðandans heldur
að fyrirtæki hans eflist og
standist kröfur neytenda til
frambúðar.
Framleiðendur
og stjórnvöld
Neytendur verða að átta sig á
samskiptum framleiðenda og
stjórnvalda og áhrifum þeirra á
þróun iðnaðarins. Er sá þáttur
stjórnvöldum landsins til lítils
sóma.
Islenskur iðnaður hefur löng-
um átt í vök að verjast vegna
yfirgangs, afskiptasemi og skiln-
ingsleysis stjórnvalda á stöðu
hans. Mætti nefna mörg dæmi
um þá raunasögu.
Vægðarlaus verðlagsákvæði
hafa bitnað illilega á iðnaðinum
og jafnvel valdið því að framleið-
endur hafa varið miklum hluta
af dýrmætum tíma í karp um
óhjákvæmiiegar vöruhækkanir.
En jafnframt hafa stjórnvöld
margsinnis svikist um að rækja
eigin skyldur við iðnaðinn. Þau
hafa engan veginn hirt um að
skapa honum þann jarðveg sem
einn er forsenda framfara.
Gott dæmi um þetta (sjá fyrri
grein) er íslensk matvælalöggjöf
sem er úrelt og úr sér gengin og
hefur ýtt undir rugling og ring-
ulreið í stað þess að stuðla að
markvissri framþróun.
Ábyrgð
framleiðenda
En íslensk stjórnvöld eiga ekki
ein sök á því hve íslenskur iðnað-
ur hefur átt erfitt uppdráttar.
Þar eiga framleiðendur sjálfir
og samtök þeirra nokkurn hlut
að máli.
Það er staðreynd sem ekki
verður umflúin að íslenskur iðn-
aður er yfirleitt ekki í farar-
broddi í vöruþróun eða vöru-
merkingum, gæðaeftirliti,
menntunarstigi eða rannsókn-
um.
Hitt er ljóst að það eru ein-
mitt þessir þættir auk sam-
keppninnar, sem helst stuðla að
framþróun í iðnaði og þar með
þeim framförum sem allir at-
vinnurekendur óska eftir.
Á hátíðis- og tyllidögum tala
forystumenn íslensks iðnaðar
fjálglega um mikilvægi frjálsrar
samkeppni, en þegar á reynir eru
það oft önnur mál sem standa
hjarta þeirra nær.
Það er eðlilegt að framleiðend-
ur kvarti sáran yfir skilnings- og
áhugaleysi stjórnvalda, en það
er óeðlilegt að á sama tíma og
framleiðendur heimta alls kyns
sérfyrirgreiðslu hins opinbera.
Neytendur verða líka að átta
sig á því áð frjáls samkeppni
TROOPER
r
A NORÐURLANDI
V ‘TRÖQ^
SYNINGARSTAÐIR
Raufarhöfn - Kópasker - Húsavík - Reykjahl íð
Akureyri - Dalvík - Ólafsf jörður - Siglufjörður
Hofsós - Sauðárkrókur - Blönduós
x Hvammstangi - Staðarskáli
Borðeyri - Hólmavík
y^<footjia3doo^v^
TROOPER í tómstundum
TROOPER til allra starfa
Isuzu Trooper leggur land undir fót og heldur
í hringferð um íslandtil þess að leyfa
landsmönnum að líta á sig.f förinni verður
einnig hinn vinsæli Isuzu Pick-up. Komið verður
við í öllum landsfjórðungum og mun þá gefast
tækifæri til þess að kynnast kostum þessara
vönduðu vagna frá ISUZU. Nánar mun verða
tilkynnt um tilhögun ferðarinnar í útvarpi.
SÝ/V/nGN^81^/^
T"'K>'*Aí17
“ ^TvaRP/
Bridge
Arnór Ragnarsson
Bridgefélag
Kópavogs
Önnur umferð í þriggja kvölda
tvímenningskeppni var spiluð
fimmtudaginn 7. október. Urslit
í báðum riðlum urðu:
A-riðill: stig
Björn Kristjánsson —
Sigurður Gunnlaugsson 195
Aðalsteinn Jörgensen —
Stefán Pálsson 193
Hrólfur Hjaltason —
Björn Halldórsson 177
B-riðill:
Kristján Blöndal —
Georg Sverrisson 198
Vilhjálmur Vilhjálmsson —
Jónatan Líndal 185
Ásgeir Ásbjörnsson —
Jón Þorvarðarson 184
Meðalskor 165
Að tveimur umferðum loknum
er staðan þessi:
Kristján Blöndal —
Georg Sverrisson 377
Sigurður Sigurjónsson —
Júlíus Snorrason 370
Sturla Geirsson —
Helgi Lárusson 367
Björn Kristjánsson —
Sigurður Gunnlaugsson 360
Vilhjálmur Vilhjálmsson —
Jónatan Líndal 351
Guðmundur Þórðarson —
Þorvaldur Þórðarson 351 I
Þriðja- og lokaumferð þessar-
ar keppni verður haldin fimmtu-
daginn 14. október.
Áðalfundur bridgefélags
Kópavogs verður haldinn laug-
ardaginn 16. október nk. og hefst
kl. 14.00 að Þinghóli við Hamra-
borg. Dagskrá venjuleg aðal-
fundarstörf.
Bridgefélag
Breiðholts
Síðastliðinn þriðjudag var
spilaður eins kvölds tvímenning-
ur og mættu 18 pör og var spilað
í einum 10 para riðli og einum 8
para.
Urslit í 10 para riðlinum urðu
þessi:
1. Guðjón Jónsson —
Gunnar Guðmundsson 135
2. Helgi Skúlason —
Hjálmar Fornason 115
3. Þórarinn Árnason —
Gunnlaugur Guðjónsson 114
Stefán Aðalsteinsson er höfundur Guðbergur Bergsson hefur skrifað
bókar um húsdýrin okkar. söguna um Tótu og tána leikfélaga
—- hennar og myndskreytt bókina.
Átta bækur
frá Bjöllunni
BÓKAÚTGÁFAN Bjallan hefur kynnt
útgáfu átta bóka og er eftirfarandi
tekið úr fréttatilkynningu útgáfunnar:
Stefán Aðalsteinsson, búfjárfræð-
ingur, hefur skrifað bók um íslenzku
húsdýrin og eru í henni um 70 lit-
myndir eftir Kristján Inga Einarsson.
Guðbergur Bergsson hefur skrif-
að bókina Táin hennar Tótu, sem er
skáldsaga um Tótu og besta leikfé-
laga hennar, sem er tá ein. Guð-
bergur hefur einnig teiknað í bók-
ina og segir í tilkynningu útgefenda
að fullorðnir ættu ekki síður en