Morgunblaðið - 11.01.1983, Blaðsíða 42

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 1983
Johan Cruyff
• Á síðasta keppnistímabili var Cruyft maðurinn á bak við sigur Ajax í deildarkeppninni í Hollandi. A miðri
mynd má sjá kappann í leik með liöi sínu.
JOHAN Cruyff er kominn aftur aö Middenweg 401,
heimastöövum Ajax Amsterdam, þar sem hann dvaldist
lengst af sem unglingur, fékk fótboltaáhuga og skapaöi
sér heimsfrægö.
Þaö var meira af neyö en áhuga aö hann áriö 1981 kom
heim aftur og geröi samning viö Ajax. Hollenska viku-
biaðiö „Voetbal Intemational" sagöi ástæöuna þá aö
hann hafi tapað um 42 milljónum í fjárfestingabraski.
Hann hefði getað lýst sjálfan sig gjaldþrota, og þaö var
einmitt þaö sem honum var ráölagt aö gera. En Cruyff
var of stoltur til þess arna. „Ef ég skulda einhverjum
peninga, vil ég borga honum þá til baka.“ Þaö er einmitt
þaö sem hann er aö gera þessa stundina.
Áriö 1978 var talið aö Johan Cruyff hafi veriö búinn aö
hala inn um 70 milljónir króna sem fótboltamaöur og
braskari. Samt sem áöur var hann mjög sparsamur, og
kunni vel til verka í því sambandi. Wim van Hanegem,
stórt nafn í hollenska fótboltanum, gaf þaö í skyn aö
hann liti á þennan sparnaö hjá Cruyff sem nísku. Þegar
þeir tveir voru eitt sinn í sjónvarpsviðtali gaf van Haneg-
em Cruyff sígarettupakka meö þessum oröum: „Nú hef-
uröu loksins tækifæri til aö bjóöa öðrum.“ Cruyff reykti í
þá daga 20—30 sígrettur á dag og sjaldnast sínar eigin.
Það er kannski rangt aö stimpla Cruyff sem nísku-
púka. Allavega lét hann allan inngangseyri frá 65.000
áhorfendum renna til góögerðastarfsemi, þegar hann
spilaöi kveöjuleikinn á móti Bayern MUnchen, grunlaus
um aö skömmu síðar yrði hann féflettur.
Keizer fékk 9 atkvæöi, en Cruyff
5 atkvæöi.
Þegar Cruyff frétti þetta ákvaö
hann aö yfirgefa Ajax og endirinn
varö sá aö hann skrifaöi undir hjá
Barcelona.
Þaö var svo í Barcelona sem
hann komst í samband viö rússn-
eskan fjármálamann, Basilevitsch
aö nafni, heillandi féglæframaöur
sem leit út fyrir aö vera stálheiöar-
legur. Það kom síöan seinna í Ijós
aö hann var skuldum vafinn, og
reyndi að hafa fé af hverjum
manni. Cruyff var engin undan-
tekning og virtist Basilevitsch hafa
hann algerlega á sínu valdi, og
fékk aö ráðstafa peningum hans
aö vild. Basilevitsch byrjaöi á því
að leggja peninga Cruyffs í jaröar-
kaup, fasteignir, sementsútflutn-
ing, málverk og síöast en ekki síst
svínabú í Pýreneafjöllum. I svína-
búiö eitt setti CB International
(Cruyff og Basilevitsch) um 20
milljónir án þess aö þaö skilaö svo
mikiö sem einum peseta til baka.
Þegar Cruyff áriö 1978 hugöist
hætta afskiptum af fótbolta, var
þaö í Ijósi þess aö hann væri búinn
aö tryggja sig og fjölskyldu sína
fjárhagslega þaö sem eftir væri
ævinnar. Fyrst þá fór hann að
Johan Cruyff byrjaöi 17 ára að
spila meö Ajax, eöa þann 15. nóv-
ember 1964. Þá fékk hann 75.000
krónur fyrir tímabiliö, auk sigur-
launa. Tveimur árum síöar komst
hann í landsliöiö, og þar meö var
ný stjarna uppgötvuð.
Meö Cruyff sem fyrirliöa vann
Ajax alla mögulega titla: Evrópu-
keppni meistaraliöa þrjú ár í röö
og heimsmeistaratitil félagsliöa.
Þegar hins vegar átti aö verja
Evróputitilinn fjóröa áriö í röö, áriö
1973, kom upp rígur á milli Cruyff
og Ajax.
Ajax átti aö spila á móti Bayern
Múnchen, en Cruyff var meiddur
og neitaði aö fara meö liöinu.
Þetta varö til þess aö Piet Keizer
sté fram í sviðsljósiö. Keizer var
fyrirliöi áður en Cruyff kom til sög-
unnar og einn besti vinur hans, en
átti erfitt meö aö sætta sig viö
frama Cruyffs og frægö. Þarna sá
hann kjöriö tækifæri til aö endur-
heimta fyrirliöastööuna. Hann kom
flestum leikmönnum í skilning um
þaö aö Cruyff hafi svikiö þá, þ.e.
aö hann hafi aöeins hugsað um
sjálfan sig. Hann lagöi til aö nú
færi fram atkvæöagreiösla meöal
leikmanna um það hvor skyldi
verða fyrirliöi framvegis.
ÞAU eru mörg falleg mörkin sem Johan Cruyff (36) hefur skorað um
dagana. Mark hans númer 199 fyrir Ajax Amsterdam veröur þó að
teljast toppurinn. /
Ajax sem hefur forystu í fyrstudeildarkeppninni í Hollandi haföi yfir
á móti Helmond, 1:0. Vítaspyrna er dæmd á Helmond. Loksins sáu
Cruyff og Jesper Olssen draum sinn rætast að framkvæma vítaspyrnu
á allsérkennilegan máta. Þetta afbrigði höfðu þeir æft saman af mikilli
leynd. Eins og myndin sýnir hleypur Cruyff að boltanum, rennir honum
áfram, Olssen hleypur á sama augnabliki af stað. Daninn gefur boltann
aftur á Cruyff (takið eftir að ekki er um rangstöðu aö ræöa) sem skorar
af stuttu færi og undrandi markvörðurinn kemur engum vörnum viðl
• Hér má sjá Cruyff í
sportjakka sem fyrirtæki
hans framleiöir í dag. í
jakkanum má sjá vöru-
merkið sem að sjálf-
sögðu er kennt við Cruyff
sjálfan.
huga aö fyrirtækjum sínum og
uppgötvaöi þá aö hann var búinn
aö tapa öllum sínum peningum og
haföi þar aö auki bankaskuld upp
á 36 milljónir.
Johan Cruyff var því aö gera svo
vel aö og taka fótboltaskóna fram
og byrja upp á nýtt. Hann fór til
Bandaríkjanna, og í Los Angeles
og Washington Diplomats þénaöi
hann um 18 milljónir króna á tveim
tímabilum, á meðan hann halaöi
inn um 3,5 milljónir á u.þ.b. ári hjá
spánska annarar deildar liöinu
Levante í Valencia. Samt sem áöur
skuldar hann 10 milljónir.
Ajax hefur lofaö honum 110.000
krónum á ári auk helmings þess
inngangseyris sem inn kemur hjá
liðinu eftir fyrstu 11.000 áhorfend-
urna, en meöaláhorfendafjöldi hjá
Ajax er um 11.000 manns á leik.
Þaö getur samt gefið talsvert í
aöra hönd. Þegar Cruyff lék sinn
fyrsta leik meö Ajax á ný, hinn 6.
desember sl., voru 23.000 áhorf-
endur á vellinum, sem geröi rúm-
lega 500.000 krónur í vasa Cruyffs.
Sá heppni var samt sem áöur Ajax
ásamt áhorfendum, því svo vel lék
Cruyff aö leikur hans líktist mest
því þegar hann var á hátindi
frægöar sinnar.
Um leikinn sagöi Cruyff: „Þetta
var alveg sérstakur dagur; stór-
kostleg tilfinning aö hlaupa inn á
völlinn og sjá svona marga áhorf-
endur. Ég held aö ég hefði veriö
vonsvikinn ef ekki heföu veriö svo
margir á leiknum. Ég vissi varla
hvort fólk biöi þess aö sjá mig eöa
héldi mig útbrunninn, og ekki síst
þess vegna var ég glaöur. Fyrst ég
get spilaö vel einu sinni, því ekki
tvisvar?"
Hvaö landsliöiö varöar, þá
hyggst Cruyff ekki fara svo langt,
þó svo aö þaö hafi staöiö til á
tímabili aö hann tæki þátt í
undanúrslitunum í HM-keppninni.
Hins vegar var það svo miklurp
annmörkum háö aö Cruyff missti
allan áhuga.
Um dvölina hjá Barcelona sem
var í alla staöi góö hefur Cruyff
þetta aö segja: „Ég á enn marga
góöa vini i liöinu og hef reglulegt
samband viö þá. En fari ég aftur til
Barcelona veröur þaö ekki nema
sem ferðamaður. Ég vil ekki veröa
þjálfari eöa framkvæmdastjóri.
Framar öllu ætla ég aö einbeita
mér aö viöskiptum þeim sem ég
hef komiö mér í hér heima. Ég
ásamt felaga mínum fjárfesti í
íþróttafatagerö „Cruyff sports-
wear“, sem hefur sitt eigið vöru-
merki, og er ég staöráöinn í því aö
veita Adidas og Puma samkeppni.
Mín heimspeki er sú aö gæöin séu
þaö sem gildir til aö varan seljist.
Ég segi framleiöslustjóranum
hvernig búningurinn skuli vera til
aö hann veröi sem þægilegastur
og bestur, hvort heldur er til æf-
inga eöa keppni. Einnig er mikiö
atriöi aö fötin líti vel út og séu fal-
leg. Framleiöslan kostar peninga,
en ég held aö þetta gangi upp. Þaö
eru hreinar línur aö nafn mitt legg
ég ekki á pjátur."
Nú var þaö einu sinni fyrirliði
Ajax sem hrakti Cruyff á brott, og
þegar hann kemur til baka er ann-
ar kominn í hans stað, Seren
Lerby, og engar blikur á lofti um
aö Cruyff veröi geröur að fyrirliöa
á ný. „Mér er nákvæmlega sama
um þaö hver er fyrirliöi, enda er ég
fyllilega sáttur viö Seren. Hann var
fyrirliöi þegar ég kom og hann er
þaö nú. I heild er þetta ungt lið svo
þaö er vel viö hæfi aö fyrirliðinn sé
þaö líka, enda er hann búinn að
spila þaö lengi aö hann veldur
þessu hlutverki algerlega.“
Um þaö hvenær Cruyff reimi frá
sér skóna endanlega segir hann:
„Hvaö viö tekur þegar samningur
minn rennur út hef ég ekki hug-
mynd um, kannski skipti ég um fé-
lag, en eitt er víst aö ég spila
hvergi annars staöar en i Hol-
landi."
• Þeir eru margir sem halda því
fram að Cruyff sé einn af fimm
bestu knatfspyrnumönnum sem
fram hafa komið fyrr og síðar.
Nýtt afbrigði af vítaspyrnu
Maðurinn á bak við
velgengni Ajax í dag