Morgunblaðið - 19.04.1983, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 19.04.1983, Blaðsíða 16
16 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. APRÍL 1983 ALÞINGISKOSNINGARNAR Sumardagurinn fyrsti: Opið hús í Valhöll SjálfstæAisfélögin í Reykjavík gangast fyrir OPNU HÚSI í Valhöll, Háaleitisbraut 1, á Sumardaginn fyrsta, 21. apríl næstkomandi. I upphafi leikur Lúðrasveit Reykjavíkur nokkur lög og síðan verður samfelld rúmlega klukku- stundar dagskrá, sem hefst kl. 15:15 undir stjórn Svavars Gests. Formaður Fulltrúaráðs sjálf- stæðisfélaganna í Reykjavík, Guð- mundur H. Garðarsson flytur setningarávarp og nokkrir aðrir frambjóðendur Sjálfstæðisflokks- ins í Reykjavík ávarpa gesti. Meðal dagskráratriða er söngur þeirra Elísabetar F. Eiríksdóttur og Júlíusar Vífils Ingvarssonar við undírleik Ólafs Vignis Albertsson- ar. Jónas Þórir Jónasson og Gra- ham Smith leika saman á fiðlu og píanó, kvartett nemenda úr Menntaskólanum úr Kópavogi syngja og leikarar lesa úr þekkt- um skáldverkum. í kjallarasal Valhallar efnir Landsmálafélagið Vörður til hlutaveltu. Veitingabúðin í aust- ursal á fyrstu hæð verður opin og léttar veitingar á boðstólum. Hús- ið opnar kl. 14:30. Allir eru velkomnir. Frambjóðendur Sjálfstæðis- flokksins í Reykjaneskjördæmi hafa lýst sig reiðubúna til þess að koma í heimahús og ræða um viðhorfin í kosningabaráttunni. Þessi mynd var tekin á einka- heimili í Keflavík á fóstudags- kvöldið er Salome Þorkelsdóttir kom þangað ásamt Braga Micha- elssyni. Sjálfstæðisfélög í Kópavogi höfðu opið hús á laugardaginn var, og mættu frambjóðendur flokksins í Reykjaneskjördæmi þar svo og Friðrik Sophusson, varaformaður flokksins. Mynd- in var tekin af nokkrum fund- argesta en mikill fjöldi fólks lagði leið sína í Sjálfstæðishúsið þennan dag. Kosningastefnuskrá Framsóknarflokksins: Kólfur framsóknar sveiflast frá kommum Kosningastefna Framsóknar- flokksins ber þess auðvitað merki að hann er miðflokkur sem sveiflast eins og kólfur á klukku og það fer eftir því hvar kólfurinn er staddur þegar boðað er til kosninga hver stefna flokksins er og svo er kólfur- inn jafnan kominn annað að kosn- ingum loknum. Skýrasta dæmið um hentistefnu framsóknarmanna er afstaða þeirra til varnar- og öryggis- mála á árinu 1974. Fram undir kosningar þá um vorið fylgdu fram- sóknarmenn þeirri stefnu sem mót- uð var í sáttmála fyrsta ráðuneytis Ólafs Jóhannessonar (1971 til 1974), en í þvf voru kommúnistar og framsóknarmenn á einu máli um að gera bæri ísland varnarlaust f áföngum. Þessi varnarleysisstefna beið mikið afhroð bæði í sveitar- stjórna- og þingkosningunum sumarið 1974. Sjálfstæðisflokkurinn með markvissa og óbrenglaða stefnu í sjálfstæðismálum þjóðar- innar vann glæsilegan sigur. Eftir kosningar mynduðu svo sjálfstæð- ismenn og framsóknarmenn stjórn undir forsæti Geirs Hallgrímssonar en sami framsóknarmaður hélt áfram að vera utanríkisráöherra í hinni nýju stjórn og gegnt hafði því embætti í samstarfinu viö kommún- ista, nú brá hins vegar svo við að utanríkisráðherrann, Einar Ágústs- son, fylgdi gjörbreyttri stefnu. Svipaða sögu má segja um af- stöðu framsóknarmanna til efna- hagsmála sem er helsta ágrein- ingsefnið í þingkosningunum nú. I efnahagsmálum sveiflast fram- sóknarmenn til og frá eins og í utanríkismálum. Þegar Ólafur Jó- hannesson myndaði annað ráðu- neyti sitt 1. september 1978 í sam- vinnu við kommúnista og krata, markaði það að sögn framsókn- armanna þáttaskil í stjórn efna- hagsmála. Nú yrði tekið upp „samráð" við aðila vinnumarkað- arins en ekki sett lög á alþingi um ráðstafanir f efnahagsmálum, vísitöluskerðingu og þar fram eft- ir götunum. ólafur Jóhannesson flutti stefnuræðu sem forsætis- ráðherra 19. október 1978 og sagði meðal annars: „í þættinum um efnahagsmál er annars vegar fjallað um markmið, sem að er stefnt, og hins vegar um leiðir eða aðgerðir til að ná þessum mark- miðum. Þar er í fyrsta lagi lögð áhersla á samráð og samstarf við aðila vinnumarkaðarins. Er þar í raun og veru um að ræða eins konar hornsteina sem samstarfs- yfirlýsingin er reist á, og er þar að finna undirstöðu þessa stjórnar- samstarfs." Og ólafur Jóhannes- son sagði einnig: „Hlutverk þess- arar stjórnar verður þó fyrst í stað, að mínum dómi, fyrst og fremst það að vera viðnáms- og aðhaldsstjórn. En ég held ég geti sagt, án þess að það séu innantóm orð, að við viljum stjórna fyrir fólkið og með fólkinu." Annað ráðuneyti ólafs Jóhann- essonar splundraðist haustið 1979 vegna ósamkomulags um stjórn efnahagsmála og eftir það fundu framsóknarmenn upp niðurtaln- inguna sem þeir fylgja enn. I orði sögðust þeir vilja fylgja henni fram með samráði og er um það rætt í sáttmála þeirrar stjórnar sem enn situr að samráð skuli haft við aðila vinnumarkaðarins. En til þeirra kosninga sem nú eru á næsta leiti ganga framsóknar- menn ekki undir merkjum sam- ráðs, því að nú vilja þeir að al- þingi lögfesti niðurtalningu á verbólgunni, tími sé ekki til ann- ars, eins og Halldór Ásgrímsson, varaformaður Framsóknarflokks- ins, komst að orði í sjónvarpinu á dögunum. Nú er tillaga Framsóknar- flokksins um niðurtalningu verð- bólgu þessi: „Efnahagsáætlun verði lögfest til tveggja ára, t.d. frá og með 1. júní 1983 til 1. júní 1985. Viðmiðunartölur verði ákveðnar á sex mánaða fresti og óheimilt að semja um hærra. Við- miðunartölum fylgi kaupgjald, verð landbúnaðarvara, fiskverð, verð opinberrar þjónustu og verð vöru, sem háð er ákvæðum um há- marksálagningu. Verðlagsráð og Verðlagsstofnun skuli í starfi sínu miða verðgæslu og verðlagseftir- lit við verðhjöðnunarferil áætlun- arinnar. Vísitala framfærslu- kostnaðar verði reiknuð eftir nýj- um grunni og verðbótatímabil lengt. Ríkisstjórnin skal stefna að því að halda breytingum vfsitölu framfærslukostnaðar innan marka niðurtalningar eða tryggja lífskjör fólks með öðrum hætti, m.a. með hækkun barnabóta og persónuafsláttar frá tekjuskatti og með niðurgreiðslum nauðsynja úr ríkissjóði." Þegar Framsóknarflokkurinn gekk til núverandi stjórnarsam- starfs var hann með niðurtaln- ingarstefnu þar sem nefndar voru prósentutölur um lækkun verð- bólgunar og sett að markmiði að á árinu 1982 hefði bólgan hjaðnað svo að hún væri sambærileg og erist i helstu viðskiptalöndunum. ræðu Steingríms Hermannsson- ar, formanns framsóknar, á þingi flokksins í nóvember 1982 voru enn nefndar tölur um hæð verð- bólgunnar. Markmið Steingríms þá var að verðbólga yrði ekki yfir 30% frá miðju ári 1983 til miðs árs 1984 og lögbundið yrði 30% þak á verðbætur samtals á tíma- bilinu og sömuleiðis á launahækk- un bænda og tekjuaukningu sjó- manna í gegnum fiskverð. Nú blasir við að hinn 1. júní 1983 muni verðbætur á laun hækka um 20% svo að hugmyndir framsókn- armanna um „niðurtalningar- skref" frá því í nóvember 1982 eru fokin út í veður og vind eins og allar eldri hugmyndir þeirra, enda þora þeir ekki að nefna nein- ar tölur sem markmið þegar þeir hampa lögbindingu niðurtaln- ingarinnar nú. Annars vekur það furðu að framsóknarmenn, sem setið hafa í öllum ríkisstjórnum siðan í júli 1971 nema einni sem var aðeins í fjóra mánuði og hafa alltaf verið að berjast við verð- bólguna með þeim árangri að hún hefur vaxið um 100%, skuli telja sér fært að leggja það fram fyrir kjósendur, að aðeins Framsóknar- flokkurinn hafi skynsamlega stefnu í baráttunni við verðbólg- una. Þessar bólgnu yfirlýsingar framsóknar eru líklega skýrasta dæmið um það, hvernig verðbólg- an ruglar ekki aðeins peningalegt mat heldur einnig pólitiskt. Ef marka má framsóknarmenn nú, hefur efnahagsstefna þeirra í 12 ára stjórnartíð aðeins ráðið í þrjá mánuði í upphafi árs 1981. { kosningastefnuskránni segja framsóknarmenn að nota verði varasjóði i orku fallvatna og i jarðvarma til að „brúa bilið milli atvinnuleysis og fullrar atvinnu". Vilja þeir að sem allra fyrst verði gengið úr skugga um það, hvaða möguleikar eru á samstarfi við erlenda aðila um uppbyggingu á orkufrekum iðnaði i landinu. Ekki setja framsóknarmenn það sem skilyrði að erlendir aðilar eigi að- eins minnihluta í slfkum fyrir- tækjum en hins vegar vilja þeir, að í samningum við erlenda aðila verði „virk aðild íslendinga að öll- um þáttum rekstrar fyrirtækja tryggð og að íslenskir aðilar geti á umsömdum tíma eignast meiri- hluta í fyrirtækjunum". í kosn- ingastefnuskránni segir einnig: „Þess skal gætt að samningar um orkuverð verði sveigjanlegir, þannig að eðlilegt verð fáist fyrir orkuna á hverjum tíma. Hraða skal samningum við ÍSAL um orkuverð á þessum grundvelli." Sé þessi afstaða Framsóknar- flokksins til orkufreks iðnaðar og samstarfs við útlendinga um hann borin saman við eldri skoð- anir flokksins í þessum mála- flokki er unnt að slá því föstu, að flokkurinn hafi aldrei verið fjar- lægari Alþýðubandalaginu í þessu efni en nú. Eins og umræður um þessi mál hafa þróast undanfarna mánuði siðan sauð upp úr milli Guðmundar G. Þórarinssonar, fráfarandi þingmanns framsókn- ar, og Hjörleifs Guttormssonar, iðnaðarráðherra, er ljóst að fram- sóknarmenn hafna ekki einvörð- ungu Hjörleifi heldur einnig stefnu Alþýðubandalagsins i stór- iðjumálum. Af reynslunni af sveiflum framsóknar má hins vegar álykta sem svo að flokkur- inn myndi snúast gegn þeim við- horfum sem hann lýsir nú og hverfa að nýju til afturhalds- stefnunnar í þessum málum telji hann sér það henta að kosningum loknum. í kosningabæklingi Framsókn- arflokksins „Festa, sókn, framtíð" segir þetta um utanríkismál: „Is- lendingar leggi ákveðnir lóð á vogarskál friðar með skeleggri baráttu fyrir afvopnun og tak- mörkun kjarnorkuvopna." Og einnig: „íslendingar leiti eftir góðum samskiptum við allar þjóð- ir og styðji eftir megni baráttu fyrir friði í heiminum, jafnrétti og sjálfstæði allra þjóða og rétti manna til frelsins og mannsæm- andi lífs.“ I kosningastefnu- skránni sjálfri, sem kynnt var á blaðamannafundi 5. apríl, er hins vegar hvergi neitt að finna um utanríkis- og varnarmál. Endur- speglar sú staðreynd líklega þau átök sem lengi hafa verið innan Framsóknarflokksins milli þeirra sem vilja halla sér að Alþýðu- bandalaginu í þessum málum og hinna sem vilja taka afstöðu til sjálfstæðismála þjóðarinnar án tillits til samkeppni við Alþýðu- bandalagið um atkvæði á vinstri væng. Þögn Framsóknarflokksins um varnarmálin vekur þeim mun meiri athygli fyrir þá sök, að mörgum þykir að eina fjöðrin í hatti flokksins eftir setuna í nú- verandi ríkisstjórn séu störf ólafs Jóhannessonar í embætti utanrík- isráðherra og andófið sem hann hefur haft í frammi gegn yfir- gangi kommúnista. Vilja sumir andstæðingar flokksins jafnvel setja strik yfir undirskrift Ólafs undir Rússasamninginn 2. júlí 1982 og halda því á loft sem hann hefur gert í varnarmálunum. Vissulega væri fróðlegt að lesa niðurstöðurnar ef gerð yrði skoð- anakönnun meðal frambjóðenda Framsóknarflokksins nú fyrir þessar kosningar og þeir spurðir álits á störfum Ólafs Jóhannes- sonar sem utanríkisráðherra. Hvað ætli Asta R. Jóhannesdóttir, sem skipar fjórða sætið hjá fram- sókn í Reykjavík, segði um þetta? Arnþór Helgason, sem skipar sjöunda sætið í Reykjaneskjör- dæmi, hefur meiri trú á Maó, for- manni, en ólafi Jóhannessyni og honum finnst tímabært að Fram- sóknarflokkurinn taki upp ris- meiri utanríkisstefnu en þá að vera „taglhnýtingur Bandaríkja- manna“ eins og hann orðaði það í kosningablaði framsóknar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.