Morgunblaðið - 28.05.1983, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MAÍ 1983
BJÖRN BJARNASON
AFINNLENDUM
VETTVANGI
Út úr völundarhúsinu
í huga þess sem fylgist með gangi
stjórnmála utan þingflokka og tekur
ekki þátt í ferð þeirra um völundar-
hús stjórnarmyndunarviðræðna get-
ur varla verið efun, að sá sem
leiddi þingmenn út úr rangölunum
að þessu sinni var utanþingsmaður-
inn Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins. Auðvitað grein-
ir menn á um hinar formlegu og efn-
islegu lyktir. Um tvennt ættu flestir
þó að geta verið sammála: 1) Fyrir
liggur stuðningur 37 þingmanna við
meirihlutastjórn tveggja flokka sem
hlutu tæp 50% atkvæða í kosningun-
um 23. apríl. 2) Tekist hefur að forða
þjóðarskútunni undan versta högg-
inu af holskeflunni sem væntanleg
var 1. júní næstkomandi og mótaðar
hafa verið á réttum pólitískum vett-
vangi, aðgerðir sem rjúfa eiga víta-
hring verðbólgunnar ef allt gengur
eftir. Ef breyta á þessari niðurstöðu
þarf í fyrsta lagi að brjóta þingmeiri-
hlutann á bak aftur og í öðru lagi að
sannfæra menn um að til sé önnur
betri leið en sú sem ætlunin er að
fara.
Blásið til átaka
Það fer ekki á milli mála hvaða
ráðum þeir ætla að beita, sem eru
andvígir hinu nýja samstarfi og
stefnunni sem samkomulag varð
um. Þeir ætla að höfða til þess á
fyrsta stigi, að með aðgerðunum
sé hag manna stefnt í meira óefni
en fyrirsjáanlegt var. Vandanum
sé velt yfir á herðar einstaklinga
og heimilanna en atvinnufyrir-
tækin eða „milliliðirnir", eins og
þau eru nefnd við þær aðstæður
sem nú á að skapa, sleppi of létt.
Svarið við þessum rökum er, að án
þessa tilflutnings á byrðum, bresti
forsendur fyrir atvinnurekstri og
atvinnuleysi sé meira böl en að
herða ólina um sinn og spara.
Ekki er líklegt að á þessu stigi
verði efnt til útflutningshindrana
eða verkfalla, menn láti harðorðar
yfirlýsingar nægja, en ákveði að
bíða og sjá hvað setur. Verst yrði
útkoman auðvitað ef samhliða
kjaraskerðingu kæmi atvinnu-
leysi.
Ekki er vafi á því að mikið áróð-
ursstríð er í vændum. Ein mikil-
vægasta forsendan fyrir að hinni
nýju ríkisstjórn takist ætlunar-
verk sitt er, að hún hafi afl til þess
að sannfæra þjóðina um nauðsyn
hinna harkalegu aðgerða. And-
stæðingar hennar eru ríkisaf-
skiptamenn og sjálfskipaðir „vinir
alþýðunnar", þeir líta ekki á ríkis-
sjóð sem óæskilegan „millilið" og
kjósa ekki að létta á byrðum al-
mennings með því að draga úr
skattheimtu eða ríkisumsvifum,
þess vegna mun þagað um þann
mikilvæga þátt í áróðursstríðinu
ef ráðherrarnir sjálfir halda hon-
um ekki á loft og ganga fram fyrir
skjöldu með því að framkvæma
fyrirheitin um lækkun skatta,
minni álögur og opinberan sam-
drátt. Á síðustu dögum stjórn-
armyndunarviðræðnanna bárust
fréttir um lélega afkomu ríkis-
sjóðs og mikinn halla á honum á
þessu ári. Sannleiksgildi þeirra
frétta skal ekki dregið í efa. Þær
minna þó þann sem oft ritar um
hernaðarleg málefni á fullyrð-
ingar um að á úrslitastundu í við-
kvæmum umræðum um útgjöld til
vamarmála beiti hershöfðingjar
því ráði að benda á yfirburði and-
stæðingsins á einhverju sviði til
að kría út meiri peninga.
Þróun viðræðnanna
Geir Hallgrímsson gerði
flokksráði sjálfstæðismanna ítar-
lega grein fyrir því á miðviku-
dagskvöld hvernig stjórnarmynd-
unarviðræðurnar þróuðust. Frá
upphafi lá Ijóst fyrir, að starfhæf
meirihlutastjórn yrði ekki mynd-
uð án þátttöku Sjálfstæðisflokks-
ins. Þá urðu sjálfstæðismenn varir
við það, að nú var meiri skilningur
en áður á því hjá öðrum flokkum
að grípa yrði til róttækra efna-
hagsráðstafana. Þetta voru helstu
vörðurnar á leiðinni út úr völund-
arhúsinu. Sjálfstæðismenn könn-
uðu viðhorf allra flokka.
Alþýðubandalagið taldi að tölu-
verðan tíma þyrfti til að rækta
jarðveginn ef stjórn þess og
Sjálfstæðisflokksins ætti að
skjóta rótum. Þessa staðreynd
þurfa mann að hafa í huga þegar
litið er á tillögu Svavars Gestsson-
ar um að fresta 1. júní um einn
mánuð. Formaður Álþýðubanda-
lagsins vildi með því fá rýmri tlma
til að ræða við Sjálfstæðisflokk-
inn. Vonir hans í því efni urðu að
engu strax eftir að hann fékk um-
boð til stjórnarmyndunar. Svavar
fór klaufalega af stað með því að
dreifa krossaprófinu fræga. Eftir
að sjálfstæðismenn kröfðust þess
að hann svaraði prófinu sjálfur
fyrst, sem hann gerði ekki, rann
tilraun Alþýðubandalagsins út í
sandinn. Alþýðubandalaginu ætti
að vera orðið ljóst, að það er rangt
fyrir flokkinn að heimta stjórn-
armyndunarumboð vilji hann 1
raun ganga til samstarfs við
Sjálfstæðisflokkinn.
Eftir að fulltrúar Bandalags
jafnaðarmanna og Alþýðuflokks
höfðu ræðst við sín á milli skapað-
ist fyrst forsenda fyrir raunhæf-
um viðræðum þeirra við Sjálf-
stæðisflokkinn. Margt mælti með
því að þessir þrír flokkar samein-
uðust um meirihlutastjórn er nyti
stuðnings 33 þingmanna. Því mið-
ur voru of mörg ljón í veginum og
eins og síðar sannaðist í viðræðum
við Alþýðuflokkinn skorti hann
jafnvel þrek til að setjast í stjórn
með Framsóknarflokki og Sjálf-
stæðisflokki. Er ljóst, að Alþýðu-
flokknum er brýn nauðsyn að
treysta innviði sína. Það er alls
ekki heppilegt fyrir þróun ís-
lenskra stjórnmála að talsmenn
jafnaðarstefnunnar á íslandi leys-
ist upp í frumeindir sem ógjörn-
ingur er að sameina til kröftugs
átaks. Hvað þá heldur að flokkur
þeirra verði svo opinn fyrir áhrif-
um frá aðilum vinstra megin við
hann, að ekki sé lengur nein fyrir-
staða gegn óæskilegri íhlutun og
yfirgangi.
Viðræður Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks fóru fram með
hléum sem meðal annars áttu ræt-
ur að rekja til ágreinings um leiðir
í baráttunni við verðbólguna. í
fyrstu héldu framsóknarmenn
fast við niðurtalninguna, en sætt-
ust síðan á „niðurtalningu í einu
stökki“ ef svo má segja. Þeir vildu
einnig lögbinda kjaramál til lengri
tíma en sjálfstæðismenn gátu
samþykkt. Málamiðlun náðist að
lokum og birtist hún í stjórnar-
sáttmáianum. Jafnframt var það
niðurstaðan að árangur efnahags-
aðgerðanna þarf að vera kominn í
ljós, áður en gengið verður til
kosninga að nýju samkvæmt nýrri
skipan.
Sjálfstæðismenn könnuðu við-
horf annarra flokka til minni-
hlutastjórnar Sjálfstæðisflokks-
ins. Undirtektir voru á þann veg,
að sá kostur var talinn útilokaður.
Skipting ráðuneyta
Þegar samið hafði verið um
málefnin var tekið til við að ræða
skiptingu ráðuneyta á milli Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæðisflokks.
Tvær meginhugmyndir voru uppi.
Annars vegar um fimm ráðherra
frá hvorum flokki og hefði þá
Sjálfstæðisflokkurinn forsætis-
ráðherrann, hins vegar um sex
ráðherra sjálfstæðismanna og
fjóra frá framsókn. Af hálfu þing-
flokks sjálfstæðismanna var
kannað hvort framsóknarmenn
gætu sætt sig við fjóra ráðherra á
móti fimm sjálfstæðismönnum og
forsætið hjá Sjálfstæðisflokknum.
Eftir atkvæðagreiðslur, viðræður
aðila fram eftir degi á miðvikudag
og margvíslegar vangaveltur varð
niðurstaðan sú sem við blasir. Frá
henni skýrði Geir Hallgrímsson á
flokksráðsfundi sjálfstæðis-
manna. En hann var einn mál-
svari þingflokksins á þeim fundi
Leggjum áherslu á að
skeið finnist í hestunum
Stutt spjall við Þorkel Bjarnason hrossaræktarráðunaut
Öngull, 7 vetra, blesóttur, frá Kirkjubae. MorgunblaNft/KÖE.
„Við höfum haldið þessar sýn-
ingar á hestum stöðvarinnar ár-
lega, en það er nýmæli að bjóða
þangað aðkomuhestum, eins og við
munum nú gera. Hestarnir sem við
skoðum. hér erutfjestif.á.aldrinum

4—5 vetra og nokkuð tamdir, þó
innan um séu bæði yngri og eldri
hestar. Það sem við reynum að
meta er hvort hestarnir séu heppi-
legir til undaneldis. Flestir þeirra
dæmast til geldingar vegna ein-
hverra galla, sem á þeim finnast.
Þau atriði sem skoðuð eru eru sam-
ræmi í byggingu hestsins, lundar-
far, fótagerð og hófar og hjá þeim
sem eru tamdir, reiðhestakostir.
Stundum er hægt að sjá það fyrir-
fram hvort hestur er svo gallaður
að einhverju leyti að ekki borgar
.muJoI öfi uj
„ÞETTA er gert til að leiðbeina
mönnum með það, hvort þeir eigi að
halda þessum hestum áfram sem
stóðhestum, og þeir hestar sem reyn-
ast bestir fá leyfi til að koma fram á
sýningu á hestum Stóðhestastöðvar-
innar í Gunnarsholti, laugardaginn
28. maí næstkomandi," sagði Þorkell
Bjarnason, hrossaræktarráðunautur,
Búnaðarfélags íslands, þegar Morg-
unblaðið hitti hann að máli á Hellu
um miðja síðustu viku, en stóðhesta-
skoðanir fóru þá fram á tveim stöðum
sunnanlands, á Selfossi og á Hellu,
og voru alls ura 20 hestar skoðaðir á
báðum stöðunum.
Draupnir, 7 vetra, undan Þætti frá Kirkjubæ, skoðaður. Það er eigandi hests-
ins, Þorvaldur Ágústsson, sem heldur í hann.