Morgunblaðið - 09.07.1983, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. JÚLl 1983
29
Minning:
Hannes Hreinsson
Vestmannaeyjum
Hannes fæddist 2. október 1892
í Selshjáleigu í Austur-Landeyj-
um. Að honum stóðu traustar
bændaættir í Landeyjum. Móðir
hans var Þórunn Guðmundsdóttir
Diðrikssonar í Hólminum. Guð-
mundur var bróðir Árna í Stakk-
gerði í Eyjum, merks bónda og
formanns, Þórðar biskups í Utah
og Ragnhildar í Hólminum. Fleiri
voru þau systkin, kjarnafólk.
Guðmundur drukknaði 1893 með
Jóni Brandssyni slysaárið mikla í
Landeyjum. — Faðir Hannesar
var Hreinn Skúlason frá Hólmum,
dugnaðarbóndi og formaður.
Hreinn og Þórunn fluttu frá
Selshjáleigu að Bryggjum og bún-
aðist vel þar. Hreinn andaðist 26.
júní 1904.
Þórunn bjó á Bryggjum eitt ár
eftir fráfall Hreins, en fór þá að
Hallgeirsey í Landeyjum til Guð-
laugs Nikulássonar, sem á sinni
tíð var þekktur sunnanlands sem
snilldarformaður við Sandinn og í
Eyium.
Ég man Hannes fyrst þar sem
hann var að fletta stórtré með
öðrum manni. Fannst mér strákn-
um til um þennan vörpulega mann
og það, hvað hann var frjálslegur í
framkomu og alúðlegur. Hann var
þá heitbundinn heimasætu á bæn-
um, Vilborgu Guðlaugsdóttur. Þau
fluttu ekki löngu seinna til Vest-
mannaeyja. Þórunn, móðir Hann-
esar, giftist Þorsteini Gíslasyni í
Hallgeirseyjarhjáleigu. Þau flutt-
ust til Eyja 1921. Þar byggði
Hannes, ásamt Þorsteini og Sig-
urði frá Kirkjulandshjáleigu,
reisulegt hús að þeirrar tíðar
hætti, sem þeir nefndu Hæli.
Vestmannaeyjar voru á þessum
árum vaxandi dtgerðarbær og
þangað lá fólksstraumur. Á tveim
árum, 1920—21, fluttu þangað yfir
30 manns úr hvorumtveggja Land-
eyjum. Hannes var einn forystu-
manna ungmennafélagsins í
A-Landeyjum sem stofnað var
1909. Félagsstarfið var honum
sem öðrum góður skóli. Ungir
menn fengu reynslu í að tala til
hóps áheyrenda. Þeir settu sér
stefnuskrá og kjörorðið var: fs-
landi allt. Raunar gekk á ýmsu um
að koma fram málum. Þetta unga
fólk átti ekkert nema lífsfjör og
bjartsýni. Og hjá flestum var fé-
lagið eini framhaldsskólinn. Til
annarrar skólagöngu skorti efni.
Ég efa ekki, að Hannes hefði orðið
góður námsmaður. Hann var
greindur vel, sem margur í hans
ætt, kunni að meta góðar bækur
og sagði vel frá. Hann var vel bú-
inn til íþrótta, hefur líklega iðkað
glímu sem var þá helsta íþróttin,
stundaði sundnám og iðkaði
skautahlaup á Gljánni.
Hannes var söngmaður af lífi og
sál. Á fundum ungmennafélagsins
var heldur betur tekið lagið í þá
daga, þar sem var m.a. söngfólk
eins og Tyrfingur og Guðbjörg á
Bryggjum, Guðjón í Hallgeirsey,
Sigurður Sæmundsson og Hannes
Hreinsson.
Hannes fór ungur til sjós, enda
ekki mulið undir unglinga á þeim
árum. Allir þurftu að „draga sig
til bjargar" þegar þeir höfðu aldur
til, og raunar fyrr. Þá kom sér vel
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hliA
stætt með greinar aðra daga. f
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.
að vera hraustur til líkama og sál-
ar, því ærið var erfiðið.
Hannes mun fyrst hafa farið til
Eyja í útver 1907 eða 1908. Var
ýmist sjómaður eða vann í landi
til 1930 eða lengur, þó oftar á sjó.
Var m.a. margar vertíðir með
Guðmundi á Háeyri, kunnum
heppnisformanni.
Um eða eftir 1930 varð Hannes
verkstjóri við útgerð Kjartans
Guðmundssonar ljósmyndara. Þar
sem annars staðar kom vel fram
snyrtimennska hans. Aðgerðar-
plássið eins og nýþvegið stofugólf
hvursu- seint sem vinnu var lokið.
Þótti sumum jafnvel nóg um þá
nostursemi.
Árið 1940 varð Hannes fisk-
matsmaður og stundaði það starf í
fjölda ára. Árið 1952 fluttist hann
til Reykjavíkur, starfaði þar og
víða um land að fiskmati. Ferðir
hans út á land, aukin þekking á
mönnum og landsháttum, varð
honum til verulegrar ánægju.
Hannes sagði þó, að í þessu starfi
yrði stundum ekki komist hjá
nokkrum árekstrum. En þá gilti
það eitt að hafa samviskuna og
settar reglur að leiðarljósi.
Þá er stund gafst til að líta upp
frá saltfiskinum tók söngurinn
við. Hannes var söngmaður góður
og söngurinn var honum lífsfyli-
ing. Um skeið fóru söngæfingar
fram í næsta húsi við vinnustað
Hannesar. Sum kvöld, þá er séð
var að vinnan entist fram á nótt-
ina, gerðist það stundum að Hann-
es brá sér úr vinnugallanum í
betri flíkur, sem hann geymdi á
vinnustað, og skrapp á æfingu.
Hannes var í mörgum kórum
um ævina, fyrst í óformlegum kór
unga fólksins í Landeyjum, þá í
karlakór í Eyjum sem Halldór
Guðjónsson, síðar skólastjóri,
stjórnaði. Þá í karlakór Sigurðar
Magnússoanr frá Stokkseyri, í
Vestmannakór Brynjúlfs Sigfús-
sonar mörg ár og blönduðum kór
Haralds Guðmundssonar. f
Kirkjukór Vestmannaeyja var
hann í 30 ár. Ég veit, að það gladdi
Hannes, að dætur hans tvær hafa
sungið fjölda ára í Þjóðleikhús-
kórnum.
Hannes fór ekki varhluta af
áföllum í lífinu, sem margur má
reyna er lifir langa ævi, en hann
átti líka margar góðar stundir og
góðar minningar. Um afkomendur
hans, myndarfólk, og einkamál
vísa ég til greinagóðarar frásagn-
ar í minningargrein í þessu blaði á
útfarardegi.
Hannes andaðist 28. maí sl. og
var því nokkru betur en níræður.
Hann var löngum heilsuhraustur,
en síðustu sex árin urðu honum
erfið sökum heilsubrests sem
varnaði honum máls. Þá kom sér
vel að hann naut umhyggju starfs-
fólks Hraunbúða, síðar sjúkra-
húss, og Hrannar dóttur sinnar.
Hann kvaddi heiminn sáttur við
allt og alla. — Blessuð sé minning
Hannesar Hreinssonar frá Hæli.
Haraldur Guðnason
HLÁTURINN
LENGIR LIFIÐWJ7
Hláturinn lengir lífíð og nú hef-
ur verið vísindalega sannað að
hlátur kallar fram heilsubætandi
lífeðlisfræðileg áhrif. Á undanförn-
um árum hafa vísindamenn snúið
sér meira að rannsóknum á gildi
hláturs í lífi okkar og þegar hefur
verið skrifað mikið um það efni.
1) að leiða athyglina frá sárs-
aukanum
2) að minnka spennu, sem
sársauki hefur í för með sér
3) að auka framleiðslu end-
orphins, sem er náttúrulegt,
verkjastillandi efni líkamans.
dýrmæt í meðferð á streitu. Það
er næstum því útilokað að vera
kvíðinn á meðan vöðvarnir eru
alveg slakir. Vöðvaslökun og
kvíði eru algjörar andstæður.
Að fyrirbyggja streitu
Kímnigáfa og lífsstíll, sem
forðast að hlaða upp andlegri
streitu, getur fyrirbyggt marga
streitusjúkdóma. Hér má benda
á þrjár visindalega sannaðar að-
ferðir til að losna við streitu.
1) Þú getur prófað slökum
með íhugunaraðferðum.
2) Þú getur tekið þátt í hressi-
legum líkamsæfingum, eins og
leikfimi, sundi, knattleik eða
skokki.
3) Þú getur hlegið.
Jákvæðasta kímnigáfa felur í
sér kátlega íhugun á mótsögnum
lífsins. Þegar maður rekur sig á
ósamkvæmni lífsins getur mað-
ur orðið annaðhvort reiður og
æstur eða séð fyndnu hliðarnar.
Kímnigáfa er meira en að geta
séð í gegnum mótsagnir og til-
gerð. Hún gerir manni kleift að
horfa á þetta allt úr hæfilega til-
finningalegum fjarska. 1 nýlegri
könnun um kímnigáfu vildi mik-
ill meirihluti fólks heldur vera
nálægt því fólki, sem er kátt og á
auðvelt með að hlæja.
Af því, sem sagt hefur verið
hér á undan, sést, að kímnigáfa
er mjög dýrmætur eiginleiki og
ættu allir að reyna að rækta
hann með sér.
Hope Knútsson, íormadur Geö-
hjálpar, tók saman úr The Laught-
er Prescription by Dr. Laurence J.
Peter.
Eðlisfræðileg áhrif
Hlátur þjálfar lungun og örv-
ar blóðrásarkerfið. Fjörugur
hlátur eykur á fulla notkun
þindarinnar, aðalvöðva andar-
dráttarins, sem skilur á milli
brjósthols og kviðarhols. Allt
hjarta- og æðakerfið hefur gagn
af hressilegum hlátri vegna auk-
ins súrefnismagns blóðsins.
Þetta kemur sér t.d. mjög vel
fyrir fólk, sem lítið getur hreyft
sig vegna langvarandi alvarlegra
veikinda.
Norman Cousins, eitt þekkt-
asta dæmi um mann, sem hefur
notað hlátur til að berjast gegn
alvarlegum sjúkdómi, kallar
hláturinn innvortis leikfimi.
Þegar byrjað er á dæmigerðum
brandara bregst líkaminn við
með aukinni vöðvaspennu til að
búa sig undir hápunkt sögunnar
(rúsínuna). Og á eftir hápunkt-
inum fylgir öflug æfing fyrir
brjóstkassa, maga- og andlits-
vöðva. Við ofsalegan hlátur, þar
sem maður hreinlega springur,
eru jafnvel handleggir og fót-
leggir notaðir. Þegar hláturs-
kastið sjatnar fer púlsinn niður
fyrir eðlileg mörk og vöðvarnir
slakna. Á meðan á hlátrinum
stendur endurnærist líkaminn af
innvortis nuddi eða leikfimi.
Stjórn á sársauka
Kímnigáfa og hlátur geta
minnkað sársauka me því
Endorphin
Nýleg og uppörvandi sönnun
bendir til að kímnigáfa geti
beinlínis dregið úr sársauka í
tenglsum við gigtarsjúkdóma
eins og liðagigt og af meiðslum.
Kátína og hlátur hvetja heilann
til að framleiða catecholamín,
hinn svokallaða vekjandi horm-
ón, sem er flókið efni, sem undir-
býr okkur annaðhvort til árásar
eða flótta. Þessi vekjandi horm-
ón stjórnar endorphin-fram-
leiðslunni. Um leið og endorph-
in-magn eykst í heilanum, lækk-
ar skynjun á sársauka. Hlátur-
inn lætur því líkama okkar
framleiða sitt eigið verkjalyf.
Sönnun er líka fyrir hendi um að
aukið catecholamín-magn í blóði
geti minnkað bólgur.
Slökun
Slökunaráhrif hláturs hafa
verið nákvæmlega rannsökuð.
Sannað er að miklu minni
spenna er í líkamanum eftir
hláturskast en fyrr. Þessi
spennulækkun mældist jafnvel
45 mínútum eftir að hlátur
hófst. Magn og tímalengd
spennulækkunarinnar verður í
beinu hlutfalli við h'.áturskraft-
inn.
Hæfni hláturs til að valda taf-
arlausri, djúpri vöðvaslökun er
Lóöaeigendur
athugið
Loftorka sf. sýnir og kynnir einingahúsaframleiöslu sína að
Áslandi 2, Mosfellssveit.
Sýnt veröur steypt einingahús tilbúiö undir tréverk og málningu, teikningar og Ijósmyndir af
framleiöslunni og kynntar veröa byggingaraöferðir.
Komiö, skoöiö og fræðist um möguleikana í steyptu einingahúsunum.
Viðurkennd byggingaraöferö, vönduð vinna, gott verö.
Dæmi um verö á steyptu einingahúsi, frá plötu, meö uppsetningu, frágengnu þaki, gluggum, gleri,
útihurðum og raflögnum.
150 m* kr. 774.800,-
245 m2 kr. 1.295.700,-
Sýningin verður 9. og 10. júlí frá kl. 13 til 18 báöa
dagana að Árlandi 2, Mosfellssveit.
(Vió Vesturlandsveg í Helgarfelishverfi.)
•RKA