Morgunblaðið - 13.08.1983, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. ÁGÚST 1983
63 hafa hlotið mænu-
skaða í umferðarslys-
um á síðustu 10 árum
Á SÍÐUSTU 10 árum hafa 45 karl-
menn og 18 konur hlotið mænu-
skaða í umferðarslysum hér á landi.
Þetta kom fram í erindi sem Sigrún
Knútsdóttir, sjúkraþjálfi við endur-
hæfingardeild Borgarspítalans, flutti
á norræna umferðarslysaþinginu.
Af þessum 63 sem slösuðust
hlutu 27 eða um 43% nær algjöra
lömun. Þá kom einnig fram að
Ljónið hf. á ísafirði:
Samningar
við Hagkaup
á lokastigi?
ísanrði, 12. áfrúst.
65% hinna siösuðu voru undir 35 |
ára aldri en flestir þeirra voru
yngri en 25 ára.
Sigrún sagði að stærsta orsök
mænuskaða hér á landi væru um-
ferðaróhöpp. Kom fram hjá henni
að á þessum tíma hefðu 20 hiotið
lömun við að lenda í bílveltu.
Sagði hún að einungis einn þeirra
hefði notað bílbelti og hefði hann
notað það á rangan hátt. Þá kom
einnig fram að meðaltími þessara
sjúklinga á sjúkrahúsum hefði
verið IO'/í mánuður. Sigrún sagði
að 46 hefðu þurft að nota hjóla-
stóla eða önnur hjálpargögn eftir
að endurhæfingu lauk en 5 hefðu
látið lífið vegna mænuskaðans.
Sagði Sigrún að lokum að flestir
þessara sem slösuðust hefðu ekki
slasast jafn alvarlega og raun
varð á, hefðu þeir notað bílbelti.
23ja kflómetra hitaleiðsla
Senn líður að því að Vörumarkaðurinn hf. opni verzlun á Seltjarnarnesi. í gær var verið að leggja plaströr í
bílastæði framan við verzlunarhúsið, áður en malbikunarframkvæmdir geta hafizt. Til gamans má geta þess að
samtals verða lagðir 23 km af rörum, en bílastæðið verður 6 til 7 þúsund fermetrar. Rörin eiga að koma í veg
fyrir að ísing myndist á stæðinu eða snjó festi. Morgunbiaftía/Ól.K.M.
Niðurstöður nýlegra rannsókna:
Erfðavísir í íslensku fé
veldur mikilli frjósemi
Slíkt þekkist hvergi annars staðar í Evrópu
NÚ VIRÐIST einhver hreyfing vera
að komast á samningamál Ljónsins
á ísafírði og Hagkaups í Reykjavík
að sögn Heiðars Sigurðssonar fram-
kvæmdastjóra Ljónsins. Von er á
forsvarsmönnum Hagkaups til ísa-
fjarðar um helgina og vonast Heiðar
eftir að samningar náist fljótlega.
Ennþá standa yfir deilumál á
milli Ljónsins hf. og Kaupfélags
ísfirðinga vegna kaupa Kaupfé-
lagsins á hluta eigna Ljónsins.
Styrr hefur staðið um eignarrétt á
mjólkurkæli, frystiklefa og hitun-
artæki þeim tengdum. Telja for-
svarsmenn Ljónsins að þessi tæki
tilheyri búnaði hússins en kaupfé-
lagsmenn að þetta sé hluti af
lausafé. Þegar starfsmenn Kaup-
félags ísfirðinga ætluðu að flytja
fyrrnefnd tæki út úr húsinu var
óskað eftir lögbanni á þá gerð.
Lögbannið náði ekki fram að
ganga en kaupfélagið höfðaði inn-
setningarmál til staðfestingar á
eignarrétti sínum. Kaupfélagið
tapaði því máli í fógetarétti og
fara nú þessi deilumál fyrir al-
menna dómstóla.
Eigendaskipti
á Sportvali
EIGENDUR sportvöruverslunarinn-
ar Bikarinn sf. á Skólavörðustíg,
Kjartan V. Guðmundsson og Garðar
og Guðmundur Kjartanssynir,
keyptu í gær sportvöruverslunina
Sportval, Laugavegi 116, af Jóni
Aðalsteini Jónassyni og fleirum.
Garðar Kjartansson sagði í
samtali við Mbl., að Sportval yrði
rekið áfram undir sama nafni, svo
og Bikarinn, en þeir tækju við
versluninni næstkomandi þriðju-
dag.
STAÐFEST hefur verið nýlega, að til
er mikilvirkur erfðavísir í íslensku
fé, sem eykur lambafjölda þeirra áa,
sem hafa erfðavísinn, um 64 lömb
eftir hverjar 100 ær. Rannsóknir á
þessari háu frjósemi hófust árið
1976, en það var ekki fyrr en vorið
1983 að hægt var að sýna fram á það
með öryggi, að einn erfðavísir væri
að baki þessari háu frjósemi.
Það eru þeir dr. Jón Viðar
Jónmundsson hjá Búnaðarfélagi
íslands og dr. Stefán Aðalsteins-
son hjá Rannsóknarstofnun land-
búnaðarins, sem hafa unnið að
þessum rannsóknum. Þeir lögðu
fram erindi með niðurstöðum
rannsókna sinna á alþjóðlegum
vinnufundi um háa frjósemi í
sauðfé, sem haldinn var í Edin-
borg í júlí í sumar, og vöktu niður-
stöður íslensku rannsóknanna
mjög mikla athygli á fundinum,
því að einungis er vitað um tvö
önnur hliðstæð tilvik í heiminum,
þar sem há frjósemi ræðst af ein-
um erfðavísi. annað í Ástralíu, en
hitt á Jövu. íslenska fyrirbærið er
hið eina sinnar tegundar í Evrópu.
Uppruna þessa eiginleika má af
fullu öryggi rekja til ærinnar
Þoku Karls Bjarnasonar á
Smyrlabjörgum í Borgarhafn-
arhreppi í Austur-Skaftafells-
sýslu. Þoka var fædd árið 1950.
Nágranni Karls, Ragnar Sigurðs-
son, Gamla Garði, fékk hrút und-
an Þoku árið 1958. Sá hrútur, sem
var kallaður Tossi, kom með
erfðavísinn að Gamla Garði. Þar
hefur hann komið fyrir í afkom-
endum hans í marga ættliði. Út af
dætrum Þoku hafa auk þess komið
fjölmargar ær, sem búa yfir þess-
um eiginleika.
Haustið 1976 voru keypt 15
lömb frá þessum tveimur bæjum
og þau flutt að tilraunastöðinni á
Skriðuklaustri í Fljótsda). Sumar
gimbrarnar sem þangað komu
voru með þennan sérstæða erfða-
vísi, en aðrar ekki. Vorið 1983
báru 10 ær með þennan erfðavísi á
Skriðuklaustri og áttu samtals 26
lömb. Frjósamasta ærin í þessum
hópi á Skriðuklaustri hefur alls
átt 26 lömb á 7 árum.
Þeir Jón Viðar og Stefán sögðu
á fundi með blaðamönnum í gær
að hér væri um mjög sérstætt
fyrirbæri að ræða, sem kæmi til
með að hafa mikla þýðingu í sam-
bandi við ræktun sauðfjár og
rannsóknir í framtíðinni. Þar sem
þessi aukna frjósemi ræðst ein-
göngu af einum erfðavísi verða
kynbætur mun auðveldari en ella,
því bæði er að blöndun við ær með
aðra góða eiginleika er viðráðan-
legri og auk þess „þynnist" ekki
frjósemiseiginleikinn við blöndun,
eins og mundi gerast ef margir
erfðavísa orsökuðu þessa háu
hægt væri að meta það inn í verðlag
ef þeir bændur sem lakast eru settir
yrðu aðstoðaðir við að leysa úr sínum
skuldamálum. Það hefur ekkert verið
ákveðið um þetta og engin ákvörðun
um þaö tekin af hálfu bændasamtak-
anna hvernig við sliku yrðu brugð-
ist,“ sagði Ingi Tryggvason, formaður
Stéttarsambands bænda, í samtali við
Mbl., er hann var spurður að því
hvort ríkisstjórnin heföi rætt það við
bændasamtökin að bændum verði
veitt sérstök aðstoð vegna tíðarfars-
ins í vor og sumar gegn því að á móti
yrði samið um minni búvöruverðs-
hækkanir f haust en annars yrðu. í
Tímanum í gær var haft eftir Stein-
grími Hermannssyni, forsætisráð-
herra, og Jóni Helgasyni, landbún-
aðarráðherra, að hugmyndir um slíkt
væru í athugun.
Ingi sagði einnig: „Þetta er það
eina sem um hefur verið rætt en
það er alls óskylt þeim vandræðum
sem skapast gætu vegna þessara
óþurrka í sumar. Þau vandamál
hafa ekkert við rædd við okkur, þó
að illa horfi þá vonar maður í
lengstu lög að úr þessu rætist." Að-
spurður um hvernig tekið yrði í
slíkar hugmyndir ef fram kæmu,
frjósemi. Töldu þeir, að ef vilji
væri fyrir hendi, þyrfti það ekki
að taka meira en 10 til 15 ár að
auka frjósemi íslensks sauðfjár
um hálft lamb á á.
Töldu þeir Jón Viðar og Stefán
að verulega mætti þoka rannsókn-
um á frjósemi í sauðfé áleiðis með
nákvæmum rannsóknum á þessu
undri, sérstaklega vegna þess að
þessi frjósemiseiginleiki er rekj-
anlegur til einnar ær. Þá sögðu
þeir að þessi uppgötvun gæti haft
mikil áhrif á rannsóknir á frjó-
semi í öðrum dýrum og jafnvel
mönnum.
sagði Ingi að sjálfsagt væri að
athuga þær, en leggja yrði áherslu
á að aðgerðir til hjálpar bændum
vegna erfiðs tíðarfars verða að
miðast við að bæta áföllin en mega
á engan hátt verða til að skerða
tekjumöguleika bænda.
Bolungarvfk:
Fjölbreytt dagskrá
á fjáröflunardegi
Bolunjjarvík, 12. igúst.
Á MORGUN, laugardag, efnir
sunddeild Ungmennafélags Bol-
ungarvíkur til fjáröflunardags.
Hefst dagskrá sundfólksins kl. 13
með kökubasar í anddyri sundlaug-
ar Bolungarvíkur. Klukkan 14
verða afhentir vinningar í lukku-
happdrætti því sem sundfólkið hef-
ur staðið fyrir undanfarna daga.
Klukkan 18 hefst síðan sprett-
sundmót í sundlauginni, þar sem
syntir verða 50 metra sprettir og er
öllum á aldrinum 8 til 80 ára heimil
þátttaka
Klukkan 21 um kvöldið hefst síð-
an kvöldvaka í grunnskólanum.
Gunnar.
Ernir vinna skaða á æðarvarpi:
„Get ekki einn
borið skaðannu
— segir Sveinn Guðmundsson í Miðhúsum
„ÉG ER BÚINN að reyna að samræma arnarvarp æðarvarpi í yfir 25 ár
og það hefur stundum gengið vel, en nú tvö síðustu árin hefur keyrt um
þverbak. í ár er dúntekjan helmingi minni en hún var fyrir tveimur
árum,“ sagði Sveinn Guðmundsson í Miöhúsum í Reykhólasveit í Baröa-
strandarsýslu í samtali við Morgunblaðið, en æðarvarp í hans umsjá
hefur illilega orðið fyrir barðinu á örnum að undanförnu.
„Þarna er fyrst og fremst örn- Sveinn sagðist hafa verið með
um um að kenna. Þegar varp fimm erni í varpinu í ár og sama
misferst hjá erninum, sest hann
að í æðarvarpinu og hræðir fugl-
inn. Þegar örninn er með hreiður
tekur hann bráðina með sér og
fuglinn verður frekar rólegur
eftir," sagði Sveinn ennfremur.
fjölda í fyrra. Hann sagðist hafa
leitað til ýmissa aðila með þetta
vandamál, en hvergi fengið nein
svör. Menntamálaráðuneytið
svaraði engu og arnarvinafélagið
virtist ekki átta sig á því að 10%
Wj. £$$$
af arnarstofninum væru alin
upp þarna. Hann hefði ekki haft
samband við Náttúruverndarráð
ennþá.
„Eg er alveg að gefast upp á
þessu og þetta er ekkert grínmál
í mínum augum," sagði Sveinn.
„Það tekur mörg ár að ná
æðarvarpinu upp aftur og ég
hlýt að íhuga aðgerðir í þessu
máli. Ég get ekki einn borið
skaðann af því að haförninn er
friðaður á íslandi," sagði Sveinn
Guðmundsson að síðustu.
„Ekkert verið
rætt við okkur“
— segir Ingi Tryggvason um hugmyndir um aðstoð
til bænda gegn minni hækkun búvöruverðs í haust
„ÞAÐ HEFUR komið til tals hvort