Morgunblaðið - 31.08.1983, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1983 37
ey Sigurgeirsdóttir, kona hans,
var þá látin fyrir fjórum árum.
Þau voru barnlaus.
f nóvember 1945 gekk Krist-
björn að eiga Guðbjörgu Helga-
dóttur Bergs, húsmæðrakennara,
mikla myndarkonu og fríða sýn-
um.
Hún bjó manni sínum indælt og
fagurt heimili, var ávallt mjög
glaðvær og sérlega geðþekk í við-
móti.
Það var einkar ánægjulegt að
heimsækja þau hjón, bæði gáfuð
og gestrisin, og eins að fá þau í
heimsókn.
Frú Guðbjörg hefur um árabil
átt við mikla vanheiisu að stríða
og á enn.
Börn þeirra eru þrjú, öll búsett í
Reykjavík: Helgi, dr.med. Hann er
kvæntur Sigríði Sigurðardóttur og
eiga þau 4 börn. Fanney gift
Gunnari R. Einarssyni, lögg.
endurskoðanda, þau eiga þrjú
börn, og Halla, kennari.
í maímánuði sl. fór Kristbjörn
með Helga syni sínum til Stokk-
hólms og var viðstaddur doktors-
vörn hans í Karolinska sjúkrahús-
inu. Skömmu síðar fóru þeir feðg-
arnir til Seyðisfjarðar, en þangað
fór Helgi til afleysingastarfs fyrir
lækni. Meðan Kristbjörn dvaldi
hjá syni sínum lést hann í svefni
þann 23. þ.m., sjötíu og fjögurra
ára að aldri.
Með Krisbirni er genginn einn
af gáfuðustu og duglegustu lækn-
um, sem við Islendingar höfum
átt. Það munu allir sakna hans
mjög, er honum kynntumst eitt-
hvað.
Við Þórdís kona mín og fjöl-
skylda okkar samhryggjumst
ekkju hans, börnum og fjölskyld-
um þeirra, og biðjum honum Guðs
blessunar á þeim leiðum er hann
nú hefur lagt út á.
Blessuð sé minning hans.
Erlingur Þorsteinsson
Kveðja frá Félagi
íslenskra barnalækna
í dag kveðjum við Kristbjörn
Tryggvason barnalækni, fyrrum
prófessor og yfirlækni á Barna-
spítala Hringsins. Kristbjörn var
á meðal fyrstu íslensku læknanna,
sem lögðu barnalækningar fyrir
sig sem aðalstarf. Hann nam sér-
grein sína í Danmörku og gerði sér
memma grein fyrir því, að á ís-
andi er hætta á að sérfræðingar
staðni, ef ekki er leitað eftir kynn-
um og samstarfi við starfsbræður
erlendis. Kristbjörn hélt því alltaf
tengslum við barnalækna á Norð-
urlöndum. Hann var aðalhvata-
maður að stofnun Félags íslenskra
barnalækna, vorið 1966, fyrst og
fremst með það í huga að auðvelda
íslenskum læknum samskipti við
samtök norrænna barnalækna.
Kristbjörn baðst undan því að
veita félaginu formennsku, en
samt sem áður var hann ötulasti
starfsmaður þess á fyrstu árum
félagsins.
Árið 1973 var ráðist í það stóra
verkefni að halda þing sambands
norrænna barnalækna hér á landi.
Að sjálfsögðu var Kristbjörn aðal
forvígismaður þess og forseti
þingsins. Þessa þings er minnst
innan sambandsins fyrir sérstak-
an glæsibrag.
Kristbjörn var einróma kjörinn
fyrsti heiðursfélagi í Félagi ís-
lenskra barnalækna á 15 ára af-
mæli félagsins, í maí 1981. Segja
má að hann hafi öðrum fremur
skapað barnalækningum sess inn-
an læknisfræði hér á íslandi.
Hann var kennari okkar flestra og
mótaði að verulegu leyti viðhorf
okkar til veika barnsins.
Kristbjörn var fyrsti yfirlækn-
irinn á Barnadeild Landspítalans,
sem síðar varð Barnaspítali
Hringsins, og markaði þeirri
stofnun starfsanda. Hann var
ótvíræður yfirmaður deildar sinn-
ar, sístarfandi og kennandi. Hann
þekkti alla sjúklinga deildarinnar
og reyndi jafnan að mynda sér
skoðun á þörfum hvers og eins.
Hann hafði mjög ákveðnar skoð-
anir um þarfir skjólstæðinga
sinna og þurfti sterk rök til að
breyta þeim. Það fór ekki hjá því,
að stundum þætti okkur nóg um
stjórnsemi hans. Gagnrýni tók
hann þó vel, ef að á rökum var
reist.
Það var unun að sjá hann um-
gangast sjúklinga sína. Með ró-
legri, en ákveðinni framkomu
sinni, ávann hann sér á fáum mín-
útum traust hvaða hrínandi og
óttaslegins barns sem var. „Segðu
barni aldrei ósatt um væntanleg
óþægindi,“ sagði Kristbjörn. Eftir
erfiða reynslu og trylltan grát
eyrnaskoðunar, átti hann það til
að taka barnið í fang sér og ganga
út að glugga. Það var eins og
hryndi hríð af húsi, barnið varð
strax upptekið af ábendingum og
umfeðmi þessa smávaxna, feit-
lagna manns.
Hann leit á börn sem sjálfstæða
einstaklinga með eigin vilja og
jftrfir, sem oft eru allt aðrar en
hinna fullorðnu. Sem sjúklingar
eru börn ekki smávaxið fullorðið
fólk, heldur sjálfstæðir einstakl-
ingar, sjúk börn.
Félag íslenskra barnalækna
minnist Kristbjarnar með söknuði
og vottar fjölskyldu hans samúð
sína.
Kveðja frá Kvenfélaginu
Hringnum
Árið 1965 26. nóvember var
Barnaspítali Hringsins formlega
afhentur og tekinn í notkun í nú-
verandi mynd. Þessi atburður kom
upp í huga minn þegar ég las and-
látsfregn fyrrverandi yfirlæknis
Ég hef fregnað frá dóttur hans
vestra að Lawrence F. Beste sé
látinn. Hann andaðist að heimili
sínu í Rapid City í Suður-Dakota
þann 1. ágúst. Hann varð 74 ára.
Með Larry, einsog kunningjarn-
ir kölluðu hann, er horfinn gáfað-
ur og fjölhæfur sómamaður sem
gerði það sér til dundurs þegar
hann átti að heita sestur í helgan
stein að læra íslensku af kennslu-
bókum og tungumálaplötum og
gera það svo rækilega að hann
skrifaði málið reiprennandi og tal-
aði það með ágætum. „Komdu
blessaður og sæll,“ hét það hjá
honum í vor þegar hann sló á
þráðinn til mín.
Hann fékkst nokkuð við þýð-
ingar úr íslensku og var fær og
samviskusamur penni. Bréf sín
skrifaði hann á ensku ef hann var
að flýta sér einsog hann sagði, en
skaut þó tíðum inn setningum eða
málsgreinum á íslenskunni. Ég
minnist þess naumast að honum
hafi þá brugðist bogalistin, hvorki
í stafsetningu til dæmis né bless-
uðum beygingunum.
Það var líka vissara að vera ekki
með neinn flumbrugang þegar
hann vildi ræða íslenskar bók-
menntir: eins gott að flýta sér
hægt og hafa allt sitt á þurru.
Kristbjarnar Tryggvasonar. í til-
efni af því langar mig til að minn-
ast þessa ágæta læknis með
nokkrum orðum, sem þakklætis-
vott frá okkur Hringskonum
f mörg ár höfðu félagskonur
unnið að því að koma upp full-
komnum Barnaspítala, (sem ekki
verður tíundað hér). Uppúr
1951—2 komst fyrst skriður á
málið, var það ekki síst fyrir at-
beina Kristbjarnar, (ásamt mörg-
um öðrum góðum mönnum).
Árið 1957 var settur á stofn
fyrsti vísir að Barnaspítala, var
hann á efstu hæð í gamla Land-
spítalanum, því sóttum við góð ráð
til Kristbjarnar um kaup á búnaði
á deildina, hann var þá deildar-
læknir þar.
Svo þegar ráðist var í stækkun
Landspítalans og ákveðið að
Hringurinn fengi til umráða tvær
efstu hæðir í vesturálmunni, þá
Maðurinn útí Ameríku var þaul-
kunnugur bókunum okkar bæði í
nútíð og fortíð; honum hentaði
raunar að auki eitt sinn að ég man
að vitna í Selmu Lagerlöf þegar
honum fannst ganga óvenju seint
að koma vitinu fyrir mig. Þó var
hér á ferðinni útlendingur sem var
kominn um miðjan aldur þegar
hann ákvað að læra málið okkar
og sem einungis auðnaðist að gista
landið okkar í þrjár fjórar vikur
eitt sumar fyrir liklega tveimur
áratugum — sumar sem var sól-
ríkara en í þetta skiptið til allrar
guðslukku, því að Larry Beste
þótti svo ótrúlega vænt um kjör-
landið sitt. Hann gekk því miður
ekki heill til skógar og var þá þeg-
ar orðinn bæklaður af þeim sárs-
aukafulla sjúkdómi sem leiddi til
andláts hans núna á dögunum.
Hann var sveitastrákur sem tók
við búi af föður sínum og fékk nóg
af baslinu og afréð að afla sér
menntunar. Hann hafði yndi af
tónlist og lauk prófi í þeim fræð-
um frá The Chicago Music Insti-
tute en tók sig seinna til og innrit-
aðist í háskólann í Illinois og fór
þaðan með meistarapróf í efna-
fræði uppá vasann og hóf störf á
rannsóknastofum Du Pont fyrir-
fyrst fengum við að reyna á hjálp-
semi og ráðleggingar Kristbjarn-
ar, það var okkur ómetanlegt,
hann var óþreytandi við að veita
okkur lið í einu og öllu.
Gjarnan má það koma fram hér
að þegar við vorum að koma upp
Geðdeild Barnaspítala Hringsins
við Dalbraut, þá var Kristbjörn
ávallt mikil stoð og stytta fyrir
okkur, ætíð reiðubúinn með góð
ráð, bæði utanhúss og innan.
Eftir að Barnaspftalinn tók til
starfa, Kristbjörn var þá búinn að
vera lengi yfirlæknir, áttum við
mjög góð samskipti við hann.
Fyrir allt þetta munum við ávalit
minnast hans með þakklæti og
virðingu.
Ég vil svafyrir hönd Kvenfélags
Hringsins senda ættingjum hans
innilegar samúðarkveðjur.
Sigþrúður Guðjónsdóttir
fyrrv. formaöur.
Lawrence Beste
tækisins. Ég nefndi hér á undan
að Larry hefði verið fjölhæfur.
Hann var hljóðlátur kurteis
maður, hrokalaus og nærgætinn.
Hann var líka skemmtilegur,
æðrulaus í veikindum sínum, kvik-
ur og lifandi. Það hefði ekki verið
amalegt að eiga hann fyrir ná-
granna hér í götunni, geta rambað
til hans í spjall og kaffi. Sumir
þykjast vita að menn fæðist aftur;
ég er að vona að það verði þá í
mannslíki. Ef satt er, þykir mér
ekki ólíklegt að Larry kjósi ísland.
Hann yrði ekki í vandræðum með
að bjarga sér hérna, bóndinn sem
varð hljómlistarmaður og þá vís-
indamaður og síðan á haustmán-
uðum æfi sinnar svo lærður á allt
sem var íslenskt að maður mátti
hafa sig allan við að halda í við
hann.
Gísli J. Ástþórsson
Látinn:
Lawrence F. Beste
Guðmundur Ágúst
Gíslason — Minning
Fæddur 16. ágúst 1915
Dáinn 18. ágúst 1983
í dag verður til moldar borinn
Guðmundur Ágúst Gíslason, pípu-
lagningamaður.
Hann lézt 18. ágúst síðastliðinn
á Rimini á Ítalíu, 68 ára að aldri.
Hann var á leið til ítalfu í sum-
arleyfi ásamt konu sinni, Stefan-
íu, er hann fékk hjartaáfall og var
lagður á sjúkrahús í Rimini, þar
sem hann lézt tveimur sólarhring-
um seinna.
Hafði hann kennt þessa sjúk-
dóms síðustu árin, en hafði þó
ákveðið að leggja upp í ferð þessa,
sér og konu sinni til langþráðrar
hvíldar og hressingar.
Er minnst var á það við hann,
að þetta gæti verið áhættusamt
vegna fyrrgreinds sjúkdóms, átti
hann til með að segja: „Er ekki
bezt að lifa lífinu lifandi meðan
hægt er, ekki er betra að sitja
heima og bíða.“ Tók kona hans
undir þetta með honum, og ótrauð
héldu þau af stað, bjartsýn með
framtíðina.
En svo fór sem fór, og tóku þau
hjónin þessu með því æðruleysi,
sem þeim var lagið, sama æðru-
leysinu og þau höfðu tekið lífsins
meðlæti og mótlæti gegnum öll sín
ár.
Guðmundur Ágúst Gíslason er
fæddur í Reykjavfk 16. ágúst 1915.
Foreldrar hans voru Gfsli Sæ-
mundsson frá Núpi f ölvusi og
Júlíana Guðrún Gottskálksdóttir
frá Sogni í Ölfusi.
Hann giftist Stefaníu Guð-
mundsdóttur 7. júní 1941 og
bjuggu þau í Reykjavík alla tíð.
Fyrstu árin vann Guðmundur
alla venjulega verkamannavinnu,
lengi hjá Hitaveitu Reykjavíkur.
Arið 1945 hóf Guðmundur svo
nám í pípulagningum, þá þegar
þriggja barna faðir. Sýndi hann
þar sérstakan kjark og framtaks-
semi við að leggja út í slíkt nám á
þeim tíma. Verður að kalla það
þrekvirki.
Ekki hefur verið auðvelt að sjá
fyrir fjölskyldu með þeim launum
er þá buðust, en með sérstakri
samheldni og dugnaði þeirra
hjóna tókst þetta með ágætum.
Hlaut hann sín iðnréttindi 1949,
og fæddist þeim hjónum þá fjórða
barnið. Fimmta barnið eignuðust
þau nokkru seinna, svo barnalán
var þeim gefið. Börnin eru þessi:
Jörundur, Jón, Guðmundur Finn-
ur, Sigríður Stefanía og Gísli
Sæmundur, allt harðduglegt og
efnilegt fólk.
Guðmundur var allt sitt líf einn
af þessum hæglátu og hlýju
mönnum, sem ekki var gjarn á að
segja mikið né tala hátt. Hann
kaus heldur að láta verkin tala,
enda vinnusamur til sfðasta dags
og mátti helzt ekki iðjulaus vera
nokkra stund. Átti hann þó alla
tíð við vanheilsu að stríða, en yfir-
vann það allt með sinni sérstöku
þrautseigju og æðruleysi og með
stuðningi sinnar ágætu konu.
Þrátt fyrir yfirlætisleysið og
hæglætið fékk hann því fram-
gengt sem hann vildi og naut góðs
trausts allra þeirra, sem hann
þekktu.
Var hann t.d. formaður Sveina-
félags pípulagningamanna nokkur
ár, og starfaði þó nokkuð að fé-
lagsmálum ýmsum.
Því miður fékk ég og fjölskylda
mín að njóta samvista við hann
alltof stuttan tíma, en kunnum vel
að meta hlýleik hans og yfirlætis-
leysi í hvívetna.
Ég veit vel, að eiginkona hans,
börn, barnabörn og tengdabörn
kunnu líka vel að meta þessa góðu
eiginleika hans, og er honum bezt
lýst með þeim orðum, er eiginkona
hans lét um hann falla fyrir
skemmstu: „Hann var góður eigin-
maður, faðir og afi.“
Fjölskylda mín kann vel að
meta síðustu minninguna um
hann, er hann kom á tröppurnar á
heimili mínu til að kveðja okkur
fyrir sitt síðasta ferðalag. Hlýlegt
var það handtak og vel þess vert
að minnast sem hinstu kveðju.
Fari hann vel, og Guð geymi
hann um eilífð.
Ég votta konu hans, Stefaníu, og
öllumaðstandendum, börnum
barnabörnum og tengdabörnum
dýpstu samúð við missi þessa
mæta manns.
Ljúf minning hans mun lifa í
hjörtum okkar allra um ókomna
framtíð.
Baldur Bjarnasen
í dag fer fram frá Fríkirkjunni í
Reykjavík útför Guðmundar
Gíslasonar, pípulagningameist-
ara.
Þegar okkur, vinnufélögum
Guðmundar, barst fréttin um lát
hans, er ekki hægt að segja að það
kæmi okkur með öllu á óvart.
Hann hafði ekki gengið heill til
skógar um árabil, og fengið alvar-
leg áföll vegna sjúkdóms þess, sm
í dag leiðir til aldurtila margra.
Hann var samt kominn til starfa
strax og heilsa hans leyfði, stund-
um ef til vill fyrr. Undangengna
mánuði virtist sem heilsu hans
hrakaði ekki og skilaði hann sín-
um dagsverkum til jafns við aðra,
eins og vani hans var. Veikindi sín
og aðra þá erfiðieika, sem lífið
lagði honum á herðar, bar hann af
æðruleysi. Guðmundur Gíslason
var prýddur öllum kostum góðs
starfsmanns. Hann átti auðvelt
með að lynda við aðra og vegna
þessa og annarra mannkosta sótt-
ust vinnufélagar hans eftir því að
starfa með honum. Kurteisi og
prúðmennska var honum í blóð
borin. Vandvirkur var Guðmund-
ur og verklaginn með afbrigðum.
Honum var ekki tamt að láta aðra
ganga f erfiðustu störfin, vann þau
fremur sjálfur og sýndi þá einatt
hve slyngur og ráðagóður hann
var og hversu seigla hans gat verið
með ólíkindum.
Eftir að hafa starfað um fjöru-
tíu ára skeið við iðngrein sína, var
Guðmundur, 68 ára gamall, elstur
starfandi pípulagningamaður hér
í borg, og sennilega sá, sem á að
baki lengstan samfelldan starfs-
tíma frá upphafi þessarar iðn-
greinar hér á landi.
Sem að líkum lætur, eru ófá
húsin þar sem Guðmundur vann í
gegnum árin. Víða má þar finna
handbrögð hans, sem líkja má við
listasmíði, enda var hann um ára-
bil talinn meðal snjöllustu log-
suðumanna stéttar sinnar.
Guðmundur Gíslason hafði þeg-
ar hann lést, starfað hjá Guð-
mundi Finnbogasyni, pípulagn-
ingameistara hér í borg, í fullan
aldarfjórðung. Með þeim nöfnum
myndaðist strax traust og trúnað-
ur. Heiðarleiki og samviskusemi
Guðmundar Gíslasonar veitti
vinnuveitanda hans öryggi og
vissu um það að hvert það verk-
efni sem hann fól þessum starfs-
manni sínum var í traustum hönd-
um.
Er hér þakkað fyrir órofa
tryggð og vináttu frá fyrstu kynn-
um. Við samstarfsfélagar Guð-
mundar Gíslasonar þökkum hon-
um fyrir áratugalangt samstarf
og fyrir að hafa fengið að kynnast
öllu hinu góða í fari hans.
Við sendum innilegar samúð-
arkveðjur til eiginkonu hins látna,
Stefaníu Guðmundsdóttir, sem
alla tíð hefur verið manni sínum
stoð og stytta, svo og börnum
þeirra og öðrum ástvinum.
Blessuð sé minning Guðmundar
Gíslasonar.
Kveðja frá samstarfsmönnum.