Morgunblaðið - 31.08.1983, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1983
Minning:
Asta Margrét
Guðlaugsdóttir
Fædd 12. júlí 1916.
Dáin 22. ágúst 1983.
Ásta Margrét Guðlaugsdóttir
fæddist í Reykjavík 12. júlí 1916.
Foreldrar hennar voru frú Þuríð-
ur Guðrún Eyleifsdóttir, sauma-
kona, frá Árbæ við Elliðaár og
Guðlaugur Guðlaugsson, bifreiða-
stjóri, frá Þverá á Síðu. Hún var
elst fimm systkina, en hin eru
Elín, Leifur, Erlendur og Guðrún.
Framættir hennar, kunnar og
traustar, sunnlenskar og skaft-
fellskar, eru raktar í ættatölubók-
um Guðna Jónssonar og Björns
Magnússonar um Bergsætt og
Vestur-Skaftfellinga.
Ásta ólst upp í Árbæ og á
Frakkastíg 26 i Reykjavík og
stundaöi nám f Kvennaskólanum
þar, en lærði einnig kjólasaum hjá
Rebekku Hjörtþórsdóttur og varð
meistari í þeirri iðngrein.
14. september 1935 giftist hún
Björgvin Kristni Grímssyni, og
bjuggu þau fyrst í hluta risíbúðar
í áðurnefndu húsi á Frakkastígn-
um. Bæði unnu þau um skeið í
smjörlíkisgerðinni Smára, en
stofnsettu síðan Kjólabúðina sem
staðsett var á Bergþórugötu 2 og
var um hríð helsta tískuverslun í
Reykjavík. Þeim búnaðist vel og
komust í góð efni. En heimsstyrj-
aldarárin og hin næstu á eftir
voru umrótatími, og margt sem
virtist standa föstum fótum
kollsteyptist, — og svo fór um
Kjólabúðina. íbúð sína misstu þau
og leita varð fanga á nýjum mið-
um. Ásta og Björgvin fluttu í
leiguíbúð að Miklubraut 42, og
Björgvin gerðist starfsmaður hjá
heildversluninni H.A. Tulinius í
Austurstræti. Hagur batnaði
smám saman og svo fór í áranna
rás að þau eignuðust bæði vinnu-
staðinn og íbúðina. Ásta helgaði
sig heimilisstörfum, en þegar þörf
krafði vann hún í fjölskyldufyrir-
tækinu þau störf sem að kölluðu
hverju sinni. Bæði fóru þau í allar
innkaupaferðir til Evrópulanda og
völdu saman varninginn sem þau
seldu meðan heilsa hennar leyfði.
Síðustu árin reyndust Ástu erf-
ið. Margoft var hún dregin að
landamærum lífs og dauða, en
sterk lífsþrá vann svo oft sigur á
sjúkleikanum að allir bjuggust við
endurkomu hennar á Miklubraut-
ina er hún var í þessum mánuði
flutt í Landakotsspítala í þrett-
ánda skipti á þremur árum, en í
þetta sinn vann dauðinn sigur.
Ásta og Björgvin eignuðust
fjögur börn. Elstur er Jóhann Sig-
urður, fæddur 1936. Hann hefur
mestalla starfsævi sína unnið við
hlið foreldra sinna að innflutn-
ingi, sölumennsku og afgreiðslu.
Hann er kvæntur Klöru Sjöfn
Kristjánsdóttur. Guðlaugur hét
sonur er fæddist 1941 og dó sama
ár. Dóttirin, Guðrún Erla, fæddist
1943. Hún er fóstra að mennt,
kennari að atvinnu og gift þeim er
þessar línur ritar. Yngstur er
Guðlaugur, fæddur 1946, við-
skiptafræðingur og forstjóri
Mjólkursamsölunnar í Reykjavík.
Barnabörn Ástu eru 12 talsins og
barnabarnabörn fimm.
Ekki mun æviferill Ástu þykja
viðburðaríkur, en handan við at-
burðina sjálfa leynist flest sem
máli skiptir. Sögu hennar má
skipta í tvo hluta, og getur sá síð-
ari kallast Miklubrautarþáttur-
inn. f íbúðinni þar leið Ástu svo
vel að hún gat með engu móti
hugsað sér að flytja þaðan brott.
Útsýnið yfir Klambratún til Esj-
unnar var henni dýrmætt, og geð-
felld umferðin þunga utan við eld-
húsgluggann.
Við áföll kemur fram hver innri
styrkur býr með hverjum manni.
Ásta sýndi í verki hvernig hinir
þrekbúnu bregðast við þrenginum.
Af alúð og metnaði lagði hún sig
fram um að búa börn sín sem best
úr garði. Einskis máttu þau fara á
mis sem öðrum hlotnaðist. Hún
innrætti þeim heiðarleika, hrein-
skilni og prúðmannlega fram-
komu.
f heiðri var hafður sá arfur að
halda fullri reisn þótt móti blési.
Reglusemi, nákvæmni og snyrti-
mennska einkenndu heimilisbrag.
Er börnin hurfu að heiman og
stofnuðu heimili sjálf beindi Ásta
umhyggju sinni að barnabörnun-
um og reyndist þeim frábærlega.
Gestrisni, umhyggja og sáttastarf
urðu Ástu eins konar eldsneyti
sem glæddi hamingju hennar.
Mér hefur verið sagt að á yngri
árum hafi Ásta og Björgvin verið
um margt ólík að hugðar- og við-
fangsefnum, en með árunum varð
samband þeirra svo traust að ég
þekki enga hliðstæðu.
Á sameiginlegum vinnustöðum
unnu þau fyrir brauði sínu, og
tómstundum vörðu þau saman —
ýmist við að sinna skylduliði eða
efla andlegan þroska. Þau voru
leitandi fólk, höfðu áhuga á trú-
arlegri dulspeki og því viðfangs-
efni hvað við tæki eftir líkams-
dauðann. Þau sóttu fundi og sam-
komur sálarransóknarfélaga, guð-
spekinga og ýmissa trúarsafnaða
án þess að ánetjast og skipa sér
undir merki einnar kenningar og
fordæma aðrar, en iðkuðu raun-
hæfa hjálpsemi við fólk sem áföll
hafði hlotið. Ég hef oft undrast
hvernig standast má þá þolraun
að búa og vinna saman og sækja
saman mannamót — jafnt
skemmtanir sem aðrar samkomur.
Ásta og Björgvin undu ekki ein-
ungis þessu hlutskipti heldur nutu
þess.
Ásta Margrét Guðlaugsdóttir
var fremur smávaxin, grönn,
dökkhærð og nokkuð hvassbrýnd.
Mér fannst hún frönsk í útliti og
að svipmóti. Hún var ekki mann-
blendin, vildi eiga og átti fáa vini
en trausta. Fjölmörgum var hún
þó málkunnug. Bóklestur var Ástu
hugnanlegur: hún las m.a. ævisög-
ur, dulfræðibækur og fræðirit af
ýmsu tagi — en ekki skáldsögur.
Ljóðelsk var hún í ríkum mæli.
Eftirlætisljóð sín skrifaði hún í
stílabækur. Þær munu geymast
sem glöggur vitnisburður um þá
vandvirkni og smekkvísi sem ein-
kenndu verk hennar.
Ég hygg að ekki sé ofmælt að
Ásta hafi verið kjölfesta í stór-
fjölskyldu, og sannast nú hið forn-
kveðna: enginn veit hvað átt hefur
fyrr en misst hefur. Sárast bitnar
það á Björgvin. Síðasta kvöldið
sem þau áttu saman á Miklubraut-
inni ræddu þau saman um Sigurð
Kristófer Pétursson og Björgvin,
las úr tímaritinu Ganglera sálm-
inn hans: Drottinn vakir, Drottinn
vakir, daga og nætur yfir þér.
Ég kveð Ástu tendgamóður
mína, þakklátur fyrir allt sem hún
gerði fyrir mig og vona að sá
lífsskilningur sem hún hafði öðl-
ast verði sem flestum veganesti.
Jón Böðvarsson
Það verður erfitt að sætta sig
við að hún amma sé dáin, að ekki
sé lengur hægt að hitta hana glaða
og hressa.
Hún amma var falleg kona, lífs-
glöð og skilningsrík og vildi allt
fyrir alla gera, mátti aldrei neitt
aumt sjá.
Alltaf þótti okkur systrunum
jafngaman að koma til afa og
ömmu á Mikló því þar fengum við
að leika í fataskápnum hennar
ömmu að vild, voru þá dregnir upp
hælaháir skór, hattar og veski og
farið í mömmuleik. En alvara lífs-
ins tók við og ekki var síður nota-
legt að koma til ömmu og afa og
ræða málin og leyfa þeim að sjá og
hitta barnabarnabörnin sín.
Söknuðurinn hjá okkur öllum er
mikill en mestur þó hjá honum
afa, því þau voru mjög samrýnd,
en við biðjum Guð að styrkja hann
í sorginni.
Við kveðjum elsku ömmu með
þessari bæn sem hún kenndi
okkur.
Bænin má aldrei bresta þig
búin er freisting ýmislig
þá líf og sál er lúð og þjáð
lykill er hún að Drottins náð.
(Hallgrírtiur Pétursson)
Bessý, Ásta og Björg
Við viljum byrja á því að minn-
ast orða er amma sagði fyrir
skömmu að þann dag bæði hún
okkur að láta sig vita þegar hún
myndi ekki lengur alla sína af-
komendur.
Þau amma og afi hafa ætíð svo
langt sem við munum helgað líf
sitt barnabörnum sínum jafnt sem
börnum. Aldrei hefur það fyrir
komið að afmælisdegi eða öðru til-
efni væri gleymt og öllum þá gert
jafnt undir höfði en það var ömmu
mikils virði. Alltaf höfum við ver-
ið veikomnir á Miklubrautina án
þess að gera boð á undan okkur og
frjálst að dvelja þar svo lengi sem
við vildum. Á meðan snérist
amma í því að reiða fram hinar
ýmsu veitingar. Aldrei skyldirðu
allslaus yfirgefa Miklubrautina.
Sumt fólk er skapað fyrir um-
hverfið í stað þess að heimurinn sé
skapaður fyrir það. Þannig var
amma. Hún tók þátt í starfi okkar
án þess þó að reyna að hafa áhrif
á það. Hún var óspör á lof en kom
aldrei með athugasemdir, og eng-
um sögðum við hróðugri frá ef
maður hélt að eitthvað hefði vel til
tekist.
Fyrir stuttu sýndi amma okkur
hluti sem hún hafði varðveitt í
náttborðinu hjá sér og við höfðum
gert á okkar fyrstu árum og
ánafnað henni. Með þessari grein
viljum við þakka ömmu á Miklu-
braut fyrir allt hið liðna sem var
svo mikið.
Björgvin og Böðvar
í dag, miðvikudaginn 31. ágúst
kl. 15.00, fer fram frá Dómkirkj-
unni útför elskulegrar mágkonu
minnar, Ástu Margrétar Guð-
laugsdóttur, og verður hún jarð-
sett að Lágafelli í Mosfellssveit.
Hún andaðist í Landakotsspítala
22. ágúst sl. eftir erfið og langvar-
andi veikindi.
Ásta átti mikið sálarþrek. Hún
var alltaf æðrulaus. Henni var
gefið ótrúlegt þrek í sjúkdómsbar-
t
Eiginmaður minn og faöir okkar,
ÞÓRHALLUR ELLERT SKÚLASON,
mólari, Álfheimum 30,
andaöist í Grensásdeild Borgarspítalans þann 28. ágúst.
Oddný Sigurbjörnsdóttir
og börn.
Bróölr okkar,
t
MARINÓ GUOMUNDSSON,
er lóst 21. ágúst, veröur jarösunginn frá Fossvogskirkju miöviku-
daginn 31. ágúst kl. 3.
Guöríöur Guömundsdóttir,
Sveinbjörn Guömundsson.
Opið til kl. 10 virka daga
Útfararkransar og kistuskreytingar meö stuttum
fyrirvara. Allar skreytingar unnar af dönskum skreyt-
ingameistara. FlÓra, Hafnarstræti 16,
sími 24025.
t
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö við andlát móöur okkar,
HELGU LAUFEYJAR THORODDSEN.
Katrín Sverrisdóttir,
Theodóra Thoroddsen,
Guömundur Thoroddsen,
Kristín Thoroddsen,
Helga Thoroddsen.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og vlnarhug viö andlát og útför
eiginmanns míns, fööur, tengdafööur og afa,
ELLERTS EIRÍKSSONAR.
Fanny Guöbrandsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
áttu sinni. Sá styrkur lá í þeirri
náðargjöf, að trúa á Guð sinn. Gaf
hún frá sér elsku, kærleika og
hugulsemi. Þar var reyndar leið-
arljós Ástu í gegnum lífið, að
miðla öðrum af manngæsku sinni.
Ástu var það mikill styrkur í
þessari hörðu baráttu að finna og
reyna, að hún var umvafin ótak-
markaðri ást og umhyggju eig-
inmanns og allrar fjölskyldunnar.
Ásta Margrét hét hún fullu
nafni, var fædd 12. júlí árið 1916 í
Reykjavík, en fluttist ung að árum
að Árbæ með foreldrum sínum,
Guðrúnu Eyleifsdóttur, sauma-
konu, og Guðlaugi Guðlaugssyni,
vörubílstjóra. Ásta var elst fimm
barna foreldra sinna. Kveður hún
lífið fyrst af þeim hópi.
Árið 1935 hinn 14. september
verða mikil tímamót í lífi Ástu.
Þann dag giftist hún bróður mín-
um, Björgvin, sem var elstur
okkar systkinanna og hefur alla
tíð verið okkar stóri bróðir.
Stofnsettu þau heimili á
Frakkastíg 26 og stóð heimili
þeirra þar um árabil. Eignuðust
þau fjögur börn. Dreng misstu þau
á fyrsta ári er Guðlaugur hét. Hin
börnin eru Jóhann, Guðrún og
Guðlaugur.
Öll eru börnin góð eftirmynd
foreldra sinna. Gegnir og virtir
borgarar. Eins og gefur að skilja,
þá hefi ég verið gjörkunnugur
heimili Ástu mágkonu minnar,
Björgvins bróður míns og barna
þeirra. Ég var aðeins 8 ára gamall,
þegar ég hleypti heimdraganum
og fór í sveit. Foreldrar mínir
töldu málin í góðu lagi, þegar Ásta
og Björgvin tóku að sér að fylgja
mér upp í Borgarfjörð. ÖIl hennar
samfylgd gegnum lífið var dá-
samleg og ógleymanlegar eru mér
stundirnar að Árbæ, þegar þau
dvöldust þar sumarlangt.
Nú við leiðarlok vil ég láta í ljósi
þakklæti mitt og allrar fjölskyld-
unnar fyrir Ástu og allt það góða
er hún sýndi okkur öllum.
Það er trú mín og vissa að:
„Eins og maður sáir, svo mun
hann og uppskera." Páll postuli,
Galatabréf 6.7.
Mikið skarð er nú fyrir skildi
hjá Björgvin bróður mínum, börn-
um hans, tengdabörnum og barna-
börnum. Mannlegur máttur stend-
ur hér magnþrota. í sárum rauna-
stundum bið ég þeim öllum náðar
og styrkleika frá Drottni.
Jóhann Marel Jónasson
„Hún Ásta dó klukkan 4 í nótt,“
sagði röddin í símanum snemma
morguns þ. 22. ágúst sl. Þetta var
Björgvin að tilkynna okkur hvern-
ig komið var. Þessi orð komu á
óvart, jafnvel þó að við vissum að
Ásta hafði verið mjög veik á
sjúkrahúsi í nokkra daga, eins og
oft áður sl. 3 ár. Reyndar var það
svo rrieð Ástu að síðdegis á sunnu-
deginum, 21. ágúst sl., komst hún
til meðvitundar og hresstist að því
er virtist og gerði m.a. boð eftir
fólki seint um kvöldið um að finna
sig. Það var alveg eins og oft áður,
allt benti til þess að hún kæmist
yfir þetta og næði sér á strik. En
nú var tíminn kominn. Ástu var
ekki ætlað að dvelja lengur meðal
okkar nú.
Ásta Margrét Guðlaugsdóttir
var fædd hér í Reykjavík 12. júlí
1916, dóttir hjónanna Guðlaugs
Guðlaugssonar bifreiðarstjóra og
Guðrúnar Eyleifsdóttur frá Árbæ,
elst 5 systkina. Hún ólst upp hér í
Reykjavík í föðurhúsum. Að Árbæ
(nú Árbæjarsafn) dvaldi hún mik-
ið sem barn og unglingur hjá móð-
urforeldrum sínum, hjónunum
Margréti Pétursdóttur og Eyleifi
Einarssyni, sem bjuggu í Árbæ og
ráku þar einskonar „umferðarmið-
stöð“ meðfram búskap. Árbær var
þá í alfaraleið þeirra sem komu til
eða fóru frá Reykjavík og allir áðu
í Árbæ. Um þennan þátt í sögu
Árbæjar hefur mikið verið ritað.
Það fór líka svo, að mörgum ár-
um síðar þegar Árbær var gerður
að byggðasafni var Ásta fengin til
þess að segja til um uppsetningu
muna úr búi ömmu sinnar og afa,
svo og um aðra tilhögun innan-
dyra í gömlu bæjarhúsunum.
Fórst henni þetta vel úr hendi,
enda líklega eina manneskjan sem