Morgunblaðið - 17.12.1983, Blaðsíða 6

54
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 1983
Á tímum
friðar og ófriðar
1924—1945
Ljósmyndir Skafta Guðjónssonar
Út er komin bókin Á tímum friðar
og ófriðar 1924—1925 og hefur hún
að geyma mvndir Skafta Guðjóns-
sonar bókbindara og áhugaljós-
myndara í Reykjavík.
Skafti fæddist í Laxárholti á
Mýrum árið 1902, en fluttist
ásamt foreldrum sínum til
Reykjavíkur árið 1915 og átti þar
heima alla tíð síðan. 19 ára gamall
eignaðist hann ljósmyndavél og
um nærfellt þriggja áratuga skeið
var ljósmyndun helzta áhugamál
hans. í formála segir Guðjón Frið-
riksson blaðamaður og höfundur
bókartexta, en Skafti var föður-
bróðir hans: „Það sem gerir ljós-
myndasafn Skafta Guðjónssonar
einstakt er einkum tvennt: í fyrsta
lagi raðaði hann myndunum nost-
ursamlega í þykk albúm og ná-
kvæmlega í rétta tímaröð. Þessi
albúm eru því eins og árbækur.
Upplýsingar eru skrifaðar við
hverja mynd og eru jafnvel ná-
kvæmar dagsetningar við fjölda
þeirra. Þá hélt hann filmunum vel
til haga, setti þær í umslög og
merkti. Myndasöfn frá sama tíma
eru oftast á tvist og bast, ekki síst
filmurnar, og verður æ erfiðara að
finna út hverjir eru á myndunum
og af hverju þær eru. í öðru lagi
hafði Skafti auga fyrir myndefni
sem margir létu eiga sig. Oft á
tíðum vann hann eins og þaulvan-
ur blaðaljósmyndari. Ef eitthvað
var um að vera í Reykjavík var
hann óðar þotinn út með mynda-
vélina og „skrásetti" atburðinn
með því að taka mynd.“
Myndabókin skiptist í níu kafla,
en þeir eru: Alþingishátíðin, Bæj-
arbragur í Reykjavík, Flugvélar
og loftför, tákn hins nýja tíma,
Viðburðir í bæjarlífinu, Stjórnmál
og stéttaátök, Ófriður nálgast,
Hernámið, íslendingar og stríðið
og Stofnun lýðveldis. Einungis ör-
fáar þeirra 118 mynda sem í bók-
inni eru hafa áður komið fyrir al-
menningssjónir, en þúsundir
mynda eru í því safni sem Skafti
lét eftir sig. Bókaútgáfan Hagall
gefur út bókina, en Hafsteinn
Guðmundsson hefur annazt útlit
hennar.
Bókin gæti eins heitið Reykja-
víkursaga í myndum, því efni
hennar gefur til kynna hvernig
staðurinn breytist úr smábæ í
borg. Mannlífsmyndir eru margar
og gjörla má sjá að Reykvíkingar
hafa ekki verið seinir að semja sig
að siðum tízkunnar á hverjum
tíma. — Á.R.
15. marz 1942 hrapaöi bandaríak flugvél í Vatnamýrinni og lóruat maó hanni átta menn. Vegtarendur á
Barónaatíg tyigjaat meó en veggurinn aem aéat til vinatri á myndinni var vió Rannaóknaratotu háakóiana.
Húaió til hrngri er Kennaraakóiinn.
Þrjár atartaatúlkur á Hótel íalandl 19. ágúat 1924. Frá vinatri: Seaaelja
Þorateinadóttir, afóar kona Arreboea Clauaena, Þorbjörg Albertadóttir,
aíöar kona Sigurðar Skjaldberga, og Arndía Jónadóttir aem lengi atarf-
aói í eldhúai hótelaina.
Frá þingaetningu aumariö 1931, aó loknum koaningum aem komu í
kjölfar hina umdeilda þingrofa Tryggva Þórhallaaonar. Þingmennirnir
Guörún Láruadóttir og Bjarni Snæbjörnaaon koma úr kirkju. Á tröpp-
unum eru Pétur Magnúaaon og Ingvar Pálmaaon. Peyaufatakonur hafa
hópazt aó.
Ungir menn „í atælnum“ áriö 1927, þeir Sveinn Marteinaaon frá Traó-
arkoti, aíöar bitvétavirki í Reykjavík, og Ingimar Siguröaaon, lengi
þjónn á Hótel falandi og aíóar á Hótel Borg.