Morgunblaðið - 29.12.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. DESEMBER 1983
23
Sigríður Angan-
tgsdóttir - Minning
Fædd 1. apríl 1932
Dáin 18. desember 1983
Æskuvinkona okkar og skóla-
systir, Sigríður Angantýsdóttir,
andaðist í sjúkrahúsi í Lundúnum
þann 18. des. sl., þar sem hún beið
eftir aðgerð vegna hjartasjúk-
dóms. Andlát hennar kom okkur
öllum mjög á óvart, því fæst viss-
um við, að hún ætti við svo alvar-
legan sjúkdóm að stríða.
Sísí bar ekki áhyggjur sínar á
torg, hún hugsaði minna um sjálfa
sig en aðra. Hugur hennar var hjá
maka, börnum og barnabörnum.
Daginn áður en hún fór til Eng-
lands, heimsótti ég hana, og það
var ekki að sjá, að þar færi svo
veik kona sem hún var. Það síð-
asta sem ég sá til Sísíar var, er
hún gekk umkringd börnum og
barnabörnum eftir gangi sjúkra-
hússins, hún var sem ungamamma
með hópinn sinn. En eftir á sér
maður, að hún gerði sér fulla grein
fyrir, við hverjum mætti búast.
Hún átti sterka trú og lagði allt í
hendur Hans, sem öllu ræður,
enda sagði hún: „Ég er búin að
gera allt upp við Guð og er tilbúin
að mæta honum."
Sigríður Angantýsdóttir fædd-
ist í Vestmannaeyjum þann 1. apr-
íl 1932. Foreldrar hennar voru
Kornelía Jóhannsdóttir og Ang-
antýr Einarsson. Áttu þau sex
börn og var Sísí elst þeirra. Korn-
elía dvelst nú á Dvalarheimili
aldraðra í Vestmannaeyjum, en
Angantýr lést árið 1974. Þau hjón
fluttu til Siglufjarðar þegar Sísí
var nokkurra mánaða gömul og
ólst hún þar upp sem sannur Sigl-
firðingur, því fáa veit ég sem unn-
að hafa heimabyggð sinni sem
hún.
Bernsku- og æskuárin liðu þar
við leiki og störf. Samstaða var
mikil meðal skólasystkinanna og
félagslíf á Siglufirði stóð í miklum
blóða. Við sækjum þrótt til
bernsku- og uppvaxtarára okkar
og það var gott að vera barn og
unglingur á Siglufirði.
Eftir að Sísí lauk skólagöngu
vann hún við ýmis störf og 17 ára
að aldri fór hún á vertíð til Vest-
manneyja. Þar kynntist hún eftir-
lifandi manni sínum, Jóni Kjart-
anssyni, formanni Verkalýðsfé-
lags Vestmannaeyja. Þau giftu sig
þann 18. júlí 1951 og hafa þau
eignast sex börn: Einar Gylfa,
Kjartan, Helgu, Ástþór, Heimi og
Jóhönnu Ýr, sem aðeins er níu ára
gömul. Mikill og sár er missir
þeirra allra, en þó mestur hjá Jó-
hönnu litlu, sem átti svo miklu
ástríki að fagna hjá móður sinni.
En Sísí var búin að ganga frá
þeim málum og mun Helga reyn-
ast systur sinni sem sönn móðir.
Öll elstu börnin eru gift eða trú-
lofuð og eru barnabörnin orðin 14
alls.
Sísí þótt mjög vænt um börn og
þau hændust að henni, því hún
hugsaði ekki síður um sálarlíf og
andlega velferð barnsins en lík-
amlega. Sísí var samkvæm sjálfri
sér og það einkenndi hana, hversu
heiðarleg hún var, því jafnvel þótt
það kæmi henni í óþægilega að-
stöðu á stundum, þá gat hún ekki
talað þvert um hug sér.
Sísí hafði mikinn áhuga á þjóð-
félagsmálum og tók mikinn þátt í
starfi- eiginmanns síns og þótti
Jóni oft gott að leita til hennar ef
hann þurfti að taka örlagaríkar
ákvarðanir. Álit hennar var ætíð
vel ígrundað og byggt á því innsæi
sem hún hafði, þannig að hún virt-
ist finna á sér hvað best væri
hverju sinni. Hún hugsaði rökrétt
og átti gott með að koma fyrir sig
orði.
Sísí átti stóra drauma og hug-
sjónir og vildi veg kvenna sem
mestan. Það kom okkur vinum
hennar því ekki á óvart, þegar hún
skipaði sér í sveit þeirra kvenna er
stóðu að framboði kvennalista til
alþingiskosninga í Reykjavík árið
1983. Vann hún þar mikið og óeig-
ingjarnt starf.
Nú við lát æskuvinkonu okkar
er margt sem leitar á hugann.
Okkur virðist ekki svo langt síðan
við lékum okkur ung og áhyggju-
laus í firðinum okkar heima. En
tímans elfur streymir skjótt og
maðurinn berst með hringiðu lífs-
ins, fyrst við nám, svo við atvinnu,
heimili og böm. En þegar árin
líða, líf og starf er komið í fastar
skorður og börnin vaxa úr grasi,
leita æskuminningarnar fram í
hugann. Og enginn staður á jarð-
ríki er fegurri og betri en heima.
Því staðreynd er, að við köllum
þann stað heima, þar sem við er-
um fædd og uppalin, þó svo að við
myndum okkar eigin heimili víðs
fjarri. En það er einmitt Sísí að
þakka, að bernsku- og vináttubönd
okkar skólasystkinanna „Árgangs
’32“ knýttust á ný.
Einn fagran vordag árið 1981
hafði Sísí samband við nokkra
gamla skólafélaga og skýrði þeim
frá þeirri hugmynd sinni, að við
skóla- og fermingarsystkini, „Ár-
gangur ’32“ frá Siglufirði, hitt-
umst og endurnýjuðum vináttu-
böndin. Þessi góða hugmynd bar
þann ávöxt, að við, sem áður vor-
um tvístruð vítt og breitt, náðum
sambandi á ný. Vaknaði strax
mikill áhugi á þessari framkvæmd
og hittumst við 56 skólasystkini af
69, sem þá voru á lífi, heima á
Siglufirði og héldum sameigihlega
hátíð með kirkjunni okkar þann
28. ágúst 1982. Fæst okkur höfðu
sést í 35 ár, en þeirra ára varð ekki
vart, svo mikil var gleðin og
ánægjan að hittast á ný.
Margt hafði breyst, en fjöllin og
fjörðurinn voru söm við sig.
Hólshyrnan og Hvanneyrarskálin
voru á sínum stað. Bernskuleik-
irnir ómuðu í huga okkar er við
gengum um bæinn og Sísí mundi
svo margt frá liðnum dögum. Við
rifjuðum upp glens og gaman og
urðum ung í anda á ný. Öll sú
vinsemd og hlýja sem okkur var
sýnd þessa daga heima er ógleym-
anleg. Og samstaða og samhugur
„Árgangs ’32“ er enn meiri en áð-
ur.
Sísí gaf okkur öllum stóra gjöf,
sem aldrei mun fyrnast í hugum
okkar skólasystkina hennar.
Minningin um hana lifir í hjört-
um okkar allra.
„Árgangur ’32“ frá Sigluflrdi,
Kristjana H. Guðmundsdóttir.
Minning:
Magnús Sigurðsson
frá Lágu-Koteg
Magnús Sigurðsson, fyrrum
bóndi í Lágu-Kotey í Meðallandi
er látinn. Hann lést á Vífilsstöð-
um aðfaranótt þess 18. desember
sl. Nokkrir þættir skulu festir á
blað, þár sem þessa fyrrum ná-
granna míns og góðvinar austur í
Meðallandi og hér til hinstu
stundar, skal minnst.
Magnús Sigurðsson fæddist í
Háu-Kotey í Meðallandi 7. maí
1901. Foreldrar hans voru þau Sig-
urður Sigurðsson bóndi þar og
kona hans Kristín Guðmundsdótt-
ir. Þau fluttu frá Háu-Kotey að
nábýlisjörðinni Lágu-Kotey
sumarið 1901, og bjuggu þar síðan.
Alls ól Kristín manni sínum 13
börn, en eftir eru nú á lífi 3 þeirra
systkina. Þau Ágústa, búsett hér í
borg, Sigurður bóndi í Skammadal
í Mýrdal og Jóel, búfræðingur að
mennt, búsettur á Sjálandi. Auk
þessa hóps eignaðist Kristín son
með Sigurfinni Sigurðssyni í
Háu-Kotey, Magnús Kristin Ein-
ar, er fæddist 14. september 1894,
en var síðar sem húsmaður í
Lágu-Kotey á árunum 1913—1925.
Magnús ólst upp í hópi systkina
og vernd foreldra sinna í Lágu-
Kotey. Barna- og unglingsárin
liðu. Hann varð vinnumaður hjá
bróður sínum, Sigurði (eldra), er
tók við búi í Lágu-Kotey eftir lát
föður þeirra 1919, en Sigurður bjó
þar til ársins 1925, er hann fluttist
þaðan til Reykjavíkur. Þá hafði
Magnús kvænst nágrannakonu
sinni, Jór.ínu Margréti Egilsdóttur
í Nýjabæ, en brúðkaupsdagur
þeirra var 4. júní 1925. Þau hófu
búskap í Lágu-Kotey þá um vorið,
og bjuggu þar í 30 ár, eða þar til
þau brugðu búi 1955. Brottfarar-
dagur þeirra úr Meðallandinu var
10. nóvember 1955. Þá kvöddu þau
nágranna og vini i sveitinni sinni,
bæinn, sem þau höfðu tvisvar
byggt upp og útihúsin, sem þau
höfðu oft endurnýjað á liðnum
búskaparárum. Þau fluttu ekki
með sér veraldarauð, en 11 börnin
sín, sem fæðst höfðu á bænum
þeirra á árunum 1926—47, en í
kirkjugarðinum á Langholti hvíldi
lítil dóttir þeirra, liðlega tveggja
mánaða gömul er hún dó 30. júlí
1942.
Fallegur hópur kvaddi Meðal-
landið þennan dag. „Eftir þessum
degi man ég vel,“ sagði Margrét
frænka mín við mig, er hún
minntist nýlega brottfarardagsins
úr Meðallandinu.
Þá um sumarið hafði Magnús
unnið að byggingu íbúðarhúss
þeirra í Kópavogi með aðstoð elstu
sona sinna, svo þau gætu flutt í
sitt eigið hús að hausti. Byggingu
var þó ekki lokið, þegar þau fluttu
að austan. En með dugnaði hafði
Magnúsi og sonum hans tekist að
gera húsið íbúðarhæft. Nágrannar
veittu athygli bóndanum „austan
úr sveitum", sem sjálfur svaf
oftast í vinnuskúrnum, matreiddi,
var fyrstur manna kominn að
verki að morgni og hamarshöggin
glumdu við langt fram á kvöld.
Upp úr áramótum var bygging-
unni að mestu lokið og nýir heim-
ilishættir kröfðust síns. Yngstu
börnin sóttu skólann og fjárþörfin
kallaði húsbóndann út á almennan
vinnumarkað. Hann fékk strax
vinnu hjá Flugfélagi Islands sem
smiður, þótt réttindalaus væri, og
vann þar til síðustu 10 áranna, er
hann vann hjá Flugleiðum allt til
þess er hann varð 75 ára, eða svo
lengi sem heilsa hans leyfði. Við
vinnuveitendur sína og starfsfé-
laga bast hann vináttuböndum,
sem best komu í ljós á hátíðisdög-
um innan fjölskyldunnar.
Stráx á æskuárum Magnúsar
komu fram þeir eiginleikar, sem
fylgdu honum alla ævi, handlagni
til allra verka, dugnaður og af-
burða afköst í vinnu og rómuð
greiðvikni við hvern þann, sem
leitaði eftir greiða. Heimsóknir
æskumanna hvers til annars voru
tíðar á æskuárum Magnúsar, og
löngum eftir að þau Margrét
stofnuðu heimili sitt í Lágu-Kot-
ey. Þangað þótti öllum gott að
koma. Þar reyndu margir ungir
menn með sér aflraunir, og roskn-
ir og reyndir bændur tóku þátt í
þessum leikjum. Menn settust
gjarnan á baðstofugólfið, spyrntu
saman fótum og tókust á um kefli.
Það reyndist mörgum erfitt að
draga keflið úr greipum Magnúsar
eða að fella hann í glímu. Óg úti
var hægt að gera sér ýmislegt til
gamans. Það var keppst við að
stökkva yfir garðsbrotið, og
broddstafurinn, vatnastöngin, var
stundum notuð til stangarstökks
eða til spjótkasts og beðið eftir
lokatilraun Magnúsar. Okkur
stráklingunum, sem löngum vöpp-
uðum í kring, þótti undur hvað
hann var alltaf sigursæll í þessum
leikjum, og ekki furða þótt hann
yrði okkur, sem á horfðum, nokk-
urt fordæmi í okkar leikjum. Við-
mót hans við okkur var slíkt að
óhræddir fórum við í bað með
honum í pyttina í Læknum að vor-
og sumarlagi, er sólin yljaði vatn-
ið í áveitunum. Engin var sund-
laugin, og ekki heldur sundkenn-
arinn, en í stað þess var Sundbók
ÍSÍ skoðuð og leitað vandlega þar
tilsagnar í sundtökunum. Þetta
bar ótrúlegan árangur.
En lífið var ekki leikur einn.
Að Lágu-Kotey áttu margir er-
indi við hagleiks- og greiðamann-
inn Magnús í Kotey, biðja hann að
gera við bilað heimilistæki eða
amboð, dytta að húsi, eða að taka
að sér stærra verkefni: byggingu
íbúðarhúss eða útihúsa innan eða
utan sveitar. En þau eru mörg
íbúðarhúsin austan Sands, sem
Magnús reisti og lagði gjörva hönd
að með aðstoð góðra manna, og
lauk verki sínu á ótrúlega skömm-
um tíma, þótt hann væri ólærður
sem smiður og smíðaáhöld hans
frumstæð á við þau, sem hann
kynntist síðar.
Hann hafði einnig gaman af að
glíma við járnsmíði. Hann var
einn þeirra hagleiksmanna, sem
kunnu að nýta sér járnið, sem lá
undir eyðileggingu suður á fjörum
í skipsflökunum þar.
Eftirminnilegust eru mér á
þessari stundu vagnhjólin, sem
hann smíðaði, en sem nú standa
máluð og vel hirt á lóðinni við hús
þeirra hjóna í Melgerði. En það
var ævintýri líkast, er hann vann
að þeirri smíði heima hjá sér í
Kotey, og vakti undrun og forvitni
nágrannanna, er hann vann það
verk með þeim útbúnaði, sem
hann skóp sér með handverkfær-
um einum og þeim býsna frum-
stæðum.
Magnús Sigurðsson var vissu-
lega í hópi hinna bestu skaft-
fellsku hagleiksmanna, sem fólkið
treysti og trúði fyrir vandasömum
verkum.
Löngum var Meðallandsins get-
ið í fréttum blaða og útvarps,
vegna strandanna á Meðallands-
fjörum. Lengi höfðu Meðallend-
ingar engin björgunartæki, en eft-
ir að Happasæl, deild Slysavarna-
félags íslands, var stofnuð þar
1939 fengu þeir nauðsynlegustu
björgunartæki, og hópur hraustra
drengja mynduðu skipulagða
björgunarsveit, sem Magnús
stjórnaði.
Úthafsöldurnar við Meðal-
landssanda í rysjóttum vetrar-
veðrum eru ógnþrungnar, er þær
brotna við ströndina, og stjórn-
lausu skipi, sem þær ná tökum á,
kasta þær til sem smáhlut. Áræði
og dirfsku þurfti til að bjarga
mannslífum til lands úr slíkum
háska, enda tefldu björgunarmenn
oft í tvísýnu eigin lífi í þeim
fangbrögðum. Happasæl var
björgunarsveitin í Meðallandi.
Mörgum erlendum sem innlendum
hröktum sjómönnum tókst henni
að bjarga heilu og höldnu á land
og færa til bæja, þar sem biðu
þeirra hlýjar viðtökur og hjúkrun
heimafólks.
Margir leituðu síðar frásagnar
Magnúsar af störfum hans í þágu
björgunarsveitarinnar, en þau
störf voru honum kær, og Slysa-
varnafélag Islands var þau sam-
tök, sem hann mat að verðleikum
öðrum fremur.
Þótt Magnús flytti með fjöl-
skyldu sína austan úr Meðallandi,
hélt hann órofa tryggð við sveit
sína, sveitunga og gamla ná-
granna. Hvert örnefni var honum
kært og saga einstaklinga og býla
kunn langt aftur í liðna tíð. Heim-
sóknir á fornar slóðir voru honum
tilhlökkunarefni þótt ég viti að
rústir eyðibýlanna hafi vakið hjá
honum kvíða og snert viðkvæma
strengi í huga hans, er hann leit
þær augum. Hann fylgdist með
öllum framfaramálum, sem þar
var unnið að hverju sinni. Sjálfur
hafði hann lagt ráð á um margt, er
ha.in sat þar í hreppsnefnd síð-
ustu árin, er hann bjó í Lágu-
Kotey, og átti sjálfur þátt í að
ryðja nýjungum inn í búskapar-
hætti sveitunga sinna. Fyrstu
ljósavélina setti hann upp í bæ
sínum, og hestasláttuvélin hans
þótti mikið áræði á blautar og lítt
véltækar engjar Koteyjar.
Fyrir allmörgum árum, er þau
hjónin höfðu farið í eina kynn-
ingarferð austur, hittumst við. Ég
man gleðina í svipmóti hans er
hann sagði mér frá ferð þeirra, og
þá frá framkvæmdum Sand-
græðslunnar í Meðallandi. Hann
gat sérstaklega þess er hann fór
norður með girðingunni á Leið-
velli. Innan girðingarinnar á
hægri hönd var þéttvaxinn gróður,
sem vaxið hafði upp í skjóli al-
gerrar friðunar, en utan girð-
ingarinnar vart stingandi strá.
Hann lauk orðum sínum um þenn-
an þátt ferðar þeirra og framtíð-
arsýnar í ræktunarmálum sveitar-
innar eitthvað á þessa leið: „Bara
að girðingunum verði haldið við.
Þá er nýgræðingnum í Meðallandi
borgið."
Það var skemmtilegt að sitja
hjá Magnúsi, eiga trúnað hans og
kynnast viðhorfum hans og víð-
sýni á þeim málum, sem helst voru
til umræðu hverju sinni. Samtök
launþega áttu fylgi hans alla tíð,
og mat mikils alla þá, sem voru
þar í forystusveit, og vissulega
vildi hann styðja hvert það félag,
sem vinnur að batnandi hag ein-
staklinga, 'fnalega sem andlega.
Daglegt viðhorf sitt og sam-
skipti sín við meðbræður sína
mótaði hann á kristinni lífsskoðun
sinni og sannfæringu, virðingu
fyrir siðum og háttum feðra sinna
og mæðra, og að vera tilbúinn til
hjálpar nauðstöddum meðbróður
svo lengi sem kraftar hans leyfðu.
Þau hjónin, Margrét og Magnús,
láta eftir sig mikinn auð, þar sem
eru börn og barnabörn þeirra, sem
erft hafa dugnað og trúmennsku
foreldranna, og ljúf er minningin
um soninn kæra, Ingimund, sem
fórst af slysförum í Vestmanna-
eyjum 19. janúar 1970.
Við frá Nýjabæ, sem áttum um
langt skeið nágrenni við heimilið í
Lágu-Kotey, ásamt eiginkonu
minni, minnumst Magnúsar með
virðingu og þökk fyrir ljúf-
mennsku og drengskap í kynnum
fyrr og síðar.
Við sendum Margréti, börnum,
barnabörnum og öðrum, er sakna
góðs vinar, okkar dýpstu samúð-
arkveðjur.
Guð blessi minningarnar um
Magnús Sigurðsson frá Lágu-
Kotey.
Ingimundur Ólafsson