Morgunblaðið - 31.01.1984, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. JANÚAR 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakið.
Hræsni Svavars og
sjúklingaskattar
orvaldur Veigar Guð-
mundsson, formaður
Læknafélags Reykjavíkur, rit-
aði athyglisverða grein um
þátttöku sjúklinga í læknis- og
sjúkrakostnaði í Morgunblaðið
á laugardag. Líklega er það rétt
mat hjá honum, að í áróðurs-
stríði um legugjöld á sjúkrahús-
um verði stjórnarflokkarnir
undir. Þetta stríð hófst í
umræðuþætti stjórnmálafor-
ingja er alþingi fór í jólaleyfi og
kom þá berlega í Ijós hve auð-
velt er að gera þessa gjaldtöku
óvinsæla. Hvað sem því líður
hafa stjórnarflokkarnir einsett
sér að draga úr opinberu fjár-
streymi til heilbrigðismála með
einum eða öðrum hætti.
í þessu áróðursstríði er af-
staða Alþýðubandalagsins og
Svavars Gestssonar, formanns
þess, jafn hræsnisfull og á öðr-
um sviðum. Á kappræðufundi í
Hafnarfirði minnti Þorsteinn
Pálsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, á sjúklingaskattinn
sem Svavar lagði á gamla fólkið
þegar hann var heilbrigðis- og
tryggingaráðherra. Þorsteinn
sagði: „Það var ekki verið að
leggja til að þeir sem voru á
fullum launum, heildsalarnir og
hálaunamennirnir, borguðu
fyrir það að leggjast inn á
sjúkrahús. Stefnumörkun Svav-
ars Gestssonar í íslenskri fé-
lagsmálasögu var sú að aldraða
fólkið, sem legðist inn á sjúkra-
deildir, skyldi fyrst allra Islend-
inga greiða gjöld fyrir að liggja
á sjúkrahúsi, og það meðan því
entist líf til. Og svo kemur hann
fullur hneykslunar á því að ver-
ið skuli að athuga að þeir sem
eru á fullum launum greiði
gjald fyrir takmarkaða vistun.“
Vígstaða Svavars Gestssonar,
formanns Alþýðubandalagsins,
í áróðursstríðinu um sjúkl-
ingaskattana er engin. Vandinn
snýst þó ekki um það heldur
hitt hvernig unnt er að spara fé
á sviði heilbrigðismála. Um það
segir formaður Læknafélags
Reykjavíkur í fyrrnefndri
Morgunblaðsgrein: „Jafnframt
því sem það er skylda lækna að
spara, þá er það skylda stjórn-
málamanna að byggja upp
kerfi, sem hvetur til sparnaðar
og sjá til þess að réttlætis sé
gætt í þjóðfélaginu." í þessum
almennu orðum kemur fram
kjarni málsins. Grein Þorvalds
Veigars Guðmundssonar er ekki
unnt að skílja á annan veg en
þann að hvatann til sparnaðar
vanti í heilbrigðiskerfið eins og
málum er nú háttað. Það miklu
brýnna að koma á fót slíku
sparnaðarkerfi en smíða flókn-
ar reglur um sjúklingaskatta,
þótt styðjast megi í því efni við
fordæmi frá Svavari Gestssyni.
ISAL og launamálin
Alþýðusamband íslands hef-
ur snúist harðlega gegn
ákvörðun iðnaðarráðherra að
heimila ÍSAL fulla aðild að Fé-
lagi íslenskra iðnrekenda og þar
með Vinnuveitendasambandi
íslands. Ákveði stjórn ÍSAL
slíka aðild felst í því að Vinnu-
veitendasambandið fer með um-
boð fyrir ÍSAL í kjarasamning-
um. Þar með liggur í hlutarins
eðli að Alþýðusambandið taki
við samningsumboði fyrir
starfsmenn ÍSAL. Það er furðu-
legt að miðstjórn Alþýðusam-
bandsins skuli telja þessa þróun
mála „háskalega aðför að
launafólki í landinu".
Eins og málum er nú háttað
er fátt mikilvægara en víðtækt
samkomulag um launamál. Með
öllu er ótækt að á úrslitatímum
í baráttunni við verðbólguna
standi ÍSAL og starfsmenn þess
utan hins sameiginlega átaks.
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar
miðar að því að koma í veg fyrir
slíka sérstöðu. Með þetta í huga
er afstaða miðstjórnar Alþýðu-
sambandsins illskiljanleg, nema
hún telji þá almennu reglu hag-
kvæmasta að starfsmenn stór-
fyrirtækja semji um kaup og
kjör innan veggja fyrirtækj-
anna.
Borgarkynning
Samstarfsnefnd um ferða-
mál í Reykjavík gengst
fyrir kynningu á höfuðborginni
víða um land um þessar mundir
og var hin fyrsta í Hnífsdal á
teugardaginn. Fyrir utan ávarp
Davíðs Oddssonar, borgar-
stjóra, byggist kynningin á
framlagi leikara, söngvara og
dansara en kjörorð kynningar-
innar er: „Reykjavík, góð heim
að sækja."
Eftir að sjálfstæðismenn
náðu að nýju meirihluta í borg-
arstjórn og Davíð Oddsson varð
borgarstjóri, hafa borgaryfir-
völd bryddað upp á ýmsum ný-
mælum. Borgarkynningin sem
nú er hafin er eitt þeirra.
Ástæða er til að fagna borgar-
kynningunni sérstaklega. Hún
ber því vitni, hve borgarstjórn
Reykjavíkur er mikið í mun að
efla og treysta sambandið við
landsmenn alla.
ár
Atakapunkturinn fluttur í Straumsvík:
Önnur viðbrögð en í
máli Iðju og Sóknar
— segir Sverrir Hermannsson, iðnaðarráðherra
Enginn aðili að Félagi íslenzkra iðnrekenda hefur meira en 4% atkvæðamagn innan þess, sagði Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra, á Alþingi í gær. Það stenzt því ekki að aðild ÍSAL að FÍI tryggi neitt
úrslitavald, í gegnum þau samtök, innan Vinnuveitendasambands fslands. Stjórnarandstaðan fór ekki af stað
með utandagskrárumræðu, þegar formenn Iðju og Sóknar settu fram hugmyndir um, hvern veg koma mætti
til móts við láglaunafólk, sagði Sverrir Hermannsson, iðnaðarráðherra, en hún flytur nú átakapunktinn í
kjarmálum til Straumsvíkur, þar sem laun eru umtalsvert hærri en hjá láglaunafólkinu.
GUÐMUNDUR EINARSSON (BJ)
hóf utandagskrárumræðu í neðri
deild í gær í tilefni kjaradeilu í ÍSAL
og hugsanlegrar aðildar þess fyrir-
tækis að FÍI. Spurði hann forsætis-
og iðnaðarráðherra hvort þeir væru
ekki fylgjandi frjálsum samningum á
vinnumarkaði á ábyrgð samningsað-
ila. Bæði fjármála- og iðnaðarráð-
herra hefðu talað í þá veru að ríkis-
stjórnin myndi skjóta því undir dóm
þjóðarinnar, ef aðilar vinnumarkaðar
semdu út fyrir þann ramma sem
efnahagsmarkmið hennar settu á
þessum vettvangi. Þá spurði hann
hvaðan frumkvæði hefði komið að að-
ild ÍSALað FÍI.
SVAVAR GESTSSON (Abl.) sagði
erlent stórfyrirtæki vilja troða sér
inn í íslenzkar kjaradeilur. Ríkis-
stjórnin hótaði að vísa málum til
þjóðarinnar ef samið yrði út fyrir
ákveðinn efnahagsramma. Þá hygðist
hún styrkja annan samningsaðilann
með því að fyrirtæki sem heyrðu und-
ir iðnaðarráðuneyti gengju í VSÍ.
Þegar lögin um ISAL vóru sam-
þykkt hefðu stjórnvöld heitið því, að
kröfu Alþýðuflokks, að fyrirtækið
gengi ekki í VSf. Þetta væri nú verið
að svíkja.
STEINGRÍMUR HERMANNS-
SON, forsætisráðherra, Iagði áherzlu
á þessa efnispunkta:
• Verðbólga hefur verið færð niður
úr 130% í 15%, viðskiptahalli úr 10%
í 2,5%, vextir hafa verið lækkaðir um
helming, gengi er haldið stöðugu, er-
lend skuldaaukning stöðvuð og nokk
ur stöðugleiki náðst í efnahagslífi.
• Ríkisstjórnin hefur, á grundvelli
aðstæðna í þjóðarbúskapnum, sett
ýmsum efnahagsþáttum, s.s. launa-
þróun og gengisþróun, ákveðinn
ramma, til að ná verðbólgu niður
fyrir 10% fyrir árslok 1984, og gera
stöðugleika í efnahagslífi viðvarandi.
Ef aðilar vinnumarkaðar semja út
fyrir þennan ramma verður útflutn-
ingsframleiðslan að bera þann kostn-
að; honum verður ekki mætt með
gengislækkun, umfram 5% sem há-
mark á árinu.
• Ef ÍSAL semur um 20—40%
launahækkun, svo dæmi sé tekið,
hlýtur það að marka línur um al-
menna launaþróun í landinu. Og
hvert er burðarþol undirstöðugreina í
þj óðarbúskapnum ?
• FÍI, sem ISAL gengur í, veitir eng-
um einum aðila meir, en 4% atkvæða-
magn. Það er því út í hött að aðild
þess að FÍI hafi nokkur umtalsverð
áhrif innan VSÍ, sem það hefur nú
óskað eftir. ÍSAL hefur og verið aðili
að FÍI að öðru leyti en því sem kjara-
málum viðvíkur frá 1977.
SVERRIR HERMANNSSON, iðn-
aðarráðherra, vék m.a. að þessum
efnispunktum:
• Sáttmáli Alþjóðavinnumálastofn-
unar hefur lagagildi hér og skv. hon-
um hafa bæði verkamenn og vinnu-
veitendur rétt til félagsaðildar og
stofnunar félagasambanda.
• Það er ekki hagur launþega að
kljúfa vinnuveitendur upp, heldur
mæta þeim sem samningsheild.
• Erlendir verkamenn, sem hingað
leita, lúta íslenzkri kjaraforsjá. Það
sama á að gilda um þáttöku erlendra
aðila í atvinnurekstri hér. Þeir þurfa
að lúta innlendum aðstæðum á kjara-
vettvangi.
Ovíst aö
líkur á „
segir Svend Aage Mal
„ÞAÐ er engan veginn Ijóst hvernig
upptöku koltvísýrings í sjónum er há-
ttað, þó Ijóst sé, að hún er nokkur. Selt-
an í Norður-Atlantshafinu hefur lækkað
örlítið undanfarin ár, meðal annars
vegna aukins sjávarkulda, en hvort
þessar breytingar í sjónum draga svo
mikið úr upptöku koltvísýringsins, að
Ellert enn í leyfi frá Alþingi:
Þingið framfylgt
ákvæðum um fjar-
vistir frjálslega
— segir forseti sameinaðs þings
ELLERT B. Schram, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins og ritstjóri DV, hefur
fengið áframhaldandi fjarvistarleyfi af
Alþingi. Mun Ellert ekki taka sæti á
þingi í vetur en Geir Hallgrímsson utan-
ríkisráðherra taka sæti hans. Blm. Mbl.
leitaði í gær til forseta sameinaðs þings,
Þorvalds Garðars Kristjánssonar, og
leitaði álits hans á fjarveru þingmanns-
ins.
Þorvaldur Garðar sagði: „Sam-
kvæmt þingsköpum er þingmönnum
skylt að sækja alla þingfundi nema
nauðsyn banni. Forseta er heimilt að
veita þingmanni brottveruleyfi „þó
eigi lengur en tvær nætur að nauð-
synjalausu", eins og það er orðað í
þingsköpum, nema til komi samþykki
Alþingis.
I lögum um kosningar til Alþingis
er svo kveðið á, að þingmaður eigi
rétt á að láta varamann taka sæti sitt
á meðan hann forfallast sökum veik-
inda eða annars, enda skuli hann til-
kynna forseta í hverju forföllin eru
fólgin og hversu lengi þau muni vara. |
Þessum ákvæðum hefur Alþingi
framfylgt frjálslega. Ýmis dæmi eru
þess, að þingmenn, sem fjarvistar-
leyfi hafa fengið, hafi ekki tilkynnt í
hverju forföllin hafa verið fólgin eða
hversu lengi þau myndu vara. Þess
eru raunar dæmi, að þingmönnum
hefur verið veitt fjarvistarleyfi í
byrjun þings og ekki sótt þingfundi
allt það þing og notið áfram fjarvist-
arleyfisins á næsta þingi án þess að j
borið væri undir Álþingi til sam- j
þ.vkkis.
Það má segja að það hafi verið við- j
tekin regla, að Alþingi hafi orðið við
óskum þingmanna um fjarvistarleyfi.
Þannig hefur það í framkvæmd verið
lagt í vald hvers þingmanns að meta
þörfina fyrir fjarvistarleyfi sér til
handa. Þá hefur að sjálfsögðu verið
gengið út frá því, að enginn þingmað-
ur viki sér að þarflausu undan því að
gegna skyldum sínum á Alþingi.
Ef þingmaður skyldi bregðast
þessu trúnaðartrausti Alþingis er
hann jafnframt að bregðast skyldum
sínum við umbjóðendur sína. Þing-
maður tekur þá afleiðingum þess.
Kjósendur kveða að lokum upp dóm-
inn um það hvort þingmaður hafi svo
gegnt störfum sínum á Alþingi, að
rétt þyki að endurnýja umboð hans
þegar til næstu Álþingiskosninga
kemur. Það er þess vegna hin póli-
tíska ábyrgð sem á að vera nokkur
trygging fyrir því, að þingmaður
gegni frumskyldum sínum við Al-
þingi.
Samt sem áður er þörf að taka
starfshætti Alþingis til endurskoðun-
ar í þessu efni. Það verður eitt af
] verkefnum þeirrar nefndar, sem Al-
þingi kaus nú rétt fyrir jólin til að
endurskoða gildandi lög um þingsköp.
Það ber þó þegar að hafa meiri
formfestu við veitingu fjarvistarleyfa
en Alþingi hefur oft viðhaft. Með
hliðsjón af því lá fyrir sameinuðu
þingi í gær beiðni Ellerts B. Schram
um framlengingu á fjarvistarleyfi á
þessu þingi. Þessi beiðni var afgreidd
með hefðbundnum hætti þannig að
beiðnin var skoðuð samþykkt án at-
kvæðagreiðslu,“ sagði Þorvaldur
Garðar Kristjánsson.