Morgunblaðið - 06.06.1984, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JÚNÍ 1984
30
■
Lögreglustöðin á Egilsstöðum, sem er aðsetur löggsslumanna á Fjótsdals-
héraði og Borgarfirði eystri, er nú hér til húsa á efstu hseð. í kjallara er verið
að innrétta fangaklefa. Á miðhæð hússins er Héraðsskjalasafn Austfirðinga.
Egilsstaðir:
Fljótsdalshérað og
Borgarfjörður eystri
eitt löggæslusvæði
EgilMrtöóum, 3. júní.
MED sérstöku samkomulagi sýslu-
mannsembætta Múlasýslna og sam-
þykki dómsmálaráðuneytis hefur
Fljótsdalshérað og Borgarfjörður
eystri nú verið sameinað í eitt lög-
gæslusvæði, en til þessa hafa lög-
gæslumál á Héraði verið nokkuð
önug viðfangs vegna sýsluskipunar.
T.d. hefur lögreglan á Egilsstöðum
ekki mátt skipta sér af málum í
Fellabæ norðan Lagarfljótsbrúar til
þessa, heldur hefur þurft að kalla til
lögregluna á Seyðisfirði, þar sem
Fellabær er í Norður-Múlasýslu en
Egilsstaðir í Suður-Múlasýslu, enda
þótt aðeins 4 km séu milli Fella-
bæjar og Egilsstaða, en hins vegar
25 km milli Seyðisfjarðar og Fella-
bæjar og auk þess yfir Fjarðarheiði
að fara og síðan gegnum Egilsstaði.
komulag og líklega einsdæmi á
landinu," sagði Björn Halldórsson,
lögregluvarðstjóri á Egilsstöðum,
„og kann e.t.v. að verða snúið í
framkvæmd í einstaka undan-
tekningum, en hvað varðar alla al-
menna löggæslu á Héraði er þetta
áreiðanlega til mikilla bóta.“
Nýráðnum lögregluþjóni, Jóni
Þórarinssyni, leist vel á starfið,
þótt löggæslusvæðið sé ærið að
stærð, vegir þess um 1100 km alls,
en þar af eru sýsluvegir aðeins um
200 km.
Hartnær 3000 manns búa á
þessu nýja löggæslusvæði og alls
munu um 10 samkunduhús vera á
svæðinu.
Að sögn Björns, lögregluvarð-
stjóra, munu talsvert á annað
Löggæslumenn Fljótsdalshéraðs og Borgarfjarðar eystra, Björn Halldórsson,
varðstjóri á Egilsstöðum, og Jón Þórarinsson, nýráðinn lögregluþjónn í
Norður-MÚIasýslu. Ljósm.: Mbt/Ólafur.
Að sögn Boga Nílssonar, sýslu-
manns Sunnmýlinga, gekk hin
nýja skipan löggæslumála á Hér-
aði í gildi 1. þ.m. og frá þeim tíma
var ráðinn sérstakur lögreglumað-
ur við sýslumannsembættið í
Norður-Múlasýslu með aðsetri á
lögreglustöðinni á Egilsstöðum og
mun hann ásamt lögregluvarð-
stjóranum á Egilsstöðum annast
löggæslu á Héraðinu öllu og Borg-
arfirði eystra eða í 11 sveitarfélög-
um; þar af eru fjögur sveitarfélög
í Suður-Múlasýslu en sjö í Norð-
ur-Múlasýslu. Þannig að nú þarf
ekki lengur að kveðja lögregluna á
Seyðisfirði um langa og erfiða
vegu til að sinna löggæsiumálum
nánast við túnfótinn á lögreglu-
stöðinni á Egilsstöðum.
Bogi Nílsson, sýslumaður, kvað
þetta gert til að færa þjónustuna
nær fólkinu og auk þess lengdist
sá tími sem vakt væri staðin á
lögreglustöð hverju sinni við fjölg-
un löggæslumanna á Egilsstöðum
og því auðveldara að ná til lög-
reglu en ella. Bogi gat þess að nú
væri í athugun að sameina Reyð-
arfjörð og Eskifjörð í eitt lög-
gæslusvæði.
„Víst er þetta sérstakt fyrir-
hundrað þúsund manns fara um
Egilsstaði árlega, þar af um 60
þúsund um Egilsstaðaflugvöll ein-
an. En lögreglan á Egilsstöðum
fer jafnframt með tollgæslu á
flugvellinum.
A Egilsstöðum munu haldnir
einna fjölmennastir dansleikir á
Austurlandi, en þá eru að jafnaði
4—5 lögreglumenn á vakt. Auk
þess eru haldnar útisamkomur á
hverju sumri.
Að undanförnu hefur engin
fangageymsla verið á Egilsstöðum
og hefur þurft að grípa til þess
óyndisráðs að flytja óeirðaseggi til
geymslu á fjörðum niðri. En nú er
verið að innrétta fangaklefa í
kjallara núverandi lögreglustöðv-
ar og verða þeir fullbúnir fyrir
næsta stórdansleik á Egilsstöðum,
enda eins gott því að enginn veit
hvað kann að gerast þegar 500—
900 manns hópast til slíkrar sam-
komu.
Björn kvað það há nokkuð störf-
um lögreglunnar hér að hún hefur
ekki nema eina lögreglubifreið til
umráða.
Sýslumaður Norður-Múlasýslu
er Sigurður Helgason.
— Ólafur
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐMUND GUÐJÓNSSON
Hvert er aðalhlutverk
sovéskra kaupskipaflot-
ans á heimshöfunum?
KAUPSKIPAFLOTI Sovétríkjanna hefur farið ört vaxandi síðustu árin,
umsvif hans hafa aukist stórkostlega og það á kostnað annarra skipafé-
laga, samkeppni hefur harðnað til mikilla muna. En þar með er ekki öll
sagan sögð, öðru nær. Sérfræðingar segja kaupskipin sigla um heimshöf-
in með allt aðrar fyrirætlanir heldur en að flytja vörur þó það sé hin
opinbera stefna. Líta þeir á flotann sem vaxandi tæki í höndum Sovét-
manna við upplýsingasöfnun um efnahag, flutninga og margt annað sem
kemur stjórnvöldum í Kreml að notum. Á sama tíma grefur sovéski
flotinn undan öðrum slíkum.
Vaxandi áhyggjur
Ráðamenn á Vesturlöndum
hafa vaxandi áhyggjur af hinum
auknu umsvifum Sovétmanna í
þessum efnum. Sovésku skipin
eru ríkisrekin og það með tapi.
Stjórnvöldum er nokk sama,
skipin þjóna svo mikilvægum til-
gangi að þeim finnst það til þess
vinnandi. Flotinn undirbýður
önnur kaupskip og viðskiptavin-
irnir versla þá við Rússa af því
að það er hagkvæmara. Hans
Böhme, sérfræðingur við sigl-
ingamálastofnun Vestur-Þýska-
lands í Kiel segir: „Það eru
heimsstjórnmál sem ráða ferð-
inni í kaupskiparekstri Sovét-
manna. Það er yfirskin hjá þeim
að þeir séu í vöruflutningum,
þeir eru svo ódýrir að skipin eru
rekin með halla.“
Skipum fjölgar
Kaupskipafloti Rússa byrjaði
að stækka fyrir alvöru um 1960
og ríkisreksturinn hefur komið
því til leiðar. Sovésk kaupskip
taka oft að sér flutninga fyrir
allt. að 5 til 10 prósent minni
greiðslur heldur en keppinaut-
arnir og einnig iðulega þrátt
fyrir að skipin hafi ekki tryggt
sér farm frá höfnum þeim sem
þau sigla til. Eru þau því oft
hálflestuð, eða jafnvel galtóm á
sveimi um heimshöfin. Talað var
um 5 til 10 prósent undirboð. Það
eru „venjulegar" tölur. En þeir
geta beygt sig enn meir, þeir
hafa átt það til að bjóða flutn-
inga fyrir allt að 50 prósent
minni greiðslur en önnur skipa-
félög. Við slíka aðila er erfitt að
keppa og eiga við.
Sovétmenn hafa ekki skákað
mestu kaupskipaþjóðum heims
þrátt fyrir vöxtinn sem hlaupið
hefur í flota þeirra. Líbería, Jap-
an, Grikkland og Panama hafa
þar enn forystu, en Rússar eru í
sókn. OECD-stofnunin segir
Sovétmenn sjá um um 3,8 pró-
sent allra flutninga af þessu tagi
og hafa þeir samkvæmt því nán-
ast jafnað við Bandaríkin. Þá
segja ýmsir sérfræðingar, að
Sovétmennirnir geri sérstaklega
í því að undirbjóða í flutninga á
dýrum og verðmætum vörum, en
„skilja ruslið eftir“ eins og kom-
ist er að orði. Slíkt grefur enn
frekar undan keppinautunum.
Ónafngreindur franskur kaup-
skipasérfræðingur útskýrir: Sov-
éskir skipverjar eru á lágum
launum, eldsneyti sovésku skip-
anna er ódýrt, engin verkalýðs-
félög að eiga við, þar af leiðandi
engin verkföll, engin svimandi
Iryggingariðgjöld og loks um-
fram allt, skeytingaleysi sov-
éskra yfirvalda að reka útgerð-
ina með bullandi tapi. Breskir
skipasérfræðingar telja að
kostnaður við aðbúnað skipverja
um borð í sovésku skipunum sé
einungis um fjórðungur af sam-
svarandi kostnaði í breskum
skipum. Fyrir vikið geta sovésku
skipin flutt meira af vörum.
Hvar eru sovésku skipin?
Sovésku kaupskipin eru eink-
um á þremur hafsvæðum, sigl-
ingaleiðinni milli Mið-Ameríku
og Evrópu, ásamt Kúbu, í
Austur-Afríku og Austurlöndum
fjær. Stundum hafa rússnesk
skip flutt meira en helming alls
kaffis og 45 prósent bómullar-
útflutnings Mið-Ameríku til
Evrópu. Um Afríkusiglingarnar
segir einn vestur-þýskur sér-
fræðingur: Það eru oft fleiri sov-
ésk kaupskip í afrískum höfnum
heldur en skip heimamanna og
kaupskip annarra landa til sam-
ans. Svona tölur mætti lengi
telja upp.
Það eru ekki bara kaupskipin,
verksmiðjutogarar Sovétmanna
gegna fleiri hlutverkum á fiski-
miðum en að „ryksuga" upp
fiskitorfur, þeir fylgjast með
heræfingum, siglingum erlendra
skipa. Nýlega urðu Frakkar þess
varir til dæmis, að sovéskir
ryksugutogarar voru að beina
ratsjártækjum sínum að
franskri herflugstöð við Mið-
jarðarhaf. Sovétmenn sem flúið
hafa frá borði í erlendum höfn-
um og beðist hælis sem pólitískir
flóttamenn, segja að áhafnir
sovésku kaupskipanna og togar-
anna telji fleiri heldur en á sam-
svarandi skipum annarra landa.
Þeir segja að umframfjöldinn
séu sovéskir sjóherliðar sem hafi
það hlutverk að fylgjast með
öllu, merkilegu sem ómerkilegu,
og skrá hjá sér allar upplýs-
ingar.
En þrátt fyrir þessi miklu um-
svif Rússa bendir ýmislegt til
þess að stefnubreytingar kunni
að vera að vænta. Einn af tals-
mönnum siglingamálaráðuneyt-
isins í Moskvu, Igor Averin,
sagði til dæmis nýlega að Sov-
étmenn hefðu það til athugunar
að ganga í hin alþjóðlegu hags-
munasamtök kaupskipaeigenda.
Hann segir að áróður annarra
kaupskipaeigenda sé út 1 hött og
bendir á að sovésk skip sjái ein-
ungis um 50 prósent af vöru-
flutningum til og frá Sovétríkj-
unum. „Ef við ætluðum okkur að
einoka markaðinn myndum við
byggja upp flota okkar mun
hraðar. Við höfum einungis ver-
ið að hasla okkur völl á siglinga-
leiðunum," segir Averin. Hann
segir einnig að stækkun skipa-
flotans hafi hægt verulega á sér.