Morgunblaðið - 10.06.1984, Blaðsíða 2
50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JtJNÍ 1984
HENDUR
OG
HANDTAK
Tekiö í hönd á venjulegan Mtt, þétt og vel.
Höndin, þetta undratæki
okkar mannanna, gerir
okkur kleift að framkvæma
margar þær athafnir sem
öðrum tegundum eru ofviða.
Svo mikilvægar eru okkur hendurnar,
að vanti verkfæri eða áhald til einhverra
hluta, er gjarnan komist svo að orði að
menn séu handalausir án þess eða hins.
Þessi sannindi eru hverjum manni
ljós, ekki síst þeim sem einhverra hluta
vegna hafa ekki full not af höndum sín-
um og hafa kannski aldrei haft. Þegar
þannig er ástatt geta einfaldir hlutir
orðið sannkölluð þrekraun.
Það er alkunna að hendur eru ekki ein-
göngu notaðar til að gera áþreifanlega
hluti með, þær eru einnig hjálpartæki til
að mynda tákn. Við veifum höndum í
kveðjuskyni, (það er reyndar eitt það
fyrsta, sem ómálga börnum er kennt),
við sendum fingurkoss, notum handa-
hreyfingar til að láta í ljós gleði eða von-
brigði, hendurnar gera heyrnarskertum
fært að tjá sig með táknmáli og svo má
lengi telja.
Hendurnar eru notaðar til áherslu-
auka mæltu máli, sumar þjóðir nota nær
án afláts á meðan talað er og má þar
nefna þær helstar, sem við Miðjarðar-
hafið búa, Frakka og ítali.
Aröbum mun það einnig lífsnauðsyn
að geta notað hendurnar, og jafnvel allan
líkamann til tjáningar ásamt hinu talaða
orði. Kanadískur fræðimaður, Robert A.
Barakat, hefur sérstaklega rannsakað
„merkjamál" araba og ritað um það
grein í Journal of Popular Culture, hann
segir að það jafngilti því að setja haft á
tungu manna ef hendur araba væru
bundnar á meðan hann væri að tala.
I enskumælandi löndum þykir ekki
viðeigandi að nota hendurnar til að
leggja áherslu á mál sitt í samtölum, það
þykir bera vott um skort á siðfágun.
Hjá okkur mörlöndum sjást menn
stundum veifa höndum í samræðum, lík-
Einstaktega hlýlegt handtak.
Handtak at leiöinleguatu gerö, letilegt, áhugalaust. Hver kærir sig um slíkt?
ast til er þar frekar um að ræða að menn
eru að móta hluti, eða lýsa, með því að
draga ósýnilegar línur með höndunum.
Þó eru til þeir menn, sem oft stíga í
ræðustól og eru svo sýndir okkur á sjón-
varpsskermi heima í stofu, sem búnir eru
að temja sér einhvern framandi handa-
slátt til að leggja „þunga" áherslu á það
sem þeir eru að segja.
Sinn er siður í landi hverju á þessu
svið sem öðrum.
Að takast í hendur
Víðast hvar í heimi tíðkast það að tak-
ast í hendur við ýmis tækifæri: menn
heilsast, kveðjast, gefa drengskaparlof-
orð, ganga frá samningi og kaupum með
handabandi.
En handtak manna er misjafnt eins og
allir vita, sumir hafa gott, þétt handtak,
sem vekur hjá manni traust, aðrir taka í
höndina „með hangandi hendi", ef svo
má að orði komast.
Hvort ráða má af handtaki manna
þætti í skapgerð þeirra og „karakter",
eins og sumir vilja vera láta, skal ósagt
látið, en óneitanlega getur handtak
manna orðið minnisstætt bæði sakir
hlýju, sem í því telst, og ekki síður vegna
„linku“, eða hvað hægt er að kalla það.
Líkast til nota Norðurlandabúar
handabandið við fleiri tækifæri en marg-
ir aðrir. Fyrir utan þessi venjulegu til-
efni, sem áður eru talin, ríkti sá siður
hérlendis og gerir enn meðal eldri kyn-
slóðarinnar, að þakka húsráðendum fyrir
veittar velgjörðir með handabandi um
leið og staðið var upp frá borðum.
Bekkjarsystir og vinkona, sem fór til
náms í Þýskalandi, lýsti með tilþrifum
umgengnisvenjum þýskra fyrir okkur við
heimkomu. Þótti henni með ólíkindum
hve áhugasamir þeir voru að heilsast,
gott ef hún lenti ekki í því að heilsa
nágrönnunum með handabandi tvívegis í
venjulegri búðarferð, þ.e. þegar hún gekk
fram hjá þeim á leið í búðina og síðan
aftur á leiðinni heim. Stúlkunni fannst,
sem von var, að of mikið mætti nú af öllu
gera.
Löngu síðar komst undirrituð að því,
að frásögnin var ekki nema ofurlítið
færð í stílinn, eins og stúlkna er siður. í
Bæjaralandi að minnsta kosti nota menn
hvert tækifæri sem gefst til að heilsa
með handabandi, jafnvel þó fólk sjáist
oftar en einu sinni á dag, og á þetta við
unga fólkið ekki síður.
Bretar heilsa með handabandi þegar
þeir eru kynntir hver fyrir öðrum,
Bandaríkjamenn takast einnig í hendur
við sama tækifæri ef um karlmenn er að
ræða, ef það er kona og karlmaður er
látið nægja að kinka kolli. Hvernig sá
siður er tilkominn er ekki vitað, en ein
eða tvær tilgátur koma upp í hugann þó
ekki verði þær tíundaðar hér.
Það er sannarlega ekki sama hvernig
handabandið er, svo mikið er víst.
Undirritaðri er það í barnsminni þegar
þeir fullorðnu voru að áminna okkur um
að horfa beint framan í þann, sem verið
væri að heilsa með handabandi.
En þetta var auðvitað fyrir óralöngu, á
þeim tíma þegar fullorðnir töldu að sýna
ætti tillitssemi og virðingú í umgengni
við náungann og ætluðust til þess sama
af börnum sínum. Það var kallað að
kunna „mannasiði". En það er önnur
saga.
Bergljót Ingólfsdóttir.
2Tlorjjuní>Iní»ií>
reglulega af
öllum
fjöldanum!
Korpa
(Úlfarsá)
Veiöileyfin veröa afgreidd frá og
með þriðjudeginum 12 þ.m.
Versl.
Veiðimaðurinn,
Hafnarstræti 5.
ÓDÝRT TIL FÆREYJA
Norræna félagiö bendir félagsmönnum sínum á,
að þeim bjóöast sérstök kjör meö flugi til Færeyja
dagana 19. júní, 10. júlí og 24. júlí í sumar. Bæöi
miðaverö og ferðakjör eru mjög hagstæð. Þeir
félagsmenn, sem hyggjast notfæra sér þessi kjör í
fyrstu ferðinni, þann 19. júní, eru beðnir að láta
skrá sig hjá skrifstofu félagsins sem allra fyrst.
Norræna félagið.