Morgunblaðið - 16.06.1984, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ,. LAUGARDAGUR 16. JÚNÍ 1984
Stórkostleg-
ur söngur
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Lucia Valentini-Terrani söng í
Háskólabíó sl. Lmmtudag meö
Sinfóníuhljómsveit íslands, undir
stjórn Jean-Pierre Jacquillat. A
efnisskránni voru aríur úr óperun-
um Semiramide, ítölsku stúlkunni
í Alsír og Rakaranum í Sevilla,
sem eru eftir Rossini, og eftir hlé
voru aríur úr Mignon eftir Thom-
as, II trovatore eftir Verdi og úr
Carmen eftir Bizet.
Á milli söngatriðanna lék svo
hljómsveitin forleiki og milli-
þáttaatriði úr óperum og Dans
macabre eftir Saint-Saéns og
var hljómsveitin góð, bæði er
leikið var með söngkonunni og í
sératriðunum. í Dauðadansinum
lék Guðný Guðmundsdóttir smá
einleik og í milliþáttatónlist úr
Carmen áttu Jón Sigurbjörnsson
og Kjartan Óskarsson smá sóló
er þeir skiluðu ágætlega. Söng-
konan Lucia Valentini-Terrani
var stórkostleg og var fögnuður
áheyrenda með því allra mesta
sem heyrst hefur hér á landi,
með „bravó“-hrópum og „takt-
klappi“. Valentina-Terrani leik-
ur jafnt með veikan tón og
sterkan, hefur á valdi sínu mikla
tækni, geislar af leikgleði og hef-
ur þegið sem náttúrugjöf stór-
kostlega rödd. Slíkur söngur er
ekki hversdagsfyrirbrigði og
óskandi að söngkonan komi aft-
ur í heimsókn sem fyrst. í tveim-
ur fyrstu aríunum Ah, quel
giorno, úr Semiramide, Cruda
sorte, úr ítölsku stúlkunni og
Una voce úr Rakaranum sýndi
Valentina-Terrani frábæra
söngtækni sína. I Connais-tu le
pays, úr Mignon, sýndi hún ljóð-
ræna túlkun, í Stride la vampa,
úr II trovatore, dramatísk til-
þrif, og ögrandi leikgleði í tat-
aradansinum fræga úr Carmen.
Allt söng hún þetta glæsilega og
eins og einn hljómleikagesta
sagði, þá voru þessir tónleikar
„sannkölluð listahátíð".
Listahátíð í Reykjavík:
Dans og skúlptúr
DANS
Helga Magnúsdóttir
Þingholtin hafa jafnan veriö orðuö
viö fjölskrúöugt bæjarlíf og er svo
enn. Þessa dagana hefur t.d. gamalli
trésmiöju við Bergstaðastræti 9b
(bakhús) veriö breytt í hið skemmti-
legasta dansstúdíó, þar sem og er
gert ráð fyrir nokkrum áhorfendum.
Staðinn nefnir Hafdís Árnadóttir
Kramhúsið, en hún er eigandi hans.
Vígsla Kramhússins fór fram 8.
júní sl. með atriði frá listahátíð,
Dans og Skúlptúr, eða Mellem-
Rum, en svo nefna listamennirnir
sýningu sína. Dansarinn og
danshöfundurinn Jytte Kjöbek frá
Danmörku ber hitann og þungann
af dagskrá þessari, en hún hefur
getið sér gott orð fyrir list sína á
Norðurlöndum. Jytte hefur meðal
annars starfað sem dansari,
danshöfundur og kennari við
Danaballettinn, svo og hjá Dance
Theatre Corona. Þá hefur hún
einnig samið sérstaklega fyrir
listasöfn.
Meðdansari Jytte er Henrik
Boye Christensen, eff hann hefur
lagt stund á látbragð, leiklist og
dans í 2 ár. Þá hefur hann einnig
dansað hjá Danaballettinum og
Dance Theatre Corona. Aðrir
samverkamenn Jytte eru þau
Lise-Lotte Elley, búningahönnuð-
ur, Ralph Grant, dansari og
danshöfundur, og Willy Örskov,
myndhöggvari.
Dansaðir voru þrír dansar og
voru tveir þeirra unnir í náinni
samvinnu milli Willy Örskov og
Jytte Kjöbek. Fyrri dansinn
nefndist Geirfuglasker, en tónlist-
ina við verkið samdi Karólína Ei-
ríksdóttir. Náði hún fram sterkum
náttúruáhrifum í tónlist sinni, þar
sem fuglar, himinn og haf virtust
fylla tónana. Hvað dansinn sjálf-
an snertir, áttu þau Jytte og Hen-
rik fullt í fangi með að halda
þeirri reisn í dansinum, sem tón-
listin krafðist. Samspil þeirra var
þó ágætt á köflum og var það eink-
um að þakka góðu látbragði Hen-
riks. Þá voru búningar Lise-Lotte
Elley léttir og skemmtilegir, svo
og listræn sviðsmynd Willy Ör-
Langbrækur í Bogasal
Myndlist
Valtýr Pétursson
Stór hópur kvenna, sem stundar
myndlist og listiðnað af ýmsu tagi,
hcfur um árabil haldið sýningar á
framleiðslu sinni í Gallerí Langbrók.
Það tók til starfa áriö 1978, og síðan
hefur þessi hópur aukist jafnt og þétt
og er nú kominn í 24 Langbrækur.
Kramlag þessa hóps til Listahátíðar
'84 getur að líta f Bogasalnum og
kennir þar margra grasa. Vefnaður
úr alls konar efni, dúkskurður, graf-
ík, teikningar, olíumálverk og akrfl,
steinleir og blönduð tækni. Af þessu
má gera sér í hugarlund, að margs
konar verk eru þarna á boðstólum.
Það er listrænt yflrbragð á þessari
sýningu, en því verður ekki neitað,
að nokkuð eru einstök framlög mis-
jöfn að gæðum og vart við öðru að
búast, þegar svo stór hópur á í hlut.
Það er ánægjulegt að sjá, hvað
konur fást við margvísleg við-
fangsefni á sviði lista hér á landi.
Fyrir nokkrum árum var útsaum-
ur og þess háttar eiginlega það
eina, sem kvenþjóðin lagði gjörva
hönd á hér á landi. Þetta hefur
breyst mikið síðustu áratugi, og er
það sannarlega vel. Sýning eins og
sú, er Langbrækur hafa efnt til á
þessari Listahátíð, hefði verið vart
hugsandi fyrir ekki meir en þrjátíu
árum. Þarna má því að nokkru
leyti sjá árangur af starfsemi
listaskóla í landinu og auðvitað er
þar fyrst og fremst Handíða- og
myndlistarskólanum fyrir að
þakka.
Þvf miður varð ég alltof seinn
fyrir með skrif að þessu sinni, og
verð ég því að stikla á stóru. Nefni
aðeins nokkur nöfn, er urðu mér
minnisstæð eftir að hafa skoðað
þessa sýningu lauslega. Ragna
Róbertsdóttir er frumleg í verkum
sínum að vanda, Kolbrún Björg-
ólfsdóttir er öruggur leirkerasmið-
ur, Guðrún Auðunsdóttir
skemmtileg að venju. Valgerður
Bergsdóttir sker í dúk af mikilli
leikni og Edda Jónsdóttir á þarna
grafík, er ber svip hennar. Borg-
hildur Óskarsdóttir og Edda Ósk-
arsdóttir urðu báðar eftirminni-
legar í huga mér. Auðvitað mætti
nefna fleiri nöfn í þessu sambandi,
en ég læt þetta duga að sinni.
Þeir sem sjá sýningu sem þessa
geta ekki annað en glaðst yfir því
lífi og þeim mikla áhuga, sem þess-
ar listakonur sýna. Hér er á ferð
fólk, sem raunverulega er að rækta
nýja hlið á menningu okkar og
óneitanlega er hér um nýja hlið á
íslensku þjóðlífi að ræða. Stórt orð
Hákot, látum það duga sem finale
á stuttu skrifi.
Tímamótamenn
í NÝLISTASAFNINU við
Vatnsstíg sýna þeir félagar Magn-
ús Pálsson og Jón Gunnar Árna-
son á Listahátíð. Jón Gunnar er á
neðri hæðinni og Magnús á þeirri
efri. Þeir eru nokkuð ólíkir í list
sinni en eiga það sameiginlegt að
vera átrúnaðargoð viss hóps af
yngri kynslóð myndlistarmanna.
Því er ekki fjarri að hugsa sem
svo, að safnið hafi viljað heiðra þá
félaga og um leið að tjalda því
áhugaverðasta sem það átti völ á.
Jón Gunnar sýnir hér verk er
hann kallar Gravity Cosmos og
mun vera eitt þeirra verka sem
hann sýndi í Feneyjum fyrir
einum tveim árum. Þar eru
speglar settir á gólf og veggi og
síðan hengdur strengur með
steini í fyrir ofan og aðdráttar-
aflið þannig virkjað. Má vera að
ég hafi misskilið verkið, en
þannig festist það mér í minni.
Þetta er geðfellt og hreinræktað
nútímaverk, sem væri ef til vill
réttast að nefna spegil-skúlpt-
úr. Þetta fyllir neðri sal safns-
ins.
Magnús Pálsson leggur aftur
á móti út af öðru tema, það er
„kennsla er geggjaðasta listin".
Ég legg ekki út í þann hættu-
lega leik að fást við að skil-
greina hvað Magnús er að fara
með þessu verki eða þessum
verkum. Ég fékk bókstaflega
ekkert af því sælgæti sem ef til
vill felst í listsköpun hans. Það
er ekki Magnúsi að kenna held-
ur ófílósófískri afstöðu minni
og ég á í engin önnur hús að
venda en að biðja um gott veð-
ur. Þannig geta hlutirnir snúist
til hins verra, þrátt fyrir annan
vilja og aðrar áætlanir.
Báðir eru þessir listamenn
víðfrægir af list sinni og hafa
tekið þátt í listviðburðum víðs-
vegar í veröldinni. Það má því
án nokkurs efa halda því fram
að um listviðburð sé þarna að
ræða, en því miður, fyrir ofan
og neðan garð hjá þeim sem
þetta ritar.
Fyrstu hraunhlutirnir eftir Ragnar Kjartansson.
Líf í leir ’84
í Listasafni ASÍ við Grensásveg er
framlag til Listahátíðar af hálfu
Leirlistafélagsins. Fjórtán listamenn
eiga þar verk, og heldur fannst mér
þar setinn bekkurinn. Að mínum
dómi hefði mátt grisja svolítið til að
gefa sýningunni meira svigrúm, ef
svo mætti að orði kveða. En hvað um
það, þarna eru leirkerasmiðir á ferð,
sem þegar hafa sýnt og sannað, að
þeir standa fyrir sínu. Auðvitað eru
þetta ólíkur listamenn og afrakstur-
inn eftir því, fátt er eðlilegra, þegar
svo margir eiga sneið af kökunni.
Heiðursgestur sýningarinnar er
Ragnar Kjartansson, enda var
hann í broddi fylkingar í gamla
Gliti, eins og allir vita, og því
brautryðjandi á þessu sviði hér á
landi, en hann var í námi hjá Guð-
mundi heitnum frá Miðdal, sem
lengi var sá einasti, er átti við
leirlist hér á landi. Ragnar á
þarna mjög vandaða og fágæta
hluti frá fyrri árum, og vinnur
sýningin í heild við þátttöku hans.
Það er nokkuð erfitt að gera upp
á milli þessa fólks. Það er viss
þráður í þessum hlutum, sem
gengur nokkuð öruggt frá manni
til manns og gerir þetta að nokk-
urs konar heild, sem verður sam-
eign að einhverju leyti. Steinunn
Marteinsdóttir er samt nokkuð
sérstæð í sínum verkum og sama
má segja um Ragnhildi öskars-
dóttur og Eddu Oskarsdóttur, sem
leikur á táknrænar eigindir. Elísa-
bet Haraldsdóttir og Jóna Guð-
varðardóttir eru báðar með eftir-
tektarverð verk, það er Jónína
Guðnadóttir einnig. Rúna og Gest-
ur eru sjálfum sér lik, og Kolbrún
Kjarval er örugg í sínum vinnu-
brögðum.
Þessi sýning ber fyrst og fremst
þess vitni, að það er nýr og mikill
kraftur í leirgerð á íslandi. Það er
ferskur blær, sem einkennir þau
vinnubrögð, sem hér blasa við
manni, og þegar þess er gætt, hve
stutt er síðan þessi listgrein festi
hér rætur, verðum við að viður-
kenna, að þarna er dugmikið og
framsækið fólk á ferð. Það er vart
mannsaldur síðan þetta ævintýri
hóf göngu sína hér á landi, en
samt er hér ein elsta listgrein ver-
aldar á ferð. Það er stundum sagt,
að myndlistin eigi sér enga hefð
hér í þessu þjóðlífi, og sannarlega
er það satt að mörgu leyti, en hvað
má þá ekki segja um leirkera-
smíði, sem er miklu yngri að árum
hér hjá okkur en myndlistin. Það
fylgir þessari sýningu vönduð sýn-
ingarskrá með ágripi af sögu leir-
listar í landinu. Sú saga spannar
aðeins frá 1927—1981. Það er fróð-
leg saga engu að síður, og vísa ég
til þessa stutta ágrips fyrir þá sem
vilja kynna sér líf í leir fram á
okkar daga.