Morgunblaðið - 24.06.1984, Blaðsíða 10

58
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 1984
BLIKKBEUAN
V-þýskir bann-
syngja bensín-
stybbuna
Mengunin, sem útblásturinn
úr bílunum veldur, er nú að
verða að meiriháttar deilumáli í
Evrópu. Þrjóturinn eða hetjan eft-
ir því hvernig á það er litið eru
Vestur-Þjóðverjar, sem eru
ákveðnir í að herða mjög mengun-
arreglurnar jafnvel þótt það kunni
að setja allan evrópska bílaiðnað-
inn á annan endann.
Ríkisstjórn Kohls kanslara
ákvað í fyrra, að frá og með 1986
skyldu allir bílar í landinu verða
búnir hreinsunartækjum sams
konar og nú tíðkast í Bandaríkj-
unum og Japan. Þar voru það
áhyggjur af heilsu fólks og meng-
uninni í borgunum, sem réðu
mestu, en í Vestur-Þýskalandi er
það framtíð skóganna, sem brenn-
ur á mönnum.
Hreinsunartækjunum er ætlað
að minnka mengunina um 70—
90% en þá þarf bensínið líka að
vera blýlaust. Talsmenn bíla-
iðnaðarins segja, að þessi búnaður
muni hækka bílverðið um 15—16
þúsund ísl. kr., og hætt er við, að
kostnaðurinn við nýja tækni yrði
nokkuð aðþrengdum bílaiðnaði
Óheimilt innan tveggja ára.
Frakka og Itala þungur í skauti en
þessar þjóðir hafa hins vegar ekki
mestar áhyggjur af örlögum
þýsku skóganna.
Viðræður, sem nýlega fóru fram
milli Evrópuþjóðanna um þessi
mál, báru engan árangur en um-
hverfisverndarmaðurinn Fried-
rich Zimmermann, innanríkisráð-
herra, hefur sagt, að Vestur-
Þjóðverjar muni halda sínu striki
og ekki horfa um öxl.
— TONY CATTERALL
KVIKMYNDIR
Mennirnir sem moka
saman milljöröum
George Lucas og Steven Spiel-
berg hafa notið meiri hylli en
flestir aðrir kvikmyndagerðar-
menn í sögu Hollywood. Og þeir
eru iðnir við kolann. Til samans
hafa þeir framleitt og stjórnað sjö
af tólf vinsælustu kvikmyndum
aldarinnar. Sú fyrsta var Jaws ár-
ið 1975 og sú síðasta Return of the
Jedi sem frumsýnd var í fyrra.
Þættir þeirra um geimöldina hafa
skilað tugmilljarða hagnaði á níu
árum og á þessu blómaskeiði hefur
þeim fóstbræðrum tekizt að ger-
breyta efnahagslegum horfum í
kvikmyndaiðnaði, sem til skamms
tíma var álitinn vera í dauðateygj-
unum.
Þessir ungu kvikmyndajöfrar
munu að öllum líkindum bæta
tveimur stórvirkjum á vinsælda-
listann áður en sumarið er úti.
Þeir hafa unnið saman að mynd,
er nefnist Indiana Jones og kost-
aði um það bil 100 milljónir króna
í framleiðslu. Þá hefur forsala að-
göngumiða að kvikmyndinni
Temple of Doom gengið betur en
dæmi eru til í Bandaríkjunum, því
að fyrstu vikuna seldust miðar
fyrir rúman milljarð króna. Fjár-
málamenn í kvikmyndaheiminum
telja að auki, þá tölu megi fjór-
falda áður en langt um líður. Fyrir
nokkrum vikum var svo frumsýnd
ný mynd frá þeim félögum í 2.000
kvikmyndahúsum víðs vegar í
Bandaríkjunum. Heitir hún
Gremlins og er í senn skopmynd
og hrollvekja. Gagnrýnendur
hældu henni á hvert reipi, biðraðir
framan við miðasölurnar lengjast
stöðugt og Varitty — blað sem
fjallar um skemmtanaiðnaðinn —
spáir því að hún muni naumast
skila minni hagnaði en sem svarar
fjórum milljörðum.
Hverjir eru þessir töframenn?
Lucas er 39 ára gamall og Spiel-
berg vinur hans og samstarfsmað-
ur er 36 ára.
Þeir vinna báðir 16 klukku-
stundir á sólarhring, neyta engra
vímugjafa og taka lítinn þátt í
samkvæmislífinu í Hollywood.
Þeir eru heimakærir og horfa
mikið á sjónvarp. Nöfn þeirra
sjást sjaldan í slúðurdálkum blað-
anna.
„Kvikmyndagerð geispaði gol-
unni um 1965,“ segir George Luc-
as. „Það var um það leyti sem Jack
Warner hætti hjá Warner Broth-
ers og alls konar fólk tók við
gömlu kvikmyndaverunum. Þetta
fólk átti það sammerkt að geta
gert samninga og rekið fyrirtæki,
en hafði enga hugmynd um,
hvernig átti að búa til vinsælar
kvikmyndir." Nú hafa þeir Lucas,
Spielberg og aðrir sem hafa tekið
þá sér til fyrirmyndar blásið lífi í
kvikmyndagerð að nýju.
„Það er bara einn munur á þess-
um tveimur mönnum," segir
frammámaður hjá Universal.
„Steven getur farið fram á hvað
sem er hjá kvikmyndaverunum í
Stundarhvíld frá hversdagsleikan-
um.
Hollywood án þess að fá neitun.
George Lucas þarf aftur á móti
ekki að biðja um nokkurn skapað-
an hlut. Hann á sjálfur allt til
alls.“
Menn velta því fyrir sér, hvað
liggi á bak við velgengni þeirra
félaga, og Spielberg hefur svörin á
reiðum höndum. „Við gerum
kvikmyndir sem eiga ekkert skylt
við gráan hversdagsleikann, held-
ur gefa fólki stundarhvíld frá hon-
um.“
— WILLIAM SCOBIE
INNRASARAFMÆLIÐ
Þegar best lætur eru Rússar
nokkuð blendnir í afstöðu sinni
til innrásarinnar og alkunna er,
að Stalín var mjög óánægður
með það, sem hann kallaði seina-
gang Breta og Bandaríkjamanna
við að koma upp annarri víglínu.
Danil Kraminov, gamalreynd-
ur, sovéskur blaðamaður sem
fylgdist með innrásinni í Frakk-
land, segir í grein í Pravda, að
með hátíðahöldunum 6. júní hafi
mikilvægi innrásarinnar verið
stórlega ýkt. Eins og Stalín segir
hann, að innrásin hafi verið allt
of seint á ferðinni og heldur því
fram, að herforingjar Banda-
manna hafi ofmetið styrk þýska
hersins og nýtt sér illa „stór-
kostlega yfirburði í liðsafla" og
„alger yfirráð" sín í lofti.
Þrír helstu andstæðingar
Þjóðverja í stríðinu voru Sov-
étmenn, Bretar og Bandaríkja-
menn og þessir fyrrum samherj-
ar hafa alltaf eitthvað við hina
að athuga. Englendingar gleyma
því ekki, að Stalín skipaði þýsk-
um kommúnistum að amast ekki
við Hitler snemma á fjórða ára-
Innrásarprammi hlaðinn bandarískum hermönnum nálgast Normandíströnd. tugnum og Rússar minna stund-
dóma í Sovét
um Breta á Munchenar-sáttmál-
ann. Af öllum ágreiningsefnum
má nefna griðasamninginn, sem
kenndur er við Molotov og Ribb-
entrop, seinaganginn á því að
koma upp annarri víglínu og
misklíðina um Pólland.
Mesta óánægjuefni Rússa er
þó það, að þeim finnast Vestur-
landamenn aldrei hafa metið
nægilega óskaplegar þjáningar
þeirra í styrjöldinni eða þá stað-
hæfingu, að það hafi verið
rússneski hermaðurinn fyrst og
fremst, sem sigraði Hitler. Sov-
étmenn hafa jafnvel tekið heldur
illa tveggja binda verki John Er-
icksons, prófessors við Edin-
borgarháskóla, um baráttu
Rússa við Þjóðverja, þótt þar sé
lögð mikil áhersla á hetjudáðir
rússneska hersins.
Ogarkov, forseti sovéska her-
ráðsins, heldur því fram, að á
fjórða áratugnum hafi Bretar,
Bandaríkjamenn og Frakkar
haft miklu meiri áhuga á „kross-
ferð“ gegn Sovétmönnum en að
berjast gegn fasismanum og gef-
ur þar með í skyn, að það hafi í
raun verið fyrir einhver mistök,
að Vesturveldin tóku upp vopn
gegn Hitler.
Þýskaland Hitlers var „heims-
valdasinnað" og, segja þeir í
Kreml, þannig er það líka með
Bandarikin nú á dögum. Kulikov
marskálkur, yfirmaður herja
Varsjárbandalagsins, kallar
Bandaríkin jafnan „uppsprettu
alls ills, ofbeldis og pólitískrar
glæpastarfsemi" og það er þess
vegna ekki hægt að lá venju-
legum Sovétborgara þótt honum
finnist Bandaríkin vera gamla
Þýskaland í dálítið stærri snið-
um.
Leiðtogar Sovétríkjanna eru
haldnir þeirri þráhyggju, að að-
eins séu tvö öfl að verki í veröld-
inni, „sósíalismi“ og „kapital-
ismi“, og að glíman milli þeirra
sé ráðin fyrirfram. í maí sl.
sagði Ogarkov, að ekkert gæti
komið í veg fyrir „sigurför sósí-
alismans um heimsbyggðina" og
þótt þetta sé sagt í áróðursskyni
að hluta væri það kjánaskapur
að halda, að rússneskir ráða-
menn tryðu því ekki að ein-
hverju eða öllu leyti.
- MARK FRANKLAND
D-dagur fær
slæma
Sjötta júní sl. var þess minnst
víða, að þá voru 40 ár liðin
frá D-degi, þegar Bandamenn
gengu á land á Normandíströnd-
um. f Sovétríkjunum var hins
vegar lítið um dýrðir og raunar
reynt að gera sem minnst úr
þessari umfangsmestu hernað-
araðgerð sögunnar.