Morgunblaðið - 14.11.1984, Blaðsíða 60

60
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1984
Lífríki og lífshættir CI.
Jón Þ. Ámason
Spumingin er: Hver treystir sér til að
leiða líkur að því, að athafnir og úrrœði
atvinnulýðrœðismanna geti orðið já-
kvœðari en athafnaleysi þeinra?
Aðeins fá ár eru síðan allur al-
menningur tók að skynja, flest
hugsandi fólk að gruna og allir
raunsýnismenn að skilja, að
svonefnd velferðarþjóðfélög rak
hraðbyri upp í brimrastir Ná-
strandar. Þessa tilfinningu, þetta
hugboð, þessa vissu hefir nú raun
sannað.
Vinstraríkisins bíður það eitt
að vinna staðfestingareið sinn,
sem ætti að vera útlátalaust.
Sjálft heldur það engu eftir. Úr
þrotabúinu fá kröfuhafar ekki
heldur neitt annað en dauðjórtruð
slagorð, sem jafnvel léttrækasta
atkvæðafénaði býður við, ef hann
er ekki öllum heillum horfinn.
Byggt á feni
Um gjörvallan heiminn, sem
syndlausir sigurvegarar ársins
1945 höfðu tryggt hugsjónum sín-
um — öðru sinni á röskum aldar-
fjórðungi — og skelfur á grunni
200 ára jafngildis- og jöfnunar-
óra, magnast rökstuddur, nist-
andi ótti múgs og manna um,
hvort líðandi stund kunni að
verða hinzta andrá lífrfkis á jörð-
inni. Þvíumlíkur hefir hamagang-
ur vinstriandans i brjóstum okkar
allra verið og er gegn öllu, sem
okkur hefír verið trúað fyrir að
varðveita.
Allt frá upphafí hefír öllu, sem
lifsanda hefir dregið, verið fýrir-
hugað að deyja. A hinum ýmsu
tímum hefír ásýnd endalokanna
birzt í mismunandi myndum og
gervum. Hrollvekjandi hafa þau
alltaf verið. Gin hinna mörgu
ímynda, sem skapadægrið hefír
tekið á sig í augum mannanna,
birtist þeim í líki fjögurra, grim-
milegra riddara, er þeystu yfír
allt, sem á vegi varð, á eitrifnæs-
andi, sterkbyggðum reiðskjótum.
Þarna voru riddarar ragnaraka á
ferð, heimsslitasvipurnar Hung-
ur, Drepsótt, Strið og Dauði.
Áður og fyrrum, einkum á mið-
öldum Evrópusögu (frá um 375 til
um 1500), þegar uppskera brást,
farsóttir geisuðu, óaldarflokkar
rændu, brenndu, limlestu, nauð-
guðu og myrtu af lítið minni fýsn-
arákefð en hjarðir kommúnism-
ans gerðu i krafti bandariskra
vopna á árunum 1943—1946 í
Austur- og Mið-Evrópu, eða þegar
drepsóttir lögðu fólk að velli í
hrönnum, þá datt hinum hrjáðu
og ofsóttu ekki annað f hug en að
herhlaup tortimingarriddaranna
væri dunið yfír og heimsendir í
nánd. Á síðari öldum hefír þessi
ógnarsýn smátt og smátt breytzt i
hugsýn úr heimi goðsagnanna,
sem markaður hefír verið bás á
síðum listasögunnar, kaflanum
koparstunga, uppflettiorð Dúrer.
Þó verður þess vart með æ
styttri hléum, að eiturskýin yfír
stórborgum og iðnaðarhéruðum,
og eiturregn úr þeim með eyðingu
skóga á þúsunda ferkílómetra
svæði í kjölfarinu, f stytztu máli
sagt eitrun og eyðing lofts, láðs
og lagar, valdi hugrenningum og
viðbrögðum líkum þeim er að
framan er getið. Þessar hrær-
ingar lúta þó sjaldnast skilvitleg-
um lögmálum eða valda
straumhvörfum.
Hann er „self-made“
Samsafn eiturskýjanna, sem i
sífellu þykkna yfír byggðu bóli,
bera oft andlitssvip vofu, er boðar
upphaf endalokanna. í mörgu lík-
ist svipmótið ásjónu hinna fjög-
urra heimsslitahamfara, fram-
herja tortímingarinnar. Eitt er þó
allsendis áberandi frábrugðið.
Fimmti riddarinn hefír ekki kom-
ið ákóvart, hann traðkar okkur
ekki niður að óvörum. Fimmti
riddarinn — það erum við sjálf,
villimaður vélaaldar, vinstri-
manneskjan.
Riddaramir fjórir táknuðu
heljarmátt upprunalegra nátt-
úruafla yfír vanmáttugu mann-
kyni. Fimmti riddarinn er ógnar-
boði hinnar hrokafullu afskræm-
ingar og fyrirlitningar .efnis-
hyggjumannsins á óhagganlegu
alræði sköpunarverksins, höfuð-
skepnanna og náttúrulögmál-
anna. Hann er „self-made“,
heimatilbúinn.
Aðvörunarmerkin, sem iðulega
verður að gefa í New York, Tókió
og Aþenu, þegar eiturmökkurinn
nálgast lífshættumörk, almenn-
ingur er tekinn að venjast og fjöl-
miðlar geta um eins og tíðkanleg,
dagleg morð, eru að áliti fíestra
ábyrgra manna viðvaranir, sem
þýðingu hafa fyrir siðmenning-
una hvarvetna á hnettinum.
Kjamorkuvopn og múgfjölgun-
arsprengjan fela i sér náskyldar
hörmungar. Splundrunarafl það,
sem hafði verið beizlað þegar árið
1978, jafngilti tortímingarmætti
um 100.000 Hiroshima-sprengja,
og hefði nægt til að slöngva
hnettinum af braut sinni. Hið
viðstöðulausa stórflóð mannlegra
líkama bólgnar út um nálægt
200.000 eintök á sérhveijum sól-
arhring. Áhrifum þess verður
varla betur lýst en ég hefí áður
gert með orðum Robert McNam-
ara, fyrrverandi hermálaráðherra
Bandarikjanna og síðar yfírfor-
stjóra Alþjóðabankans, sem hann
lét sér um munn fara eftir að
hann hafði látið reikna þau út að
nokkru: „Eftir sex og hálfa öld, að
liðnum hinum stutta tíma, sem skil-
ur okkur frá skáldinu Dante, stæði
maður á sérhverju ferfeti jarðar —
hroðasýn, er sjálft „Infemo" blikn-
ar fyrir."
Svar við þeirri spurningu, hvað
öllum framangreindum mein-
semdum sé sameiginlegt, liggur
ekki mjög djúpt grafíð. Þar eru
allir kvistir af sama meiði, þróun
sömu málavaxta, sprottnum af
sömu rótum og leiða til sömu
niðurstöðu.
Fyrst og fremst eru þær þó
vitnisburðir þess, sem atkvæða-
háðir „stjómmálamenn" og kok-
kristnir prestar, samlagsfræða-
garpar og hagspekingar vilja ekki
viðurkenna af því að í ræðum
þeirra og fræðum fínnast engin
svör, og þeir því agndofa og úr-
ræðalausir. Og víst má telja, að
þótt einhvers staðar bólaði á nýti-
legri hugmynd, fengi hún engu
breytt. Kjarkinn til að hrinda
henni í framkvæmd vantar (al-
gengur fyrirsláttur „Verka-
lýðshreyfíngin sættir sig ekki
við...“).
Fyrir því titra og skjálfa burð-
arásar stjómmála- og efnahags-
lífsins eins og strá í vindi, ríkj-
andi þjóðfélagsbygging er að
hmni komin, enda hlaut þannig
að fara. Alltof lengi hafa hugs-
andi stéttir Evrópu treyst á
„dómgreind" fjöldans, sem hefír
því bæði leyfzt og liðizt að naga
andlegar/sálrænar menningar-
stoðir Vesturlanda niður á klöpp.
Mikil spuming,
lítið svar
Verður hægt, eða er þegar orðið
um seinan, að koma böndum á
óreiðu- og óhófshneigðir okkar, er
spurning, sem knýjandi nauðsyn
krefst að svarað verði strax og
afdráttarlaust, enda þótt erfitt sé
að svara. Það eitt er þó tvímæla-
laust Það verður aldrei gert á
þægilegan hátt eða með „kjara-
bótum".
Eftirgjöf og undanhald (sumir
kalla slfkt frjálslyndi „þjóðar-
sátt“) þýðir valdleti réttarríkis-
ins, það er sjálfskaparvíti, sem
býður alla ósvinnu hjartanlega
velkomna og líkist engu fremur
en að skilja hús eftir með opnar
dyr að næturlagi í bófahverfi.
óþarft er að ganga í grafgötur
með, að einmitt þannig er ástand-
ið orðið víða, ef ekki víðast hvar, í
offrelsisheiminum. í frjálslynd-
isheiminum em engin einsdæmi,
i) að lögregla og dómarar,
séu á föstum launaskrám
glæpasamtaka,
ii) að þingmenn, ráðherrar,
stjómarerindrekar og ör-
yggisþjónustumenn selji
rildsleyndarmál, taki
mútufé og hagnist á kaup-
um, sölu og dreifíngu eitur-
efna,
iii) að lögregluyfírvöld bíði
eftir og taki við fyrirmæl-
um frá verkalýðsrekend-
um,
iv) að barnanauðgumm og
bamamorðingjum sé
sleppt lausum að lokinni
yfírheyrslu,
v) að hippar, hommar og
kommar hafí ekki bara til-
lögurétt í uppeldis- og
menntamálum, heldur fari
beinlínis með yfírstjóm á
þeim vettvangi,
vi) að sérhagsmunasamtök
segi stjórnvöldum fyrir
verkum varðandi löggjöf
og framkvæmd laga.
Samlagsfræðíngar
annast sáningu
Vísinda- og tæknifrömuðir
Vesturlanda geta sent menn sína
til tunglsins og óralangt út í
geiminn, og tæki sín og vélbúnað
til fjarlægra hnatta, jafnvel út úr
sólkerfi okkar, en „stjórnmála-
rnenn" Vesturlanda geta ekki
tryggt þegnum sínum nema lág-
marksréttarvernd eða börnum
sinum og ungmennum öryggi
gegn vinstrifullum samlagsfúsk-
umm. Þeir geta ekki heldur kom-
ið á friði í Norður-lrlandi, Araba-
löndum, Afríku, Mið- og Suður-
Ameríku eða veitt Berlínarbúum
rétt til að skreppa á milli borg-
arhluta áreitnislaust.
Samt sem áður tekst þeim
furðuvel einmitt í Berlin. Þar
tryggja þeir heimsfriðinn með því
að halda níræðum öldungi, Rudolf
Hess (sem Amnesty International
segir að sé „stríðsglæpamaður"), í
fangelsi við þrælslegar aðstæður
fyrir að hafa gegnt embættis-
skyldum sínum við ríki og þjóð —
og fyrir að hafa lagt sig i lífs-
hættu við að reyna að koma á
friði á milli bræðraþjóða.
Um það getur naumast rflct
umtalsverður ágreiningur, að þar
sem óskilyrt frelsi ólgar, visni og
skrælni vald og agi réttarrfldsins
með mestum ósköpum á
skemmstum tima.
Afleiðing þess er m.a. sú, að alls
staðar springur lakkið utan af
menningunni svonefndu. Um all-
an heim margfaldast uppskera
vinstriverka. Sáningin á sér fyrst
stað í hugum og hjörtum barna og
unglinga — þeirra, sem eiga að ná
tökum á framtíðinni. Vinstrafólk
uppgötvaði fyrir löngu — og
þurfti reyndar enga sérstaka
skarpskyggni til — að þeim tðk-
um verður að miklu leyti beitt
með þeim hætti, sem innræting
og uppeldi gefa tilefni til.
Á þetta kom værukær borgara-
stétt aldrei auga. Af þeim sökum
áttu plógar vinstrimennskunnar
afar auðvelt með að ná samning-
um við uxakerrur markaðstorgs-
ins um að fá uppeldis- og mennta-
stofnanir til að böðlast á, í skipt-
um fyrir að láta frjálshyggjufólk í
friði við að sýsla um víxla og verð-
bréf að sinni.
Og uppskeran?
„Aldrei hefur sóðalegri sam-
koma, kennd við þjóðhátíð, verið
haldin en sá þáttur hátiðahald-
anna 17. júní, er fram fór í mið-
borg Reykjavíkur að kvöldi þjóð-
hátíðardagsins. í nístandi nepj-
unni óðu svínfullir unglingar, ekki
komnir af barnsaldri, fram og
aftur, veifandi brennivinsflöskum
af öllum gerðum, organdi og hvín-
andi, þuklandi hitt kynið, og
fleygjandi flöskum í allar áttir,
jafnóðum og þær tæmdust."
(„Tíminn", fréttapistill ÓV., OÓ„
JH„ þríðjudaginn 20. júní 1972.)
Fram til ársins 1972 hafði
„menntunin“ aðallega verið
munnleg og bókleg. Núna, árið
1984, 12 árum síðar, er hún líka
verkleg:
Samlagsfræðafólk lokar skól-
um, leggur hald á og stelur
námsbókum, rottar sig saman á
vinnustöðum og vegum úti og sýn-
ir skjólstæðingum sínum, hvernig
virða beri og setja landslög — og
hvernig „kjarabætur" verði til.
Á meðan dottar frjálslyndingur
(!)•
Eiturmökkur yfir New York
í þjóðakroppi Bandarfkjanna eru talin vera 20—30 tonn af blýi — að skammbyssukúlum frátöldum.
Dagar helmerktra drauma
☆ Upphafið er ☆ Fimmti ☆ Ógæfulegur
hugarfarseitrun riddarinn viðskiptasamningur