Morgunblaðið - 07.12.1984, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 1984
A5 loknu kirkju-
þingi 1984
eftir Halldór
Finnsson
Ég hef nú setið tvö kirkjuþing
sem fulltrúi leikmanna á Vestur-
landi.
40 mál komu fyrir kirkjuþing
1983 og 41 mál 1984 og öll af-
greidd.
Þetta virðist vera of mikill
málatilbúnaður til þess að geta
skoðað málin vel á þessum 10 dög-
um sem Kirkjuþing stendur og er
það skoðun ýmissa að farsælla
væri að einbeita sér að færri mál-
um og reyna síðan að fylgja þeim
svo eftir bæði innan kirkjunnar og
ekki síst þeim málum sem Alþingi
þarf að fjalla um, en því miður
hefur reynslan orðið sú að mjög
lítið af þeim málum sem kirkju-
þing sendir Alþingi fær þar um-
fjöllun.
Þetta sýnir m.a. að kirkjuþing
og Kirkjuráð þurfa að undirbúa
þau mál mjög vel sem leggja á
fyrir Alþingi og síðan á allan hátt
að fylgja þeim eftir og kynna vel,
svo rödd kirkjunnar heyrist á Al-
þingi.
Ég vil nú fara nokkrum orðum
um fáein mál sem kirkjuþing hef-
ur fjallað um.
Sjálfur hefi ég mestan áhuga á
að kirkjan verði fjárhagslega
sjálfstæðari og vil því reyna að
styðja við öll mál, sem stuðla að
því, t.d. með því að kirkjugjöld
haldi sama verðgildi. í mörg ár
máttu kirkjugjöld ekki hækka eins
og vísitalan vegna þess að það er
eini nefskatturinn sem er í fram-
færsluvísitölu. Því er það kirkj-
unni mikið hagsmunamál að
frumvarp til laga um sóknargjöld
sem nú liggur fyrir Alþingi fáist
samþykkt, en því er lagt til að
sóknargjöld verði 0,20 til 0,40% af
útsvarsstofni.
Innheimtan
5. mál kirkjuþings 1984 var
frumvarp flutt af Kirkjuráði um
breytingu á lögum um kirkjugarða
efnislega á þá leið að innheimtu-
mönnum ríkissjóðs og sveitarsjóðs
sé skylt að innheimta kirkju-
garðsgjald fyrir 1% innheimtu-
laun.
Samkvæmt núgildandi lögum
mega innheimtumenn taka allt að
6% fyrir að innheimta kirkju-
garðsgjöld og sóknargjöld og er
þetta langhæsta innheimtupró-
senta sem þekkist.
Dómprófastur hafði forgöngu
um það á þessu ári að semja við
Gjaldheimtuna í Rvk. um að hún
taki 1% innheimtulaun og eiga
þeir sem að þessum samningi
stóðu mikla þökk skilið.
Aftur á móti má segja að kirkj-
unnar menn hafi sofið á verðinum
með því að láta þessi innheimtu-
laun standa svo lengi óbreytt, því
nú á tímum tölvunnar er allt ann-
að fyrir sýslumenn og bæjarfógeta
að innheimta þetta en var 1963
þegar lögin voru samþykkt, enda
hefur það verið kannað að nú kost-
ar 0,8% til 1,0% að innheimta með
þeirri tækni sem notuð er, og verð-
ur eflaust minna, með aukinni
tölvunotkun fógeta.
Annað er það hversu sumir
sýslumenn skila seint því sem inn-
heimt er og greiða ekki dráttar-
vexti, þetta er í góðu lagi í Rvík.,
Akureyri, Hafnarfirði og víðar, en
sóknarnefndarmenn þurfa að
fylgjast með þessu eins og fleiru,
að kirkjan fái sitt.
Á kirkjuþingi tók ég saman
kostnað við innheimtu sóknar- og
kirkjugarðsgjalda 1984, og var
niðurstaða mín sú að kirkjan hafi
ofborgað innheimtumönnum á
undanförnum árum sem svari
15—20 ársverkum fyrir innheimt-
una og mun það síst ofreiknað, en
eins og ég tók fram miðaði ég við
laun kennara og skrifstofumanna
— ekki sýslumanna. Þessi tala
breytist við það að Reykjavíkur-
prófastsdæmi hefur samið um 1%
innheimtulaun og vonandi verður
það um allt land á næsta ári.
Raforkukaup
Eitt er það mál sem brennur
mjög á kirkjunni, þ.e. raforku-
kaup.
25. mál kirkjuþings 1984 var um
það að fela kirkjuráði að taka upp
viðræður við orkumálaráðherra
um hagkvæmari gjaldskrá til
kirkna.
Eins og er greiða kirkjur fyrir
rafmagn eftir sama taxta og t.d.
bankar.
Við höfum að vísu ekki kjark í
okkur til þess að taka undir orð
eins ágæts manns: „Kirkja sem er
búin að lýsa þjóðinni í þúsund ár á
ekki að greiða fyrir ljós.“
Nei, við viljum að litið sé á sér-
stöðu kirkna og þær fengju t.d. að
greiða eftir heimilistaxta.
Um fjárhagsleg mál sem komu
fyrir á kirkjuþingi mætti margt
fleira segja, en ég mun aðeins geta
um kaup þjóðkirkjunnar á Suður-
götu 22, húsi Krabbameinsfélags-
ins. Því var fagnað að í þetta var
ráðist og ekki síst því sem kom
fram í máli biskups og ráðherra
að nú virðist vera ætlunin frá
ríkisins hálfu að gera upp andvirði
seldra kirkjueigna sl. 10 ár að
minnsta kosti og nota það til þess-
ara húsakaupa.
Einnig virðist vera kominn
skriður á vinnu nefndar sem skip-
uð var af kirkjumálaráðherra
1982, til þess að gera könnun á
kirkjueignum „frá fyrri tíð og til
þessa dags“, og er það eitt af
nauðsynjamálum krikjunnar að
þessum málum sé komið á hreint.
Ég álít að kirkjan geti verið
mun fjárhagslega sjálfstæðari en
hún er nú og á ekki að þurfa að
leita alltaf til Alþingis t.d. um
mannaráðningu á skrifstofu og
margt fleira, en kirkjan þarf líka
að halda vel á sínum fjármálum.
Halldór Finnsson
„Svona tillöguflutning-
ur er slys fyrir kirkju-
þing enda gerdi biskup
sér þad Ijóst að óæski-
legt væri að hefja harð-
ar deilur um radarstöd
ii
Prestskosningar
Enn einu sinni komu prestkosn-
ingar til umræðu m.a. vegna um-
mæla sumra Alþingismanna um
að það sé svo lýðræðislegt að kjósa
presta til starfsins, en lýðræðið er
ekki meira en það að fólk sem
dvelur á sjúkrahúsi eða á elliheim-
ili svo og sjómenn og ferðafólk fá
ekki að njóta þessa lýðræðis.
Nei þetta er löngu orðið úrelt,
hafi það nokkurn tíma átt við að
prestar ein starfsstétta séu kosnir
til starfa.
Fjölmiðla-til-
löguflutningur
Á kirkjuþingi eins og á mörgum
fundum og þingum koma tillögur
sem eru fluttar til þess að vekja
athygli fjölmiðla.
Nú á kirkjuþingi ’84 kom tillaga
um stuðning ísl. kirkjunnar við
„Bænaskrá Vestfirðinga", um að
ekki verið reist radarstöð í Stiga-
hlíð.
Ég held að allir kirkjuþings-
menn hafi séð það strax að þessi
tillaga var flutt til þess að koma
málinu í fjölmiðla enda var flutn-
ingsmaður mjög duglegur við það
með hjálp utan þings að koma
þessu í alla fjölmiðla, þannig að
jafnvel Sigmund í Mogganum tók
þetta upp.
Svona tillöguflutningur er slys
fyrir kirkjuþing enda gerði biskup
sér það ljóst að óæskilegt væri að
hefja harðar deilur um radarstöð
og var með tilbúna frávísunartil-
lögu þegar flutningsmaður tók
ómakið af honum og flutti frávís-
unartillögu á sína eigin tillögu, og
var það hraustlega gert, en slysið
var skeð, fólk trúir því eftir um-
fjöllun fjölmiðla að við höfum
ekkert að gera á kirkjuþingi annað
en rífast um radara
Ég vil aðeins bæta við. Hvað
yrði sagt ef Snæfellingar heimt-
uðu að LORAN-stöðin á Gufuskál-
um yrði fjarlægð eða ekki notuð
vegna þess að þetta var byggt sem
hernaðarmannvirki, ég er nú
hræddur um að þá heyrðist í sjó-
mönnum á Vestfjörðum og flug-
mönnum sem fljúga á Vestfirði.
Ég mun nú stytta þetta en að-
eins minnast á frumvarp til laga
um starfsmenn Þjóðkirkju ísl.
Þetta er hið merkasta frumvarp
sem er búið að vera lengi í undir-
búningi og á eflaust eftir að verða
rætt mikið, áður en Alþingi leggur
blessun sína yfir það.
f þessu frumvarpi eru ýmsar
breytingar frá núgildandi lögum
t.d. um að þrír biskupar séu á ís-
landi, sem sumum finnst ofrausn.
Skipulagsmál kirkjunnar hljóta
að vera í stöðugri endurskoðun en
gæta verður þess að ekki sé horfið
frá því sem vel hefur reynst í tím-
ans rás.
Það er t.d. ósk kirkjuþings um
sérstakt kirkjumálaráðuneyti —
þetta er varla tímabær ósk — nú á
tímum aðhalds og sparnaðar — en
ástæða er til að sérstakur fulltrúi
væri í ráðuneytinu sem færi með
samskipti ríkis og kirkju, svo ekki
þyrfti að leita í mörg ráðuneyti
vegna sama málsins.
Að lokum vil ég þakka kirkju-
þingsmönnum fyrir ánægjulegt
samstarf og vona að Guð gefi að
seta okkar á kirkjuþingi verði ís-
lensku þjóðkirkjunni til blessunar.
Halldór Finnsson er kirkjuþing-
maður og skriístofustjóri Búnað-
arbankans í Grundarfiröi.
MorgunblaðiA/ Sigrún.
Námsmeyjar af Snæfellsnesi fyrir framan Garðyrkjuskólann ásamt Grétari Unnsteinssyni. í fremstu röð eru tvær mæður af Snæfellsnesi með tvo yngstu
„nemendur" á námskeiðinu í fanginu.
Á námskeiði
með snæ-
fellskum kon-
um í garð-
yrkjuskól-
anum
llveragerði, 26. nóvember.
Garðyrkjuskóli ríkisins að Reykj-
um í Olfusi gengst á sumrin fyrir
margskonar námskeiðahaldi og
rannsóknarstörfum, sem hafa mælst
vel fyrir og orðið eftirsótt af fólki
hvaðanæva af landinu, einkum hefur
kvenþjóðin sótt þessi námskeið af
miklum áhuga. Má því segja að
Garðyrkjuskólinn haldi uppi öflugu
fræðslustarfi allan ársins hring því
skólinn er alltaf fullsetinn á veturna
og komast færri að en vilja.
Skólastjóri Garðyrkjuskólans,
Grétar J. Unnsteinsson, bauð mér
í morgunkaffi á liðnum haustdög-
um af því tilefni að þá voru nem-
endur síðasta námskeiðsins á för-
um. Þetta var fríður flokkur
kvenna af Snæfellsnesi. Ég tók
mér sæti við eitt borðið í salnum
og tók tali konur þær er þar sátu
að snæðingi. Þær heita Anna Guð-
mundsdóttir frá Stykkishólmi,
Aðalheiður Bjarnadóttir Ytri-
Kóngsbakka, Helgafellssveit,
Fjóla Guðjónsdóttir Gíslabæ,
Hellnum, og María Eðvarðsd.,
Hrísdal í Miklaholtshreppi, en
hún hefur um langt skeið verið
formaður kvenfélagasambands
Snæfells- og Hnappadalssýslu.
Varð hún helst fyrir svörum.
María kvaðst hafa komið hingað
að Reykjum fyrir sex árum og
rætt við skólastjórann og síðar
varð að ráði, að haldið var nám-
skeið bæði í Breiðabliki og í
Ólafsvík. Voru námskeiðin mjög
vel sótt, komu á þau hátt á annað
hundrað konur. Kvað María þetta
námskeið vera fyrsta skrefið að
áframhaldandi námskeiðum, en
árlega kæmi styrkur frá Stéttar-
félagi bænda, sem er veittur til
fræðslumála (en án frekari skil-
yrða). Hluta af styrknum er varið
til að greiða kennslugjöld af nám-
skeiðinuu.
Allar sögðust konurnar vera
mjög ánægðar með námskeiðið í
Garðyrkjuskólanum og hefði það
tekið fram öllum þeirra vonum.
Þar hefðu þær fræðst um skordýr
og plöntusjúkdóma, áburðargjöf,
skipulagningu garða, plöntuupp-
eldi, grænmeti og matreiðslu þess.
Þá var farin ferð að Tumastöðum í
Fljótshlíð og að Múlakoti. Einnig í
pottaplöntu-uppeldisstöðina hjá
Þráni Sigurðssyni. Þá átti að fara
í Grasagarðinn í Laugardal og
Gróðrarstöðina Mörk.
Þær sögðu ánægjulegt að sjá
hinn mikla áhuga kvennanna og
að sjá að það sem þær voru að
starfa við heima hafi ekki verið til
einskis og það sem þær lærðu hér
mundi styrkja þær í þeirri trú að
garðrækt, í hvaða mynd sem er, er
til fegurðarauka og aukinnar holl-
ustu, jafnvel á Snæfellsnesi þar
sem allur gróður á erfitt uppdrátt-
ar.
Þær mundu halda ótrauðar
áfram og væru þær þakklátar
fyrir þetta tækifæri að mega
dvelja á Reykjum og njóta kennslu
og sérlega góðs og hlýlegs viðmóts
og gestrisni.
Námskeiðið sóttu 20 konur og
skiptist þannig að 10 komu úr
sveitum, en 10 úr kauptúnum.
Höfðu tvær konurnar orðið að
taka kornabörn sín með sér í för-
ina. Börnin voru róleg og
skemmtileg og vöktu ánægju í
hópnum.
Þetta var síðasta námskeiðið á
þessu hausti, en áður voru konur
úr Sambandi sunnlenskra kvenna
á tveggja daga námskeiði og konur
úr Sambandi norðlenskra kvenna
sóttu einnar viku námskeið, ca. 20
konur í senn. Þá fóru kennarar
skólans austur í Gnúpverjahrepp
nokkur kvöld og kenndu og síðan
komu nemendurnir í skólann eina
kvöldstund til fræðslu.
Áður en námskeið kvennanna á
Snæfellsnesi hófst fór skólastjóri
Garðyrkjuskólans um Snæfellsnes
og kynnti sér aðstæður til ræktun-
ar þar. Eftir þá ferð kvaðst Grétar
Unnsteinsson sannfærður um að
hægt væri að gera þar ýmsa góða
hluti.
Einnig sagði Grétar að skólinn
vildi leggja sitt af mörkum til al-
menningsfræðslu og aukinnar
garðyrkjumenningar í landinu.
Daginn eftir að ég fekk þessar
upplýsingar skall á verkfall og
blaðaútgáfa stöðvaðist. Þess
vegna og af öðrum ástæðum er
þessi pistill seinna á ferð en
skyldi. Sendi ég þessum hressu
konum sem ég hitti og skólastjór-
anum góðar kveðjur og bið þau af-
saka töfina.
Sigrún.