Morgunblaðið - 03.03.1985, Síða 71

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. MARS 1985
71
s.
ÞINGBRÉF
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
sveitarfélaga verði gerð skýr-
ari. Fjárhagslegri ábyrgð á al-
mannavörnum verði skipt sam-
kvæmt verkefnum. Ekki verði
um kostnaðarskiptingu að
ræða milli ríkis og sveitarfé-
laga nema í einu tilfelli: bygg-
ingu opinberra öryggisbyrgja.
Kostnaðarskipting milli sveit-
arfélaga sem hafa samstarf um
almannavarnir verði sam-
kvæmt íbúatölu.
2) Ekki náðist samstaða um skip-
an almannavarnanefnda í hér-
aði. í megintexta er þó sett
fram tillaga sem mest fylgi
hlaut í nefndinni, en aðrar
koma fram í skýringum. Sams
konar ákvæði og nú gildir í
Reykjavík verði tekið upp í lög-
um um skipan almannavarna-
nefnda í öllu landinu. Gefst
sveitarstjórnum með því mögu-
leiki á að skipa áhugamenn um
björgunar- og líknarstörf í al-
mannavarnir.
3) Aukið verði við verkefni al-
mannavarnaráðs í málaflokk-
um á sviði almannavarna, sem
ekki hefur verið gert ráð fyrir í
gildandi lögum: a) athugun og
mat á hættu vegna náttúru-
hamfara og hernaðar, b). rekst-
ur viðvörunarkerfa, c) al-
mannavarnir vegna æðstu
stjórnar iandsins og mikil-
vægra stofnana, d) söfnun
neyðarbirgða og tæknibúnaðar,
e) aðstoð milli umdæma og að-
stoð ríkisstofnana á sviði al-
mannavarna, f) umboð al-
mannavarnaráðs verði rýmkað
til skyndiráðstafana á hættu-
tímum.
4) Lágmarkskröfur um viðbúnað
á sviði almannavarna verði
settar með reglugerð, svo
tryggt verði að sveitarstjórnir
hugi að og sinni viðbúnaði gegn
vá.
Allsherjarvarnir
f nóvember 1983 berst þingkjör-
inni nefnd um eflingu almanna-
varna, sem fyrr er getið, bréf frá
forsætisráðuneytinu með tilvísun
til fyrri erinda nefndarinnar. Þar
segir m.a.:
„Eins og málum er nú háttað
telur ríkisstjórnin ekki líkur á, að
árás verði gerð á ísland nema hún
sé liður í allsherjarstyrjöld. Brysti
það öryggiskerfi sem fsland hefur
tekið þátt í að skapa og kæmi til
árásar á landið gæti orðið um
sprengjuársásir að ræða og til-
raunir til að ná fótfestu loftleiðis.
í slíkum aðgerðum kynnu efna-
vopn að verða notuð.
Þá verður ekki fram hjá þeirri
staðreynd gengið, að kjarnorku-
eldflaugar gætu náð til fslands frá
núverandi skotpöllum. Af þessum
sökum hfjóta almannavarnir að
taka mið af því, að hugsanlega
yrði kjarnorkusprengju varpað á
fsland eða geislavirkt úrfelli bær-
ist til landsins."
í athugasemdum með frumvarpi
því, sem hér er rætt, eru mörg
fylgigögn tíunduð. Þar er m.a.
fjallað um allsherjarvarnir, og
þær skilgreindar sem samræmd
áætlun um viðbrögð, samvinnu og
verkefni allra aðila innan ríkis við
vá sem að ríkinu steðjar, þar á
meðal hernaðarvá. „Því sem sinnt
er hér á landi í þessum efnum eru
einkum áætlanir og viðbúnaður til
að bjarga mannslífum, veita líkn í
neyð, ásamt hjálparstarfi og að-
stoð löggæzlu. Þá hafa Almanna-
varnir ríkisins lagt grunn að
brottflutningi fólks af hættu-
svæðum og gerð öryggisbyrgja."
Þá kemur fram að Almannavarnir
hafi undir höndum áætlanir um
viðbrögð vegna hugsanlegra hern-
aðarátaka. Ennfremur að í Lög-
regluskóla ríkisins fari fram
kennsla fyrir lögreglumenn í
framkvæmd geislamælinga og
skýlingar gegn afleiðingum kjarn-
orku- og eiturvopna, auk kennslu í
almannavörnum.
Hinsvegar er ekkert skipulag til
innan stjórnkerfisins, utan al-
mannavarna og lögreglunnar í
Reykjavík, til að bregðast við vá
sem að landinu steðjaði t.d. vegna
hernaðarátaka. Nefndin telur því
nauðsynlegt að hyggja að: 1)
Stjórnsýsluviðbúnaði (að stjórn
ríkis og sveitarfélaga geti ávallt
leyst verkefni sín og rækt skyldur
sínar), 2) Upplýsinga- og fræðslu-
viðbúnaði (kerfisbundin miðlun
nauðsynlegra upplýsinga á hættu-
tímum), 3) Heilbrigðis- og holl-
ustuviðbúnaði (skipulag aðstoðar,
fræðsla, skyndihjálp, skipulag á
lyfjabirgðum — og hjúkrunarvör-
um) 4) Hagvörnum (með hagvörn-
um „er í raun átt við skynsamlega
nýtingu allra auðlinda og verð-
mæta, þannig að þörfum þjóðfé-
lagsins fyrir vörur og þjónustu
verði fullnægt á styrjaldar- og
átakatímum").
Nefndin leggur jafnframt
áherzlu á skipulag löggæzlu ef
neyðarástand skapast, „en reynsla
af náttúruhamförum á síðasta
áratug hafi sýnt að lögregla þeirra
umdæma, sem orðið hafi fyrir
skakkaföllum, hefur ekki haft
bolmagn til að mæta því álagi,
sem af þeim hefur leitt".
Friður í fjörutíu ár
Allt frá lyktum síðari heims-
styrjaldar, eða réttara sagt frá
stofnum Atlantshafsbandalags-
ins, hefur friður ríkt í heimshluta
okkar, V-Evrópu og N-Ameríku,
þótt meir en 150 staðbundin stríð
hafi geisað á sama tíma annars
staðar í vöröldinni og kostað tugi
milljóna mannslífa.
Minni hluti þjóða og mannkyns
býr við lýðræði og mannréttindi í
þeim skilningi þessarra orða, sem
við leggjum í þau. Varnarsamtök
vestrænna þjóða eru stofnuð til
verndar og öryggis þeirri þjóðfé-
lagsgerð og þeim þegnréttindum,
sem Vesturlönd vilja varðveita og
þróa til meiri fullkomnunar — og
til að tryggja frið í krafti styrk-
leikajafnvægis. Vesturiönd vilja
síðan stuðla að heimssátt, sem
byggist á gagnkvæmri afvopnum
lýðræðis- og alræðisríkja. Þau
vara hinsvegar við einhliða af-
vopnun; veikleika, sem bjóði hætt-
unni heim.
Vonandi tekst að tryggja frið
um framtíð alla. Það er bæn alls
venjulegs fólks, hvar sem það býr
í veröldinni. Frumvarp til laga um
almannavarnir ber þess hinsvegar
ljósan vottinn, að allur er varinn
góður; að nauðsynlegt er að þjóðin
kunni og geti nýtt tiltækar varnir
gegn vá, ef út af bregður.
Frumvarp til laga um almanna-
varnir á erindi til allra hugsandi
manna. Hér er ekki fjallað um það
á tæmandi hátt, raunar langt frá
því. Þessar línum er hinsvegar
ætlað að vekja athygli á máli, sem
vert er skoðunar, og fólk getur
kynnt sér nánar, ef hugur stendur
til.
IINMN
Full búð af nýjum
vörum
★ Postulín
★ Kristall
★ Glervörur
★ Kopar
★ Listmunir
★ Garðstofuhúsgögn
Verið velkomin.
(DíízaíjtóniLcf
Postulín ©'Kristall
eSrUDIÓ
Pósthússtræti 13 - Sími 621780
Flótta-
maður
flúði
aftur
Hof, Vestur-Þýskalandi, 28. febrúar. AP.
36 ÁRA austur-þýskur rafvirki, sem
flúði til Vestur-Þýskalands árið
1983, lagði til atlögu við járntjaldið í
dag, komst yfir og aftur heim til
Austur-Þýskalands. Notaði hann
tvær tréstangir og vó sig yfir víg-
girðingar skammt frá smábænum
Hof. Maðurinn fótbrotnaði þegar
hann lenti á austur-þýskri grund og
12 manna austur-þýsk landamæra-
sveit fjariægði hann.
Lögreglan í Hof sagði að maður-
inn hefði átt fremur dapra dvöl í
vestrinu, hann var atvinnulaus og
fékk mikla heimþrá I kjölfarið á
því. Hann hafði nokkrum sinnum
sótt um að komast heim, en ýmsar
reglugerðir í kerfinu komu i veg
fyrir framgang þess máls. Maður-
inn var áður í austur-þýsku fang-
elsi.
OGÞETTA
FLETUJSVO