Morgunblaðið - 14.03.1985, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 14.03.1985, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1985 Hjúkrun — Hjúkrunarfræði Fyrri grein Er hjúkrunarfræðinga- skorturinn raunverulegur? Guðrún Marteinsdóttir og Helga Jónsdóttir. - eftir Guðrúnu Marteinsdóttur og Helgu Jónsdóttur I. Hjúkrunarþjónusta er einn mikilvægasti þáttur heilbrigðis- þjónustunnar. Þegar litið er á þá staðreynd að u.þ.b. 30% hjúkrunarfræðinga í landinu starfa ekki við hjúkrun og hið háa hlutfall hjúkrunarfræð- inga í hlutastörfum (1) er ljóst að hjúkrunarfræðingaskorturinn er ekki raunverulegur. Réttara er að segja að skortur sé á starfandi hjúkrunarfræðingum. I þessari grein er leitast við að útskýra orsakir ofangreindra staðreynda og bent á leiðir til úr- bóta. Síðari greinin um hjúkrun og hjúkrunarfræði mun fjalla um eðli hjúkrunar og hlutverk og ábyrgð hjúkrunarfræðinga. II. Hlutfall starfandi hjúkrun- arfræðinga hefur vaxið úr 49% 1968 í 69% 1983 (1). Hjúkrunarfræðingum í hluta- störfum fjölgar hinsvegar stöðugt og hefur hlutfall þeirra hækkað úr 21% í 1968 í 58% 1983 (1). Fækkun hjúkrunarfræðinga á vinnumark- aði og mikil hlutavinna á sér margvíslegar orsakir. Lang veiga- mestar eru léleg launakjör, mikið vinnuálag og óreglulegur vinnu- tími (1). Aðrar orsakir tengjast m.a. því að hjúkrunarfræðingar eru flestir konur. Samkvæmt „Jafnréttiskönnun í Reykjavík 1980-1981“ hvilir heimilishald og barnauppeldi meira á herðum íslenskra kvenna en karla (2). Grfitt er að samræma heimilislíf og vaktavinnu. Konur hverfa tímabundið af vinnumark- aði vegna barneigna og skortur er á dagvistarrými fyrir börnin. örar breytingar í heilbrigðis- þjónustunni valda því að mörgum hjúkrunarfræðingum reynist erf- itt að koma til starfa eftir löng starfshlé. Starfsaðstaða hjúkrunarfræð- inga er oft mjög erfið. Þrengslin á mörgum sjúkradeildum og heilsu- gæslustöðvum bera því vitni. Umfang hjúkrunar hefur vaxið mjög á síðari árum. Fjöldi stöðu- gilda hjúkrunarfræðinga hefur hins vegar ekki aukist að sama skapi. Samhliða því að stöðugildi eru of fá, eru þau ekki fullnýtt eins og alkunna er. Vítahringur skapast: aukið vinnuálag leiðir til þess að hjúkr- unarfræðingar minnka við sig vinnu sem aftur leiðir til þess að vinnuálagið eykst enn frekar. III. Menntunarmál hjúkrunar- fræðinga hafa áhrif á framboð hjúkrunarfræðinga á vinnumark- aðnum. Á síðustu 10 árum hafa 96 hjúkrunarfræðingar fengið hjúkr- unarleyfi eð meðaltali á hverju ári (3). Næstu tvö árin munu u.þ.b. 220 „Fækkun hjúkrunar- fræðinga á vinnumark- adi og mikil hlutavinna á sér margvíslegar orsakir. Lang veiga- mestar eru léleg launa- kjör, mikið vinnuálag og óreglulegur vinnutími.“ hjúkrunarfræðingar brautskrást frá Hjúkrunarskóla íslands, Há- skóla Islands og Nýja hjúkrun- arskólanum. Aðsókn að náms- braut í hjúkrunarfræði við Há- skóla Islands gefur til kynna að á komandi árum muni a.m.k. 100 hjúkrunarfræðingar brautskrást árlega. Þetta bendir til þess að nægilegur fjöldi bætist á vinnu- markaðinn ár hvert. Vandinn er í því fólginn að þess- NYTT LYKTARLAUST KOPAL A ELDHÚSIÐ KÓPAL FLOS og KÓPAL JAPANLAKK Nú er þér óhætt að leggja til atlögu við eldhúsið heima KÓPAL-lakkið er lyktarlaust og mengzLr því ekki and- hjá þér. Þú getur lakkað auðveldlega með nýja rúmsloftið. Áferðin er skínandi falleg, bæði gljáandi KÓPAL-lakkinu - bæði veggi, skápa, innréttingar, borð (KÓPAL JAPANLAKK) og perlumött (KÓPAL FLOS). Þú og stóla án þess að hafa áhyggjur af sterkri iykt eða getur lakkað svo að segja hvað sem er - og skolað höfuðverk af þeim sökum. síðan pensla og áhöld með vatni. Betra getur það varla verið. ir hjúkrunarfræðingar komi til starfa og haldist í starfi. Árið 1987 mun hjúkrunarfræði- nám eingöngu fara fram i Háskóla fslands. Fjöldi nemenda í náms- braut í hjúkrunarfræði hefur auk- ist jafnt og þétt frá því hún tók til starfa 1973. Fjöldi innritaðra er nú um 320, þar af um 120 á fyrsta námsári. I Nýja hjúkrunarskólanum og Ljósmæðraskóla íslands eru hjúkrunarfræðingar við fram- haldsnám og þátttaka hjúkrunar- fræðinga í hvers kyns námskeið- um er mikil. Talverður fjöldi stundar einnig framhaldsnám við erlenda skóla. Hérlendis sem og erlendis hefur glöggt komið í ljós að aukin menntun hjúkrunarfræðinga skil- ar sér örugglega í meiri starfs- ánægju og stöðugra vinnuafli. Með bættri menntun vinna hjúkrunarfræðingar stöðugt qð því að mæta sífellt flóknari við- fangsefnum innan heilbrigðis- þjónustunnar. Markmiðið er að koma til móts vð þarfir skjólstæð- inga. IV. Hér á undan hefur verið reynt að varpa ljósi á orsakir mik- illar hlutavinnu og fráhvarfs hjúkrunarfræðinga úr starfi. Þetta ástand skapar mikinn vanda í heilbrigðisþjónustunni og mik- ilvægt er að leitað sé lausna sem skjótast. í þvi sambandi viljum við benda á eftirfarandi: 1. Yfirvöld verða að koma til móts við kröfur hjúkrunarfræð- inga og greiða þeim laun i sam- ræmi við menntun þeirra og ábyrgð. Erlendar rannsóknir sýna að atvinnuþátttaka hjúkrunar- fræðinga minnkar, þegar launin lækka og eykst þegar launin hækka (4). 2. Vinnuskilyrði hjúkrunar- fræðinga má bæta á ýmsa vegu t.d. með sveigjanlegri vinnutima, bættri starfsaðstöðu og öruggri barnagæslu. 3. Búa þarf sem best að náms- braut i hjúkrunarfræði við Há- skóla fslands. Brýn nauðsyn er á fjölgun fastráðinna kennara. 4. Auðvelda þarf hjúkrunar- fræðingum að hefja störf á ný eft- ir löng starfshlé. Endurmenntun- arnámskeið og markviss starfsað- lögun er spor í rétta átt. 5. Með eðlilegu vinnuálagi og námsleyfum eykst starfsánægja hj úkrunarf ræðinga. Hejmildjr: 1. Þórólfur Þórlindason og Arnór Guómundsnon „Húkrunmrrrcóingukorturinn". Hjúkrun 60. árg. 3.-4. tbl. s. 28—38. 2. Kristinn Ksrlsson: .Jafnróttiskönnunin { Rerkjavík 1980-1981." Jafnréttisnernd Rerkjavfkurborgar, aepk 1982. 3. lngibjörg R. Magnúadóttir 1984, óbirt akýrsia. 4. Aiken, Blendon og Rogers „The Shortage of Hospital Nurses A New Perspective" Amerie- an Journal of Nursing, sept. 1981 bls. 1612—1618. Guðrún Marteinsdóttir MS er dósent í hjúkrunarfræði við Hí- skóla íslands. Helga Jónsdóttir BS er stunda- kennari rið námsbraut í hjúkr- unarfrmði. Gangandi vegfarendur: Slys algengari hér en á hinum Norðurlöndunum SLYS i gangandi vegfarendum eru hlutfallslega miklum mun algengari bér á landi en i hinum Norðurlöndun- um , samkvæmt upplýsingum íslensku Neytendasamtakanna. Af því tilefni hafa samtökin sent sýnisborn af þeim endurskinsmerkjum sem notuð eru hér i landi til prófunar hji Statens Provningsanstalt í Svfþjóð, en í frétta- tilkvnningu fri samtökunum segir að siralítið hafi verið gert af því hingað til að prófa þau endurskinsmcrki, sem til sölu séu hérlendis. Segir ennfremur að auk góðra endurskinseiginleika sé ekki síður mikilvægt að merkin séu rétt notuð, en það á ekki að festa þau hátt á baki flíkur heldur eigi þau til dæm- is að hanga I um 30 sentimetra spottum úr vösum til beggja hliða. Niðurstöður prófananna á endur- skinsmekjunum verða kynntar al- menningi starx og þær liggja fyrir.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.