Morgunblaðið - 12.05.1985, Side 28

Morgunblaðið - 12.05.1985, Side 28
28 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. MAÍ1985 ún er ein þeirra kvenna sem gengist hefur undir svokallaðan fleygskurð. „Ég fór í skoðun í apríl '82, þá voru um þrjú ár síðan ég var þar síðast. Mánuði síðar var hringt í mig og mér sagt að þau vildu fylgjast betur með mér, því ég væri með svokallaðar forstigsbreytingar. Ég fór þó ekki aftur fyrr en eftir næstu áramót, þá var aftur tekið sýni. Viku síðar hringdi Kristján Sigurðsson í mig og bað mig að koma í legháls- spegiun á göngudeild Landspítal- ans, þar yrði tekið annað sýni sem þau myndu rannsaka nánar. Hann útskýrði þetta allt fyrir mér og sagðist reikna með að ég þyrfti að fara í svokallaðan fleygskurð, sagði mér hvernig hann færi fram og hvað ég þyrfti að vera lengi á spítalanum. Það leið um það bil vika frá því legháisspeglunin var gerð og þar til niðurstöðurnar lágu fyrír og þá vildi hann drifa strax í að framkvæma fleygskurð- inn. Hann sagöi að ég væri komin með frumubreytingar á byrjun- arstigi. Ég hafði þó nokkrar áhyggjur af þessu, og var hrædd um að þetta væri lengra komið. Ég var svo lögð inn í frekari rannsókn og skorin þarnæsta morgun. Þetta er frekar lítil að- gerð, ég get ekki sagt að ég hafi fundið mikið til, og engar auka- verkanir hafa fylgt. Ég mátti fara heim á þriðja degi og þurfti svo að koma aftur í skoðun eftir mánuð, þá lágu niðurstöðurnar endanlega fyrir. 1 ljós kom að þetta var allt í lagi, en mér var sagt að ég þyrfti að koma á hálfsársfresti næstu 4—5 árin. Ég þurfti að fara mér hægt næstu tvær vikurnar eftir aðgerðina, en að öðru leyti hef ég í dag næstum gleymt því að ég hafi farið í þessa aðgerð. Ég held að það væri hægt að útrýma þessum sjúkdómi algjör- lega ef konur mættu reglulega í skoðun. Þetta hefði getað farið verr ef ég hefði trassað skoðun- ina. Það var líka athyglisvert að margar konur í mínum kunn- ingjahóp sem höfðu ekki farið í skoðun drifu sig þegar þær fréttu af þessum breytingum sem höfðu átt sér stað hjá mér. Þessi aöstaða hér á Leitarstöðinni er til fyrir- myndar og ég held að samanburð- urinn við aðstæður í öðrum lönd- um sé okkur síður en svo í óhag.“ ún er í rann- sóknum á Kvennadeild Landspítal- ans, „á að fara í blöðruspegl- un og eitthvað þess háttar, blaðran í mér er eitthvað í ólagi eftir geisla- meðferðina." Kona á sjötugsaldri, húsmóðir utan af landi, hún er grönn og kvik, hárið farið að grána en augun bera vott um eilífan æskuþrótt og mikla viljafestu. Hún segist vilja miðla reynslu sinni til annarra kvenna án þess að láta nafns síns getið. „Ég hefði ekki þurft að ganga í gegnum allt þetta ef ég hefði verið vitrari og farið í skoðun á réttum tíma.“ Hver er saga hennar? „Þetta byrjaði með því að ég fór í skoðun '72 og þá fundust einhverjar for- stigsbreytingar. Ég fór þó ekkert aftur næstu árin, hefði auðvitað átt að fara, en datt ekki í hug annað en þetta væri allt í lagi. Tíu árum síð- ar, eða ’82 fór ég að fá blæðingar, fór í rannsókn og þá var mér sagt að ég væri með krabba á nokkuð háu stigi. Ég var í rannsókn hér á Kvennadeildinni í hálfan mánuð, hitti hér fyrir afskaplega gott fólk og það merkilega var að ég varð aldrei neitt hrædd, mér fannst þetta allt svo traustvekjandi hérna, mér var sagt nákvæmlega hvernig þetta liti út, hvaða meðferð ég þyrfti að ganga í gegnum og hvaða aukaverkanir hún hefði. Ég þurfti að ganga í gegnum bæði innri og ytri geislameðferð og henni lauk í nóvember ’82. Ég var óttalegur aumingi fram eftir vetri, fór eitt- hvað illa í blöðrunni, hún hefur sjálfsagt ekki þolað alla þessa geisla. Svo líður fram á suraar, ég er alltaf með leiðindakvalir og það endar með því að ég fæ áð koma hingað á Kvennadeildina.í ágúst ’83. Hér var ég svo í rannsóknum og í ljós kom að gat var komið á leg- göngin og það varð að setja á mig ristilpoka, líkaminn hafði ekki þol- að geislameðferðina. í framhaldi af því var ég sett á lyfjagjöf, en hún stóð aðeins yfir í eina viku því ég varð svo veik að ég þoldi hana ekki. Ég hef oft velt því fyrir mér að ég hefði ekki þurft að fara í gegnum allt þetta ef ég hefði farið í Leitar- stöðina í tíma. Krabbameinið er svo lúmskt að menn geta gengið með það í mörg ár án þess að hafa minnsta grun um það.“ — Hvernig varð þér við þegar þú fékkst að vita að þú værir með krabbamein? „Mér varð mjög hverft við. Ég bjóst aldrei við að þetta gæti komið fyrir mig, þó ég væri sífellt að frétta af konum sem höfðu lent í þessu. Ég reyndi að bera mig mjög vel, en það var oft erfitt. Eg var ekkert að hampa þessu innan fjöl- skyldunnar, og það var lítið talað um þetta. Það er gott meðan aðrir þurfa ekki að hafa of miklar áhyggjur af þessu. Ég hef oft sest niður og hugsað að ég vildi óska þess að konur vöknuðu af dvalanum áður en það er orðið of seint. Það er eiginlega ekki hægt að lýsa því hvað manni líður oft illa, oft hef ég verið við það að missa móðinn en reynt að herða mig upp. Það reyndi sér- staklega mikið á mig eftir að ég fór í aögerðina ’83. Ég var mjög ósátt við pokann, fannst ég óhrein og all- ir hlytu að hafa skömm á mér. En viðhorfin breytast þegar farið er að hugsa þetta af skynsemi." — Hafðir þú engan grun um að þú værir komin með krabbamein áður en þú fórst í rannsóknina? „Nei. Ég fann að vísu eitthvað fyrir þreytu, en ég hafði byrjað að vinna úti lítilsháttar og setti það í samband við hversu þreytt ég var þegar ég kom heim. En annars fann ég ekki fyrir neinu. Ég get aldrei lagt nægilega áherslu á mikilvaegi þess að fara í skoðun reglulega. Eg hef hvatt dæt- ur mínar til þess að fara, þær hafa reyndar varla þurft hvatningu eftir að hafa fylgst með mér. Dætur mín- ar eru rúmlega þrítugar og önnur þeirra hefur þurft að fara í fleyg- skurð. I dag er ég komin yfir þetta, en ég er ekki laus við ýmsa fylgikvilla sem þetta hefur haft í för með sér, en ég er alveg viss um að það er hægt að minnka þá.“ ÁRS Eg fór í skoðun í febrúar í fyrra, en þá hafði ég ekki farið í rúm sex ár. Þá komu hingað til Kefla- víkur læknar frá Leitarstöðinni, síðan hef ég alltaf ætlað að gera mér ferð suður í þessum erinda- gjörðum en aldrei neitt orðið úr því. Þegar ég frétti að þeir væru aftur hér á ferð ákvað ég að nota tækifærið en datt ekki i hug að það væri neitt athugavert við mig.“ Hún er einstæð móðir um fer- tugt, býr úti á landi og vill ekki láta nafn síns getið. Hún á 16 ára gamla dóttur og býr ásamt henni og móður sinni í íbúð sem hún keypti fyrir nokkrum árum. Þegar hún fór aftur í skoðun fyrir rúmu ári var henni sagt að hún þyrfti að koma aftur og á Göngudeild Landspítalans var tekið annað sýni. I ljós kom að hún var með krabbamein og í kjölfarið fylgdi geislameðferð og uppskurður þar sem þurfti að fjarlægja bæði leg og eggjastokka. „Eg var heppin því þetta var á fyrsta stigi og hægt að komast fyrir það, en þetta fór allt mjög ílla í mig, ég fékk hálfgert áfall þegar ég fékk að vita að þetta væri íllkynja. Sérstaklega fannst mér geislameðferðin erfið, og erfitt að bíða eftir skurðaðgerðinni. Og auk þess bjóst ég alltaf við hinu versta, var hrædd um að ekki hefði tekist að ná fyrir þetta, það var ekki fyrr en 10 dögum eftir aðgerðina að í ljós kom að allt var í lagi.“ Hún segist hafa reynt að undir- búa sig undir þessa aðgerð bæði andiega og líkamlega. „Ég hætti t.d. að reykja, og fór að taka inn vítamín og járntöflur. Ég held þetta hafi hjálpað mér talsvert því ég var fljótari að jafna mig en þær konur sem voru með mér og höfðu farið í sambærilega aðgerð.“ Hún segist alltaf hafa verið heilsuhraust fram að þessu og alls ekki grunað að neitt væri athuga- vert við sig áður en hún fór í skoð- unina. „Ég hef alltaf unnið erfiðis- vinnu, 10—12 klukkustundir á dag og það hvarflaði ekki að mér að ég væri með krabbamein. Ég hef oft óskað þess að ég hefði mætt reglu- lega í skoðun, og eftir að ég lenti í þessu hef ég hvatt þær konur sem ég þekki til að fara í skoðun. Það er erfitt að ganga í gegnum þetta að öllu leyti, Þetta er andlegt og líkamlegt álag, fer illa með fjöl- skylduna og fjárhag heimilisins, ég þurfti að koma dóttur minni fyrir og móðir mín fór á spítala þar sem hún getur ekki hugsað um sig sjálf. í dag hef ég alveg komist yfir þetta nema blaðran virðist eitt- hvað hafa lamast við aðgerðina.Ég þreytist meir nú en áður, tek reglulega inn hormónatöflur, því áður en ég fór að taka þær inn var ég ýmist skjálfandi af kulda eða í svitakófi. Mér finnst ég vera mun gleymnari nú en fyrir rúmu ári og held að það kunni að geta stafað af svæfingunum sem ég hef gengið í gegnum nú á stuttum tima.“ UNDRAVERÐ NVJUNG A/tí geturþú kvattgamla sjónvarpið þittmeð góðrisamvisku þvíað gjörbreytttækni hefurtekið við. Nýi flati, ferhyrndi skjárinn frá Sharp stækkar myndflötinn ogþað er engu líkara en að stofan þín breytist í lítinn kvikmyndasal. • 54 cm (21,25") flatur,ferhyrndur skjár sem gefurframúrskarandi skarpan og eðlilegan lit, m16 rása prógrammerað minni, • IC rafeinda stillikerfi, • góður 4 watta hátalari, • verð aðeins 3l,500*-stgr. Einnig fáanlegtmeð fjarstýringu og sérstakri videórás. Tryggðu þér stefnumót sem fyrst við nýja undratækið frá HVERFISGÖTU 103 SIMI 25999

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.