Morgunblaðið - 30.06.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. JÚNl 1985
37
annast alls kyns viðgerðir, geta
tjaldað, veitt og stjórnað klapp-
liði. Sumt af þessu er ekkert sér-
lega kvenlegt, en þó hefur maður
stöðugt á tilfinningunni að mað-
ur sé eini kvenmaðurinn í lífi
strákanna," segir Jan Anderson,
en hún á fjóra stráka.
Kathy Cusack segist alltaf
hafa gengið í gallabuxum þang-
að til hún eignaðist þriðja strák-
inn. „Þá greip mig einhver
óskiljanleg löngun til að verða
kvenlegri og ganga í pilsi og eftir
það hef ég ekki litið við galla-
buxum.“
Mæðurnar sem við var rætt
höfðu ekki mikla trú á, að þær
gætu alið upp ljúfa menn sem
myndu hafa það hlutskipti að
styðja við bakið á afburðakonum
á komandi tímum. „Uppeldi á
strákum snýst um matseld,
þvotta, óhreinindi og gaura-
gang,“ segir Kathy Cusack.
„Þegar strákarnir voru litlir
reyndi ég allt þetta sem þá var á
döfinni og átti að jafna allan
mun á hegðun stráka og stelpna.
Ég gaf þeim dúkkur, reyndi að
koma þeim í mömmuleik og hafa
þá fína. Það tókst bara ekki.“
kvenna sé ekki eins afmarkað og
karla. „Stelpur geta gengið í alls
kyns fötum," segir hann. „Þær
geta verið í gallabuxum, pilsi og
kjól. Strákar geta ekki verið í
pilsi eða kjól og þeir geta ekki
valið úr öllum litum eins og
stelpur. Stelpur geta leikið sér
að hverju sem er. Strákar geta
átt dúkkur en alls ekki Barbie-
dúkkur. Börnum verður fljótlega
ljóst hvað er karl og hvað er
kona. En það er greinilegt að
karlmenn eiga að einbeita sér að
afmörkuðum sviðum en konum
eru ekki slíkar skorður settar.
Ég held að Freud hafi átt við
þetta þegar hann varpaði fram
spurningunni: „Hvað vilja kon-
ur?“.“
En þrátt fyrir allt leyfist
stúlkum ekki að beita árásar-
girni. Dr. Lewis segir frá könnun
sem gerð var á 10 ára gömlum
skólabörnum. Þar kom fram að
þægar telpur sýndu aldrei
fjandskap, en drengir gátu verið
hvort tveggja í senn — þægir og
fjandsamlegir.
Hvaða afleiðingar hefur það
fyrir telpur að fá ekki útrás fyrir
reiði og heift? Dr. Lewis segir að
D
ólíkari en móðirin
heldur í upphaflegri
bjartsýni sinni
Önnur kona segir að það hljóti
að koma í hlut tengdadætranna
að bæta úr því sem mistókst við
uppeldið.
Sérfræðingar virðast hafa
komizt að svipaðri niðurstöðu og
mæður. Dr. Gloria Friedman er
sálfræðingur og þriggja barna
móðir. Hún segir: „Þegar maður
virðir fyrir sér drengi og telpur
fer ekki hjá því, að maður sjái
mikinn mun á atferli þeirra og
háttum. En er þessi munur með-
fæddur eða orsakast hann af ytri
aðstæðum? Um þetta höfum við
ekki ennþá komizt að niðurstöðu
en þær kröfur sem eru gerðar til
einstaklinganna eru ævinlega
þyngri á metunum en meðfæddir
eiginleikar. Allt frá fyrstu
stundu meðhöndlar móðirin
stúlku á annan hátt en dreng.
Slíkt er svo samslungið okkar
menningu að við getum ekki
komizt hjá því. En það er ekkert
athugavert við það. Við eigum að
ala börnin upp samkvæmt kröf-
um þess samfélags sem þau eiga
að lifa og starfa í.“
Michael Lewis er annar sér-
fræðingur í uppeldismálum.
Hann segir, að forvitnilegt væri
að vita hvort börn myndu laga
sig að ákveðnum kynhlutverkum
ef slíkt væri lítils virði í samfé-
lagi okkar. „En það er ekki lítils
virði í samfélagi okkar. Kynhlut-
verkið skiptir okkur miklu máli
frá fyrstu tíð.“
Michael Lewis á tvö börn,
dreng og telpu. Hann viðurkenn-
ir að erfiðara sé að ala upp telp-
ur en drengi og telur að ástæðan
sé sú, að þeim sé kennt að halda
aftur af árásargirni sinni. Þá
telur hann það einnig skipta
máli í þessu sambandi, að hlut-
verk kvenna sé að ýmsu leyti
óljóst.
—„En strákum lærist hins
vegar fljótt hvað felst í því að
vera karlmaður og þeir fá einnig
útrás fyrir árásargirnina í öllum
sínum margbreytileika."
Lewis bendir jafnframt á að
telpur hafi um fleira að velja en
drengir af því að hlutverk
þær verði vælugjarnar fyrir
bragðið. „Þær verða að fá útrás á
annan hátt. Þær eru ekki eins
beinskeyttar og strákarnir og
reyna að fara í kringum hlut-
ina.“
Dr. Lewis segir að mergurinn
málsins sé sá, að kvenhlutverkið
sé ekki eins skýrt afmarkað og
hlutverk karlmanna og þess
vegna þurfi konur að heyja harð-
ari baráttu. Hins vegar fái þær
ekki eins mikla útrás og karl-
menii og þurfi því að leita ann-
arra leiða. Þess vegna verða kon-
ur oft klókar og út undir sig, —
segir hann.
Er nokkur von til þess að
breyting verði hér á. Gloria
Friedman segir: „Flestar konur
vilja að synir þeirra verði karl-
menn. Þess vegna verða þeir
ekki eins sjálfstæðir og systur
þeirra, a.m.k. ekki við venjulegar
fjölskylduaðstæður."
Hún bætir því þó við að ýmsar
breytingar hafi þegar orðið.
„Þegar ég var ung sá ég aldrei
stóra og stælta karlmenn með
smábörn í fanginu. Ég á rúmlega
tvítugan son og hann vill eignast
konu sem geti borið ábyrgð til
jafns við hann. En við verðum að
átta okkur á því að samfélags-
breytingar gerast ekki í skjótri
svipan heldur eru þær hægfara.
Sannleikurinn er sá að væntan-
lega verða að efnahagsaðstæður
framar öllu öðru er knýja fram
breytingar hjá karlmönnum.
Ef til vill höfum við mæður
farið skakkt að. Ef við hefðum
veitt drengjunum meira valfrelsi
og leyft stelpunum að fá meiri
útrás fyrir reiði og árásargirni
hefðu hlutverkin kannski þegar
snúizt við. Þá sætu strákarnir
fínir og brúðir í barnaafmælum,
en stelpurnar dunduðu sér við
byssuleiki. En viljum við það?
Hvað viljum við eiginlega?
Louise Lague er rithöíundur og
móðir treggja drengja. Greinin
birtist upphaílega í New York Tim-
es Magazine.

Oley! ... Nei,
Óli Gaukur, Svanhildur og
senor Hannes drífa sig meö
þann 8. júlí, fjallhress aö
vanda. Gítarinn og raddböndin
veröa í góöri þjálfun.
Já,
komdu með
til Mallorca
þann 8. júlí, þú sérö ekki
eftir því.
Verö frá kr.
24.600.
Oley! ... Nel, Oli!
OTCONTHC BEINTDAGFLUG
FERÐASKRIFSTOFA. Iftna&whúsmu Hallvwgarttígl.Sfaiiaí 28588og28580

©
EINKAUMBOÐ Á ÍSLANDI
FYRIR SACHS HÖGGDEYFA SACHS
Fichtel & Sachs verksmiöjurn-
ar vestur-þýsku eru leiðandi
framleiðendur á gas- og olíufyllt-
um höggdeyfum í allar helstu
tegundir evrópskra og japanskra
bifreiða.
Hjá Fichtel & Sachs sitja gæðin
í fyrirrúmi, enda nota Mercedes
Benz, BMW, SAAB, Volvo og
nær 40 aðrir vandfýsnir bifreiða-
framleiðendur Sachs höggdeyfa
f bifreiðar sínar.
Eigum fyrirliggjandi höggdeyfa í
algengustu gerðir evrópskra og
japanskra fólksbíla.
ÚTVEGUM MEÐ STUTTUM
FYRIRVARA ALLA FÁANLEGA
HÖGGDEYFA (FÓLKS-, VÖRU-
OG LANGFERÐABIFREIÐAR.
ÞEKKING - REYNSLA - ÞJÓNUSTA
FÁLKIN N
SUÐURLANDSBRAUT 8 SÍMI 91-84670