Morgunblaðið - 05.07.1985, Page 30

C'Hít ÍJÚL c H .GtJíiAJfHílUfoM
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. JÚLÍ 1985
4S
Kristján Páll Sig-
urðsson - Minning
Fæddur 8. febrúar 1906
Diinn 27. júní 1985
Það hefur orðið hlutskipti fjöl-
margra jafnaidra minna að hverfa
burt úr átthögunum, sumir með
léttan mal, og leita fanga á nýjum
slóðum. Oft hefur farið svo, að ný
viðfangsefni hafa leitt til þess, að
sambandið við æskustöðvarnar
hefur rofnað, ellegar að tilraunir
til að tengja aftur gömul bönd
hafa farið út um þúfur, vegna þess
að það, sem menn geymdu í minn-
1 ingunni sem fja.ll eða fljót, reynd-
ist vera hóll og lækjarspræna. En
eitt brást aldrei, nefnilega góðir
vinir og frændur, sem voru eftir
heima og tóku komumanni ævin-
lega með sömu hlýjunni, hvort
sem leið langt eða stutt milli
heimsókna. Einn þessara manna
var frændi minn Kiddi á Gríms-
stöðum, eins og við kölluðum hann
ævinlega, þó að hann væri hálfri
kynslóð eldri en við systkinin og
frændsystkinin á Víðirhóli,
Grundarhóli og Grfmsstöðum.
Hann var líka kennarinn okkar og
hafði oftar en einu sinni farið til
Reykjavíkur!
Pullu nafni hét hann Kristján
-'"Páll Sigurðsson. Foreldrar hans
voru Sigurður Kristjánsson,
bóndi, hreppstjóri og símstöðvar-
stjóri á Grímsstöðum, og Krist-
jana Pálsdóttir frá Austara-Landi
í Axarfirði. Sigurður stundaði
veðurathuganir fyrir Veðurstof-
una i 52 ár, lengur en nokkur ann-
ar maður. Þegar þær hófust,
þurfti að koma viðkvæmum mæli-
tækjum frá Akureyri austur í
Grímsstaði, rúma hundrað kíló-
metra. Til að koma þeim ósködd-
- uðum tók Sigurður það ráð að bera
þau á bakinu þessa leið. Að honum
látnum (1959) tók Aðalbjörg,
tengdadóttir hans og kona Krist-
jáns, við veðurathugununum og
hefur sinnt þeim síðan. Því er
þessa getið hér, að á Hólsfjöllum
verða veðurhörkur oft meiri en á
öðrum stöðum á vetrum og því
fengur í að fá þaðan sem nákvæm-
astar veðurskýrslur.
Systkin Kristjáns voru fjögur:
Páll Kristján, sem varð bráð-
kvaddur við fjárgæslu rúmlega
þrítugur; Benedikt, bóndi í
Grímstungu, nýbýli í landi
Grímsstaða; Unnur, búsett á
Húsavík, og Aldís. Hún dó úr
berklum um fermingaraldur.
Kristjana á Grímsstöðum var
dóttir Páls Jóhannessonar, hrepp-
stjóra á Austara-Landi, sem var
oftast kallað Land, og hálfsystir
Margrétar á Landi, sem var ekkja
eftir Arnbjörn Kristjánsson frá
Grímsstöðum, föðurbróður Krist-
jáns, og stóð fyrir búi hjá föður
sínum. Milli þessara bæja var því
mikill samgangur, þó að Hóls-
sandur, sem gat verið vondur far-
artálmi, lægi á milli.
Ég hygg, að til hafi staðið að
setja Kristján til mennta, eins og
komist var að orði, en hann hélt
ekki áfram námi að loknu gagn-
fræðaprófi í Akureyrarskóla. Sig-
urður skólameistari talaði oftar
en einu sinni um það í mín eyru,
að mikil eftirsjá hefði verið í því,
að þeir frændur, Kristján á
Grímsstöðum og Baldur Öxdal frá
Landi, komu ekki aftur í skólann.
Það var hinsvegar hið mesta lán
fyrir Pjöllunga að Kristján gerðist
barnakennari i heimasveit sinni
árið 1925 og gegndi því starfi til
ársins 1939. Lengstaf var þá far-
skóli á Fjöllum og kennt fjóra
mánuði, en samt tókst honum að
koma okkur furðu vel á veg. Að-
ferð hans við að kenna okkur ís-
lensku hefur mér alltaf þótt til
fyrirmyndar, því að hann lét
okkur læra fjölda kvæða utanbók-
ar, og svo las hann oft upphátt
fyrir okkur þjóðsögur og kafla úr
íslendingasögum, sem hann hafði
dálæti á, og útskýrði, í hverju
ágæti þeirra væri fólgið. Hnyttnar
vísur hafði hann iðulega á taktein-
um, enda átti hann sjálfur auðvelt
með að ríma. Þannig var hann
óþreytandi í að auka orðaforða
okkar og kenna okkur blæbrigði
orða. Hann hvatti okkur ungl-
ingana líka óspart að hagnýta
okkur kennslu í útvarpinu, sem
gegndi framan af því merkilega
hlutverki að vera nokkurs konar
þjóðskóli.
Það fór ekki hjá þvl, að Krist-
jáni væru snemma falin trúnað-
arstörf, til dæmis við vegalagn-
ingar, þar sem hann var verkstjóri
í mörg ár. Þá var oft legið í tjöld-
um fram undir slátt til að gera
bílfært til næstu byggðarlaga, og
reyndist Hólssandur þá býsna
harður undir tönn. En Kristján
frændi hafði til að bera þá útsjón-
arsemi, sem til þurfti, að láta það
litla fé endast, sem til umráða var.
í þessum útilegum var það alltaf
sérstakt tilhlökkunarefni að kom-
ast ofan í Axarfjörð, skógi klædd-
an og hlýlegan. Á Landi bjó líka
frændfólk, eins og áður segir, og
móttökur alltaf eins og þær gátu
bestar verið, ekki aðeins í mat og
drykk, heldur einnig í viðmóti
fólksins, sem var bæði margt og
skemmtilegt. Páll hreppstjóri var
höfðingi í sjón og raun, og Mar-
grét, sem ævinlega var kölluð
Magga á Landi, átti fáa sína líka.
Á þessu heimili voru tvær heima-
sætur, Adda og Dúlla, sem hétu
reyndar Aðalbjörg Vilhjálmsdótt-
ir og Halldóra Egilsdóttir, báðar
kvenkostir. Aðalbjörg varð kona
Kristjáns á Grímsstöðum árið
1939 og fluttist þá upp á Hólsfjöll,
og þar bjuggu þau, meðan Krist-
jáni entist heilsa. Hann veiktist af
krabbameini skömmu eftir síðast-
liðin áramót og var fluttur á Ak-
ureyrarspítala og síðan á Land-
spítalann í Reykjavík, þar sem
hann andaðist hinn 27. júní. Hann
hefði orðið áttræður í byrjun
næsta árs.
Aðalbjörg, ekkja Kristjáns,
mun ekki hafa í hyggju að flytjast
aftur á Fjöliin, heldur setjast að
hér í Reykjavík til að vera nær
börnum sínum og barnabörnum,
en þau eru: Páll, giftur Guðnýju
Daníelsdóttur, lækni, 2 börn; Þóra
Júlíana, bankafulltrúi, gift Jó-
hannesi H. Péturssyni, bifreiðar-
stjóra, einn sonur; Áldís Margrét,
gift Guðjóni Óskarssyni, renni-
smið, tvær dætur; tvíburasystir
Aldísar er Kristjana Emilía, gift
Rögnvaldi Ingólfssyni dýralækni.
Þau eiga heima í Búðardal og eiga
þrjú börn. Auk þessara barna
eignuðust Kristján og Aðalbjörg
dreng, sem dó kornungur.
Það fer ekki hjá þvi, að maður,
sem á heima í sama byggðarlagi í
hartnær áttatiu ár, verður ekki
aðeins áhorfandi að, heldur líka
þátttakandi i margvíslegum
breytingum. Ég varð var við það,
hve Kristjáni þótti sárt að horfa
upp á heimabyggð sina fara i eyði
smám saman, svo að nú er ekki
eftir nema rúmur tugur manna.
Sem hreppstjóri, sýslunefndar-
maður og skólanefndarformaður
hefur hann að sjálfsögðu fundið
enn meira fyrir þeim erfiðleikum,
sem við er að etja til að halda i
horfinu i afskekktum byggðarlög-
um, þegar fólkið flyst burt. Til
dæmis má nefna það verkefni að
smala hin víðáttumiklu heiðalönd
á haustin. Áður fyrr, meðan búið
var á öllum bæjum, var hver ungl-
ingur sendur í smalamennsku,
jafnskjótt og hann eða hún gat
setið hest, og veitti ekki af.
Mikið skarð er nú höggvið i
þann litla hóp, sem enn býr á
Hólsfjöllum, að missa þau Krist-
ján og Aðalbjörgu. Tíminn mun
leiða i ljós, hvort þar kemur mað-
ur í manns stað og sú vin i eyði-
mörkinni, sem Hólsfjöll eru, varð-
veitist. En söm verður sú byggð
aldrei að Kidda á Grímsstöðum
horfnum. Blessuð sé minning
hans.
Baldur Ingólfsson
Leiðrétting
í frétt úr Mývatnssveit i blaðinu
á fimmtudag, var ranglega farið
með afmælisdag Böðvars Jónsson-
ar bónda á Gautlöndum. Hann er
fæddur 1. júlí en ekki 2. eins og
sagt var i fréttinni. Eru hlutaðeig-
andi beðnir velvirðingar á mistök-
unum.
Happdrætti Sjálfstæðisflokksins:
Dregið á morgun
NÚ eru að verða síðustu forvöð
að tryggja sér miða í hinu glæsi-
lega ferðahappdrætti Sjálfstæð-
isflokksins, því dregið verður á
morgun. Vinningar eru 22 sólar-
landaferðir og aðrar ferðir víða
um heim. Þeir sem enn eiga
ógerð skil eru vinsamlega beðnir
að gera það sem fyrst og freista
þar með gæfunnar og stuðla um
leið að ennþá öflugra og þrótt-
meira þjóðmálastarfi Sjálfstæð-
isflokksins. Þeir sem þess óska
geta látið sækja andvirði heim-
sendra happdrættismiða. Af-
greiðsla happdrættisins er í
Valhöll, Háaleitisbraut 1, opin
til kl. 10 í kvöld og síminn er
82900.
Peningamarkaðurinn
GENGIS-
SKRÁNING
Nr. 123 — 4. júlí 1985
Kr. Kr. Toll-
Ein. KL 09.15 Kaup Sala gengi
1 Dollari 41570 41,690 41,790
1 SLpuod 54573 54,731 52584
Ka& dollari 30,621 30,710 30562
I Dönsk Itr. 35252 35362 3,7428
INorskkr. 4,7620 4,7758 4,6771
lSamskkr. 4,7604 4,7741 4,6576
1 FL mark 6,6063 6,6253 6,4700
1 Fr. franki 45033 45163 4,4071
1 Belg. franki 0,6810 0,6830 0,6681
1 Sr. fraaki 165758 16,4231 15,9992
1 HolL gyllini 12,1671 125022 11,9060
1 V þ. mark 13,7109 13,7505 13,4481
1ÍL líra 0,02151 0,02158 0,02109
1 Ansturr. srh. 1,9514 1,9570 1,9113
1 Port escudo 05403 05410 05388
1 Sp. peseti 05398 05405 05379
1 Ja|i.yen 0,16779 0,16827 0,16610
1 Irskt pnnd SDR. (SérsL 42,990 43,114 42,020
drátUrr.) - 41,6904 415105 41,3085 y
INNLÁNSVEXTIR:
Sparújótebækur------------------- 22,00%
Sparójóöarwkningar
maó 3ja mánaóa upptögn
Alþýöubankinn............... 25,00%
Búnaöarbankinn.............. 23,00%
lönaóarbankinn1)............ 23,00%
Landsbankinn............... 23,00%
Samvinnubankinn............. 23,00%
Sparisjóöir3*................ 2350%
Utvegsbankinn .............. 23,00%
Verzlunarbankinn........... 25,00%
maó 6 mánaóa uppsögn
Alþýóubankinn............... 28,00%
Búnaóarbankinn............... 2850%
lónaóarbankinn11............ 29,00%
Samvinnubankinn............. 29,00%
Sparisjóðir3’............... 27,00%
Útvegsbankinn............... 29,00%
__ Verzlunarbankinn................ 29,50%
maó 12 minaóa upptðgn
Alþýöubankinn... .......
Landsbankinn................. 26,50%
Útvegsbankinn................ 30,70%
maó 18 mónaóa upptögn
Búnaöarbankinn............... 35,00%
InnUnaakirtaini
Alþýöubankinn................ 28,00%
Búnaóarbankinn............... 29,00%
Samvinnubankinn.............. 29,50%
Sparisjóðir.................. 28,00%
Útvegsbankinn................ 29,00%
Varótryggóir reikningar
mióað við lántkjaraviaitölu
meó 3ja mánaóa upptögn
Alþýöubankinn.................. 150%
Búnaöarbankinn................ 1,00%
lönaöarbankinn1*.............. 1,00%
Landsbankinn.................. 1,00%
Samvinnubankinn............... 1,00%
Sparisjóðir31............... 1,00%
Útvegsbankinn................. 1,00%
Verzlunarbankinn.............. 2,00%
mað 6 mánaóa upptögn
Alþýöubankinn................ 3,50%
Búnaöarbankinn................. 350%
Iðnaóarbankinn1*............... 350%
Landsbankinn................. 3,00%
Samvinnubankinn............... 3,00%
Sparisjóöir31.................. 350%
Útvegsbankinn................. 3,00%
Verzlunarbankinn............... 350%
Ávitana- og hlaupareikningar.
Alþýóubankinn
— ávísanareikningar......... 17,00%
— hlaupareikningar.......... 10,00%
Búnaöarbankinn............... 10,00%
lönaöarbankinn................ 8,00%
Landsbankinn..................10,00%
Samvinnubankinn
— ávísanareikningur......... 10,00%
— hlaupareikningur.......... 8,00%
Sparisjóöir.................. 10,00%
Útvegsbankinn................ 10,00%
Verzlunarbankinn..............10,00%
Stjömuraikningar
Alþýðubankinn2*............... 8,00%
Alþýöubankinn................ 9,00%
Safnlán — haimilitlán — IB-lán r- plútlán
maó 3ja til 5 mánaóa bindingu
lönaðarbankinn............... 23,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóöir................... 2350%
Samvinnubankinn.............. 23,00%
Útvegsbankinn................ 23,00%
Verzlunarbankinn............. 25,00%
6 mánaóa bindingu aóa langur
lönaðarbankinn .............. 26,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóöir.................. 27,00%
Útvegsbankinn................ 29,00%
Innlendir gjaidejrróreikningar
Bandaríkjadotlar
Alþýöubankinn.................. 850%
Búnaöarbankinn................. 750%
lönaöarbankinn.................8,00%
Landsbankinn................... 750%
Samvinnubankinn................7,50%
Sparisjóðir....................8,00%
Útvegsbankinn.................. 750%
Verzlunarbankinn...............8,00%
Steriingspund
Alþýöubankinn................. 9,50%
Búnaöarbankinn.............. 12,00%
lönaöarbankinn................11,00%
Landsbankinn...................1150%
Samvinnubankinn............... 1150%
Sparisjóöir....................1150%
Útvegsbankinn..................1150%
Verzlunarbankinn............. 12,00%
Vettur-þýtk mörk
Alþýðubankinn..................4,00%
Búnaöarbankinn.................5,00%
lönaóarbankinn.................5,00%
Landsbankinn...................4,50%
Samvinnubankinn................ 450%
Sparisjóóir....................5,00%
Útvegsbankinn.................. 450%
Verzlunarbankinn...............5,00%
Dantkar krónur
Alþýóubankinn.................. 950%
Búnaöarbankinn................ 8,75%
lönaöarbankinn................ 8,00%
Landsbankinn................... 950%
Samvinnubankinn............... 9,00%
Sparisjóöir................... 9,00%
Útvegsbankinn................. 9,00%
Verzlunarbankinn..... 10,00%
Landsbankinn.................. 3050%
Búnaöarbankinn................ 3050%
Sparisjóöir.................. 30,50%
Samvinnubankinn...............31,00%
Útvegsbankinn................. 3050%
Yfirdráttarlán af hlaupareikningum:
Landsbankinn................. 29,00%
Útvegsbankinn.................31,00%
Búnaðarbankinn............... 29,00%
lönaöarbankinn............... 29,00%
Verzlunarbankinn...............3150%
Samvinnubankinn.............. 30,00%
Alþýðubankinn................ 30,00%
Sparisjóöirnir............... 30,00%
Endurteljanleg lán
fyrir innlendan markaó_______________2655%
lán í SDR vegna útflutningtframl.__10,00%
Skuldabréf, almenn:
Landsbankinn................. 30,50%
Útvegsbankinn.................31,00%
Búnaóarbankinn................ 3050%
lönaöarbankinn................ 3050%
Verzlunarbankinn..............31,50%
Samvinnubankinn.............. 32,00%
Alþýðubankinn..................3150%
Sparisjóðimir............... 32,00%
Viótkiptatkutdabréf:
Landsbankinn................. 33,00%
Útvegsbankinn................ 33,00%
Búnaöarbankinn............... 33,00%
Samvinnubankinn.............. 34,00%
Sparisjóöirnir............... 33,50%
Verótryggó lán mióaó vió
lánskjaravísitölu
í allt aö 2'h ár...„....-.......... 4%
lengur en 2'A ár....................... 5%
Vanskilavextir........................ 42%
Óverótryggð tkuldabréf
útgefin fyrir 11.08.'84............ 30,90%
Lífeyrissjóðslán:
Lífeyristjöður ttarfsmanna ríkisins:
Lánsupphæö er nú 300 þúsund krónur
og er lániö vísitölubundiö meö láns-
kjaravísitölu, en ársvextir eru 5%.
Lánstimi er allt aö 25 ár, en getur verið
skemmri, óski lántakandi þess, og elns
ef eign sú, sem veö er í er lítilfjörleg, þá
getur sjóöurinn stytt lánstímann.
Lífeyrissjóöur verzlunarmanna:
Lánsupphæö er nú eftir 3ja ára aöiid aö
lífeyrissjóönum 168.000 krónur, en fyrir
hvern ársfjóröung umfram 3 ár bætast
vlö lániö 14.000 krónur, unz sjóósfélagi
hefur náö 5 ára aöild aö sjóönum. A
tímabilinu frá 5 til 10 ára sjóösaöild
bætast viö höfuöstól leyfilegrar láns-
upphæöar 7.000 krónur á hverjum árs-
fjóröungi, en eftir 10 ára sjóósaölld er
lánsupphæöin oröin 420.000 krónur.
Eftir 10 ára aöild bætast viö 3.500 krón-
ur fyrir hvern ársfjóröung sem líður. Því
er í raun ekkert hámarkslán í sjóönum.
Höfuöstóll lánsins er tryggöur meö
lánskjaravisitölu, en lánsupphæöin ber
nú 5% ársvexti. Lánstíminn er 10 til 32
ár aö vali lántakanda.
Þá lánar sjóöurinn meö skilyröum
sérstök lán til þeirra, sem eru eignast
sína fyrstu fasteign og hafa greitt til
sjóösins samfellt i 5 ár, kr. 460.000 til
37 ára.
Lánskjaravísitala fyrir júlí 1985 er
1178 stig en var fyrir júní 1144 stig.
Hækkun milli mánaöanna er 2,97%.
Miöaö er viö vísitöluna 100 í júní 1979.
Byggingavísitala fyrir júní til ágúst
1985 er 216,25 stig og er þá miðað viö
100 í janúar 1983.
Handhafaskuldabréf i fasteigna-
viöskiptum. Algenqustu ársvextir eru nú
18-20%.
Sérboð
Nafnvextir m.v. Hðfuóstóla-
óvsrótr. vnrótr. Verótrygg. lacralur vaxta
Óbundió fó kjör kjör timabil vaxta é Ari
IJTLÁNSVEXTIR: Landsbanki, Kjörbók: 1) 7—31,0 1.0 3 mán.
Almennir vixlar, forvaxtir Útvegsbanki, Abót: 22-33,1 1.0 1 mán. 1
Landsbankinn 28,00% ?—31,0 1.0 1
Útvegsbankinn 28,00% 22—29,5 3,5 4
Búnaóarbankinn 2850% Samvinnub., Hávaxtareikn: 22—30,5 1—3,0 2
lönaðarbankinn 28,0Q\ Alþýöub., Sérvaxtabók: 27—33,0 4
Verzfunarbankinn 2950% Sparisjóöir. Trompreikn: 30.0 3.0 2
Samvinnubankinn 2950% Bundiófé:
Alþýöubankinn 29,00% lönaöarb . Bónusreikn: 29,0 3.5 2
Sparisjóöirnir 29,00% Búnaöarb , 18 mán. reikn: 35.0 3.5 6 mán. 2
Vióskiptavíxlar
Alþýóubankinn............... 31,00%
1) Vaxtaleiörétting (úttektargjald) er 1.7% hjá Landsbanka og Búnaöarbanka.