Morgunblaðið - 05.07.1985, Qupperneq 43

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. JÚLÍ 1985
43
Jón Pálsson póst-
fulltrúi - Minning
Fteddur 28. september 1914
Dáinn 29. júní 1985
Mig dreymir heim í dalinn
er dunar vorsins kliður
þá daginn fer að lengja
og sólin hækkar gang.
Ég veit að það er angurvært
fuglakvak og friður
og finn það gæfu veitir
hverjum búanda í fang.
Þetta ljóð kemur fram í huga
minn þegar ég minnist Jóns Páls-
sonar póstfulltrúa, sem verið hef-
ur starfsfélagi minn um þrjátíu
ára skeið. Hann var mikill unn-
andi alls sem að búskap og ræktun
laut, sérstaklega garð- og trjá-
rækt. Þar lét hann líka verkin tala
með því að rækta fallegan skóg-
arlund í landareign æskuheimilis
síns, ásamt mörgum tegundum
blómjurta. Þar átti hann líka
snoturt hús sem hann gat dvalið í
á sumrin þegar hann var að planta
út og hirða um landið. Oft sagði
hann mér frá dvöl sinni í þessum
sælureit, sem var honum hvíldar-
staður þrátt fyrir mikla vinnu og
umstang, sem öllum jarðarbótum
er samfara.
Varla mun hægt að reisa sér
varanlegri eða fegurri minnis-
varða en þennan, sem hvorki möl-
ur né ryð fá grandað og minnir
okkur á framhaldslífið eftir dauð-
ann. Heima við hús þeirra hjóna
að Einarsnesi er stór garður þar
sem þau ræktuðu grænmeti til
heimilisnota og einnig voru blóm
og trjáplöntur aldar þar upp.
Jón var virkur félagi í Skóg-
ræktarfélaginu og í Garðyrkjufé-
lagi fslands og var hann formaður
þess um 15 ára skeið. Hann bar
hag beggja þessara félaga mjög
fy»ir brjósti og leiðbeindi og
hvatti alla er til hans leituðu og
gaf þeim holl ráð varðandi allt
sem viðkom ræktuninni. Hann var
mikill starfsmaður við hvaðeina
sem hann lagði hönd á, ósérhlífinn
og viljasterkur. Hann var vel
greindur maður, mjög glöggur á
menn og málefni og túlkaði sín
áhugamál með fullri einurð við
hvern sem í hlut átti.
Jón stundaði nám við Héraðs-
skólann í Reykholti í tvo vetur og
síðan einn vetur á Hvanneyri.
Haustið 1937 fór hann út til Nor-
egs til að kynna sér loðdýrarækt
og dvaldi hann þar í 2 ár. Hann
dáði mjög sveitamenningu Norð-
manna, sérstaklega trjáræktina,
og mun áhugi hans á skógrækt þá
hafa vaknað fyrir alvöru.
Þó Jón væri fyrst og fremst
sveitabarn í húð og hár þá höguðu
forlögin því svo til að hann settist
að í höfuðborginni. Árið 1946
gerðist hann starfsmaður í Póst-
húsinu í Reykjavík og vann þar
meðan kraftar hans entust, lengst
Birting
afmœlis- og
minningar-
greina
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.
af sem fulltrúi. Hann var þar sem
annars staðar hinn árvakri og
trausti starfsmaður og eigum við
starfsfélagar hans um hann góðar
minningar.
Jón var gæfumaður í sínu einka-
lífi og eignaðist ágæta konu, sem
bjó honum gott heimili. Hún heit-
ir Sigurlaug Sigurðardóttir ættuð
frá Vígdísarstöðum í Vestur-
Húnavatnssýslu. Þeim hjónum
varð tveggja barna auðið, stúlku
sem dó ung, og sonar sem heitir
Páll. Hann er tæknifræðingur að
mennt og starfar hjá IBM. Eigin-
kona hans heitir Ásdís Björgvins-
dóttir og eiga þau 2 börn.
Jón fæddist á Sauðanesi í
Austur-Húnavatnssýslu 28. sept-
ember 1914, sonur hjónanna er
þar bjuggu, Sesselju Þórðardóttur
frá Steindyrum í Svarfaðardal og
Páls Jónssonar frá Sauðanesi.
Foreldrar Sesselju voru hjónin
Guðrún Björnsdóttir frá Syðra-
Garðshorni og Þórður Jónsson frá
Hrappsstöðum og bjuggu þau
lengi að Steindyrum. Foreldrar
Páls voru Helga Gísladóttir frá
Flatatungu og Jón Jónsson frá
Syðsta-Vatni í Skagafirði.
Jón Pálsson var elstur 12 systk-
ina. Þegar hann var 18 ára missti
hann föður sinn og kom það þá í
hans hlut ásamt hinum systkinun-
um að hjálpa móður þeirra við
búskapinn. Tókst henni með
þeirra aðstoð að halda saman
heimilinu og koma upp stóra
barnahópnum. Sauðanessystkinin
eru öll vel menntuð og myndarfólk
hvert á sínu sviði.
Jón átti við mjög erfiðan sjúk-
dóm að stríða undanfarin rúm tvö
ár og kom þá best í ljós bæði karl-
mennska hans og viljastyrkur.
Með þessum fátæklegu orðum vil
ég kveðja norðlenska sveitadreng-
inn sem setti sér það takmark að
græða landið grænum skógi, og
tókst það.
Ég vil svo að endingu færa hon-
um þakklæti fyrir samfylgdina og
samstarfið á liðnum árum. Eig-
inkonu hans og allri fjölskyldunni
sendi ég samúðarkveðju.
Dýrmundur Olafsson
Jón Pálsson frá Sauðanesi er
látinn, rúmlega sjötugur að aldri.
Jón var sonur hjónanna Páls
Jónssonar bónda í Sauðanesi i
Húnaþingi og konu hans, Sesselju
Þórðardóttur. Jón var elstur af
tólf systkinum.
Með Jóni er genginn sterkur
persónuleiki, sem bjó yfir miklum
viljastyrk, sem skóp farveg í starfi
hans og draumsýn, en það er að
klæða landið skógi og fegra og
bæta hýbýli manna úti sem inni
með lifandi blómum.
Kynni okkar Jóns urðu náin
haustið 1937. Ég var þá staddur á
Blönduósi, kominn beint af fundi
vinar míns, en við höfðum ákveðið
að taka okkur far með skipi til
Danmerkur eftir viku til vetrar-
dvalar þar við landbúnaðarstörf.
Nú hafði þessi vinur tjáð mér, að
hann væri hættur við ferðina. Mig
setti hljóðan og ráfaði eftir göt-
unni meðfram Blöndu. Niður ár-
innar fannst mér þungur og
blandast illa kvíða mínum að fara
einn til fjarlægs lands.
Byrjað var að rökkva og menn
að hætta störfum. Ég gekk með-
fram djúpum skurði, sem menn
voru að grafa. Þeir komu upp úr
skurðinum og lögðu frá sér graf-
tólin. Einn þeirra var Jón frá
Sauðanesi. Ég hafði aðeins kynnst
honum áður og vissi að hans fólk
var traust og gott. Ég kallaði til
Jóns og sagði honum frá vandræð-
um mínum og spurði hann, hvort
hann vildi ekki fara í stað vinar
míns, við hefðum litlu frá að
hverfa en ef til vill til einhvers að
vinna. Jón lagði skófluna frá sér
og sagði: „Ég fer með þér.“ Það er
erfitt að lýsa hversu mikið mér
létti og þungur niður Blöndu
fannst mér nú þýður og ljúfur.
Síðan hefur mér fundist augnablik
þetta eitthvert hið áhrifamesta á
ævi minni
Öllum er hollt að kynnast og
eiga samleið með manni, sem er
sterkur persónuleiki, vandaður að
virðingu sinni, fljótur að nema og
leysa úr vanda, skapmaður og
þoldi ei órétt. Þessum kostum var
Jón Pálsson búinn.
Mörgum þótti mikið í ráðist af
auralitlum piltum á kreppuárun-
um að fara í slíka ferð. Við dvöld-
umst á Norðurlöndum í tæp tvö
ár, kynntum okkur þar landbúnað
og loðdýrarækt. Þessi ár gleymast
ekki. Minningarnar frá þeim risa
hátt. Einnar vil ég sérstaklega
geta hér, því að ég held, að þar
hafi kviknað hjá Jóni sá neisti er
gerði hann að miklum ræktun-
armanni blóma og skóga. Það var i
júní ’39 að við vorum staddir við
Vadstena í Svíþjóð. Við gengum
upp á Grámmenbjárg þaðan sem
skínandi fagurt útsýni er yfir
stöðuvatnið Vátteren umvafið
laufguðum skógi, mildum og lit-
ríkum undir lognkyrru himin-
hvolfi. Ég sá, að Jón horfði heill-
aður inn í þessa morgunsýn. Hann
sagði: „Svona gæti ísland orðið.“
Við snerum aftur heim til gamla
Fróns rétt fyrir stríð. Jón vann
fyrsta árið í Stykkishólmi við
loðdýrarækt. Síðan vann hann
eins og margur á þeim árum í
svokallaðri Bretavinnu um skeið.
Árið 1947 réðst Jón til póstsins og
starfaði til dauðadags á aðal-
pósthúsinu í Reykjavík.
Jón giftist Sigurlaugu Sigurð-
ardóttur frá Vigdísarstöðum í
Vestur-Húnaþingi árið 1946,
myndarlegri og athafnasamri
konu, sem rekur af dugnaði eigið
fyrirtæki. Þau eignuðust tvö börn,
stúlku, sem dó skömmu eftir fæð-
ingu, og drenginn Pál, sem er
tæknifræðingur, giftur Ásdísi
Björgvinsdóttur.
Jón og Sigurlaug keyptu fljót-
lega gamalt hús að Einarsnesi 64 í
Skerjafirði. Húsinu fylgdi stór lóð.
Jón endurbyggði húsið og gerði
það vistlegt og þægilegt. Þá kom
sér vel hans smíðahæfileiki en Jón
var hagur vel í höndum. Lóðina
stóru ræktaði hann, þar sáði hann
tugum skrautblóma, jurta og
trjátegunda og undir þau við-
kvæmustu byggði hann glerskála.
Þarna átti Jón sínar tómstundir
og naut þeirra. Það var hrein lífs-
fylling að ganga með Jóni meðal
þessa garðagróðurs, heyra hann
lýsa uppruna hans og þroska,
þylja jurtanöfn á ýmsum tungum
en þá mest á latínu, enda hafði
hann fengið mörg blómin og
trjáplönturnar frá fjarlægum
löndum. Jón vann mikið fyrir
Garðyrkjufélag íslands og var for-
maður þess síðastliðin fimmtán
ár.
Skógræktarstörf Jóns í Húna-
þingi munu lengi í minnum höfð.
Hugur hans leitaði norður á
bernskuslóðir heim að Sauðanesi.
Þar átti hann land. Jón girti af
syðsta hluta landsins, svokallað
Nes, sem afmarkast af Laxárvatni
og Laxá á Ásum. í nesoddanum er
volg uppspretta. I henni taldi Jón
sig eiga falinn fjársjóð. í landi
sínu byggði Jón sér sumarhús i
fögrum hvammi. Svo hóf hann að
gróðursetja þúsundir trjáplantna.
Er fram liðu stundir tók landið á
sig nýja mynd, litrikari og mild-
ari. Fyrir nokkrum árum gekk ég
með Jóni um þetta skógarsvæði,
sem nú þekur tugi hektara. Hæstu
trén eru nokkrir metrar á hæð og
ber mest á greni og lerki. Við Jón
settumst þarna í rjóður eitt.
Trjátopparnir bærðust í vindinum
en í rjóðrinu var skýlt og hlýtt. Þá
kom minningin frá Vadstena upp í
huga minn.
Eg votta Sigurlaugu og fjöl-
skyldu Jóns samúð mína og þakka
Jóni samfylgdina.
Guðlaugur Guðmundsson
Jón Pálsson, formaður Garð-
yrkjufélags íslands, er farinn yfir
móðuna miklu, þangað sem blóm-
in fölna aldrei og trén fella aldrei
lauf sitt. Að baki eru langvarandi
og erfið veikindi.
Ég sá Jón síðast á útmánuðum
liðins vetrar, er ég heimsótti hann
á Landakotsspítala. Mjög fannst
mér dregið af þeim baráttu- og
hugsjónamanni sem ég þekkti, en
þrátt fyrir það, var hann enn með
hugann við félagið sitt, Garð-
yrkjufélag Islands, og fann sárt til
þess að vera orðinn svo lasburða
að geta ekki unnið því gagn, og
það á sjálfu aidarafmælisárinu.
Svo veikur sem hann var orðinn
fannst honum hann vera orðinn
hálfgerður dragbítur á félags-
starfið og ætti því ekki lengur
skilið að vera formaður þess.
Hann var einn um þá skoðun að
hann væri dragbítur á félagsstarf-
ið, afmælisnefnd og stjórn félags-
ins sæmdu hann æðsta heiðurs-
merki félagsins á afmælishátíð
sem haldin var í tilefni af aldar-
afmælinu á Hótel Sögu, hinn 26.
maí sl., hann var þó orðinn of
veikur til að geta veitt merkinu
viðtöku sjálfur, og tók kona hans
við því. Að öllum öðrum ólöstuð-
um, sem þarna hlutu heiðursvið-
urkenningar, tel ég að starf Jóns í
þágu Garðyrkjufélagsins hefði
ekki verið ofmetið, þótt hann hefði
fengið fleiri en eitt merki.
Ég kynntist Jóni Pálssyni fyrst,
er ég hóf störf á skrifstofu Garð-
yrkjufélagsins haustið 1973, en
fram til þess tíma hafði félagið
einungis haft opna skrifstofu á
fimmtudagskvöldum og skipti
stjórn félagsins þá með sér vökt-
um í sjálfboðavinnu. En nú hafði
félagið hafið innflutning blóm-
lauka og frædreifingu til félags-
manna og var fyrirsjáanlegt að
bæði sú vinna sem í kringum það
skapaðist svo og sívaxandi fjölda
félagsmanna, yrði of mikil til að
hægt væri að vinna það allt ein-
göngu í sjálfboðavinnu. Skrif-
stofustarfið þurfti að byggja upp
frá grunni og hafði félagið þá ekki
einu sinni síma, notaði Jón því
næstum alla sína matar- og kaffi-
tíma til að hlaupa upp á skrifstofu
til mín til að leggja mér góð ráð,
fylgjast með hve margir nýir fé-
lagar bættust við i félagið og
spjalla við mig um þau málefni
Fæddur 5. júlí 1968
Dáinn 29. september 1984
Hann hefði orðið sautján ára í
dag, hann Himmi bróðir. Hann
hét fullu nafni Hilmar Grétar
Hilmarsson, fæddist 1 Reykjavík
5. júlí 1968, sonur hjónanna Marg-
rétar Kristjánsdóttur og Hilmars
Friðsteinssonar. Það var erfitt að
skilja það einn fagran haustdag á
afmælisdegi móðurbróður hans,
að hann Himmi væri þegar lagður
af stað í ferðalagið mikla, hann
sem var að búa sig undir annað
ferðalag, til útlanda með pabba og
mömmu, en eigi má sköpum
renna. Og minningarnar streyma
fram. Það var gott að eiga hann
að, hann var alltaf í góðu skapi,
hress og kátur. Hann var athafna-
samur og notaði hverja stund til
að lifa lífinu, og var nú ekki að
eyða tímanum í óþarfa smámuni.
Smíði var hans uppáhald og liggja
nú margir fagrir munir eftir
hann. Hann var barngóður með
afbrigðum og nú kveður hann
Garðyrkjufélagsins sem honum
lágu mest á hjarta hverju sinni.
Mér, þá bráðókunnugri félaginu
og félagsstarfinu öllu, var mikill
styrkur af þessum heimsóknum
Jóns. Hann kom hlaupandi og fór
hlaupandi, hann gekk ekki ef hann
gat hlaupið, að minnsta kosti ekki
andlega, og einhvern tíma heyrði
ég að Jón Pálsson væri eini mað-
urinn hjá póstinum sem gæti lesið
úr og sorterað póst með báðum
höndum samtímis. Eftir að hafa
kynnst elju hans og atorku varð-
andi störf í þágu Garðyrkjufélags-
ins efast ég ekki um að hann hafi
getað þetta, Jón vann aldrei neitt í
hægðum sínum. í stjórnartíð Jóns
tók félagið gríðarmikinn fjörkipp
og er líklega stærsta málið að fé-
laginu tókst að eignast eigið hús-
næði á Amtmannsstíg 6. Aður en
félagið festi kaup á því húsnæði
hafði það haft á leigu húsnæði á
Amtmannsstíg 2, fyrst 2 herbergi
og síðar voru þau orðin 4, en stóri
draumur Jóns var að félagið eign-
aðist sitt eigið húsnæði. (Jt um
gluggann á Amtmannsstíg 2 blasti
við, þá ónotað hús, hús það sem
veitingastaðurinn Torfan er nú í.
Jón hafði mikinn augastað á því
húsi fyrir félagið og ræddum við
mikið um það, töluðum gjarnan
bæði í einu, því báðum lá mikið á
hjarta og bæði vildum við láta
hlutina ganga. Ekki rættist þó sá
draumur Jóns um það hús en engu
að síður eignaðist félagið húsnæði
við þessa sömu götu, en staðsetn-
ing skrifstofunnar var það sem
málið snerist um, hugmynd Jóns
var að skrifstofa félagsins væri
þannig staðsett að auðvelt væri
fyrir félagsmenn að kíkja þar inn
þegar þeir væru á ferð um miðbæ-
inn.
Annað af stóru áhugamálum
Jóns var aldarafmæli félagsins nú
í ár. Hann byrjaði að ræða um það
við mig fyrir um það bil 10 árum,
meðal annars hafði hann mikinn
hug á að út yrði gefið frímerki í
tilefni af því, það varð úr, og þar
hefur Jón Pálsson örugglega ekki
legið á liði sínu fremur enn fyrri
daginn.
Það var illa gert af örlaganorn-
unum að svipta hann heilsu svo
snemma að hann gat ekki tekið
þátt í hátíðahöldunum vegna af-
mælisins, nema I huganum.
Að öllum öðrum formönnum fé-
lagsins ólöstuðum hygg ég Jón
Pálsson hafa verið ötulasta og
áhugasamasta formann þess,
hann vann félaginu af einstakri
eljusemi og ósérplægni og hefur
Garðyrkjufélag íslands því misst
mikið við fráfall hans. Á samstarf
okkar Jóns, sem aðeins stóð þó í 3
ár, bar aldrei neinn skugga, og
þakka ég honum góð kynni og gott
samstarf, konu hans og syni, svo
og öðrum aðstandendum votta ég
samúö mina.
Guðrún Jóhannsdóttir
nýfæddur systursonur sem mun
bera nafnið hans að hluta.
Við biðjum algóðan guð að
styrkja mömmu og pabba á erfið-
um stundum.
Svstkini
Minning - Hilmar
Grétar Hilmarsson