Morgunblaðið - 27.07.1985, Síða 1

48 SÍÐUR
STOFNAÐ 1913
166. tbl. 72. árg.
LAUGARDAGUR 27. JÍJLÍ 1985
Prentsmiðja Morgunblaðsins
1 mótmælasvelti
Tvær konur frá Eystrasaltsríkjunum, Madelene D. I vitnaleiðslum um ástand mannréttinda í Eystrasalts-
Persone frá Lettlandi og Lietta Sander frá Eistlandi, rikjunum í Kaupmannahöfn. Kvaö sérstakur kvid-
hafa undanfarna daga verið í mótmælasvelti fyrir dómur flóttamanna í gær upp dóm þar sem sovésk
framan skrifstofur sovéska sendiriðsins í Kaup- stjórnvöld eru harðlega fordæmd fyrir þá kúgun sem
mannahöfn. í gær hurfu þær á brott, en þá lauk I þau hafa beitt Eystrasaltsþjóðirnar.
Málamiðlun á
kvennaþinginu
*
Fulltrúar Bandaríkjanna og Israel
höfðu hótað að ganga af fundi
Nairóbí, Kenýa, 26. júlí. AP.
FULLTRÚAK Bandaríkjanna og ísrael á kvennaráðstefnunni í Nairóbí,
samþykktu scint í kvöld málamiðlunartillögu um grein í lokaályktun
fundarins sem oliið hafði miklum deilum. I upphaflegu tillögunni var
zíonisma líkt við kynþáttamismunun, en fulltrúarnir komu sér saman
um að fella orðið zíonismi úr greininni. Áður höfðu ísraelsku og banda-
rísku fulltrúarnir hótað því að að ganga af fundi ef greinin yrði sam-
þykkt.
Ráðstefnunni átti að ljúka í
kvöld, en samkvæmt síðustu
fréttum, var talið að ekki tækist
að ljúka fundarhöldum fyrr en
seint í nótt.
Lokaályktunin var í 372 grein-
um og höfðu fulltrúarnir sam-
þykkt 94 þegar kom að greininni
um zíonisma. Hljóðaði hún á þá
leið að það sem stæði konum
einkum fyrir þrifum væru heims-
valdastefna, nýlendustefna, út-
þenslustefna, aðskilnaðarstefna,
kynþáttamismunun og zíonismi.
Fulltrúar tsrael tóku til máls
en minntust ekki á greinina að
öðru leyti en því að þær hótuðu
að ganga af fundi, ef hún yrði
samþykkt.
• •
Oryggisráð Sameínuðu þjóðannæ
Samþykkja tilmæli um
refsiaðgerðir gegn S-Afnku
Jóhanneftarbore, New York, 16. júlí. AP.
skýrði frá í dag að ákveðið hefði
verið að hætta áætlunarflugi til
Suður-Afríku 1. september. Er
þessi ákvörðun í samræmi við
samþykkt ríkisstjórna Danmerk-
ur, Noregs og Svíþjóðar um að
fellt skuli niður flug til Suður-
Afríku til að mótmæla aðskilnað-
arstefnu stjórnvalda.
Suður-afríski gjaldmiðillinn
(rand) féll enn í verði í dag gagn-
vart dollaranum vegna neyðar-
ástandslaganna, og þeirrar
ákvörðunar Frakka að stöðva
fjárfestingar í landinu.
P.F. Botha utanríkisráðherra
harmaði ráðstafanir Frakka.
Hann sagði þær bera keim af „til-
finningasemi og hentistefnu“.
Sjá frétt um Sudur-Afríku á bls. 20.
Fyrr í dag höfðu Frakkar neit-
að að verða við tilmælum ýmissa
Afríkuríkja um að breyta orða-
lagi tillögunnar á þá lund að hún
yrði harðorðari í garð suður-
afrisku stjórnarinnar. öryggis-
ráðið samþykkti því upprunalegu
tillöguna.
Ekki kom til mikilla átaka í
dag í Suður-Afríku, en handtök-
um var haldið áfram, og hafa nú
um 900 verið teknir höndum síð-
an neyðarástandslögin voru sett.
Talsmaður lögreglunnar sagði að
115 hefðu verið handteknir í dag.
P.W. Botha forseti sagði að
hann væri „alltaf reiðubúinn til
að ræða við blökkumenn", en
neitaði þó að bjóða friðarverð-
launahafanum Desmond Tutu
biskupi til viðræðna um ástandið
í Suður-Afríku.
Talsmaöur SAS-flugfélagsins
Þerna strauk af sovésku
farþegaskipi á Svalbarða
('biló, 26. júlí. Prá Bernt Olufnen frétUriUra Mor^nbliðdiiu í Noregi.
SOVÉSK þerna, sem flúði af farþegaskipinu Maxim Gorky um síöustu
helgi, þegar það var við Svalbarða, hefur beðið um hæli sem pólitískur
flóttamaður í Noregi.
Konan, sem er frá Úkraínu,
stakk sér í kaldan sjóinn þegar
skipið var á siglingu út úr Isa-
firði, og synti í land. Hún fannst
ekki fyrr en fjórum sólarhring-
um síðar af einskærri tilviljun.
Var hún þá mjög illa haldin af
matarskorti og vegna kulda.
Liggur hún nú í sjúkrahúsi í
Longyearbyen.
Norsk stjómvöld hafa heitið
konunni því að hún fái annað-
hvort pólitískt hæli í Noregi eða
í einhverju öðru landi.
Konan var léttklædd þegar
hún flúði af skipinu, sem oft hef-
ur komið hingað til íslands, og
er óttast að hún sé kalin eftir
þolraunina.
Hún starfaði sem þerna á
Maxim Gorky, en flestir farþeg-
anna voru ferðamenn frá Mið-
Evrópu.
Talsmaður yfirvalda á Sval-
barða, sagði að ótrúleg heppni
hefði ráðið því að konan fannst,
en það var norskur verkfræðing-
ur, sem kom auga á hana.
ORYGGISRAÐ Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti í kvöld tillögu
Frakka, þar sem skorað er á að-
ildarþjóðir þess að beita suður-
afrísk stjórnvöld hörðum refsiað-
gerðum vegna setningu neyðar-
ástandslaga í landinu.
Bandaríkjastjórn hvatti í dag
suður-afrísk stjórnvöld til að af-
létta neyðarástandslögunum,
sem verið hafa í gildi frá því um
síðustu helgi, og koma á borgara-
réttindum að nýju.
Larry Speakes, fréttafulltrúi
Hvíta hússins, sagði að fella bæri
neyðarástandslögin úr gildi þar
sem þau hefðu ekki náð tilgangi
sínum: Ekkert hefði dregið úr
óeirðum og ofbeldi í heimalönd-
um svartra.
AP/Simamynd
Sendiherra Suður-Afríku hjá Sameinuðu þjóðunum, Kurt Robert Samuel von
Schirnding, sést hér á fundi öryggisráðsins í gær.
Fulltrúar nokkurra annarra
þjóða, þ.á m. Bandaríkjanna,
Bretlands og Kanada, sögðust
ekki mundu styðja lokaályktun-
ina, ef greinin um zíonisma yrði
höfð með.
Þegar deilúrnar stóðu sem
hæst, fór fulltrúi Egyptalands
fram á fundarhlé til að koma á
sáttum. Gera átti tíu mínútna
hlé, sem svo varð að þriggja og
hálfrar stundar hvíld á fundar-
höldum. Að lokum tókst full-
trúunum þó að koma sér saman
um málamiðlun.
Á kvennaráðstefnunum í Mex-
íkó og Kaupmannahöfn á kvenna-
áratuginum komu upp svipaðar
deilur um lokaályktanir um mál-
efni Palestínu og aðskilnaðar-
stefnu Suður-Afríku. Er talið að
nú verði lokaályktunin samþykkt
með atkvæðum meirihluta full-
trúanna, þrátt fyrir hörð mót-
mæli margra sendinefnda, þ.á m.
þeirrar bandarísku.
Ráðherrafundurinn
í Helsinki:
Shultz hittir
Schevardnadze
W«.shington, 26. júlí. AP.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna hittast í
fyrsta sinn á ráðherrafundinum í
Helsinki á miðvikudaginn.
George Shultz og Ekluard Shev-
ardnadze munu að öllum líkind-
um ræða samskipti austurs og
vesturs, og undirbúa leiðtoga-
fundinn í nóvember, en þá hittast
Ronald Reagan Bandaríkjaforseti
og Mikhail Gorbachev aðalleið-
togi sovéska kommúnistaflokks-
ins.
Ráðherrafundurinn, sem hefst
á þriðjudag, er haldinn í tilefni
þess að nú eru tíu ár liðin síðan
ráðstefnan um öryggi og sam-
vinnu Evrópuríkja var haldin, og
Helsinki-sáttmálinn var undirrit-
aður.
Sjá „Helskinki-samkoman hefði
ekki tekist nú“ á bls. 20.