Morgunblaðið - 15.09.1985, Blaðsíða 60

60
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1985
námsmenn notið góðs af því. Að
okkar mati mætti sexfalda Vís-
indasjóð og veita öllum doktors-
nemum sem eru komnir áleiðis í
námi styrki, en ekki lán. Slíkt
kerfi myndi létta byrðinni af
Lánasjóðnum, minnka námsskuld-
ir, jafna aðstöðumun námsgreina
og verða nemendum hvati í námi,“
segir Magnús.
„Ef námsmenn eru að hugsa um
nám erlendis þá geta þeir víða
leitað upplýsinga. Námsráðgjafar
menntamálaráðuneytisins og Há-
skóla íslands, Lánasjóðurinn,
Samband íslenskra námsmanna
erlendis (SÍNE), sendiráðin og
menningarstofnanir veita í ein-
hverjum mæli upplýsingar um
nám erlendis. Námsmenn verða að
muna að leita upplýsinga í tíma
^ annars missa þeir af lestinni,“
segir Magnús og bendir á að ef
einhver hyggur t.d. á nám við Ox-
fordháskóla haustið 1986 þá rennur
umsóknarfresturinn út 1. október
næstkomandi.
Umsóknar frestir
Umsóknarfrestur vegna náms-
lána erlendis er að jafnaði fyrsta
júlí fyrir þá sem hefja nám 1.
september. Fyrsta greiðslan er þá
um og eftir 15. september.
Námsmenn á fyrsta námsári fá
hins vegar haustlán sín ekki
greidd út fyrr en í janúar/febrúar
næstkomandi og hefur náms-
mönnum verið bent á almennar
lánastofnanir þessa fyrstu mán-
uði. „Lánasjóðurinn og málefni
hans hafa iðulega verið í fréttum
á undanförnum árum vegna fjár-
hagsörðugleika. Gengis- og verð-
lagsforsendur eru iðulega breyttar
frá því sem gert var ráð fyrir í
fjárlögum. Fjölgun umsókna er
meiri en fjárlög gera ráð fyrir og
við erum þá búnir að úthluta um-
fram greiðsluáætlanir. Þetta kem-
ur mikið niður á þeirri þjónustu
sem við viljum veita náms-
mönnum og kemur alla jafna mun
harðar niður á námsmönnum er-
lendis en námsmönnum hér á
landi. Hér á á landi eru meiri
möguleikar fyrir námsmenn að
bjarga sér um skamman tíma ef
svona ástand skapast, en þetta
getur oft orðið óþægileg bið. Hún
verður að hluta til að skrifast á
þessar almennu aðstæður, en svo
er því ekki að neita að skrifstofu-
báknið er seinvirkara en við vild-
um hafa það,“ segir Magnús og
bætir við: „Námsmenn erlendis
þurfa oft að senda okkur hestburð
af staðfestingum, enda umtals-
verðar upphæðir sem námsmenn
fá að láni. Á síðasta námsári var
meðallán erlendis um 200.000
krónur. Við vonumst til að geta
stytt afgreiðslutímann niður í
einn mánuð með nýju tölvukerfi
sem sett hefur verið upp í tengsl-
um við Skýrsluvélar ríkisins og
Reykjavíkurborgar.
Menntun er arösöm
fjárfesting
Aðspurður um hvort nám er-
lendis væri skynsamleg fjárfest-
ing sagði Magnús að hún væri það
tvímælalaust. „Hins vegar mættu
þeir sem hyggja á grunnnám er-
lendis sem hægt er að stunda hér
á landi hugsa sig tvisvar um áður
en þeir halda utan, því hér á landi
er ódýrara að lifa en víða erlend-
is,“ segir Magnús. „Þegar stjórn-
völd og atvinnurekendur eru að
tala um eflingu nýrra atvinnu-
greina svo sem fiskiræktar, tölvu-,
líf- og upplýsingatækni þá væri
tómt mál að tala um slíkt ef ekki
nyti við þeirrar sérþekkingar sem
námsmenn hafa aflað sér og eru
nú að kynna sér erlendis. Á um-
liðnum árum höfum við einnig
orðið ríkari að allri menningu og
listum, og er það ekki sist að
þakka námsmönnum sem kynnt
hafa sér hina ýmsu menningar-
strauma erlendis. Það má því með
sanni segja að vaxtarbroddur at-
vinnu- og menningarlífs sé í
menntun sem við sækjum erlend-
is. Þó námsmenn sem hafa lesið
heimspeki eða mannfræði erlendis
geti ekki gengið að vísum störfum
að námi loknu eru þeir reynslunni
ríkari og hæfari til að taka að sér
fjölbreytt störf,“ segir Magnús að
lokum.
Texti: Elísabet Jónasdóttír
Kristín Helga Gunnarsdóttir og Helgi Geirharðsson.
Hbl. Árni Sæberg.
„Enduðum hjá mormónunum“
— segja Kristín Helga Gunnarsdóttir og Helgi Geirharðsson
SAMAN ÆTLA þau til Utah í Bandaríkjunum, nánar tiltekið til Salt Lake
City. Hún fer í nám í fjölmiðlafræðum, en hann ætlar í framhaldsnám í
verkfræði, svokallaða iðnaðarverkfræði. Kristín Helga Gunnarsdóttir og
Helgi Geirharðsson heita þau. Hún lauk stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um í Reykjavík vorið 1983, en hann lauk sínu stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum við Sund vorið 1980. Helgi kaus að taka sér árs frí frá skóla
veturinn eftir stúdentspróf. Kristín hélt áleiðis til Spánar eftir stúd-
entspróf og var þar einn vetur við spænskunám í Barcelona.
„Ég vann sumarið á eftir sem
fararstjóri hjá ferðaskrifstof-
unni Úrval á Spánarströndum,
en kom svo heim og kláraði
spænskuna hér sem aukagrein í
Háskóla íslands nú í vor. Ég hef
svo unnið sem flugfreyja hjá
Flugleiðum í sumar,“ segir
Kristín. Hún segir að sökum
þess að hún hafi „verið á þessu
flakki“ á milli hafi hún lent að
nokkru leyti fyrir utan hið
hefðbundna kerfi Lánasjóðsins,
en fái vonandi lán næstu tvö ár-
in til að geta lokið BA-prófi í
fjölmiðlafræðum frá Utah með
spænskuna sem aukagrein. „Mér
finnst fjölmiðlafræðin spenn-
andi og ég ætla að reyna að velja
kúrsana þannig að það blandist
saman nám i blaðamennsku og
því sem tengist útvarpi og sjón-
varpi. Ég held að þessi menntun
bjóði upp á ýmsa starfsmögu-
leika," segir hún.
Helgi hóf nám í vélaverkfræði
í Háskóla íslands haustið 1981
og lauk því námi nú í vor. „Iðn-
aðarverkfræði er beint framhald
af vélaverkfræðinni. Ég hefði
getað farið til Danmerkur í þetta
nám, en ég hafði heyrt að maður
gæti fengið hagnýtari menntun
á skemmri tíma í Bandaríkjun-
um. Svo er það þannig í Banda-
ríkjunum að ef maður kemst inn
í styrkjakerfið þar þá er það
ódýrara fyrir þjóðfélagið að
mennta okkur þar en í Evrópu,"
segir Helgi. En hvað er iðnaðar-
verkfræði? „Þar eru margir
þættir sem spila inn í, en það má
kannski segja að þetta byggist
að miklu leyti á stjórnunarfræði,
þ.e. yfirstjórn á mannskap og
búnaði og gerð framleiðsluáætl-
ana. Hér á landi er ennþá nóg að
gera fyrir menn með þessa
menntun og ástæðan fyrir því að
ég valdi þetta nám er kannski að
þetta er 100% hagnýtt. Mér
leiðist að vinna að einhverju sem
ekki hefur hagnýtt gildi,“ segir
Helgi.
Þau sóttu um á nokkrum stöð-
um í Bandaríkjunum, en þangað
vildu þau bæði allra helst kom-
ast. Kristínu fannst fjölmiðla-
fræðin þar meira spennandi en
annars staðar og bæði vildu þau
helst komast á einhvern stað þar
sem þau gætu líka stundað
áhugamál sitt, skíðin. „Við byrj-
uðum á því að fletta i gegnum
landabréfabókina og horfðum
bara á brúnu svæðin, grænu
svæðin komu ekki til greina. Svo
fórum við að leita að einhverjum
heppilegum háskólum á þessum
brúnu svæðum og enduðum hjá
mormónunum í Utah,“ segja
þau. Helgi hefur æft og keppt á
skíðum fyrir Ármann og segist
ætla að reyna að komast í skóla-
liðið í Utah-háskólanum. Þau
voru fyrir nokkru búin að fá
jákvætt svar frá nokkrum há-
skólum, en þeim þótti mest
spennandi að komast til Utah ef
hægt væri og létu sig hafa það
að bíða fram á síðustu stundu
eftir endanlegu svari þaðan. Það
fengu þau ekki fyrr en núna í
síðustu viku. „Þegar svarið loks-
ins er komið virðist þetta allt
ætla að ganga upp hjá okkur,“
segja þau hress. Helgi fékk boð
um kennslustyrk, sem felur í sér
niðurfellingu á hluta skólagjald-
anna og laun þar að auki. Krist-
ín greiðir hins vegar full skóla-
gjöld enda er ekki mikið um
styrki fyrir þá sem eru í BA-
námi og sækja þau bæði um
námslán.
Þau hafa bæði verið á náms-
lánum áður, Kristín undanfarin
tvö ár, en Helgi undanfarin þrjú
ár. „Ég get ekki annað en hrósað
Lánasjóðnum, ég hef bara átt
ánægjuleg samskipti við hann,“
segir Helgi og Kristín tekur und-
ir, en segir að sín mál hafi
kannski verið dálítið óvenjuleg
þar sem hún hafi verið að þessu
flakki.
Mbl. Júlíus.
Páll Þórhallsson sem hyggst leggja stund á heimspekinám í Heidelberg.
Æ*s
„Ég ákvað að
svala útþránniu
— segir Páll Þórhallsson
PÁLL ÞÓRHALUSSON heitir Reykvíkingur sem um þessar
mundir heldur til Heidelberg í Vestur-Þýskalandi í heimspeki-
nám. Hann lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum við Hamra-
hlíð vorið 1984 og byrjaði í læknisfræði sama haust. Hann
komst ekki áfram í janúarprófunum og hefur síðan unnið í
frystihúsi, við skógrækt og nú síðast í vegavinnu.
„Ég geri mér engar sér-
stakar grillur um framtíðar-
starf, ég get hugsað mér að
starfa við hvað sem er, nema
ef vera skyldi tannlækning-
ar,“ segir hann aðspurður
um ástæður fyrir því að
heimspekimenntunin varð
fyrir valinu. „Heimspeki-
menntunin kemur sér vel
hvað sem ég tek mér fyrir
hendur. Mér varð til dæmis
oft hugsað til þess í frysti-
húsinu í vor að það veitti
ekki af að hafa eins og einn
heimspeking þar,“ segir Páll.
Hann heldur áfram: „Ég held
það væri öllum til góðs, bæði
starfsfólki og eigendum ef
heimspekingur væri á launa-
skrá sem bæri velferð fólks-
ins fyrir brjósti. Það getur
verið að verkafólkið kærði
sig hins vegar ekkert um að
fá heimspeking til starfa, ég
hef að minnsta kosti orðið
var við mikla fordóma í garð
svokallaðra menntamanna
meðal þess. Fólkinu í frysti-
húsinu fannst þessar fyrir-
ætlanir mínar heldur fánýt-
ar. Heimspekingur er í þess
augum hálfklikkaður sér-
vitringur, einhverskonar
nútíma sveitarómagi. Sú
skoðun breytist ekki fyrr en
menntun verður einhvers
metin meðal alþýðu manna
og hún á raunverulega kost á
henni. Þar gæti einn heim-
spekingur eða svo komið
miklu til leiðar."
Aðspurður um það hvers
vegna hann hafi valið þann
kostinn að fara til Þýska-
lands frekar en taka heim-
spekina við Háskóla íslands,
segir Páll að hann hafi verið
búinn að skrá sig í deildina
hérna. Hann hafi vel getað
hugsað sér að vera hér ef
hann fengi ekki inni í Þýska-
landi, en ákveðið að „svala
útþránni" og halda utan úr
því hann gæti það. En hvers
vegna valdi hann Þýskaland?
„Liggja ekki rætur evrópskr-
ar hámenningar þar? — Við
skulum segja að ég sé að
vitja þeirra,“ segir hann. „Ég
hafði þar að auki ekki fjár-
hagslegt bolmagn til að fara
til enskumælandi landa í
nám þó mér væri það ekki
fjarri skapi. Þar eru skóla-
gjöldin svo há.“
Páll segist ekki þurfa að
leita á náðir lánastofnana til
að framfleyta sér fyrsta
misserið þar sem hann sé bú-
inn að vinna fyrir það mikl-
um tekjum á árinu. „Ég fæ
hinsvegar námslán frá ára-
mótum og svo reikna ég með
að geta unnið í fríunum, far-
ið á sjóinn eða eitthvað í þá
áttina," segir hann og ítrekar
að lokum að hann hvetji alla
sem eru að velta fyrir sér
framhaldsnámi að meta
námið ekki í beinhörðum
peningum.
J