Morgunblaðið - 08.12.1985, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. DESEMBER1985
9
HUGVEKJA
Sól og tungl
mun sortna hljóta
— eftir séra Heimi Steinsson
Jiollt er að vita, að Guð er ekki tóm-
látur. Honum stendur ekki á sama um
það, hvernig við högum lífi okkar. Sælt
er að vera dœmdur af honum, einnig
fyrir það sem við þó þykjumst bezt
gjöra. Án dómsins vœri líf okkar mark-
leysa. En án fyrirgefningarinnar vœri
hið sama líf vonarsnautt. Við búum að
hvoru tveggja, hinni djúpu merkingu
dómsins og bjartri von fyrirgefningarinn-
ar.
Hrelling og
fagnaðarerindi
„Dagur reiði, dagur bræði
drekkir jörð með logaflæði
votta heilög Völufræði."
Kristinn maður skelfist því
dómsdag, en lætur ekki hugfall-
ast, þar eð hann veit, að Drottinn
hyggst nýta þessa stund hinnar
efstu örvæntingar til að rétta
hlut barna sinna og leiða hina
trúuðu til endanlegs samfélags
viðGuð.
Gamalt máltæki segir: „Á
skammri stund skipast veður í
lofti."
Ætla mætti, að upprifjun
þeirra orða væri við hæfi, þegar
ígrundaður er boðskapur kirkj-
unnar á aðventu.
Fyrir einni viku fögnuðum við
konunginum Kristi, honum, sem
kemur hógvær og ríðandi á asna
til borgar sinnar. Við gjörðum
fleira: Aðventan hófst og með
henni allur sá mannfagnaður til
líkama og sálar, sem fara mun
vaxandi á næstu vikum og ná
hámarki á jólum. Það var góður
dagur, bjartur og gleðilegur í
kirkju Krists og í hjörtum þeirra,
ernjóta vildu.
En í dag, einni viku síðar.
kveður við allt annan tón. I
fyrsta guðspjalli dagsins segir á
þessa ieið:
„Tákn munu verða á sólu,
tungli og stjörnum og á jörðu
angist þjóða, ráðalausra við
dunur hafs og brimgný. Menn
munu gefa upp öndina af ótta
og kvíða fyrir því, er koma mun
yfir heimsbyggðina, því að kraft-
ar himnanna munu bifast. Þá
munu menn sjá Mannssoninn
koma í skýi með mætti og mikilli
dýrð.“ (Lúk. 21:25-27.)
Þessi eru orð Krists sjálfs. Og
í tilefni dagsins leggur séra
Valdimar Briem út af ummælum
frelsarans:
„Sól og tungi mun sortna hljóta,
sérhver blikna stjarna skær,
öldur hafa í æði þjóta,
angist ríkja fjær og nær,
alls kyns neyð og eymdir rísa,
enginn þeirri býsn kann lýsa.
Svo fer dagur dóms í hönd,
dynur skelfingyfir lönd.
Það er víst ekki ofmælt, að hér
sé sköpum skipt frá því á sunnu-
daginn var, þegar aðventuljósin
lifnuðu og fyrsta kertið á krans-
inum blikaði skærum loga í
barnsauga. í dag fáum við að
heyra um angist og eymdir,
skelfingu — og dóm.
Almennt og sérlegt
Nútímamenn óttast gjöreyð-
ingu og telja sig hafa ærna
ástæðu tii að ala með sér þann
ugg. Slíkt er þó ekki nýlunda. Á
öllum öldum og að því er virðist
víðast hvar um heimsbyggðina
hafa menn bæði fyrr og síðar
búið við þann skelfilega grun, að
veröld hlyti um síðir að líða undir
lok. Hin ýmsu trúarbrögð tjá
þennan hroll. Sjálf eigum við
lýsandi dæmi um þann geig, er
birtist í orðum óviðjafnanlegs
meistara á mörkum heiðni og
kristni:
„Sól tér sortna,
sígur fold í mar,
hverfaaf himni
heiðar stjörnur."
Forfeður okkar nefndu þessi
yfirvofandi tíðindi „ragnarök".
Við tölum um „heimsendi". Það
er hræðilegt orð — eða hvað.
Bjartsýni manna og vongleði
lætur þó sjaldnast staðar numið
við heimsslitin ein. Höfundur
Völuspár er í hópi þeirra fjöl-
mörgu, er eygja nýja veröld
handan ragnaraka:
„Sér húnupp koma
öðru sinni
jörðúrægi
iðjagræna."
Hugmyndin um endalok alls
og síðan einhvers konar endur-
reisn er hluti af almennum trú-
ararfi mannkyns. Hana er einnig
að finna víðs vegar í Heilagri
ritningu. Jesús Kristur tekur
þessa hugmynd upp, gjörir hana
að sínu eigin viðhorfi, en gefur
hugmyndinni um leið sérlega
merkingu: Heimsslit verða, þeg-
ar sonur Guðs kemur aftur í
mætti og dýrð til að dæma lifend-
ur og dauða. Vissulega vekur sá
boðskapur ugg og ótta í brjóstum
þeirra, sem undir hann eru seld-
ir. En jafnframt er efsti dómur
þverstæðukennt fagnaðarefni:
Með dóminum mun Guð leiða
ríki sitt í lög og skapa nýjan
himin og nýja jörð, þar sem rétt-
læti býr.
Hvar er hið sérlega? — spyr
sá, sem lesið hefur Völuspá. Hið
sérlega er þetta, að einn Guð,
persónulegur faðir og skapari
allra hluta, notar efsta dóm til
þess að snúa áformi sínu áleiðis.
Dómur dynur yfir lönd af því að
hann, sem öllu heldur í hendi sér,
hyggst fullkomna það verk, er
hann hóf í árdaga.
Þegar öll kurl koma til grafar,
er hið sérlega þó einkum í því
fólgið, að Jesús Kristur flytur
hið forna erindi í nýrri mynd og
gjörist sjálfur burðarás og
þungamiðja viðburðarásarinnar.
Það er hann, sem koma mun og
dæma mun. Kristin trú snýst um
hann, Jesúm Krist. Við beygjum
okkur fyrir honum og væntum
efsta dóms samkvæmt orði hans.
Þannig yrkir séra Matthías,
er hann þýðir hinn forna dóms-
dagssöng kristinnar sálumessu,
Dies irae, en sú kveðandi er trú-
lega mörgum þeim minnissöm,
er nýverið sáu kvikmyndina
„Amadeus" og heyrðu máttuga
útleggingu Mozarts á þessu stefi.
Hinn aðvífandi dagur Drottins,
dómsdagur, hefur löngum talizt
til þess fallinn að vekja með
mönnum ýtrustu angist.
Hér eru þó ekki öll kurl til
grafar komin. Guðspjalli dagsins
lýkur raunar ekki með þeim
orðum, er áður var vitnað til.
Framhald þeirra er m.a. á þessa
leið:
„En þegar þetta tekur að koma
fram, þá réttið úr yður og lyftið
upp höfðum yðar, því að lausn
yðar er í nánd.“
„Lausn yðar er í nánd.“ — í
öðrum stað líkir Jesús Kristur
dómsdegi við „fæðingarhríðar."
Förunautar hans munu fæðast
til nýrrar vistar. Dómurinn mun
færa þeim ævarandi unað í ríki
himnanna. í pistlum annars
sunnudags í aðventu er áþekkur
strengur sleginn: „Vér vitum, að
þegar hann birtist, þá munum
vér verða honum líkir" (1. Jóh.
3:2). „Guð vonarinnar fylli yður
öllum fögnuði og friði í trúnni,
svo að þér séuð auðugir að von-
inni í krafti heilags anda.“ (Róm.
15:13).
Goðsögn og veruleiki
Boðskapurinn um hinn kom-
andi dag er myndskreyttur á
marga vegu í Nýja testamentinu.
„Þá munu menn sjá Mannsson-
inn koma í skýi.“ Sú málsgrein
ein ætti að nægja sem dæmi um
hið goðsagnakennda yfirbragð
þess myndmáls, er frelsarinn
beitir.
Menn geta haft unað af slíkum
myndum ellegar vísað þeim á
bug. En hvorugt skiptir máli,
þegar ígrundað er innihald þeirr-
ar boðunar, sem hér er flutt.
Víkjum fáeinum orðum að þeim
kjarna máls:
Kristin trú er einkar lifandi
viðhorf. Síkvik er hún og full
átaka. Frelsarinn gjörir hina
ýtrustu kröfu til manna sinna
og slær ekki af þeirri kröfu um
hársbreidd: „Elska skaltu." —
Verið þér því fullkomnir, eins og
faðir yðar himneskur er fullkom-
inn.“ — „Verið í mér.“
Þessa kröfu er okkur skylt að
uppfylla. En hún er hverjum
manni um megn. Af sjálfu leiðir,
að við erum dæmd — dæmd
hvern einasta dag ævi okkar frá
morgni til miðrar nætur, —
sakfelld af honum, sem hefur
kallað okkur og gjörir til okkar
hina ströngu kröfu. Við bregð-
umst trausti hans án afláts, og
uppskera okkar er í samræmi við
þau dottinssvik: Það verður hlut-
skipti okkar að eigra eftir ævigö-
tunni kvalin af þeirri vitneskju,
að okkur hafi mistekizt að verða
fullþroska menn.
I þeirri stöðu talar Kristur til
okkar á ný: „Gjörið iðrun og trúið
fagnaðarerindinu" (Mark. 1:15).
— Fagnaðarerindið er í því fólg-
ið,að frelsarinn fyrirgefur synd-
ir, enda hefur hann til þess vald.
(Lúk. 5:24). Þá fyrirgefningu
staðfestir Jesús ekki aðeins með
lífi sínu, heldur einnig með dauða
sínum. „Lausn yðar er í nánd.“
Hann er kominn í heiminn til
að láta lausa þá menn, er kveljast
sakir eigin drottinssvika. Sjálfur
kveðst hann beinlínis eiga það
erindi við veröldina að „gefa líf
sitt til lausnargjald fyrir marga"
(Matt. 20:28).
Þessu lausnargjaldi veitir þú
viðtöku sem gjöf, er þú þiggur í
einni saman trú. Annar pistill
þessa Drottinsdags hefur að
geyma eftirfarandi orð: „Minn
réttláti mun lifa fyrir trúna“
(Hebr. 10:38). Hér er komið að
þeim hugarlétti, sem kristinn
maður þekkir dýpstan: Drottinn
sjálfur léttir af þér þeirri kvöl,
er fylgir vanþroska þínum og
mistökum. Sjálfur missir þú
ævinlega marks í lífi þínu. En
Guð missir ekki marks. Hann
ætlar þér fullkomnun, heitir að
tileinka þér fullkomnun. Tak við
því fyrirheiti í trú á fyrirgefn-
ingu hans og friðþægingarfórn.
Tak við því í hreinni trú.
Reiðarþruma á að-
ventu
Nú kynni einhver að ætla, að
þar með væri lokið þeim síkviku
átökum, er áður voru nefnd. En
því fer fjarri. Krafan stendur
óhögguð: „Elska skaltu." — „Ve-
rið þér því fullkomnir." Kröfunni
er beint til okkar sem fyrr, —
og henni fylgir dómurinn, í bless-
un.
Hollt er að vita, að Guð er
ekki tómlátur. Honum stendur
ekki á sama um það, hvernig við
högum lífi okkar. Sælt er að vera
dæmdur af honum, einnig fyrir
það sem við þó þykjumst bezt
gjöra. Án dómsins væri líf okkar
markleysa. En án fyrirgefning-
arinnar væri hið sama líf vonars-
nautt. Við búum að hvoru
tveggja, hinni djúpu merkingu
dómsins og bjartari von fyrir-
gefningarinnar.
Þess vegna kveður hún við á
aðventu þessi reiðarþruma hins
efsta dóms. Nú fara glaðir dagar
í hönd. Vonin slær alskærum
bjarma yfir komandi vikur. En
dómsorð Drottins forðar okkur
frá því að láta vaggast til værðar
í einhverri þeirri fíflaparadís,
þar sem enginn sér framar skils-
mun góð og ills, þar sem rétt og
rangt er hvort tveggja fyrir borð
borið.
^ SÖLUGENGI VERÐBRÉFA 9. DES. 1985
SpmUkiitstni bappdnatttslán og TtrSbrél Vsðsbvldabral-TOrðtryggð
SOugangl Avðitun- Lánat Nafn- SOtugangi m.v.
Ar-4lokkur pr.kr.100 arkrafa tNlnnl.d. 2afb. vartr méam. ávöxlunar-
1971- 1 1972- 1 23.7824» 22.966,73 áárl HLV krofu
7,50% 46 d. 12% 14% 16%
1972-2 18.300,88 7,50% 276 d 1 ár 4% 95 93 92
1973-1 13.415^5 7,50% 276(1 2ár 4% 91 90 88
1973-2 12.726,46 7,50% 46 d. 3ár 5% 90 87 85
1974-1 8.129,52 7,50% 276 d. 4 ár 5% 88 84 82
1975-1 6.738,31 7,50% 31 d. 5ár 5% 85 82 78
1975-2 4.965,90 740% 46 d. 6ár 5% 83 79 76
1976-1 4.474,06 750% 91 d. 7ár 5% 81 77 73
1976-2 3.710,67 7,50% 46 d. 8ár 5% 79 75 71
1977-1 3.196^1 7,50% 106 d. 9ár 5% 78 73 68
1977-2 2.671,68 7J5Q\ ijsa\ 271 d. 106 d. lOár 5% 78 71 66
1979-1 2.168,56
1978-2 1 706,88 7,50% 271 d
1979-1 1979-2 1.492,12 1.10*35 7,50% 750% 76 d. 276 d Veðskuldabrai - OTeiðörggð
1900-1 1.011,14 7,50% 126 d. Sðlugsngl m.v.
1900-2 768,42 Innlv. I Saolab. 25.10.85 Lánai 1 afb. áárl 2afb. áárl
1901-1 680,44 7,50%
20% 20% 20% 28%
1991-2 1902-1 497,96 469,58 7,50% 7.50% 306 d.
82 d. 1 ár 79 64 85 89
1962-2 343,75 7,50% 292 d. 2ár 66 73 73 79
1903-1 272.82 7,50% 82 d. 3ár 56 63 63 70
1983-2 173,28 7,50% 322 d 4 ár 49 57 55 64
1964-1 168,74 7,50% 1 ár 52 d 5ár 44 52 50 59
1984-2 160,18 7,50% 1 *271 d.
1964-3 154,81 7,50% 1 ár 333 d.
1965-1 139,06 7,50% 2ár 31 d. Ijarabrai Vnrðbrélaslóðsins
1975- 0 1976- M 4.072*25 3.703,77 mmv. 1 Saðiab 1905.85 8,00% 111 d.
1976-1 2.860,78 8,00% 351 d. Ganglpr 6f12 - 1,387
1977-J 1901-1FL 2.540,02 54445 84»% 8410% 142 d. Nafnvarð 5.000 Sðluvaró 6 835
1965-1 IB 92,16 11,00% 10 ár, 1 ifb á árl »000 66.350
1965-2IB 95,22 10,00% 5 4r, 1 afb. 4 *n
1905-3IB 92.43 10,00% 5 4r, 1 afb. á árl

KJARABRtFIN!
Á hálíu ári haía þau skilað eigendum sínum
ársávöxtun umíram verðtryggingu.
Spariíjáreigendur! Kynnið ykkur kosti Kjarabréfa.

Verðbréfamarkaður
Fjáríéstingaríélagsiiis
Hafnarstræti 7, o 28566
Stofnaðili að Verðbréfaþingi fslands