Morgunblaðið - 21.12.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLADID, LAUGARDAGUR 21. DESEMBER1985
17
I
—
Fritz Oidtmann og Gerður Helgadóttir að vinna að gerð glugganna í Kópa-
vogskirkju.
Elín með kaffikvörn heimilisins í sínu horni íbúðarinnar. Þetta eru einu
myndirnar sem til eru af heimili þeirra Gerðar í París. Þær eru því miður
dálítið óskýrar.
' vogi, þá lét hún sækja þessa fallegu
konumynd úr leir sem hún hafði
unnið á Ítalíu, til vinar Snorra í
Reykjavík. sem hafði hana að láni
og sagði við mig rétt si svona:
„Taktu myndina, þú átt að eiga
hana, og segðu ekki orð.““
Gipsmynd sem Elín hefur látið
steypa í brons vann Gerður meðan
þær Elín bjuggu saman í París.
„Hún gaf mér hana eftir fyrstu sýn-
ingu sína í Listamannaskálanum
1952. Myndina kallaði hún „Ab-
straktion" en ég kalla hana „Lamb-
ið“, hún minnir mig alltaf á lamb
sem dinglar vingjarnlega dindlin-
um. Ég á líka litla járnmynd sem
hún gerði sérstaklega handa mér á
afmælinu mínu. Ég hafði sagt við
hana að stórar járnmyndir væru
ekki hentugar f venjulegum húsa-
kynnum. Myndina ágirntist síðar
listmálarinn Deyrolle. Hann varð
fúll þegar hann fékk hana ekki og
sagði að hún væri gerð af mikilli
ást. Sjálfur var hann homosexual
og skildi ekki ómengaða íslenska
vináttu eins og var á milli okkar
Gerðar. Við urðum hræðilega reiðar
við þessar aðdróttanir hans. Þetta
var þó ekki í fyrsta skipti sem við
sættum slíku í listamannahverfi
Parísar, þar sem slík sambönd eru
ekki óalgeng. Líklega vegna þess að
Gerður gekk æfinlega í síðbuxum
en ég kom alltaf úr minni virðulegu
sendiráðsvinnu kvenlega klædd í
pilsi eða kjól.“
„Hvenær fórstu að starfa í utan-
ríkisþjónustunni?"
„Eftir að ég varð stúdent frá MR
1947 fór ég í Háskólann til að nema
ensku og frönsku. Um svipað leyti
fór ég að vinna í utanríkisráðuneyt-
inu. Ég fór svo til Sameinuðu þjóð-
anna í New York og vann þar í eitt
ár sem almennur starfsmaður, á
þeim árum þegar enn var þar fólk
sem trúði á að við værum að skapa
nýjan heim þar sem aldrei yrði
stríð. Það hafði mikil áhrif á mig.
Þremur mánuðum eftir að ég kom
heim var ég send til Parísar sem
starfsstúlka í sendiráði íslands, og
þar með var ég dottin út úr háskóla
og komin í skóla lífsins."
„En hvað kom til að þú fórst út
í blaðamennsku?"
„Ég kom heim frá París vegna
þess að veikindi sem móðir mín
hafði lengi átt við að stríða höfðu
ágerst. Ég ætlaði ekki að vera lengi.
Ég fór að þýða og vinna hjá Vik-
unni. Það hentaði mér ákaflega vel
að hafa sveigjanlegan vinnutíma.
Fyrr en varði var ég komin á kaf í
blaðamennskuna og þar festist ég,
ef svo má segja, þegar Sigurður
Bjarnason ritstjóri bað mig um að
koma á Morgunblaðið í frétta-
mennsku. Ég hélt samt í tíu ár að
ég myndi fljótlega fara út, en þá
gerði ég mér loks ljóst að blaða-
mennskan var orðin lífstarf mitt,
næstum án þess ég vissi af.“
í samtalinu við Elínu er auð-
fundið að hún vill miklu heldur
ræða um Gerði, verk hennar og
vináttu heldur en sjálfa sig. Ég
skrifa og skrifa og Elín horfir með
vaxandi áhyggjum á blaðabunkann.
Blaðamaðurinn kemur upp f henni
og hún spyr hvort þetta verði ekki
alltof langt. En ég vil ekki hætta
fyrr en lesendur fá að vita örlítið
um bakgrunn Elínar, fjöldskyldu og
heimili: „Faðir minn er Pálmi Jóns-
son fyrrum skrifstofustjóri í Kveld-
úlfi en móðir mín var Tómasína
Kristín Árnadóttir," segir Elín.
„Ég er næstelst í hópi fimm systk-
ina. Elstur er Pétur, hálfbróðir
minn, sem ólst upp á Kjalarnesi en
var hjá okkur sína skólatíð. Helga,
sú yngsta, var að töluverðu leyti
alin upp hjá móðursystur okkar, því
mamma fékk MS-sjúkdóminn og
byrjaði að lamast þegar Helga var
smábarn. Móðir min lamaðist smátt
og smátt algjörlega á 18 árum. Við
systkinin sem heima vorum, ég,
Sólveig og Árni vorum þá í skóla.
Mamma stjórnaði sínu heimili þrátt
fyrir veikindin. Við og pabbi hjálp-
uðumst öll að og höfðum líka oftast
húshjálp. Mamma fór aldrei á
sjúkrahús og engum datt í hug að
hún ætti að vera annars staðar en
á sínu heimili, þar sem hún var alla
tíð veitandi, bæði gagnvart okkur
og þeim fjölda gesta sem sóttu hana
heim öll þessi ár.“
Elín á því ekki langt að sækja
tilhneigingu sína til að veita öðrum
af því sem hennar er. Árum saman
hefur hún með greinum sínum og
viðtölum veitt okkur hlutdeild í sínu
sjónarhorni af tilverunni og nú
síðast með bók sinni um Gerði
Helgadóttur. Listakonunni sem Elín
batt un'g svo mikla vináttu við í
París.
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttir
Þorsteinn Matthíasson
HRAFNISTUMENN
Bókaflokkurinn Hrafnistumenn geymir
nokkra minningaþætti úr lífssögu íslenskra
sjómanna, — og kvenna sem staðið hafa við
hlið þeirra í landi og nært við brjóst sín ung
sjómannsefni og búið þau undir framtíðar-
störfin. Það má því segja að hlutur þeirra
hafi verið nokkuð jafn — hans sem á hafið
sækir og hennar sem annast heimili þeirra á
ströndinni.
Engum íslendingi er starfssaga þessa fólks
óviðkomandi.
Sjómannadagsráð.
Rödd Einars hefui' náð eyrum fólksins vegna
opinskárrar og væmnislausrar boðunar. Hann segir hressi-
lega frá með tungutaki sjómannsins og Eyjapeyjans.
Þessi bók geymir endurminningar Einars frá
Vestmannaeyjum. Einar segir frá bernskuheimili sínu,
uppvexti á krejtpuárunum, atvinnu- og mannlífi i Eyjum,
bátasmíði, útgerð og sjósókn. Hann greinir frá merkilegum
trúarreynslum, persónulegri sorg og dapurri lífsreynslu.
Lesandinn fær að skyggnast inn í huga sálusorgarans, sem
verður að veita huggun og ráð á erfiðum stundum.
Frásögnin er lífleg og krydduð skemmtilegum sögum eins
Hátúni 2, 105 Reykjavík, símar 91 -20735/25155