Morgunblaðið - 21.12.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. DESEMBER1985
5kíóa-
kynning
Halldór Matthíasson
leiðbeinir
viðskiptavinum
okkar um val
á skíðabúnaði
í versluninni
í dag M
kl. 14—18
AA FI5CHER
TYROLIA
DÁCHSTEIN
. .. ■ ' —..
adidas
TOPPmerkin
í íkíðavörum
öftíðd CfaUfandöyoupi
ÞEKKING - REYNSLA - ÞJÓNUSTA
FALKINN 105 REYKJAVÍK
SUÐURLANDSBRAUT 8 - SÍMI 91-84670
Nýi álsamningurinn:
Auknar skattatekjur
íslenska ríkisins
— eftir Gunnar G.
Schram
Samningurinn um breytingar á
skattgreiðslum álbrsðslunnar i
Straumsvík mun væntanlega hljóta
samþykki Alþingis fyrir jólaleyn.
Það er þess vegna tímabært að
þeirri spurningu sé svarað hver
hagurinn sé af þessum samningi fyrir
íslenska ríkið.
Þrjár mikilvægar
breytingar
í stuttu máli má segja að hags-
bæturnar, sem hinn nýi samningur
hefur í för með sér, séu þríþættar.
í fyrsta lagi eru gerðar skatt-
stofnsbreytingar til hækkunar og
mun því álbræðslan þurfa að
greiða mun hærri skatta af fram-
leiðslu sinni í ríkissjóð en hingað
til hefur verið.
í öðru lagi hefur verið tekið upp
fast viðmiðunarverð á aðföngum
verksmiðjunnar, súráli og raf-
skautum, sem á að geta útilokað
deilur í framtíðinni, þ.e. hækkun
í hafi.
Og í þriðja lagi hefur nú verið
sett inn í samninginn ákvæði sem
heimilar ríkisstjórninni að krefj-
ast endurskoðunar á samningnum
á fimm ára fresti. Það er mjög
þýðingarmikið ákvæði, sem ekki
var áður að finna í samningnum.
Nýr skattstofn veldur
auknum skattgreiðslum
Lítum fyrst á hin nýju ákvæði
um hækkun á skattgreiðslum
ÍSAL. Að kröfu íslensku samn-
inganefndarinnar féllust fulltrúar
Alusuisse á breyttar reglur um
afskriftir og vexti. Þær breytingar
hafa það í för með sér að skattstofn
ÍSAL hækkar að mun frá því sem
áður var. Af því leiðir að skattar
álbræðslunnar munu hækka í
framtíðinni.
Stefán Svavarsson löggiltur
endurskoðandi hefur reiknað út
hver hækkun skattstofns ál-
bræðslunnar hefði verið síðustu
fimm árin miðað við hinar nýju
skattareglur, sem nú hefur verið
samiðum.
Hækkun skattstofns ÍSAL
1985 6.514 millj. dollarar
1984 8.767 — —
1983 13.818 — —
1982 12.952 — —
1981 6.081 — —
1980 10.596 — —
Þá hefur einnig verið reiknað út
af hálfu samningarnefndarinnar
og lagt fram við umræður málsins
á Alþingi hvaða áhrif þessar breyt-
ingar á skattstofni ÍSAL hefðu
haft á skattgreiðslur álbræðslunn-
ar árin 1980—1984.
Niðurstaðan er sú að ef hinar
nýju skattareglur, sem nú hefur
verið samið um, hefðu þá verið í
gildi myndu skattgreiðslur ÍSAL
hafa verið 38,4 % hærri en raun var
á samkvæmt þeim skattareglum,
sem til þessa hafa gilt. Sú upphæð
nemur 3,3 milljónum dollara eða
um 135 milljónum króna án vaxta.
Af þessu sést glöggt hve hinar
nýju skatta- og afskriftareglur eru
miklum mun hagstæðari fyrir ís-
lenska ríkið en þær reglur sem
hingað til hafa gilt. Rétt er að
undirstrika að hér er ekki um
neina spádóma að ræða, heldur er
þessi útreikningur byggður á raun-
verulegri afkomu ÍSAL síðustu
fimm árin. Liggur því ljóst fyrir
hve auknar skatttekjur hinn nýi
skattstofn, sem nú hefur verið
samið um, myndi hafa gefið ríkis-
sjóði.
Hærri skattar á
næstu árum
Þessar nýju skattareglur munu
einnig leiða til þess að skatt-
greiðslur ÍSAL munu verða mun
hærri í framtíðinni en þær hefðu
orðið undir hinu eldra fyrirkomu-
Gunnar G. Schram.
„Þar kemur í Ijós aö
hinn nýi skattasamning-
ur gefur verulega aukn-
ar skattatekjur í aöra
hönd strax og álverðið
verður 60 cent á pund
miðað við fyrirliggjandi
áætlanir um hagnað.
Reiknað er með að á
næstu árum muni verðið
leika á bilinu 65—90
cent á pund, en að und-
anförnu hefur álverðið
verið nokkru lægra.“
lagi. Upphæð skattsins mun fara
eftir hagnaði og afkomu fyrirtæk-
isins og eðlilega fara vaxandi með
hækkuðu álverði og auknum hagn-
aði.
Reiknað hefur verið út hverjar
skatttekjurnar verða miðað við
mismunandi álverð samkvæmt
hinum gamla skattasamningi, sem
gilt hefur, og hinum nýja sem nú
hefur verið samið um. Er niður-
staðan birt í töflu sem þessari
grein fylgir.
Þar kemur í ljós að hinn nýi
skattasamningur gefur verulega
auknar skattatekjur í aðra hönd
strax og álverðið verður 6 cent á
pund miðað við fyrirliggjandi
áætlanir um hagnað. Reiknað er
með að á næstu árum muni verðið
leika á bilinu 65—90 cent á pund,
en að undanförnu hefur álverðið
verið nokkru lægra.
Sé álverðið 65 cent er áætlað að
hærri skattar sem nema 1,7 millj.
dollara greiðist samkvæmt nýja
samningnum en þeim gamla. Fara
skattgreiðslurnar síðan stighækk-
andi og er munurinn orinn 4,8
millj. dollara þegar álverðið er
komið 19 cent. Jafnvel þótt álverð-
ið hrapi, fari niður í 4 cent, verða
skattgreiðslurnar aldrei lægri en
samkvæmt núgildandi samningi.
Þessar niðurstöður er að finna
í fylgiskjölum með nefndarálitum
iðnaðarnefndar neðri deildar. Þær
sýna svart á hvítu hver ávinning-
urinn er af hinum nýja skatta-
samningi. Verulega auknar tekjur
munu falla í hlut íslands, með
hækkuðu álverði.
I TILLÖGUM fjárveitinganefndar
að fjárlögum fyrír áríð 1986, sem
koma til þriðju umræðu á Alþingi í
dag, er meðal annars lagt til að 5,5
milljónum króna verði varíð til að
halda öryggismálanámskeið fyrir
sjómenn.
Sambönd og þing aðila í sjávar-
útvegi hafa að undanförnu ítrekað
hvatt til slíkrar þjálfunar. Upp-
hafleg tillaga um slik námskeið er
frá tíu þingmanna nefnd, öryggis-
málanefnd sjómanna, sem hefur á
Því miður báru menn ekki gæfu
til að gera slíkan samning fyrir
fimm árum. Þá væru skattgjöld
ÍSAL 3,3 milljónum dollara hærri
en þau urðu í reynd á þessu tíma-
bili.
Fast verð á áli, súr-
áli og rafskautum
Fram til þessa hafa þessi aðföng
álbræðslunnar verið reiknuð til
skatts á því verði sem gildir í
viðskiptum óháðra aðila í heimin-
um. Sá mælikvarði hefur leitt til
deilna um hækkun í hafi og í ljós
komið að torvelt er að sanna hvert
hið raunverulega söluverð er.
Nú hefur það náðst fram að
samið er um fast verð innan þessa
ramma á þessum aðföngum ál-
bræðslunnar. Með því eru deilur
um þessi atriði, líkar þeim sem
staðið hafa í fortíðinni, útilokaðar
og ekki hægt að lækka tekjur ál-
bræðslunnar með því að selja
henni aðföng á óeðlilega háu verði.
Samkvæmt nýja samningnum
er heimsmælikvarðaverð á áli skil-
greint samkvæmt birtu heims-
markaðsverði bæði austan hafs og
vestan og verður allt ál sem ÍSAL
selur til Alusuisse verðlagt til
skatts samkvæmt því.
Það súrál sem ÍSAL kaupir af
Alusuisse verður síðan metið til
skatts eftir ákveðnu vöruskipta-
hlutfalli milli áls og súráls eða 8
á móti 1. Það tryggir að ekki er
hægt að selja ISAL súrálið á óeðli-
lega háu verði sem áhrif hefur á
hagnað bræðslunnar og leiðir til
lægri skatta.
A sama hátt verður nú kostnað-
arverð ÍSAL á rafskautum ákveðið
til skatts samkvæmt samnings-
bundnu verði milli ÍSAL og Alu-
suisse og má það verð aldrei vera
hærra en meðalverð það sem Alu-
suisse selur rafskaut á til óskyldra
aðila. Skal fyrirtæki óháðra lög-
giltra endurskoðenda, sem aðgang
hefur að bókum Alusuisse og það
velur, staðfesta þetta meðalverð
gagnvart ríkisstjórn íslands.
Við umræður á þingi var því
haldið fram að þetta ákvæði væri
tilgangslaust þar sem ekki væri
að treysta vottorði hins óháða
endurskoðendafirma um meðal-
verðið. Slíkt er ekki á rökum reist
þar sem það vottorð er hluti af
skattframtali ÍSAL á hverjum
tíma og sætir því endurskoðun
islensku rikisstjórnarinnar eins og
öll önnur atriði í því framtali.
GunnarG. Schram
Skattar ÍSÁL samkv. nýja og gamla
samningnum
Álverð, cent á pund. 5055606570758090
. Skattur samkv. 1.71.7 2.1 3.4 4.7 6.2 7.711.1
■ýjrnn samningi,
millj. dollara
Skattur samkv. 1.71.71.71.7 2.6 2.9 4.0 6.3
gomhnn samningi
millj. dollara
Mismunurá 000.41.72.13.33.74.8
(Heimild: Fylgiskjal með nefndaráliti
1. og 2. minnihluta iðnaðarnefndar
neðri deildar Alþingis.)
Höfuadur er einn af þingmönnum
sjilfstæðisflokks tyrir Reykjanes-
kjördæmi.
liðlega einu ári sett fram ýmsar
tillögur um úrbætur í öryggismál-
um sjómanna.
Þá verður og í dag lögð fram
tillaga um fimm milljón króna
fjárveitingu til að halda námskeið
fyrir fiskvinnslufólk. Sjávarút-
vegsráðuneytið hefur í samvinnu
við aðila vinnumarkaðarins nýver-
ið skipulagt slík námskeið til að
auka þekkingu og hæfni fisk-
vinnslufólks í hinum ýmsu þáttum
fiskvinnslunnar.
10,5 millj. kr. í námskeið
fyrir fólk í sjávarútvegi