Morgunblaðið - 21.12.1985, Blaðsíða 70

70
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. DESEMBER1985
Hjónaminning:
Björn Sigurðsson og
Sigríður Gunnarsdóttir,
Stóru-Okrum, Skagafirði
Á síðastliðnu hausti létust með
skömmu millibili hin öldnu heið-
urshjón á Stóru-Ökrum í Blöndu-
hlíð í Skagafirði, þau Sigríður
Gunnarsdóttir og Björn Sigurðs-
son. Mér er bæði ljúft og skylt að
minnast þeirra með fáeinum orð-
um, þar sem Sigríður var föður-
systir mín, og bæði voru þau hjón
fædd og uppalin hér í Syðra-Vall-
holti. Þau voru búin að lifa langa
ævi og kvænturíka, í sátt og sam-
lyndi ævilangt, e.t.v. lengur og
betur en mörg önnur hjónin, þar
sem bæði voru þau komin á tíræð-
isaldur, og höfðu verið samvista í
starfi og leik allt frá því að þau
litu lífsins Ijós. Þau voru fædd á
sama árinu, hann í Austurbænum
en hún í Vesturbænum í Syðra-
Vallholti, fáum vikum síðar. Hér
lifðu þau sín æsku- og unglingsár,
unz þau fluttust austur yfir Vötn
og bjuggu rausnarbúi langa tíð á
Stóru-Ökrum í Blönduhlíð, því
fornfræga höfuðbóli. Svo voru þau
samrýmd, sátt við lífið, tilveruna
og dauðann, að þegar annað þeirra
hvarf á vit hins óícunna yfir móð-
una miklu, þá fylgdi hitt þegar
eftir, svo að aðskilnaðurinn varð
einungis fáeinir dagar.
Feður þeirra hjóna er hér er
minnst, voru bræður, og bjuggu
að Syðra-Vallholti, en faðir þeirra
skipti á milli þeirra jörðinni. Það
bendir til þess að báðir hafi þeir
viljað vera í Vallholti, enda þótt
þeir ættu ítök í og aðrar jarðir,
og e.t.v. má segja að á tímabili
hafi þeir átt jarðir þvert yfir
Skagafjörð. Má þar til nefna
Stóru-Akra og Brekkukot í
Blönduhlíð, Mikley, Syðra-Vall-
holt, Borgarey, Krithól og Kirkju-
hól vestan Vatna, en allar þessar
jarðir, og raunar fleiri, voru ein-
hvern tíma í eigu þeirra. Þeir voru
af Skíðastaðaætt, sem kennd er
við Skíðastaði á Laxárdal ytri, og
er þessi ætt allfjölmenn um Skaga-
fjörð og e.t.v. víðar.
Björn Sigurðsson fæddist hinn
fjórða dag ágústmánaðar árið
1894, og var því á nítugasta og
öðru aldursári þegar hann lést, 21.
október sl. Hann var sonur Sigurð-
ar Gunnarssonar, bónda í Syðra-
Vallholti og Herdísar Ólafsdóttur.
Sigríður Gunnarsdóttir fæddist
hinn 21. dag nóvember, árið 1894.
Voru þau hjón því jafnaldra, hann
fáum mánuðum eldri í árinu. Sig-
ríður var dóttir Gunnars Gunnars-
sonar, bónda í Syðra-Vallholti og
víðar, og konu hans, Ingibjargar
Ólafsdóttur frá Kálfárdai. Dánar-
dægur Sigríðar var 10. október sl.
og var hún þá nær 91 árs gömul.
Aldur þessara sæmdarhjóna var
því orðinn hár, og miklu lífsstarfi
lokið á því langa og farsæla ævi-
skeiði.
Ekki er að efa að oft hefur verið
glatt á hjalla meðal unglinganna
sem voru að alast upp á heimilun-
um tveimur í Vallholti á fyrstu
árum þessarar aldar, þar sem var
margt af ungu og uppvaxandi fólki
og varð steinsnar á milli bæjanna.
Þeir voru byggðir upp skömmu
eftir aldamótin, ég held 1907 eða
1908, og í Vesturbænum var gerð
svo stór baðstofa, sem hét á þeirr-
ar tíðar vísu, að þar kom fólkið í
sveitinni saman til fagnaðar, og
dansaði stundum allt fram undir
næsta dag, undir dunandi hljóð-
falli einfaldrar harmonikku, sem
ég hygg að heimilið hafi átt. í
Austurbænum voru svo veiting-
arnar fram bornar af rausn og
örlæti. Þangað hljóp dansfólkið á
milli dansa, að kæla sig og svala
þorstanum.
En þetta er allt löngu liðin tíð.
Fyrir mitt minni voru þessar
samkomur af, baðstofan góða hólf-
uð í tvennt, og nú er hún ekki
lengur til. Horfin — eins og svo
margt annað sem var og hét í þjóð-
lífi okkar til forna.
Sigríður og Björn gengu í hjóna-
band og hófu búskap á Stóru-
Ökrum í Blönduhlíð árið 1919, í
gamla Akrabænum. Þar var einnig
tvíbýli, og voru mótbýlingarnir
frá árinu 1922 Jóel Jónsson, sem
nú er nýlátinn í hárri elli, og kona
hans, Ingibjörg Sigurðardóttir,
hálfsystir Björns á Okrum, látin
fyrir nokkrum árum. Blesuð sé
minning þeirra.
Á Stóru-Ökrum bjuggu þau
Björn og Sigríður snotru myndar-
búi um langa tíð, allt þar til að
Sigurður sonur þeirra tók við bús-
forræði. Þau byggðu sér íbúðarhús
úr steini snemma á árum, og hafa
búið í því æ síðan, þar til fyrir
tveimur árum, að þau flúðu Elli
kerlingu og fluttu til Sigurðar
sonar síns og konu hans, Maríu
Helgadóttur, á heimili þeirra í
Akratorfu.
Þau Sigríður og Björn áttu góða
heilsu allt fram undir hið síðasta.
Hann átti þó við nokkra vanheilsu
að stríða nú síðasta árið, og var
þó ekki búinn að dvelja lengi á
sjúkrahúsi, þegar kallið kom.
Hinsvegar má segja að Sigríður
hafi verið eins og blómi í eggi til
hinstu stundar. Hún kenndi sér
einskis meins, var alltaf kát og
glöð, og töldu hinir nánustu að hún
lifði mann sinn. En enginn veit
sína ævina fyrr en öll er. Síðasta
hérvistarkvöld hennar brá hún
vana sínum, fékk aðsvif og var
fylgt til hvílu og fékk þegar hægt
og rólegt andlát. Hringt var í
lækni, sem kom að vörmu spori,
en hún var þá látin.
Hversu gott er ekki svo að deyja
— ganga rólega og æðrulaust fram
fyrir Drottin sinn. Blessuð veri
minning þessara mætu hjóna, sem
með lífi sínu og hátterni sýndu
samborgurunum svo gerla, hversu
lífið er gott og fagurt, þegar vel
er að öllu staðið með samhentum
huga og glöðu geði, sem þau áttu
í svo ríkum mæli.
Börn þeirra Sigríðar og Björns
á Ökrum eru 5. Elst er Gunnfríður,
In memoriam:
Frederick R. Daly
Fæddur 18. maí 1932
Dáinn 30. nóvember 1985
Vinur minn Frederick R. Daly
andaðist að heimili sínu í Wash-
ington þann 30. nóvember síðast-
liðinn 53 ára að aldri.
Tengsl hans við ísland hófust árið
1953 þá er hann kynntist Katrínu
Svölu Benediktsson, sem komið
hafði til dvalar hjá ættingjum
sinum í Bandaríkjunum.
Felldu þau Fred og Svala fljót-
lega hugi saman og gengu i hjóna-
j band árið 1955. Hann hafði horfið
frá háskólanámi en hugur hans
stóð mjög til atvinnu í bandaríska
hernum eftir að hafa gegnt þar
skyiduþjónustu. Hóf hann lífsstarf
sitt sem liðsforingi árið 1956 og
þegar Fred Daly lauk herþjónustu
árið 1977 var hann ofursti að tign.
Hann gegndi herþjónustu tvívegis
í Víetnam og var m.a. sæmdur
Bronze Star og Legion of Merit
heiðursmerkjunum. Þá var hann i
starfi í Þýzkalandi og á Indlandi,
síðast í hermálaráðuneytinu í
Washington.
, Jafnframt vinnu sinni í hernum
stundaði Fred háskólanám og lauk
mastersprófi í tveim greinum, fé-
lagsfræði og alþjóðatengslum.
Ferðalög urðu snar þáttur í lífi
Freds og Svölu. Þau fluttu oft,
ýmist innan Bandaríkjanna, í
Evrópu eða Asíu. Það er erfitt að
* flytjast búferlum, koma sér fyrir,
• átta sig á framandi kringumstæð-
14, um og eignast nýja vini. En þetta
veittist þeim tiltölulega auðvelt.
Sjálfsagt hefur bros og viðmót
Svölu átt sinn stóra þátt í því. Hún
er fljót að kynnast og bindur
traust bönd.
Þau komu oft til ísiands þegar
færi gafst, ýmist ein eða með
börnin þrjú, Frederick yngri,
Lindu og Söndru.
Það var skemmtilegt og fræð-
andi að fá Fred í heimsókn. Hann
var vel að sér í sögu, stjórnmálum,
bókmenntum og sígildri tónlist og
átti auðvelt með að segja frá.
Hraðlæs með afbrigðum, létt efni
las hann nærri því eins hratt og
það tók að fletta. Ýmsir drógu í
efa að hægt væri að lesa svo hratt
og lögðu fyrir hann próf, sem hann
stóðst.
Sem hvíld frá amstri daganna
kaus Fred gjarnan veiðiferðir. Ég
átti því láni að fagna að fara til
fjölbreytilegra veiða með honum.
Á Chincoteague egndum við fyrir
hákarlaslóð, undan ströndum
Delaware veiddum við „blue“ og
„grey“, í Dölum vestur lax og á
Jónsmessunótt í Héðinsfirði veidd-
um við þorsk á flugu. Dýrðardagar.
Á löngum ökuferðum höfðum við
um margt að spjalla, en gátum líka
þagað, án þess að þögnin væri
óþægileg.
Fyrirhyggja, ráðdeild og áreið-
anleiki voru kostir, sem prýddu
Fred, ennfremur var hann gestris-
inn með afbrigðum og fannst svo
sannarlega sælla að gefa en þiggja.
Duglegur að halda sambandi við
fjarlæga vini og ættingja en sárn-
aði þá stundum pennaleti vinar
síns á íslandi.
Undanfarin ár hafa þau hjónin
búið í Washington DC. Hann hefur
starfað að viðskiptum en hún að
fjáröflun fyrir hin ýmsu líknarfé-
lög. Börn þeirra búa öll í borginni
ásamt mökum sínum. Sonarsonur-
inn Nikulás er augasteinn allra.
Samheldni fjölskyldunnar er róm-
uð.
Meðal íslendinga í Washington
var Fred vinsæll enda spaugsamur
og vinnufús. Þorrablót voru hans
besta skemmtun.
í haust hóf Fred nám að nýju,
hugðist skrifa doktorsritgerð. Á
sama tíma skipti hann um atvinnu.
jHann þurfti eins og fyrri daginn
að hafa nóg að glíma við. En eng-
iinn veit sína ævina fyrr en öll er.
| Nú er skarð fyrir skildi.
Blessuð sé minning hans.
Haukur Fiiippusson
M
húsfreyja á Þorleifsstöðum í
Blönduhlíð, gift Hólmsteini Jó-
hannessyni bónda þar, og eiga þau
4 uppkomin börn. Önnur dóttirin
er Ingunn. Hún er gift Geir Axels-
syni, bónda og bifreiðastjóra.
Bjuggu þau lengi í Brekkukoti, en
eru nú búsett á Sauðárkróki. Börn
þeirra eru 7. Herdís er þriðja dótt-
irin, gift Sveini Jóhannssyni,
bónda og verslunarmanni á
Varmalæk, og eiga þau 6 börn.
Yngstir eru tvíburarnir Gunnar
og Sigurður. Gunnar er kvæntur
Ragnheiði Jónsdóttur og bjuggu
þau framan af árum í Sólheimum
í Blönduhlíð, en hafa átt heimili í
Reykjavík nú um allmörg ár. Þau
eiga 4 börn. Sigurður er kvæntur
Maríu Helgadóttur frá Tungu í
Gönguskörðum. Þau búa á Stóru-
Ökrum, og eiga 9 börn. Hann er
orðinn stór og myndarlegur, af-
komendahópurinn þeirra Björns
og Sigríðar á Ökrum, alls 73 af-
komendur í dag. Þau hafa átt
miklu lífsláni að fagna, og þau
hafa lagt stóran og góðan skerf til
framtíðar þessa lands.
I fyrravetur kom hér sönghópur
að sunnan norður yfir heiðar að
skemmta okkur í skammdeginu.
Þau kölluðu sig Norðanbörn, og
það er skemmtilegt að segja frá
því að gömlu hjónin á Ökrum voru
afi og amma allflestra söngfélag-
anna. það er ekkert efamál, að það
er söngur í Skíðastaðaættinni.
Gunnar sonur þeirra var söng-
stjóri sönghópsins, og hann, ásamt
Valgerði dóttur sinni, söng yfir
moldum gömlu hjónanna í Mikla-
bæjarkirkju.
Björn á Ökrum var góður og
farsæll bóndi. Hann átti ekki
margt fjár, en fór vel með og hafði
fullan arð af hverjum grip. Ég
minnist þess, að meðan hann hafði
hross í Mikley, þá þótti mér folöld-
in hans bera af öðrum hér vestan
Vatna.
Björn var farsæll í störfum,
athugull og gætinn, og hugði vel
að hverju máli. Á hann hlóðust
opinber störf fyrir sveitarfélagið.
Hann sat í hreppsnefnd, var lengi
fulltrúi sveitar sinnar á fundum
Kaupfélags Skagfirðinga. Fleira
mætti og nefna, þótt það verði
ekki gert hér.
Það er mjög misjafn hæfileiki
manna til að tjá sig og koma fram.
Sumir eru svo gott sem fæddir
mælskumenn, aðrir eiga „mjög
tregt tungu að hræra", og alkunna
er hversu samræðuhæfileiki
manna er misjafn. Ég hygg að í
þessum efnum hafi Björn á Ökrum
staðið framar mörgum manninum,
því hann hafði mjög góða sam-
ræðuhæfileika. Hafði alltaf frá
einhverju að segja, var áheyrilegur
og skemmtilegur í samræðu. Ég
heyrði einu sinni gegnan og góðan
dreng, genginn, segja svo um Björn
á Ökrum: „Mér finnst Björn á
Ökrum hafa meiri og betri sam-
ræðuhæfileika en gengur og gerist
um rnenn." Ég fullyrði ekki að
þessi orð séu nákvæmlega eftir
höfð, en meining þeirra var þessi.
Sigríður á Ökrum var mikil og
góð húsmóðir. Hún hafði stórt
heimili, nær í þjóðbraut, þar sem
var símstöð og póststöð stórrar
sveitar um langt skeið. Það var
því gestkvæmt, og öllum sinnti
Sigríður af sönnu ljúflyndi og elju-
semi. Þar var gott að koma, og
þess munu margir mínnast frá
Iiðnum árum. Sigríður á Ökrum
var þar eins og drottning í ríki
sínu, ljúf og glöð, reiðubúin að
leysa hvers manns vanda með
glöðu geði.
Þau hjón voru vel á sig komin,
bæði andlega og líkamlega, höfð-
ingjar í sjón og reynd. Þau hafa
lifað langa ævi og lagt af mörkum
góðan skerf til hags og frama
þessarar þjóðar. Megi líf þeirra
verða öðrum til eftirbreytni. Ég
vil votta þeim mitt innilegasta
þakklæti fyrir allt og allt, og að-
standendum samúð mína. Blessuð
sé minning þeirra.
Gunnar Gunnarsson,
Syðra-Vallholti.
Ólafur G. Einars-
son — Minning
Fæddur 24. mars 1959
Dáinn 7. desember 1985
„Þreyttur leggst ég nú til náða,
náðar faðir, gættu mín.
Allamædda, allaþjáða,
endurnæri miskunn þín.
Gef þú öllum góða nótt,
gef að morgni nýjan þrótt.
Ollum þeim, þú aftur vekur,
eilíft lif, burt þú tekur."
(Sálmur — Ól. Indriðason.)
Nýlátinn er Ólafur G. Einars-
son, starfsfélagi okkar. Það kom
okkur á óvart, sú harmafregn að
ólafur væri allur, sem fáum dög-
um áður hafði staðið með okkur
hress og kátur við störf sín.
Óli, eins og hann var kallaður
af okkur starfsfélögunum og sjúkl-
ingum, hóf starf sitt á hjúkrunar-
og endurhæfingardeild Borgar-
spítalans í Heilsuverndarstöðinni,
þann 1. ágúst 1981.
ÓIi var hvers manns hugljúfi og
það var umtalað, hversu gott það
væri að vinna með honum. Hann
var ósérhlífinn og vandvirkur með
eindæmum. Alltaf var hægt að
leita til hans, þegar aðstoð vantaði
og aldrei taldi hann það eftir sér
að vinna aukavinnu eftir að hans
vinnutíma lauk. Skipti það ekki
máli hvort um væri að ræða að-
hlynningu sjúklinganna eða önnur
störf í þágu deildarinnar. ÖIl störf
féllu honum einstaklega vel úr
hendi.
Hann var dáður af sjúklingum
sem báðu hann sérstaklega að
sinna sér, væri hann á vakt. Ekki
minna var hann dáður af starfs-
fólkinu, enda duglegur svo af bar.
Hann var starfsmaður með
ágætum og öll hans störf voru
unnin af samviskusemi og alúð.
Máltækið sem segir, að margur
sé knár, þótt hann sé smár, átti
svo sannarlega vel við Óla. Því
ekkert virtist geta stöðvað hann,
hvort sem um var að ræða að lyfta
sjúklingunum eða bera þá, ef svo
bar undir.
Milli okkar starfsfélaganna var
oft gert góðlátiegt grín að því að
það væri alveg nóg að hafa Óla
einan á vakt, því stundum hafði