Morgunblaðið - 31.12.1985, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31 DESEMBER 1985
Leiklist
Jóhanna Kristjónsdóttir
Leikfélag Keykjavíkur sýnir Sex í
sama rúmi eftir Kay Coeney og
John Chapman.
1'ýAandi: Karl Guðmundsson.
Lýsing: Daníel Williamsson.
Leikmynd og búningar: Jón 1‘óris
son.
Leikstjóri: Jón Sigurbjörnsson.
Sýning Leikfélags Reykja-
víkur á þessum lauflétta og
þrælskipulega rugingslega
farsa þeirra Ray Cooney og
John Chapman sannar enn
þá kenningu, til að farsi og
fyndni hans komist til skila,
er ekki nauðsynlegt að láta
öllum illum látum. Textinn
skiptir máli. Annað hvort
væri nú. Og hér er hann bara
oft fyndinn. Söguþráðurinn
er flóknari en svo að hann
verði rakinn af nokkru viti.
Hins vegar verður hann í
meðförum LR aldrei svo flók-
inn að maður hreinlega týni
honum eins og stundum vill
gerast. „Lausnirnar" í lokin
eru blessunarlega einfaldar
og mjög svo fagmannlega
unnar af hálfu höfundanna
Ray Cooney, sem einnig á
annað verk á íslenzkum fjöl-
um Með vífið í lúkunum" og
sexi
John Chapmans.
Fylgt er til hins ítrasta
lögmálum farsaleikritsins og
það sem meira er að sýningin
er bæði vandvirknislega
unnin og gengur fyrir sig
leikandi létt — frá sjónarhóli
áhorfanda. Mikil vinna er að
baki sýningar eins og þessar-
ar og lofsvert hve hlúð hefur
verið að hverju smáatriði.
Leikstjórn Jóns Sigur-
björnssonar er til fyrirmynd-
ar og sýnir eina ferðina enn,
að honum er lagið að fást við
vel kann að vera þótt ég
muni það ekki í fljótu bragði,
að hún hafi glímt við farsa-
leik áður. Hvað sem því líður
náði hún góðum tökum á
hinni vænu Jóhönnu og tókst
án billegra ærsla að gera
fyndna og skondna mannlýs-
ingu. Hlátursköst hennar
þegar verið er að leita að
merkjum um ótryggð hennar
voru einkar vel heppnuð.
Þorsteinn Gunnarsson var
kjörinn í hlutverk eigin-
mannsins Philip og aula-
gangur hans aldrei ýktur um
of. Margrét Ólafsdóttir var
rétt óborganlegur höfundur
Voffabókanna, fas og svip-
brigði í anda leiksins.
Hanna María Karlsdóttir
hefur sýnt í allmörgum hlut-
Valgerður Dan og Þorsteinn Gunnarsson í hlutverki Markham-hjónanna.
grínleiki svo að úr verði í
senn hressileg sýning og þó
hæfilega skipulögð, svo að
áhorfendur missa ekki út úr
höndunum þráðinn eða þann
vísi að þráð sem í leiknum
er. Staðsetningar eru af-
bragðs góðar og samræming
á sviðinu meira en hnökra-
laus, hún er öldungis ágæt.
Valgerður Dan vakti mikla
athygli mína í sýningunni;
verkum, að hún er snjöll
gamanleikkona, en einhvern
veginn tókst henni ekki upp
hér, að mínum dómi. Einhver
stirðleiki í stað áreynslulauss
kæruleysis sem var nauðsyn-
legur til að persónan skilaði
sér og væri fyndin. Atriðin í
síðari þætti, þegar hún bæt-
ist skyndilega í hóp „þjón-
ustuliðsins“ var klént og það
eina sem ég tel ástæðu til að
setja út á leikstjórnina. Sig-
urður Karlsson var í ágætu
gervi Walters og síðar
tengdaföðurins en tókst síður
að vera fyndinn í replikkum
sínum.
Kjartan Bjargmundsson
stóð að mörgu leyti vel í sínu
stykki svipbrigði og hreyfing-
ar harla gott verk, en vantaði
stundum herzlumun að fram-
sögnin héldi í við hitt. Kjart-
an Ragnarsson sýndi hófsam-
ari leik en oft áður í farsa-
leikjum og sýndi að hann
þarf ekki á neinum skrípalát-
um að halda til að kalla fram
hlátur og skemmtan.
Þýðing Karls Guðmunds-
sonar var til sóma og Karli
tókst að koma textanum á
skemmtilegt og gott mál.
Leikmyndin bar vott um
hugmyndaauðgi Jóns Þóris-
sonar og búningar voru við-
eigandi.
Auðheyrt var að gestir á
frumsýningu skemmtu sér
konunglega og má óska þess-
um vel upp færða grínleik
láns og lukku.
Jólaóratorían
eftir Bach
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Flutningur Jólaóratóríunnar
eftir Bach var sannarlega
ánægjulegur tónlistarviðburður.
Þar fór saman góður flutningur
og að kór Langholtskirkju og
stjórnandi hans, Jón Stefánsson,
hafa nú um skeið átt sitt hús er
hæfir stórhug þeirra og áræði.
Segja má að Langholtskirkja sé
eina kirkjan á landinu sem býður
upp á þau skilyrði að taka í hús
til flutnings öll þau meistaraverk
sem heimskirkjan á en hafa hér
á landi verið á vergangi og kirkj-
unni meira og minna ónýt. Þegar
kirkjan hefur eignast stórt og
gott orgel verður hægt að
stemma saman raddir og hljóð-
færi í einn voldugan lofsöng.
Jólaóratórían var fíutt á tvenn-
um tónleikum og var stjórnandi
Jón Stefánsson sem hefur þjálfað
kór sinn svo vel, að vart verður
á betra kosið. Þó má finna að
því að karlaraddirnar, einkum
þó bassarnir, eru of fáir en gott
jafnvægi er undirbyggir góðar
kvenraddir, er þegar bassarnir
eru jafn margir og sópranradd-
irnar. Innraddirnar mega vera
fáliðaðri. Þarna trúi ég að ekki
skorti vilja stjórnanda og kór-
manna heldur komi til áhuga-
leysi karlsöngvara. Þetta vanda-
mál blandaðra kóra þarf að taka
til meðferðar og hefja áróður
fyrir þeim sóma er góðum karl-
söngvara er af þátttöku í flutn-
ingi á góðri tónlist. Þrátt fyrir
þetta var kórinn mjög góður,
söng sálmana af öryggi og erfiða
kórþætti verksins af glæsibrag.
AHir þættirnir nema annar,
hefjast á voidugum og löngum
kórþáttum en undirritaður var
svo óheppinn að missa af upp-
hafskórnum í fyrsta þætti verks-
ins.
Þó annar þáttur hefjist ekki á
kórþætti er mjög glæsilegur kór-
þáttur rétt undir lok kaflans. í
þessum þætti sýnir Bach
skemmtileg stílbrögð, er jafnvel
minna á Palestrína er hann vinn-
ur úr smá tónfrymi við textann
„Ehre sei Gott“. Tækni Bachs í
að fleyga saman raddir er ekki
aðeins glæsileg í kórunum heldur
á hann til ótrúlega hluti í eina
hljómsveitarþættinum í verkinu,
þar sem hann leikur sérkenni-
lega með svonefnda komutóna
eða hljómleysingja. Þarna lék
„óbó“-kvartett sem því miður var
ekki eins samstæður og nauðsyn-
legt er og missti jafnvel úr. Fyrir
bragðið var Sinfónían í upphafi
annars þáttar ekki sú stemmn-
ingsuppspretta, sem hún vel leik-
in getur verið. í heild var hljóm-
sveitin nokkuð góð. Michael
Shelton var konsertmeistari og
átti mjög fallegan samleik við
altröddina í Schliesse, mein
Herze. Óbóleikararnir Kristján
Þ. Stephensen og Daði Kolbeins-
son áttu hver fyrir sig og saman,
mjög fallegan leik, sérstaklega í
ariunum eins og t.d. Erleucht auch
og Nun mögt ihr. Júlíana Kjart-
ansdóttir átti góðan einleik (ef
minnið svíkur ekki), í tersettin-
um Ach wenn wied die Zeit er-
scheinen. Ásgeir Steingrímsson
lék á trompett og rak endahnút-
inn á verkið með glæsilegum leik
í lokakóralnum. Tveir aðrir
hljóðfæraleikarar áttu mikinn
þátt í flutningunum en það voru
Gustav Jóhannesson á orgel og
Carmil Russill á celló, en leikur
hennar var einstaklega góður og
reyndar allt samspilið í „contin-
ue“-leiknum. Einsöngvarar voru
fjórir og ber fyrst að nefna Jón
Þorsteinsson sem söng hlutverk
Guðspjallamannsins. Jón söng
mjög fallega en átti stundum í
vandræðum með röddina, eink-
um í viðskiptum við tóninn a, en
þó ekki alltaf og þá var söngur
hans frábærlega fallegur. Auk
hlutverks guðspjallamannsins
söng hann þrjár aríur, Frohe
Hirten, sem er sérlega erfið, fyr-
ir hratt tónferli. Flautueinleik í
þeirri aríu lék Bernhard Wilkin-
son frábærlega vel. Ich will nur
dir í samleika tveggja fiðla og í
síðasta kafla verksins, Nun
möght ihr. Allar aríurnar sf ,g
Jón frábærlega vel. Annar ein-
söngvarinn í röðinni var altsöng-
konan Sólveig M. Björling, er
söng fyrstu aríu verksins, Bereite
dich, Zion, sem er ein af þeim
fallegri í öllu verkinu. Sólveig
söng þessa aríu mjög fallega og
var röddin í sérlega góðu jafn-
vægi og flutningurinn áreynslu-
laus. Ónnur arían var Schlafe,
mein liebster og síðasta arían í
þriðja þætti Schliesse, mein
Herze, sem er öndvegistónverk.
Þar átti Sóiveig fallegar strófur
í samspili við fiðluna. Það sem
eftir er verksins er althlutverkið,
tónlesþættir og samsöngur eins
og í „Tríó-aríunni“ Ach, wenn
wird die Zeit erscheinen. Þriðji i
röðinni var svo Kristinn Sig-
mundsson, er söng bassahlut-
verkið og þar með Herodes.
Fyrsta arían var Grosser Herr,
sem hann söng af glæsibrag, í
góðu samspili með Ásgeiri Stein-
grímssyni á trompett. Eftir
nokkra tónlesþætti söng Krist-
inn dúettinn Herr, dein Mitleid,
með sópransöngkonunni Ólöfu
Kolbrúnu Harðardóttur. Eftir
nokkrar tónlesstrófur með kórn-
um söng Kristinn Erleucht auch,
síðustu bassaaríuna en átti eftir
það þátt í samsöngsatriðunum,
eins og síðasta tónlesinu, sem er
einsöngvarakvartett. Kristinn
var í fínu formi og söng frábær-
lega vel. Síðust í röðinni var Ólöf
Kolbrún Harðardóttir. Auk
tveggja aría, söng hún leiðandi
rödd í „tvísöngs“-aríunni Herr,
dein Mitleid og „þrísöngs"-
aríunni Nun möght ihr. Báðar
sópranaríurnar eru sérkennileg-
ar. Sú fyrri, Flösst, mein Heiland,
er nefnd bergmálsaría. Það má
vera sérviska, en trúlega hefði
mátt ná fallegri bergmálsáhrif-
um með því að láta óbóin skiptast
á. Þá er ekki að vita nema berg-
málstóninn í sópranröddinni
hefði mátt syngja af fleiri rödd-
um í kórnum, því það er ekki
auðvelt að skjóta inn einum og
einum tóni, þó ónafngreindur
sópran hafi leyst verkefnið mjög
faílega. Seinni arían, Nur ein
Wink, er mjög sérkennileg, þar
sem leikræn túlkun minnir á
óperuaríu, þó arían sé annars
frábær lagferlisvefnaður. Ólöf
söng af öryggi með sinni drama-
tísku rödduTl heild var flutning-
ur Jólaóratoríunnar mjög góður
og hefur Jón Stefánsson náð
umtalsverðum árangri og sann-
að, að kirkjan er enn þess megn-
ug að vera útvörður í flutningi
stórbrotinnar tónlistar, á þann
hátt að menn telja sig eiga
stærra erindi við kirkju sína en
skyldan býður, þ.e. að eiga sér
stund í dýrðlegum lofsöng, sem
einn getur hafið hugann til þeirr-
ar dýrðar, sem orð fá ei lýst.