Morgunblaðið - 02.02.1986, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR1986
57
Arthur Conan Doyle
vanur borgaralegum siðum, ef langt
væri um liðið frá því hann var í
hemum. Hann er myndugur í fram-
komu, og það bendir til, að hann
hafi verið liðsforingi. Þegar ég
nefndi Barbados var það af því, að
maðurinn þjáist af elefantiasis, sem
bendir til að hann hafi verið í
Vestur-Indlandi."
Mörgum árum seinna var Conan
Doyle þessi atburður enn svo minni-
stæður að hann notaði hann orðrétt
í Sherlock Holmes-sögunni Gríski
túlkurinn. Doyle sagði eitt sinn í
blaðaviðtaii: „Dr. Bell gat setið í
lækningastofu sinni og greint sjúk-
dóm fólks jafnóðum og það kom
inn, og áður en það hafði svo mikið
sem opnað munninn. Hann gat sagt
til um sjúkdómseinkenni þess, jafn-
Conan Doyle lét Holmes hrapa til bana ásamt erkifjanda sinum
Moriarty en vinsældir Sherlocks voru slíkar að höfundurinn varð
að lifga hann við.
þér fenguð lausn,“ sagði hann við
sjúklinginn. „Já, herra læknir,"
sagði sjúklingurinn. „Þér vomð liðs-
foringi og höfðuð bækistöð í Barb-
ados, er það ekki rétt?“ „Jú, herra
læknir." Dr. Bell snéri sér þá að
nemendum sínum og sagði: „Eins
og þið sáuð, sýndi sjúklingurinn
mér kurteisi og virðingu. Samt tók
hann ekki ofan hattinn. Það er siður
í hemum, en maðurinn væri orðinn
Einu sinni þegar Doyle var að
vinna hjá Dr. Bell kom til hans
sjúklingur. „Hvemig gekk golfleik-
urinn í morgun?" spurði læknirinn.
„Ágætlega," svaraði sjúklingurinn,
„sáuð þér mig úti á velli?" Belt
hafði ekki séð hann en sagði: „Þeg-
ar blautt er á loðir rauðleirinn á
golfvellinum við stígvélin — og slík-
ur leir er hvergi annarsstaðar hér
í nágrenninu."
vel tilfært atriði úr fortíð þess, og
honum skjátlaðist mjög sjaldan."
Bell gerði sér alltaf far um að
sýna nemendum sínum fram á, að
listin að taka vel eftir er ekki galdr-
ar, heldur vísindi. Þegar nýr sjúkl-
ingur kom til hans, gat hann t.d.
sagt: „Þér munuð vera skósmiður."
Á eftir sagði hann svo við nemendur
sína: „Buxur mannsins voru snjáðar
innan á lærunum, og þetta er sér-
kenni skósmiða, sem jafnan hafa
leistann á milli læranna rétt ofan
við hnén.“
„Ég þekki allar tegundir
dulmálsskrifta og sjálfur
er ég höfundur að lausn-
um á 160 ólíkum dul-
málslyklum.“
Conan Doyle hafði lifandi fyrir-
mynd að spæjara sínum. Fyrir-
myndin var læknir við Edin-
borgarháskóla, dr. Joseph Bell
að nafni.
Ályktunar- og rannsóknarað-
ferðir Sherlock Holmes eru raun-
verulega aðeins bergmál af kenn-
ingum dr. Bells. „Ég hef alltaf brynt
fyrir nemendum mínum hve mikil-
vægt sé að skilja gildi smámun-
anna, og að hafa augun opin fyrir
öllum smáatriðum," sagði Bell einu
sinni í viðtali. „Til dæmis setja
næstum öll störf mark sitt á hendur
mannanna. Skrámur á höndum
námumanna eru öðruvísi útlits en
á steinhöggvurum. Trésmiðurinn
fær sigg annarstaðar en múrarinn.
Hermaðurinn og sjómaðurinn hafa
hvor sitt göngulag, og að því er
snertir kvenfólkið — þá veit at-
hugull læknir ósjaldan fyrirfram
hvað kvensjúklingur ætla að tala
um við hann."
Conan Doyle tók læknisfræðipróf
við Edinborgarháskóla árið 1881.
Hann valdi sér augnlækningar sem
sérgrein og opnaði lækningastofu.
En mjög fáir sjúklingar komu.
Þegar sex ár voru liðin án þess að
verulega rættist úr, fór hann að
skrifa til að sjá fyrir sér. Eftir eina
misheppnaða tilraun ákvað hann,
fyrir áhrif frá rithöfundunum Emile
Gaboriau og Edgar Allan Poe, að
gera tilraun með leynilögreglusög-
ur.
„Að þekkja í sundur
prentverk er eitt af þeim
grundvallaratriðum sem
glæpasérfræðingur þarf
að kunna skil á þótt ég
verði að viðurkenna að
einu sinni, þegar ég var
mjög ungur, ruglaði ég
saman blöðunum Leeds
Mercury og Western
Morning News.“
„Ég minntist hins gamla kennara
míns, Joe Bell,“ sagði Conan Doyle
í endurminningum sínum. Ef hann
hefði verið leynilögreglumaður
mundi hann sjálfsagt hafa breytt
þessu viðburðaríka starfi í nákvæmt
vísindastarf. Það getur verið gott
og blessað að segja að einhver sé
snjall, en lesandinn vill helst sjá
dæmi um það — og einmitt sams-
konar dæmi og Bell sýndi okkur
daglega. Það var freistandi til-
hugsun. En hvað átti ég að kalla
þennan nýja leynilögreglumann?"
Conan.Doyle skírði hann í höfuðið
á tveimur mönnum, enskum kriket-
leikara, Sherlock að nafni, og
ameríska lækninum og skáldinu
Oliver Wendell Holmes.
Dr. Bell var ekki óskeikull. En
hann hafði góða kímnigáfu, og
þegar hann var beðinn um að segja
frá dæmi um leynilögregluhæfileika
sína, var það ein saga, sem hann
hafði sérstáka ánægju af að segja:
Eitt sinn á stofugangi nam hann
staðar við sjúkrarúm og spurði
sjúklinginn: „Eruð þér ekki meðlim-
ur í herlúðrasveit?" „Jú,“ sagði
sjúklingurinn. Bell snéri sér sigri
hrósandi að nemendunum. „Þér sjá-
ið að þetta er mjög einfait. Sjúkling-
urinn þjáist af lömun í kinnvöðvun-
um — sem er afleiðing af því að
hann hefur blásið of mikið í lúður
sinn. Á hvaða hljóðfæri leikið þér,
maður minn?“ „Á stórtrumbu,"
svaraði sjúklingurínn.
- ai.
„Ný lögmannsstofa"
Undirritaður hefur opnað lögmannsstofu
að Laugavegi 61—63. Annast öll almenn
lögfræðistörf.
Sími: 621697.
Skúli Sigurðsson,
héraðsdómslögmaður,
Laugavegi 61—63,
101, Reykjavík.
Kvöldnámskeið
verða haldin í
dag- og kvöld-
förðun. Leið-
beinendur
verða:
Sigurbjörg Sverrisdóttir
farðari complections
INTERNATIONAL
og Jóna Sigursteinsdóttir
snyrtifræðingur. p
Innritun í versluninni Líbíu,
Laugavegi 35, sími 26590.