Morgunblaðið - 22.02.1986, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1986
37
Minning:
*
Asta Jónsdóttir
Vestmannaeyjum
Fædd 25. júlí 1911
Dáin 12. febrúar 1986
Ég kynntist Ástu fyrst fyrir um
það bil tuttugu árum. Þá varð ég
tengdasonur hennar. Eins og geng-
ur og gerist með tengdasyni gagn-
vart tengdamæðrum var ég dulítið
feiminn við hana í fyrstu. Líka eilít-
ið smeykur. Þessi dökku, leiftrandi
augu. Mér fannst hún sjá í gegnum
mig. Sál mín vera berskjölduð. Og
mér fannst Ásta stundum hvöss í
tali, snögg upp á lagið og óvægin
ef því var að skipta.
Hún hafði mjög ákveðnar skoð-
anir, eigin skoðanir — ekki þessar
venjulegu skoðanir sem fólk þiggur
áreynslulaust af fjölmiðlum — held-
ur þær sem mótast smám saman á
langri lífsbraut sem bæði er þymum
stráð og rósum. Viðhorf Ástu voru
samofin því lífi sem hún lifði, óijúf-
anlega tengd verkum hennar.
Hún lét sér ekki nægja að tala
um óréttlætið. Hún beitti sér gegn
því — á sinn sérstaka hátt. Ég hygg
að ferðir Ástu með „eitthvert smá-
ræði“ til fólks sem var illa statt
hafi orðið nokkuð margar. Víst er
að hún var eilíft að snudda eitthvað
uppá háalofti, tína til gömul bama-
föt, lappa upp á þau, þvo og strauja.
Síðan var öllu vendilega pakkað
niður og lagt af stað.
Það vom kannski að koma jól.
Fjölskylda vestur í bæ illa stödd.
Lítið að leggja bömum í munn á
hátíð frelsarans. Ásta tvöfaldar
kökuuppskriftir sínar þennan dag.
Ef til vill em sortimar fleiri en
venjulega. Sfðan er gengið frá þessu
lítilræði í plastfotu og lagt af stað.
Umhyggja Ástu fyrir öðmm var
ekki sprottin af þörf fyrir að friða
samviskuna. Hún fylgdi sannfær-
ingu sinni og lét verkin tala. Ásta
var bara svona.
Gestrisni Ástu og eiginmanns
hennar, Óskars, var sérstök. Ekki
bara að kaffið væri gott, svo og
bakkelsið. Ekki bara að móttökum-
ar væm hlýjar og gott að sitja í
eldhúskróknum. Þar sem Heima-
klettur, Háin og Blátindur blasa við
í homglugganum. Allt þetta var svo
sjálfsagt að við sem komum þama
oft vomm hætt að kippa okkur upp
við hlýjuna, bakkelsið, Heimaklett
og Blátind.
Hið sérstaka við gestrisni þeirra
fólks í þvi að allir vom jafn vel-
komnir. Jafnvel þeir sem skipað er
neðst í virðingarstiga samfélagsins.
Hann „ Amríku-Geiri" fékk líka hlýj-
ar viðtökur í Sólhlíðinni.
Mníifr
í Kaupmannahöf n
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTAR-
STÖOINNI
OG Á KASTRUP-
FLUGVELLI
Ásta og Óskar í Sólhlíð. Dæma-
laust hvað þetta götuheiti á vel við
þann anda sem ríkti á heimili þeirra.
Þegar ég horfi jrfír farinn veg
og hugsa um Ástu, er mér einna
skýrast fyrir hugskotssjónum
spjallstundimar í eldhúskróknum
að Sólhlíð 6 eftir kvöldverð.
Stundum fannst mér Ásta tala
soldið mikið. Ekki yrði ég hissa þótt
hún fylgdist með þessum skrifum
mínum og yrði ekki ailskostar
ánægð með þau. Oflof hefði hún
sagt, en við vomm nú ekki alltaf
sammála.
Spjallstundimar. Hún fór stund-
um „á flug", einkum þegar talið
barst að trúmálunum. Hún með sína
bjargföstu trú og ég með mínar
efasemdir.
Þegar hún er alfarin hugsa ég;
Hvort sem Guð er til á himnum
eður ei, þá finn ég nú, þegar ég
hugsa til hennar, að hann getur
tekið sér bólfestu í hjörtum mann-
anna.
Ég votta nánustu ættingjum
Ástu samúð mína og óska af heilum
hug að hlýjar minningar veiti þeim
styrk.
Hafþór Guðjónsson
Þó lofsorð ei vér lesum þér
né lýsum manndyggð þinni,
vor góði faðir fullvel sér
hvað felst í bijóstum inni.
Hvert góðverk því sem gerðir þú,
þér Guð á himnum launar nú
af mildi og miskunn sinni.
(Jón Þórðarson)
Gott samferðafólk gefur lffinu
gildi, það finnum við best þegar við
þurfum að kveðja kæra vini í hinsta
sinn. Slíkur vinur var Ásta Jóns-
dóttir, Sólhlíð 6, sem í dag verður
til moldar borin frá Landakirkju í
Vestmannaeyjum.
Ásta var fædd 25. júlí 1911 og
var fyrrum oft kennd við Hlíð, þar
sem hún ólst upp hjá foreldrum sín-
um, þeim Þórunni Snorradóttur og
Jóni Jónssyni útvegsbónda. Böm
Hlíðarhjónanna voru þessi: Elst var
Þuríður Kapítóla (nefnd Kap), þá
Hreggviður, Ásta, Guðrún, Olafiir
og yngst var Sigurbjörg. Fjögur
þessara systkina eru nú látin og
eftir lifa Hreggviður og Guðrún.
Þórann og Jón ólu einnig upp sem
sín eigin böm tvo drengi, Jóhann
Vilmundarson og Ólaf Guðmunds-
son, ssem báðir era á lífi, og auk
þeirra tóku þau hjón fleiri böm í
fóstur um lengri eða skemmri tíma
til þess að létta undir með heimilum
sem áttu í erfiðleikum. Sem af þessu
LJfíðerskjótt
líkter það elding sem glampar um nótt
ljósi sem tindrar á tánun,
titrarábárum.
(Matth. Joch.)
Hún fæddist og óx úr grasi í
Reykjavík á góðu heimili foreldra
sinna Solveigar Kolbeinsdóttur og
Hafþórs Guðmundssonar. Tvö yngri
systkini átti hún, Kristfnu og Sig-
urð, sem voru henni mjög kær.
Einkum voru þær systur samrýnd-
ar.
Snemma kom í ljós að Anna
Benedikta var gædd góðum gáfum
og listrænum hæfíleikum, en afar
næm og viðkvæm. Stór, alvarleg
augu hennar gáfu öllu gætur. Oft
sést vora Þórann og Jón sannkölluð
heiðurshjón sem ekkert aumt máttu
sjá án þess að reyna þar úr að
bæta. Þau bjuggu að ýmsu leyti
betur en almenningur þeirra tíma,
því þau stunduðu bæði búskap og
útgerð. Þórann var mikil mann-
kostakona og svo gjöful að einstakt
var. Hún tók jafnvel fötin utan af
sjálfri sér eða sinum ef henni þóttu
aðrir hafa meiri þörf fyrir þau.
Þórann taldi það skyldu sína að láta
fátæka njóta þess sem hún hafði
handa á milli og miðlaði þeim óspart
í örlæti sfnu. Bóndi hennar lét hana
sjálfráða og lagði blessun sfna yfir
þessi kærleiksverk.
Þetta veganesti gáfu Hlfðarhjón-
in börnum sfnum og því veganesti
deildi Ásta með samferðafólki sfnu
á allri sinni vegferð. Frá móður
sinni fékk Ásta þann eiginleika í
arf, að vilja breiða sig yfir alla þá
sem bágt áttu og bæta úr hveiju
böli svo sem henni var unnt og
þessa eiginleika nutu foreldrar
hennar í ellinni. Þegar móðir Ástu
var þrotin að kröftum tók Ásta
hana til sín og annaðist hana með
aðstoð Kap systur sinnar. Föður
sínum var hún einnig skjól og
skjöldur og naut hann umönnunar
hennar þar til hann átti ekki aftur-
kvæmt af sjúkrahúsi.
1. desember 1934 giftist Ásta
eftirlifandi manni sfnum, Óskari
Jónssyni frá Hallgeirsey í Austur-
Landeyjum, miklum sómamanni.
Óskar vann alla tíð störf tengd sjáv-
arútvegi, var fyrst til sjós, eignaðist
síðar hlut í útgerð og vann að
netagerð.
Ásta og Óskar eignuðust tvær
dætur, Guðrúnu Lísu, f. 1. janúar
1934, og Þóranni Ólý, f. 11. nóvem-
ber 1947. Barnabömin era 4 og 1
bamabam. Miklir kærleikar hafa
ætíð verið með Ástu og Óskari og
dætranum og fjölskyldum þeirra og
nýtur Óskar þess nú, hve marga
af bestu eiginleikum foreldra sinna
dætumar hafa erft.
Árið 1945 byggðu þau Ásta
ogÓskar tvíbýlishúsið að Sólhlíð 6
ásamt systur Ástu og mági, hjónun-
um Kapitólu Jónsdóttur og Jóni
Þorleifssyni. Þar hafa Ásta og
sat hún hugsi og velti fyrir sér ráð-
gátum lífsins. Ekki mátti hún aumt
sjá og vildi öllum gefa og gott gera.
Allt varð að vanda og vera sem
næst fullkomnun er hún lét frá sér
fara. Þegar Anna Benna var 8—9
ára gömul dvaldist ég erlendis um
tfma. Hún skrifaði mér reglulega,
hvort sem svar hafði borizt frá mér
eða ekki, taldi mig fréttaþurfí, sem
rétt var. Slík var hugulsemi hennar
þegar á unga aldri. Bréfin hennar
vora gullkom hvað skrift og rit-
leikni alla snerti. í skóla sýndi hún
feikna námshæfni hvort sem fyrir
varð stærðfræði eða tungumál. Hún
var aldrei ánægð nema hún fengi
einkunnina 10. Að loknu grann-
skólaprófi lá leiðin í MH. Þar stund-
aði hún nám við góðan orðstfr
meðan heilsan leyfði. Þeir sem til
þekktu væntu sér mikils af henni
Anna B. Hafþórs-
dóttir - Minning
Fædd 31. maí 1964
Dáin 6. janúar 1986
Óskar búið æ síðan og á sambýlið,
sem stóð svo lengi sem Kap og Jóni
entist líf og heilsa, féll aldrei skuggi
enda voru þær systur samiýndar
og líkar um margt.
Örlætið og hjálpsemin var þeim
báðum jafn ríkulega í blóð borin,
og nutum við hjónin og böm okkar
þess alla tíð.
í húsinu að Sólhlíð 6 bjuggum
við í skjóli Kap og Jóns í nokkur
ár, ásamt 2 eldri bömum okkar,
og nutum þar velvilja Ástu og
Óskars. Ætíð síðan hafa þau reynst
okkur og bömum okkar sem best
þau máttu og því eigum við þeim
skuld að gjalda.
Ásta og Óskar vora samhent í
að skapa sér myndar- og rausnar-
heimili. Ásta hafði í uppvextinum
vanist að vinna öll þau störf, sem
til féllu á stóra og umsvifamiklu
heimili. Var hún því vel verki farin
og snillingur á sumum sviðum, svo
sem í saumaskap og allri handa-
vinnu. Gestrisni Ástu var viðbragðið
og taldi hún aldrei eftir sér neina
fyrirhöfn til þess að gera vel við
gesti sína, en gleymndi þó aldrei
því mikilvægasta, að gefa sér tíma
til að spjalla við þá og njóta sam-
vistanna, enda var hún glaðlynd og
mannblendin og bar því marga að
garði hjá henni.
Ekki gekk Ásta alltaf heil til
skógar en hún tók því mótlæti án
þess að kvarta, dyggilega studd af
Óskari, sem ævinlega var hennar
styrka stoð. Þrátt fyrir brigðula
heilsu var hún sístarfandi og þó þau
hjónin væra orðin tvö eftir f heimili
þá var hún aldrei í vandræðum með
verkefni. Meðal annars starfaði hún
af lífi og sál í marga áratugi í
Kvenfélaginu Líkn í Vestmannaeyj-
um, þekktu mannúðar- og líknarfé-
lagi.
Nú er starfsdagur Ástu á þessu
tilverustigi á enda ranninn og trú-
um við því, að handan móðunnar
miklu muni hún hafa átt góða heim-
komu og ættingjar og vinir tekið
vel á móti henni eins og hún sjálf
var svo viss um, svo einlæglega
trúuð á Guðs handleiðslu og líf eftir
þetta líf, sem hún var.
Við biðjum kærri samferðakonu,
Ástu Jónsdóttur, Guðs blessunar í
nýjum heimkynnum, þökkum henni
samvistimar og kveðjum hana með
þessu ljóði Jóns Þórðarsonar, sem
á svo vel við um hana:
Þú gladdir oss, nú gleður þig
sá þig leiddi —
og leið þér greiddi
yfirgenginæfistig.
í Drottins friði farðu vel
glaði andi -
ljóss að landi
svifinn gegnum grát og hel.
Eftirlifandi eiginmanni, dætram
og fjölskyldum þeirra sendum við
hjónin einlægar samúðarkveðjur.
Jóna Hannesdóttir
og Árni Guðmundsson.
síðar. En Anna Benna var ekki
aðeins næm fyrir því sem gott var.
Viðkvæmnin olli henni mörgum
sáram og hefur vafalítið átt þátt í
að bijóta niður mótstöðu hennar.
Anna Benna hafði sterkan persónu-
Til eru þeir, sem eiga lítið og gefa það allt
Þetta eru þeir, sem trúa á lífíð og nægtir
lífsins, og þeirra sjóður verður aldrei témur.
Til eru þeir, sem gleðjast, þegar þeir gefa,
og gleðin er laun þeirra.
Og til eru þeir, sem þjást, þegar þcir gefa,
og þjáningin er skím þeirra.
Og til era þeir, sem gefa og þekkja hvorki
þjáningu þess né gleði og era sér ekki
meðvitandi um dyggð sína.
Þeir gefa eins og blómið í garðinum, sem
andar ilmi sínum út í loftið.
Með verkum þeirra talar guð til mann-
anna og úr augum þeirra lýsir bros hans
jörðinni.
Það er gott, að þú gefir, þegar þú ert beð-
inn, en það er betra að gefa óbeðinn af
skilningi.
Og hinum örláta er leitin að þeim, sem
gefa skal, meiri gleði en að gefa.
(Kahlil Gibran.)
Með þessum orðum úr Spámann-
inum vil ég minnast Ástu Jóns- 4-
dóttur frænku minnar, sem í dag
verður kvödd hinstu kveðju, því
gjafmildi og góðvilji í garð náung-
ans vora sterkustu persónueinkenni
Ástu og þessi einkenni gerðu hana
einstaka og ógleymanlega öllum
sem þekktu hana. Ég tel mig að
vísu fullvissa um, að Ásta þekkti
ekki þjáningu gefandans, svo sem
henni er lýst í Spámanninum en
þeim mun betur mun hún hafa
þekkt gleðina yfir að gefa og gleð-
ina yfir að leita þess sem gefa
skyldi.
Gjafmildi Ástu virtist í senn vera
sprottin af fölskvalausri þrá eftir
að láta gott af sér leiða, og vera
hennar máti að tjá þann hlýhug sem
hún í svo ríkum mæli bar til sam-
ferðafólks síns. Hvar sem hún vissi
af einhveijum sem hún hélt sig
geta glatt eöa hjálpað, var hún
umyrðalaust og umsvifalaust kom-
in, snör í snúningum og glöð í
bragði. Hún gladdi þá einnig með
nærvera sinni, því auk þess að hafa
létta lund, var Ásta hreinskiptin,
opinská og ræðin.
Ásta kunni fullvel að gefa af
rausn þegar það átti við, en umfram
allt kunni hún þá list að veita birtu **’
inn í gráan hversdagsleikann með
því að rétta smáglaðning að þeim
sem á vegi hennar urðu. Þessar litlu
gjafir lýstu oftar en ekki gefandan-
um; ræktarlegt pottablóm þvf Ásta
var einstök blómakona, nýbakað
með kaffinu því hún var mikil hús-
móðir eða fallega unnin handavinna
því hún var snillingur í höndunum.
Gleði gefandans og góður hugur til
þess sem gjöfín var ætluð gátu
gert gjafir sem vora smáar að
veraldlegu gildi að dýrgripum í
augum þiggjandans.
Að leiðarlokum, þegar Ásta
frænka mín er gengin á vit hins
mikla gjafara alls góðs, þakka ég
henni samfylgdina og allt það sem '
hún með fordæmi sínu kenndi mér
og öðram um náungakærleika og
hjálpsemi í dagsins önn.
Blessuð sé minning Ástu Jóns-
dóttur.
Eftirlifandi eiginmanni og dætr-
um votta ég innilega samúð.
Þyri Árnadóttir
leika og var þrátt fyrir andstreymið
alltaf sú sama. Við sem kynntumst
henni finnum það gleggst nú, þegar
við horfum á eftir henni með trega.
Hún er horfin, en er þó ljóslifandi
okkar á meðal.
Vegna fjarlægðar vora samskipti
okkar síðustu ár sorglega lítil. Allt-
af fékk ég þó sömu hlýju viðtökum-
ar hjá henni. Ekki lét hún eitt orð
falla í þá átt, að ég mætti koma
oftar eða gera meira. Hún var
innilega þakklát fyrir þetta litla sem
var. Barátta Önnu Bennu einkennd-
ist af drengskap og æðraleysi, sem
til foma var talið dyggð meðal ís-
lendinga. Þegar ég sá hana síðast
var líðan hennar ömurleg. Mér
fannst þá sem líf hennar líktist lífi
kóngsdóttur í álögum.
Kvöldið 6. janúar, þegar mér
barst fregnin um lát Önnu Bennu,
var óvenju fagurt. Himinninn var
þakinn stjamaher og bylgjandi
norðurljósum, bjartari en ég hef
áður séð. Þeirri hugsun laust niður
hjá mér að þessari þreyttu vera
væri þar búin vist í feguið upphæða.
Hallfríður Kolbeinsdóttir