Morgunblaðið - 18.05.1986, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR18. MAÍ1986
LA NAVIDAD
bær
u
Er „hinn týndi
Kólumbusar fundinn?
ekki reyndist unnt að gera við það. Kól
umbus trúði á guðlega handleiðslu og
ákvað að stofna nýlendu nálægt strand-
staðnum Guði til dýrðar.
Kólumbus og menn
hans dvöldust í góðu
yfirlæti hjá friðsöm-
um höfðingja Araw-
ak-indíána, Guacanagari. Höfðing-
inn studdi eindregið hugmynd Kól-
umbusar um stofnun spænskrar
nýlendu, því að hann vildi aðstoð
gegn herskáum óvinum inni í landi.
Menn Kólumbusar kepptust um
að fá að verða eftir á Hispaniola.
Mikið gull virtist vera á eynni og
þeir voru sannfærðir um að 'þeir
yrðu stórauðugir. Santa Maria var
rifin og timbrið notað til að reisa
virki í bæ Arawak-indíána. Kólum-
bus kallaði nýlenduna Villa de La
Navidad — Jólabæ.
Kólumbus skildi 39 menn eftir í
La Navidad, aðallega af áhöfn
Santa Maria, en einnig menn af
Ninu undir stjóm góðs vinar frá
Cordoba, Diego de Harana. Kólum-
bus skipaði mönnum sínum að
kaupa gull af innfæddum og skildi
eftir drjúgan hluta vista sinna. Síð-
an sigldi hann aftur til Spánar í
Ninu, sem var hlaðin gulli og ger-
semum, fullviss um að hann hefði
fundið Indland og Hispaniola væri
stór og auðug eyja undan strönd
Cathay, þ.e. Kína.
Þegar Kólumbus sneri aftur til
Hispaniola 11 mánuðum síðar,
27.nóvember 1493, kom hann að
staðnum í auðn. Byggð Evrópu-
Maguanamanna á Mið-Hispaniola.
Hann var harðari í hom að taka
en Guacanageri, höfðingi hinna
friðsömu indíána á ströndinni.
Caonabo tók Gutierrez og menn
hans til fanga og réðst á Navidad.
Þá vom flestir hinir Spánvetjamir
einnig famir í ránsferðir og aðeins
10 menn til vamar í nýlendunni
undir forystu Diego de Harana,
vinar Kólumbusar. Þeir bjuggu með
nokkmm konum hver og enginn
vörður var við virkið.
Indíánum reyndist auðvelt að
ráða niðurlögum Spánverjanna í
Navidad, þótt Guacanagari gerði
það sem í hans valdi stæði til að
halda Caonabo í skefjum. Síðan
hafði Caonabo hendur í hári allra
hinna Spánveijanna og myrti þá
með köldu blóði.
Þannig lauk „hveitibrauðsdög-
um“ kristinna manna og innfæddra
með dauða fyrstu fórnarlamba
langvarandi nýlendustyijalda í Nýja
heiminum. Kólumbus varð fyrir sár-
um vonbrigðum, en Guacanagari
hélt tryggð við Spánveija.
Kólumbus hélt áfram ferð sinni.
La Navidad hvarf sjónum. Smám
saman gleymdist þessi fýrsta land-
námstilraun Evrópumanna í Nýja
heiminum síðan norrænir menn
reyndu að nema þar land tæpum
fjórum öldum áður. Æ síðan hafa
fræðimenn brotið heilann um Iegu
staðarins, þar sem fyrstu víðtæku
Áaðfangadagjóla 1492 strandaði
flaggskip Kristófers Kólumbusar,
Santa Maria, á kóralrifi undan norður-
strönd eyjunnar Hispaniola í Vestur-
Indíum. Skipið skemmdist svo mikið að
Kólumbus gengurá land á Hlspaniola 1492og lýsir eyna eign Spánarkonungs.
manna og nálægt þorp indíána
höfðu verið brennd til grunna. Allir
menn hans voru látnir.
Spánveijarnir í Navidad höfðu
farið óviturlega að ráði sínu. Guti-
errez, fulltrúi krúnunnar, og einn
annar leiðtogi nýlendunnar höfðu
myndað óaldarflokka, sem ráfuðu
um sveitirnar í leit að meira gulli
og kvenfólki. Þeir lentu í útistöðum
við Caonabo, höfðingja (cacique)