Morgunblaðið - 25.10.1986, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 1986
Diskar eru nú óðum að taka við af skálunum, enda eru þeir öflugri
og öruggari. Til vinstri eru diskur og pressa úr Toyota Carinu II,
hann er einfaldur eins og algengast er á minni bilum. Hægra megin
er skýringamynd af diskahemlum úr BMW. Diskurinn er tvöfaldur
með kæliraufum, þær eru nauðsynlegar á hraðakstursbUum. Fyrir
miðjum diskinum sést neminn fyrir ABS kerflð, hann veitir stjómt-
ölvunni upplýsingar um snúningshraða þjólsins.
Verðlaun fyrir fegurð og nota-
gildi sænskrar hönnunar, „Utmárkt
Svensk Form“, eru veitt árlega. í
ár var í fyrsta sinn vörubfll á með-
al verðlaunahafa, það var Volvo
FL4 sem hlaut verðlaunin, en hann
var kynntur fyrr á árinu.
VWtilsölu!
Vestur-þýska stjómin hefur lýst
því yfír að hún hyggist selja hluta-
bréf í tveimur af stærstu fyrirtækj-
um landsins. Selja á þá 19,4%
hlutabréfa í Volkswagen AG og
25,6% í Veba AG.
Volvo GM
Volvo og General Motors hafa
undirritað samkomulag um að
stofna sameiginlegt fyrirtæki í
Bandaríkjunum, þar sem unnið
verði að þróun, framleiðslu og
markaðssetningu á vörubifreiðum
yfir 16 tonna heildarþunga.
Innrás
Framleiðendur bfla, utan Þýska-
lands, auka sífellt hlutdeild sína á
vestur-þýska markaðinum. í lok
júlí var hlutur Japana kominn í
14,7% samanborið við 13% á sama
tíma í fyrra. Hlutfall allra innfluttra
bfla jókst á sama tíma úr 30,4% í
32,8%.
Daimler-Benz eykst
ásmegin
Nú áætlar Daimler-Benz fyrirtækið
að reisa þriðju verksmiðjumar, þar
sem samsetning fer fram og er það
gert til að mæta aukinni eftirspum
eftir bflum og stytta þar með lang-
Stungið við hjólum
Bílar
Götin í felgunum eru ekki eingöngu til að gera þær fallegar, um
þau fer loftið sem kælir hemlana. Hér er þessi nauðsynlegi þáttur
í hönnun bílsins notaður til að setja einskonar lokapunkt við útlit
bílsins. Þessi vagn er Ford Scorpio.
slæm áhrif á loftmótstöðu bflsins,
sér í lagi gagnvart hliðarvindi. Það
er nefnilega ekki að ástæðulausu
sem bflaframleiðendur verja hundr-
uðum milljóna króna í að athuga
og rannsaka í vindgöngum hvemig
yfírbygging bflsins og aukabúnaður
við hana á að vera í laginu. Það er
til þess gert að koma í veg fyrir
óæskilegar aukaverkanir. Ekki er
víst að nein trygging sé fyrir að
slíkur aukabúnaður, sem bætt er
við eftirá frá óskyldum aðila, hafí
tilætluð áhrif önnur en að lappa upp
á útlit bflsins.
Stopp
Hér hefur líttillega verið drepið
á þau atriði sem einna efst em á
baugi hjá bremsudeildum bflafram-
leiðenda, þ.e. að frátöldum raf-
eindabúnaði og ABS kerfí. Þótt
útlit og vélarstærð bflanna veki
jafnan meiri athygli, er þó gott til
þess að vita að mikið starf er unn-
ið til að auka á öryggið, þótt flest
sé það gert í kyrrþey.
Eitt heilræði má í lokin gefa
bfleigendum: breytið aldrei neinu
því sem getur haft bein eða óbein
áhrif á virkni hemlakerfisins, a.m.k.
ekki án samráðs við framleiðanda,
hann veit best hvað bfllinn þolir.
Að lokum ein spuming til þeirra
sem keppast við að koma sem
stærstum trölladekkjum undir bfla
sína: hafíð þið athugað, að þið eruð
að tvöfalda til þrefalda álagið á
hemlana, miðað við það sem þeir
era gerðir fyrir að þola?
ingar framtíðarbfla). Það leggur til
slitþolið og hitaþolið líka, og þar
Þórhallur Jósepsson
Fred Flintstone er nú aftur kom-
inn á kreik í sjónvarpinu og fer oft
um akandi. Þegar hann bremsar,
þá stingur hann við fótum og geng-
ur bara vel að stöðva vagninn.
Flestir kannast við að hafa notað
svipaða aðferð við að stöðva fram-
stæða kassabfla í bemsku og ekki
alveg víst að hafi alltaf gengið jafn
vel og hjá Flintstone kallinum. Hef-
ur líklega einhver þá velt því fyrir
sér hvort ekki mætti fínna betri
aðferð til að stoppa, sér í lagi þeir
sem hafa horft bláir og blóðrisa á
það sem fáeinum augnablikum áður
var glæsilegur kassabfll, en var nú
orðið að ólögulegri spýtnahrúgu
upp við vegg!
Frá fyrstu dögum bflaaldar hafa
menn gert sér grein fyrir því að
ekki er nóg að komast áfram, það
verður einnig að vera hægt að
stöðva farartækið. Upphaflega vora
hemlamir leðurpúðar sem þrýstust
fyrir handafli utan á hjólin. Síðan
tóku við teinabremsur með borðum,
utan á skálunum. Fyrsta stórbylt-
ingin varð svo þegar vökvabrems-
umar komu til sögunnar og
borðamir færðust inn í skálaraar.
Næsta framfarastökkið kom þegar
diskahemlamir komu fram og nú
síðast er ABS læsingavömin að
ryðja sér til rúms.
Mikil þróunarvinna
Þótt þróun á sviði hemla sé ekki
ýkja áberandi í umræðu urn nýjung-
ar í bflaiðnaði, þá er það nú samt
svo að gífurlega mikið starf er unn-
ið á því sviði og ekki að ástæðu-
lausu: bflaframleiðendur keppast
við að gera sína vagna öruggari en
aðra og hemlamir era eitt mikil-
vægasta atriðið í þeirri baráttu.
Oft valda utanaðkomandi að-
stæður því'að framleiðendur ein-
hverrar vöru verða að byija upp á
nýtt, á byijuninni, svo er nú með
þá sem framleiða bremsuborða/
klossa og ástæðan er sú að fyrirsjá-
aniegt er að eitt helsta efnið í
borðunum, asbest, verður bannvara
innan tíðar vegna heilsuspillandi
mengunar.
Það er enginn leikur að fínna
efni sem leyst getur asbestið af
Slíkar auglýsingar eru algengar í bílablöðum. Allskyns vindskeiðar
eru fáanlegar á hina ýmsu bíla, en — þótt þetta sé fyrir augað, er
ekki þar með sagt að það sé til bóta hvað varðar aksturseiginleikana.
hólmi. Efnið þarf að vera sterkt,
þola miklar hitabreytingar, má ekki
draga í sig raka, vera óeldfimt, slit-
þolið og veita mikið viðnám.
Ekkert eitt efni uppfyllir öll þessi
skilyrði og því era blöndur ýmissa
efna prófaðar. Það sem nú virðist
munu gefa besta raun er undraefn-
ið Kevlar (mikið notað í yfirbygg-
Það er því ekki að ófyrirsynju
að mikil áhersla er lögð á að kæling-
in sé góð. Venjulega fer kæliloftið
inn á hemlana undan bflnum, þar
sem þrýstingur er tiltölulega mikill,
og leitar út um hjólin. Götin á felg-
unum eru nefnilega ekki aðeins
fyrir augað, þau eru bráðnauðsyn-
leg til kælingar. Það getur munað
meira en fjórðungi á kælingunni
hvort felgumar era alveg lokaðar
eða með smáum götum á! Með
aukinni áherslu á að minnka loft-
mótstöðu bfla, fer minna kæliloft
um hemlana og því hafa framleið-
endur oft sett í bflana kæliloftrásir
sem beinast að diskunum um leið
og felgumar eru úr sérlega hitaleið-
andi málmum og með öflugum
loftgötum. Mjög er varað við því
að breyta þessu loftstreymi, t.d.
með því að setja aukalega einhvers-
konar hlífar við hjólin, eða með
vindskeiðum og slíku stældóti sem
er flott fyrir augað, en baneitrað
fyrir hemlana. Að auki geta þess-
háttar vindskeiðar haft veralega
Tölvubúinn lager
á hjólum
Hjá Mazda-verksmiðjunum aust-
ur í Japan er nú verið að þróa
framtíðarbfla af margvíslegu tagi
og enn þeirra er þessi sendibfll, sem
er um flest nýstárlegur. Hann kall-
ast Telecom Delivery og er ekki
allur þar sem hann er séður. Vissu-
lega býður hann upp á flest það sem
venjulega er búist við um nýja bfla,
þ.e. hann er lipur, snarpur, íjöðrun-
in fer vel með bæði menn og vörar
og þægindin eru mikil. Þetta er
aðeins venjulegt. Það óvenjulega
er fjarskipta- og tölvubúnaðurinn.
Gert er ráð fyrir að fjarskiptin
fari um gervihnött og að tölvan sé
sífellt í sambandi við upplýsinga-
miðstöð sem gefur til kynna nánast
allt sem þarf að vita um akstursleið-
ir og umferðarástand, síðan velur
tölvan rétta leið og birtir á skjánum.
Vörumar sem ekið er með verða
merktar með tölvutækum táknum
og jafnóðum og eitthvað er tekið