Morgunblaðið - 25.10.1986, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 1986
19
Réttlátara og ein-
faldara skattkerfi
800 þús. kr. heimilistekjur verða skattfrjálsar
eftir Gunnar G. Schram
Nýlega birtist hér í Morgunblað-
inu fróðleg grein um skattkerfis-
breytingu Bandarikjamanna, sem
hefiir náð samþykki beggja þing-
deilda þar. Kjami þessara breyt-
inga, sem kalla má byltingu í
skattmálum þar í landi, er sá, að
hæsti skattstiginn er lækkaður úr
50% í 28% og fjölmargar undanþág-
ur frá skatti afiiumdar. Skattþrepin
voru þar áður 14, en verða nú að-
eins tvö. Hið lægra er 15% og falla
þar undir meðaltekjur manna.
Það sem sérstaka athygli vekur
við þessa breytingu Bandaríkja-
manna er að þrátt fyrir þessa miklu
lækkun á skattprósentu tekju-
skattsins verða heildartekjur ríkis-
ins áþekkar því sem áður var þar
sem fjölda „undankomuleiða" hefur
verið lokað. Jafnframt felst í þess-
ari skattalagabreytingu Banda-
ríkjamanna viðurkenning á þeirri
staðreynd að hár og stighækkandi
tekjuskattur hefur ekki náð tilgangi
sínum — hvorki þar né annars stað-
ar. Fullvíst má telja að þessi nýmæli
í skattamálum muni hafa áhrif í
öðrum löndum og þegar eru hafnar
umræður í ýmsum löndum Vestur-
Evrópu um breytingar í svipaða átt.
Ranglátur launa-
mannaskattur
Hér á landi munu flestir sam-
mála um að löngu er tímabært að
komið verði á sanngjamara og rétt-
látara skattkerfi en við höfum búið
við á undanfömum árum.
Þar hafa menn í umræðunni fyrst
og fremst staðnæmst við nauðsyn
þess að gera grundvallarbreytingar
á tekjuskattinum, sem fyrir löngu
er orðinn ranglátur launamanna-
skattur, sem leggst með miklum
þunga á suma þjóðfélagshópa, en
er öðrum mjög léttvægur, ekki síst
þeim sem háar tekjur hafa. Þetta
sést best m.a. af þeirri staðreynd
að við síðustu álagningu voru það
aðeins 13% gjaldenda sem greiddu
68% af tekjuskattinum í heild.
Sú stefna að afnema beri tekju-
skattinn af almennum launatekjum
hefur þvf átt vaxandi fylgi að fagna
með þjóðinni allri og undan því
verður ekki öllu lengur vikist að
það verði meginatriðið í þeirri breyt-
ingu á skattkerfinu hér á landi, sem
nú stendur fyrir dyrum.
Lítill tekjustofn
Með því mælir meðal annars sú
staðreynd að tekjuskatturinn í dag
er mun lægri upphæð en 10% af
tekjum ríkisins, þannig að hér er
ekki um neitt óyfirstíganlegt verk-
efni að ræða. Þótt enn verði um
að ræða tekjuskatt af hátekjum er
það ljóst og skýrt að það er í hag
alls almennings að ríkið afli tekna
sinna með því að skattleggja eyðslu
manna fremur en tekjur, því á þann
hátt ráða menn að miklu leyti skatt-
lagningu sinni sjálfir.
Með því verður komið í veg fyrir
það óréttlæti sem nú viðgengst að
refsa þunglega litlum hluta þjóðar-
innar fyrir að að leggja hart að sér
við störf sín.
Staðgreiðsla með lægri
skattprósentu
Af þessum sökum hlýtur það að
verða eitt meginverkefni ríkis-
stjómarinnar á þessum vetri að
gera þær umbætur í þessu efni, sem
lengi hefur verið talað um, en úr
hömlu hafa dregist. Aðrir þættir
þess máls að koma á nýju og réttlát-
ara skattkerfi hér á landi er
staðgreiðsla skatta, sem fjármála-
ráðherra hefur þegar boðað, virðis-
aukaskattur í stað söluskatts og
ráðstafanir til þess að koma í veg
fyrir undandrátt frá sköttum, en
vangoldnir beinir og óbeinir skattar
eru taldir hafa numið allt að 3
milljörðum króna á síðasta ári, sam-
kvæmt skýrslu sem lögð var fyrir
Alþingi i vor.
Staðgreiðsla skatta sýnist sjálf-
sagt réttlætismál þvi hún kemur í
veg fyrir það að skattgreiðendur
lendi í skattavíthring, eins og átti
sér stað á síðastliðnu sumri, vegna
þess að tekjur manna reyndust mun
hærri en Þjóðhagsstofnun hafði
áætlað og álagning var því byggð
á. Forsenda staðgreiðslu skatta er
þó að skattkerfið verði gert einfald-
ara en það nú er, og jafnframt að
skattprósentan verði lækkuð til að
mæta áhrifum samtímasköttunar.
Ella yrði um aukna skattbyrði að
ræða.
30% lækkun skatta
Þótt tekjuskatturinn sé enn veru-
legur baggi á launafólki hefur hann
þó verið iækkaður til muna á síðustu
Gunnar G. Schram
þremur árum. Það er því rangt sem
oft er haldið fram í blöðum stjómar-
andstöðunnar að ekkert hafí verið
gert í þessum efnum.
Á það er full ástæða til að leggja
áherslu, því ýmsir hafa ekki gert
sér grein fyrir því hvað hér hefur
þó áunnist.
Frá því að ríkisstjómin tók við
hefur tekjuskatturinn verið lækkað-
ur um meira en 25%. Skattbyrði
einstaklinga í heild, heimilanna í
landinu, hefur þó lækkað enn meira,
eða um 30%, og er þá meðtalin
lækkun tolla og annarra óbeinna
skatta.
Árið 1982 var skattbyrði ein-
staklinga 6,1% en er á þessu ári
4,5%. I tölum talið þýðir þetta að
frá því að ríkisstjómin var mynduð
og Sjálfstæðisflokkurinn tók við
stjóm ríkisfjármálanna, hafa beinir
og óbeinir skattar verið lækkaðir
um 3,2 milljarða króna.
Þetta er beinn og ótvíræður
árangur af þeirri stefnu sem Sjálf-
stæðisflokkurinn mótaði í síðustu
kosningum að létta skattbyrði
heimilanna í Iandinu.
Nýtt skattalækk-
unarskref
En hér má ekki láta staðar num-
ið, heldur verður að halda áfram á
þeirri braut að gera skattkerfíð
réttlátara og einfaldara og afnema
tekjuskatt af almennum launatekj-
um.
Að því verki er nú unnið og inn-
an skamms mun iagt fram á Alþingi
frumvarp um breytingar á tekju-
skattslögunum. í þeim tillögum,
sem fjármálaráðherra hefur greint
frá í stómm dráttum, er gert ráð
fyrir að skatthlutföllin verði lækkuð
og bilið milli skattþrepanna veru-
lega lengt. Ef þær tillögur ná fram
að ganga mun stórt skref verða
stigið til þess að afnema tekjuskatt-
inn af venjulegum launatekjum.
800 þús. kr. tekjur
skattfrjálsar
Sem dæmi um það má nefna að
gert er ráð fyrir því að hjón byrji
ekki að greiða tekjuskatt fyrr en
mánaðartekjumar eru orðnar um
70 þúsund krónur. Gildir það einnig
um hjón þar sem annar makinn
vinnur fyrir minnu en 25% heimilis-
teknanna. Tekjuskattsfijálsar verða
þá um 800 þúsund króna árstekjur
hjóna að meðaltali.
Að því er einstaklinga varðar er
gert ráð fyrir því að ekki verði
greiddur tekjuskattur af árstekjum
allt að 450 þúsund krónum.
í niðurstöðum þeirrar launakönn-
unar, sem aðilar vinnumarkaðarins
hafa nýlega látið framkvæma, kem-
ur fram að meðallaun einstaklinga
virðast liggja á þessu bili, þótt það
sé mismunandi eftir starfsstéttum.
Má þvi segja að með hinu nýja
tekjuskattsfrumvarpi sé komið lan-
gleiðina að því marki að almennar
launatekjur yerði tekjuskattsfijáls-
ar. \
En betur má þó ef duga skal.
Höfundur er einn af alþingis-
mönnum Sjálfstæðisflokksins
fyrir Reykjaneskjördæmi.
r
Osköp venjuleg maísstöng, en...
..veislubiti með smjöri!
Fáðu þér smjör og finndu muninn!
ÍV AUK hf. 3 161/SÍA