Morgunblaðið - 06.11.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLÁÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1986
VERK ungra listamanna á
Norðurlöndum eru kynnt í ný-
útkominni bók Northen Poles,
sem Thorstein Blöndal danskur
útgefandi af islenskum ættum
ritstýrir og gefúr út.
„í bókinni eru kynnt verk ungra
listamanna, sem brotið hafa gaml-
ar listhefðir á einn eða annan
hátt og komu fram á árunum
1970 til 1980,“ sagði Thorsteinn.
Fjallað er um 20 til 25 listamenn
frá hveiju Norðurlandanna í máli
óg myndum og er texinn á frum-
máli og ensku. Bókin hefst á
umfjöllun um grænlenska lista-
menn og Sama og segir Þorsteinn
að list þeirra tengist mjög sjálf-
stæðisbaráttu þeirra og sjálfsvit-
und. Mun þetta vera í fyrsta sinn
sem fjallað er um nútímalist þess-
arra þjóða í bók.
Að sögn Thorsteins er þetta
fyrsta norræna listaverkabókin
sem gefin er út frá því árið 1922
en þá var fjallað um listamenn á
síðarihluta nítjándu aldar. „Hug-
myndin með útgáfunni er ekki að
kynna norræna listamenn á Norð-
urlöndum eingöngu heldur um
allan heim. Enda verður bókinni
dreift víða og er reyndar hugsuð
til leiðbeiningar fyrir þau listasöfn
Morgunblaðið/Bjami
Thorstein Blöndal útgefandi, við eitt þriggja listaverka, sem gef-
in eru út á veggspjaldi til kynningar á bókin Northern Poles.
Norræn myndlist:
Ungir listamenn kynntir
sem hugsanlega hefðu áhuga á
að kynna norræna list,“ sagði
Thorsteinn en hann er arkitekt
að mennt og hefur meðal annars
starfað í Egyptalandi. Hann sagð-
ist hafa snúið sér að útgáfustarf-
semi eftir að hann snéri á ný til
Danmerkur á þeim árum þegar
atvinnuleysi blasti þar við arki-
tektum og hefur hann áður gefið
út listaverkabækur og rit um list-
ir. Thorsteinn, sem ritstýrir
bókinni og skrifar einstaka kafla
fékk hugmyndina að henni fyrir
þremur árum og hefur síðan unn-
ið að gerð hennar í frístundum.
Aðalsteinn Ingólfsson listfræð-
ingur fjallar um íslensku lista-
mennina. Hann rekur i upphafi
aðdraganda modernismans í
myndlist hér á landi þróun hans
fram til dagsins í dag auk þess
sem hann gerir grein fyrir áhrif-
um erlendra listamanna á íslenska
list. I bókarlok er skrá yfír helstu
listasöfn á Norðurlöndum og þar
er einnig getið um þá aðila sem
styrktu útgáfu bókarinnar. Kápu-
umslagið er eftir Bjöm og Dieter
Roth.
Plöntuhandbók
með litmyndum og
útbreiðslukortum
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Örlyg-
ur hefur gefið út PLÖNTU-
HANDBÓKINA eftir Hörð
Kristinsson prófessor í _ grasa-
fræði við Háskóla íslands.
Undirtitill bókarinnar er Blóm-
plöntur og byrkningar.
í fréttatilkynningu frá útgáfunni
segir m.a.: „Þetta er fyrsta bókin,
sem birtir ljósmyndir í litum af
meginþorra íslensku flórunnar. I
henni eru 382 litmyndir af 365 teg-
undum plantna sem vaxa á íslandi.
Þetta er einnig fyrsta bókin sem
sýnir með litprentuðu korti fyrir
hverja tegund hvar á landinu hún
vex. Kortin eru gerð eftir heimildum
sem safnað hefur verið á mörgum
áratugum, bæði á rannsóknarferð-
um höfundar og annarra grasa-
fræðinga, en margir áhugamenn
hafa einnig komið þar við sögu.
Plöntuhandbókin er samin fyrir
þá sem vilja læra að þekkja íslensk-
ar plöntur án þess að hafa allt of
mikið fyrir því. Hún er ætluð þeim
sem vilja fletta myndum og finna
tegundir eftir þeim, fremur en að
finna plöntur eftir lyklum. Röð teg-
unda í bókinni fer eftir blómalitum
og öðrum einföldum einkennum.
Bókin er búin að vera fimm á í
smíðum enda hefur það krafist mik-
illar vinnu og þolinmæði að ná öllum
þeim fjölda mynda sem í henni eru
og vinna útbreiðslukortin.
Auk meginefnis bókarinnar er
orðskýringakafli í texta og teikn-
ingum. Þá er og orðaskrá þar sem
tilgreind eru helstu fræðiorð sem
Hörður Kristinsson
notuð eru í lýsingum plantna og
vísað til þeirra blaðsíðna þar sem
skýringu er að finna. Skrá er yfir
friðlýstar plöntutegundir, ættaskrá,
latnesk tegundaskrá og íslensk teg-
undaskrá."
Plöntuhandbókin er hönnuð af
Sigurþór Jakobssyni. Plöntuteikn-
ingar gerði Sigurður Valur Sigurðs-
son en kortateikningar Sævar
Pétursson. Setning var unnin í Ljós-
hnit, litgreininga- og filmuvinnu
annaðist Prentmyndstofan hf.,
prentun Kassagerðin hf. og bók-
band Amarfell hf.
Athugun á rekstri Borgarspítalans:
Endurskoða þarf stjórnsýslu,
skipulag og starfshætti
HÉR fara á eftir í heild niður-
stöður og tillögur þeirra Björns
Friðfinnssonar og Eggerts Jóns-
sonar um rekstur Borgarspítal-
ans:
Þeir sem til þekkja telja Borg-
arspítalann standast ströngustu
kröfur á mörgum sviðum. Þar hafi
jafnvel verið unnin læknisfræðiieg
afrek, er vakið hafí athygli jafnt
innanlands sem utan og starfslið
spítalans hafi oft hlotið verðskuldað
lof fyrir viðbragðsflýti og markviss
vinnubrögð, þegar fólk hafi þurft
að komast sem fyrst undir læknis-
hendur. Engu að síður hefur þessi
athugun leitt í ljós að margt mætti
betur fara í rekstri spítalans og
skal það nú dregið saman í eftirfar-
andi niðurstöður:
1. Stjórnsýsla, skipulag og starfs-
hættir á Borgarspítalanum
þarfnast endurskoðunar og
reksturinn er of dýr.
2. Starfsfólkið hjálpast ekki að
sem skyldi, og kröfur þess um
bætt kjör og aðstöðu skyggja
á þarfir þeirra sjúklinga, sem
ekki þarfnast bráðrar aðhlynn-
ingar.
3. Meira er gert úr manneklu á
spítalanum en ástæða er til.
4. Fastráðnir læknar spítalans eru
að líkindum of margir, en þeir
hafa mest áhrif á daglegan
rekstur og umsvif spítalans.
5. Fyrirkomulag innlagna á
spítalann vekur efasemdir og
gefur hugsanlega tilefni til tor-
tryggni.
6. Álag á stoðdeildir spítalans er
að líkindum meira en það þyrfti
að vera.
7. Útibú spítalans eru dreifð og
ósamstæð. I því sambandi
vekja aukin umsvif geðdeildar
Borgarspítalans sérstaka at-
hygli.
8. Kröfur stjórnar og starfsliðs
spítalans um aukið húsrými eru
óraunhæfar.
9. Fleiri leita til slysadeildar en
eiga þangað brýnt erindi.
Læknavakt Sjúkrasamlags
Reykjavíkur flytur senn í nýtt
húsnæði og gæti eftir það létt
álagi af slysadeild.
10. Ekkert bendir til þess, að „fjár-
lagakerfíð" sé hagkvæmara en
daggjaldakerfið, þ.e.a.s. dragi
úr kostnaði við rekstur spítal-
ans.
11. Samkeppni sjúkrahúsanna um
starfsfólk er í hæsta máta
óeðlileg meðan sami aðili greið-
ir mestan hluta kostnaðarins.
12. Greiðslustaða borgarsjóðs yrði
að líkindum ótryggari við það,
að Borgarspítalinn „færi á fjár-
lög“, nema því aðeins, að
starfsfólkið flyttist af launa-
skrá borgar á launaskrá ríkis.
Að öðrum kosti yrði að halda
framlögum úr borgarsjóði til
spítalans óhagganlegum sam-
kvæmt íjárhagsáætlun hvetju
sinni.
Tillögnr
1. Lagt er til að yfirstjórn spítalans
verði breytt. Leita þarf eftir
lagabreytingu til þess að tryggja
að meirihluti borgarstjórnar á
hveijum tíma fari með meiri-
hlutavald í stjórn spítalans.
Tryggja þarf virkan stuðning
heilbrigðisráðuneytisins og ráð-
gjöf í sambandi við skipulag og
stjóm spítalans. Þá þarf ráðu-
neytið að taka af skarið í
sambandi við verkaskiptingu
sjúkrastofnana á Suðvestur-
landi. I framhaldi af þessu er
nauðsynlegt að fela breyttri
stjóm spítalans að gera tillögur
um að styrkja framkvæmda- og
starfsmannastjórn, koma á
bættu starfsskipulagi með hlið-
sjón af nauðsynlegum endurbót-
um á deildaskiptingu og
verkstjórn. Jafnframt þyrfti að
gera ráð fyrir breytingum á
rekstrarbókhaldi í samræmi við
tillögumar, meðal annars til þess
að skerpa kostnaðarvitund
starfsfólks og stjórnar og fá
glögga mynd af helstu þáttum
í rekstri spítalans.
2. Lengja þarf virkan vinnutíma
starfsfólks með breyttum verk-
lagsreglum sbr. „Iko-skýrslur“,
skapa svigrúm til að færa starfs-
fólk milli deilda eftir þörfum og
skerpa hjá því tilfinningu fyrir
sameiginlegum markmiðum.
3. Draga ber úr fastráðningum
lækna en þess í stað mætti gera
sérstaka „vinnusamninga" við
sérfræðinga og taka upp nánara
samstarf við önnur sjúkrahús
um vinnu sérfræðinganna.
4. Nauðsynlegt er að táka fyrir-
komulag innlagna á Borgarspít-
alann til endurskoðunar í
samvinnu við starfandi læknafé-
lög í borginni.
5. Lagt er til að horfið verði í bili
frá áformum um aðrar bygging-
arframkvæmdir en þær, sem
lúta að því að ljúka B-álmu. í
staðinn verði 2. hæð B-álmu
notuð undir þá starfsemi, sem
helst kemur til greina að flytja
úr A-álmu. Þar ber sérstaklega
að nefna, að brýn þörf er á að
flytja skrifstofur af skurðdeild-
argangi A-álmu.
6. Draga þarf úr álagi á slysadeild,
meðal annars með því að kynna
rækilega fyrirhugaða göngu-
deildarþjónustu „Læknavaktar"
í Heilsuvemdarstöðinni.
7. Lagt er til, að hugmyndum um
að taka Borgarspítalann á fjár-
lög verði eindregið mótmælt eins
og þegar hefur verið gert, en
daggjaldakerfið verði endur-
skoðað og aðrar greiðsluleiðir
kannaðar í því sambandi. Þá
verði fyrirkomulag á greiðslum
vegna stoð- og göngudeildar-
þjónustu Borgarspítalans
kannað sérstaklega.
8. Nauðsynlegt er að taka rekstur
útibúa Borgarspítalans til at-
hugunar, sérstaklega útibú
geðdeildarinnar, og kanna hvort
aukin umsvif hennar eigi að ein-
hveiju leyti rætur að rekja til
breytinga á rekstri geðdeilda
Ríkisspítalanna.
9. Gera þarf sérstakar ráðstafanir
til að koma í veg fyrir óeðlilega
samkeppni sjúkrahúsanna um
starfsfólk.