Morgunblaðið - 18.07.1987, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. JÚLÍ 1987
Umsjón:
Ágústa Bjömsdóttir
Grágresi - Geranium cinereum
því gott rými, því árlega hleður
það utan á sig nýjum einstakl-
ingum, sem allir hanga þó á
einu og sömu rótinni sem í ár-
anna rás sækir mjög djúpt ofan
í jörðina. Jurtinni virðist ekki
meint af þó þessi langa rót
verði fýrir einhveiju hnjaski og
jafnvel skerðist eitthvað t.d. við
flutning, sé það gert mjög
snemma vors, áður en vöxtur
hefst að ráði. Jurtinni má ijölga
með því að taka sprota utan
af rótarhálsinum og fara með
þá eins og hvetja aðra græðl-
inga.
Grágresið þarf litla umhirðu
aðra en þá að fjarlægja kalna
stöngla og blöð að vorinu og
gott er bæta þá um leið nýrri
mold að rótarhálsinum sem
hættir nokkuð til að ganga upp
úr jarðveginum standi jurtin
mjög lengi óhreyfð.
Grágresið má nota á margan
hátt, það er kjörið í steinhæð,
einnig í þyrpingar og í kanta.
Ekki hef ég enn sem komið er
reynt að setja grágresið í pott
og nota sem hengiplöntu, en
sennilega stæði hún sig mjög
vel sem slík.
Ág. Bj.
Félagar í GÍ: Munið garða-
skoðunina um helgina, sbr.
Fréttabréfið Garðinn.
BLÓM
VIKUNNAR
59
GRÁGRESI
Blágresisættin (Geraniace-
ae) er afar víðfeðm ogfjölbreytt
mjög bæði hvað lit og vöxt
snertir og vaxtarstaðir hennar
eru á víð og dreif um lönd og
álfur, þó aðallega í tempruðu
beltunum. Ýmsar kvíslar þess-
arar ættar hafa náð ótrúlegri
útbreiðslu og vinsældum um
heim allan og má þar til nefna
svokallaðar pelargóníur sem
við hér á landi ræktum mest-
megnis sem inniblóm. Eina
kvísl þessarar ættar höfum við
Islendingar tileinkað okkur,
enda vex hún hér villt, og köll-
um gjaman gælunafninu
„blágresið blíða“ og vitnum þá
í ljóð Jóns Thoroddsens um
Barmahlíðina hans fríðu. Ég
vænti þess að síðar fáum við
e.t.v. að heyra meira um þá
indælu jurt í Blómi vikunnar,
en þennan pistil ætla ég að
helga einum allnánum ættingj_
blágresisns, nefnilega grágresi
(Geranium cinereum) enda hafa
kynni mín af því verið með
miklum ágætum. Jurtina var
ég þó búin að eiga í garði
mínum um langt árabil áður
en mér varð það fullljóst hve
miklum kostum hún er búin og
heppileg til ræktunar í okkar
harðbýla landi, t.d. er hún ein-
staklega nægjusöm hvað
jarðveg snertir, heldur áfram
að blómstra og unir glöð við
sitt þrátt fyrir kulda og regn
ef því er að skipta. Þar að auki
er grágresið dáfalleg jurt,
blómin rauðíjólublá, fimm-
deild, lýsast í nær hvítt eftir
því sem nær dregur botninum
sem annars er næstum svartur.
Dökkar æðar sem mjög eru til
prýði hríslast um blómblöðin.
Laufið er fínlegt, ívið gráleitt
og örlítið hært. Stönglarnir eru
um það bil 15 sm langir og
mjög greinóttir og að kalla má
jarðlægir.
Grágresið vex í þétta, bústna
brúska, alþakta blómum frá því
um miðjan júní og allt fram á
haust, jafnvel í nóvembermán-
uði má sjá það opna einstaka
blóm ef tíð er góð. Grágresið
getur staðið árum saman á
sama stað, en þá þarf að ætla
Höfuðstöðvar ARCO í Nerlerit Inaat, eða Constable Pynt, á Jamesonlandi. Það væri
öllu réttara að nefna þetta einskis manns land.
Morgunblaðið/Ólafur Bragason
DeHavilland Dash 7-vélar Gronlandsfly munu fara a.m.k. 1—2 ferðir í viku milli ís-
lands og Jamesonlands í sumar með vistir fyrir olíuleitarflokkinn. Að auki er ein
áætlunarferð í viku.
Grenlandsfly hefur
olíuleitarflug á ný
Birgdaflug frá íslandi
Flug
Gunnar Þorsteinsson
í júní sl. hóf bandaríska olíufé-
lagið Atlantic Richfield (ARCO)
olíuleit á Jamesonlandi á austur-
strönd Grænlands, eftir eins árs
hlé. Af því tilefni hefur olíufélag-
ið gert stóran samning við
grænlenska flugfélagið Gron-
landsfly um rannsókna-, birgða-
og farþegaflug til þriggja ára.
Til þessa verkefiiis mun Gron-
landsfly t.d. í sumar nota fimm
þyrlur og eina flugvél á Jame-
sonlandi og fara a.m.k. eina til
tvær birgðaferðir í viku til ís-
lands. Flugleiðir og Flugfélag
Norðurlands munu Ieggja Gron-
landsfly til varaflugvélar vegna
samnings þessa.
Það er í rauninni dótturfyrirtæki
Grenlandsfly, Greenlandair Charter
A/S, eða GLACE eins og það er
líka nefnt, sem er samningsaðili
bandaríska olíufélagsins, en félögin
höfðu með sér svipaðan samning,
sem var rift fyrir rösku ári, þegar
ARCO ákvað að hætta olíuleit á
Jamesonlandi um óákveðinn tíma.
Miðað er við danskar krónur í samn-
ingnum til að forðast gengisbreyt-
ingar Bandaríkjadollars. Samið er
um flug næstu þijú árin og liggur
þegar fyrir hvernig fluginu verður
háttað í ár og næsta ár, en aðeins
í mjög grófum dráttum hvað þriðja
árið varðar. Flugið skiptist í tvo
hluta, annars vegar rannsóknaflug
og hins vegar birgða- og farþega-
flug milli Grænlands og íslands.
Birgðaflug til íslands
Birgðaflugin verða farin frá
Reykjavík og Keflavík til Nerlerit
Inaat (Canstable Pynt) með flugvél-
um af gerðinni DeHavilland Dash
7. Flogið verður í tengslum við
áætlunarflug Grenlandsfly milli
Nuuk, Reykjavíkur og Nerlerit Ina-
at og er samið um 1—2 laugardags-
flug, eftir þörfum, og er það fyrir
utan hið vikulega áætlunarflug.
Birgðaflugið í ár hófst í apríl og
mun standa út september en á
næsta ári verður það frá janúar til
15. apríl og svo frá byijun júní til
septemberloka. Utan þessara tíma-
bila notfærir ARCO sér áætlunar-
flug samkvæmt sérstökum
ákvæðum samningsins, enda olíufé-
lagið skuldbundið til að reka
flugvöllinn í Nerlerit Inaat og held-
ur því þar uppi lágmarksstarfsemi
yfir veturinn. Gronlandsfly hefur
samið við Flugleiðir um að hafa til
taks Fokker F27 varaflugvél vegna
þessa birgðaflugs.
Rannsóknaflug að
mestu með þyrlum
Rannsóknaflugið á Jamesonlandi
hófst í júní sl. og öll þijú samnings-
árin er um að ræða fjögurra mánaða
tímabil, fram í september. Rann-
sóknaflugið er umfangsmikið og
verða notaðar fimm þyrlur, þijár
Bell 212 (meðalstór 9 farþega
þyrla) og tvær Bell 206 (fjögurra
farþega). Ein Bell 212-þyrlan verð-
ur að nokkru leyti varaþyrla og
mun jafnframt sinna flugi milli
Nerlerit Inaat og Ittoqqoroormiit
(Scoresbysunds) og ýmsum öðrum
verkefnum á austurströndinni. Til
þess að geta uppfyllt samninginn
varð Gronlandsfly að kaupa notaða
Bell 212 þyrlu. Til marks um um-
fang þyrluflugsins má geta þess,
að fjórar þyrlur verða í notkun
hvem dag vikunnar og er áætlað
að stærri þyrlumar fljúgi 1.600
stundir en þær minni 1.800 stundir
á hveiju samningsári, en það þýðir
að þyrlurnar verða að meðaltali á
lofti í 10 stundir dag hvern.
Auk þyrlanna verður ein DeHa-
villand Dash 6-300-flugvél notuð í
rannsóknaflugið frá ágúst til sept-
ember i ár og auk þess frá janúar
til apríl á næsta ári og aftur frá
ágúst til september. Gronlandsfly
hefur samið við Flugfélag Norður-
lands um að hafa til reiðu samskon-
ar varaflugvél.
Talsmenn Granlandsfly segja að
þessi flugsamningur við ARCO hafi
verulega þýðingu fyrir félagið, og
þá sérstaklega fyrir GLACE, og
styðji við flugstarfsemi á Grænlandi
á allan hátt.