Morgunblaðið - 27.08.1987, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 1987
55
+
Um kennslu á Norðurlandamálum
Mér virðist sem í uppsiglingxi sé
mikil ritdeila um það hvort kenna
eigi dönsku eða eitthvert annað
Norðurlandamál í grunnskólum.
Það er alltaf ánægjulegt að sjá slík
skrif því að þau sýna og sanna að
kennurum er ekki sama hvað þeir
kenna nemendum sínum og hafa
mikinn áhuga á starfi sínu.
Eg er reyndar ekki kennari og
hef aldrei verið en ekki er langt
síðan ég slapp út úr menntakerfinu
og ætla ég því að gerast svo frakk-
ur að leggja orð í belg.
Ég hef ekkert á móti því að við
leggjum rækt við tengsl okkar við
hinar Norðurlandaþjóðirnar og veit
af eigin reynslu að samskiptin við
þær eru okkur síst til tjóns. Ég leyfi
mér samt að halda því fram að það
sé orðið tímabært að velta því fyrir
sér hvort það sé viturlegt að leggja
jafnmikla áherslu og nú er gert á
kennslu á dönsku.
Nú hljóta nemendur kennslu á
ensku og dönsku (lítill hluti kýs
sænsku eða norsku í staðinn) í efstu
bekkjum grunnskóla. Þeir sem fara
í framhaldsskóla læra síðan meira
í þessum málum og til viðbótar að
minnsta kosti annað hvort þýsku
eða frönsku og í máladeildum jafn-
vel fleiri tungumál.
Nú er það svo að Islendingar,
bæði þeir sem einungis hafa lokið
grunnskólaprófi og þeir sem lengur
hafa gengið í skóla, gera afar
víðreist, ferðalög um Suður— og
Mið—Evrópu eru algeng og hingað
kemur fjöldi ferðamanna, þar á
meðal hinir ferðaglöðu Þjóðveijar.
Það er afar sjaldgæft að fólk frá
löndum utan Norðurlandanna tali
Vandvirkni og
hroðvirkni
Góði Velvakandi
í sumar voru settar raðir af tijá-
plöntum fyrir framan sundlaugarn-
ar í Laugardal. Einnig utan með
bílastæðinu þar. Mér þótti mjög
gaman að fylgjast með því hve þess-
ir ungu menn, sem þarna voru að
verki, unnu vel og fagmannlega.
Var auðséð að þar kló sá er kunni.
Og þegar fylgir vandvirkni og
smekkvísi, fæst góður árangur eins
og þarna sést.
Vonandi fá þessi tré að vaxa í
friði fyrir slæmri umgengni. Ég
vona líka að veður verði þeim hag-
stæð meðan þau komast á legg.
Ég ætla ekki að ákalla þessa „veð-
urguði" sem margir virðast trúa á.
Reyndar eru þeir víst frekar eitt
af þessum staglyrðum sem hver
étur eftir öðrum og_ bera vott um
málfátækt manna. Ég bý í næsta
nágrenni sundlauganna og vil
þakka þessa fegrun umhverfisins
af heilum hug.
Því miður horfir öðru vísi við
hinum megin Sundlaugavegar. Þar
var í fyrra hrúgað upp moldar-
hrygg. Hann var tyrfður á köflum
en skildar eftir moldarskellur með
ýmsu lagi og misjöfnum millibilum.
I þær voru settar trjáplöntur og
blómjurtir og líka uppi á hryggnum.
Þetta mannvirki vitnar jafnt um
vankunnáttu, hroðvirkni og smekk-
leysi.
Fólk af tjaldstæðinu í Laugardal
fjölmennir að biðskýlinu hjá
hryggnum til þess að taka strætis-
vagna. Ég hef séð og heyrt útlend-
inga horfa á hrygginn, hrista höfuð
glottandi og koma með mjög niðr-
andi athugasemdir og lái ég þeim
það ekki.
Mikið vildi ég að sendur yrði
garðyrkjumaður til að koma lagi á
þennan óskapnað.
Þórunn Guðmundsdóttir
eitthvert Norðurlandamálanna, það
er helst að einhveijir skilji dönsku
nyrst í Þýskalandi en þeir eru svo
fáir að þeir breyta litlu. Norður-
landabúar eru hins vegar upp til
hópa álíka vel menntaðir og Islend-
ingar og tala margir ensku og fleiri
tungumál.
Það ætti því varla að gera sam-
skiptin við aðra Norðurlandabúa
erfiðari þótt minni áhersla yrði lögð
á kennslu á dönsku en kennsla í
útbreiddari tungumálum tekin upp
í staðinn.
Enskan er vissulega útbreidd en
þó dugar hún ekki næstum alltaf
og á meginlandi Evrópu er til dæm-
is mun líklegra að hægt sé fyrir
þann sem ekki talar tungu inn-
fæddra að gera sig skiljanlegan á
þýsku en ensku. Það sama gildir
um Evrópubúa sem sækja Island
heim. Þetta er að minnsta kosti
mín reynsla.
Ef mönnum er of annt um hin
sögulegu og landfræðilegu tengsl
okkar við hinar Norðurlandaþjóð-
irnar þá má ekki gleyma því að við
íslendingar tölum þrátt fyrir allt
alltaf eitt Norðurlandamálanna og
reyndar það sem best hefur haldið
sér í aldanna rás.
Ég vil því gera að tillögu minni
að í stað kennslu á dönsku í grunn-
skólum verði tekin upp kennsla á
útbreiddara tungumáli og beld ég
að þýska komi þar helst til greina.
Þýskan hefur marga kosti fyrir
Islendinga umfram til dæmis
frönsku og spænsku. Málfræðin er
að mörgu leyti svipuð þótt ekki sé
hún kannski auðlærð. Framburður-
inn á ekki að vefjast um of fyrir
talfærum Islendinga, að minnsta
kosti ekki meira en danska, talsvert
er um orð sem eru lík í þýsku og
íslensku og auk þess er fjöldi íslend-
inga vel að sér í þýsku þannig að
ekki ætti að reynast ómögulegt að
fá kennara í greininni en það útilok-
ar líklega til dæmis spænsku.
Kennslu í dönsku eða öðru Norð-
urlandamáli mætti síðan taka upp
í stað þýsku í mennta— og fjöl-
brautaskólum. Það yrði til þess að
þeir sem alls ekki geta án kunnáttu
í öðrum Norðurlandamálum en
íslensku verið, það er þeir sem vilja
leggja stund á háskólanám í þessum
löndum og þeir eru ófáir gætu það
eftir sem áður.
Kunnátta í þýsku myndi hins
vegar koma mun fleirum til góða
og það er jú það sem tilgangurinn
er, ekki satt?
S.M.
Leikbrúðuland
stórveldanna
Þýzkaland eftirstríðsáranna hef-
ur að sönnu verið leikbrúðuland
stórveldanna. Líkt og Balkanskagi
var á sínum tíma er Þýzkaland
nútímans sú púðurtunna sem líkleg-
ust er til að springa. Ómældu magni
af drápsvopnum hefur verið komið
fyrir í þessu landi og úlfúðin og
sundurlyndið óhjákvæmilegir fylgi-
fiskar. Versalasamningarnir 1918
vom og em og munu alltaf verða
rangsleitni sem engin fullvalda þjóð
lætur bjóða sér. Mikilvægi þeirra
fyrir það sem síðar varð hefur
mörgum fyrisést. Þeir vom sið-
ferðilega rangir, vísvitandi brot á
lögum guðs og manna. Afleiðing-
arnar létu heldur ekki á sér standa
og er þar höfuðorsök ófriðarins
1939-1945 að finna.
í Núrnberg-réttarhöldunum köll-
uðu bandamenn ábyrgðarmenn hins
þýzka ríkis fyrir sig og dæmdu
hvern af öðrum til dauða. Og líkt
og Spandau-fangelsið verður jafnað
við jörðu til þess að hvítþvo smán-
ina, voru líkamir hinna hengdu
brenndir og öskunni varpað í fljót
nokkurt sem svo mikil leynd hvíldi
yfir að einungis örfáir vissu hvert
var og þeir sem sáu um að koma
öskunni í fljótið unnu verk sitt í
skjóli nætur þannig að ömggt þætti
að ekki myndaðist helgi á fljótinu.
Einn var sá er slapp undan þessari
yfirhalningu en það var enginn
annar en ríkismarskálkurinn Her-
mann Göring. Örlög hans innan
rammgerðra fangelsismúra og
strangrar gæzlu urðu hin sömu og
Rudolf Hess gekkst undir. Ekki er
laust við að örlög þessara tveggja
manna hafi kallað fram ámóta
sneypuleg viðbrögð.
Sameinað Þýzkaland er eina leið-
in sem lýðfrjáls heimur getur sætt
sig við. Þegar er komið skarð í
þann múr sem skiptir landinu og
tröllheimska þess kerfis sem reynir
að viðhalda slíkum múrum er svo
auðsæ og kristaltær að hér eftir
getur það einungis verið tímaspurs-
mál hvenær Berlínarmúrinn verður
fjarlægður af landakortinu og lýð-
fijálst Þýzkaland sameinað undir
einum fána lítur dagsins ljós. Sú
tímaskekkja að elta uppi aflóga
gamalmenni frá stríðsárunum og
pynta þau og kvelja í tugi ára er
umhugsunarefni. Það er kominn
tími til að alþjóðastofnanir sem
kenna sig við frelsi og virðingu fyr-
it- mannslífum taki sér tak og komi
í veg fyrir þessa ósvinnu. Ef það
er lífsnauðsyn að leita uppi glæpa-
menn þá vita það flestir sem vilja
vita, að ekki þarf að fara yfir landa-
mæri til að finna þá og margir láta
sér nægja sýslumörkin.
Guðni Björgólfsson
Illa búið
að dýrum
Við viljum vekja athygli á því
hve dýr í gæludýrabúðum hafa tak-
markað rými. Gott dæmi um það er
í Gullfiskabúðinni. Til dæmis var
kattabúrið þar nýlega minnkað um
helming en var þó lítið fyrir. Og
hvað var svo sett í staðinn? Dósa-
matur sem við sáum ekki betur en
' að gæti verið á lager. Annað dæmi
voru páfagaukarnir sem tíu saman
voru settir í búr sem hefði hentað
einum.
í hillunum við hliðina stóðu nokk-
ur tóm búr en annars voru hillurnar
tómar. í eitt af tómu búrunum hefði
verið hægt að setja helming páfa-
gaukanna.
Einnig viljum við vekja athygli á
framkomu afgreiðslufólks, sérstak-
lega við börn. Sé maður ekki
fullorðinn og ætlar ekki að kaupa
er starað illilega á mann og sérstak-
lega ef maður snertir eitthvað a£
búrunum eða öðru sem þarna er.
Þá hefur maður á tilfinningunni að
manni verði hent út á næstu sek-
úndum.
Að lokum viljum við skora á
gæludýrabúðaeigendur að gefa dýr-
unum eins mikið rými og húsnæði
leyfír.
Sigga og Perla
. . . ;i() komu mc<) fvrstu plöntunn
huntlu hcnni til uö yrrtkJunn'tju.
TM Reg. U.S. Pal Ott — all nghls leserved j
© 1986 Los Angeles T imes Syndicate j
Gerði ég eitthvað vitlaust
eða hvað?
Með
morgunkaffínu
Hvað áttu við með þvi að
segja að best sé að koma
sér heim? Þú ert heima hjá
þér, maður?
HÖGNIHREKKVÍSI
„ HANM VILU FÁ L/ERLEee, AFI.