Morgunblaðið - 10.10.1987, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1987
Minning:
Hallgrímur Jóns-
son — Stokkskeyri
í dag verður gerð frá Stokks-
eyrarkirkju útför Hallgríms Jóns-
sonar vélstjóra, Vestra-íragerði,
Stokkseyri, en hann andaðist 1.
október sl. Vil ég undirritaður leyfa
mér að minnast hans hér í blaðinu
á útfarardegi hans.
Hallgrímur fæddist í Vestra-
íragerði 6. október 1915, voru
foreldrar hans Jón Jónsson bóndi
og sjómaður þar og kona hans
Guðný Benediktsdóttir. Höfðu ætt-
menn Hallgríms í móðurætt búið í
Vestra-íragerði allt frá 1857.
Hallgrímur ólst upp á heimili for-
eldra sinna en hann var yngstur sex
systkina sem komust til aldurs.
Landbúnaður og sjósókn voru
stunduð jöfnum höndum á æsku-
heimili hans. Hann vandist þvi frá
bamæsku störfum bæði til lands
og sjávar, og var þar lögð undirstað-
an að því er síðar varð lífsstarf
hans. Vestra-íragerði á Stokkseyri
er ein af 20 bújörðum sem eru hinn
upphaflegi stofn að því þéttbýli sem
nú er kauptúnið Stokkseyri, hefir
þar verið búið um margra alda
skeið, raunar lengur en sögur
kunna að greina.
A æskuárum Hallgríms var þró-
un byggðar í landinu Stokkseyri á
margan hátt andstæð, Qöldi fólks
fluttist þaðan til annarra þéttbýlis-
staða og framtíð byggðarlagsins
var óviss. En þótt jafnaldramir leit-
uðu margir burtu var Hallgrímur
bundinn æskustöðvum sínum órofa
böndum staðráðinn í því að vinna
þar ævistarf 'sitt. Tók hann við búi
á föðurleifð sinni 1942, byggði hann
þar myndarlega öll hús, bæði íbúð-
arhús og útihús, og bera þau
snyrtimennsku hans og hagleik
gott vitni. Hann bjó þar góðu búi
og gagnsömu en jörðin bauð ekki
uppá stórbúskap og því varð aðalat-
vinna hans önnur.
Nú er búskapur að mestu lagður
niður á hinum fomu bújörðum í
Stokkseyrarkauptúni, svo fór einnig
í Vestra-íragerði fyrir rúmum
tveimur áratugum og er því Hall-
grímur síðastur í röð hinna mörgu
bænda, þekktra og óþekktra, sem
í Vestra-íragerði hafa búið. Aðalat-
vinna og lífsstarf Hallgríms var
sjósókn. Fór hann fyrst til sjávar
15 ára gamall á vetrarvertíð og
síðan óslitið allar vetrarvertíðir á
meðan hann lifði eða í 57 ár og er
slíkt fágætlega langur tími við jafn
erfiða vinnu. Síðustu áratugina
stundaði hann sjó einnig að sumar-
iagi.
Fyrstu árin á sjó var hann há-.
seti en nokkm eftir tvítugt sótti
hann námskeið í vélfræði sem hald-
ið var á Stokkseyri, öðlaðist hann
þar réttindi sem vélstjóri á bátum
og var það starf hans síðan eða í
nær 50 ár. Svo til allan tímann var
Hallgrímur á bátum frá Stokkseyri
en þar er eins og kunnugir vita ein
helsta brimveiðistöð landsins.
Strax sem unglingur varð Hall-
grímur kunnur meðal sjómanna
fyrir sérstaka árvekni og dugnað í
starfí. Þeir eiginleikar fylgdu hon-
um ætíð síðan og gerðu hann
eftirsóttan í skiprúm.
Aldrei komu þó karlmennska
hans og þrek betur fram en síðustu
tvö árin sem hann lifði. Þá sótti
hann sjó bæði sumar og vetur, kom-
inn á áttræðisaldur og haldinn^
þungum sjúkdómi er að lokum dró
hann til dauða. Mun þetta eiga sér
fáar hliðstæður.
Þökk sé öllum þeim sem þá
studdu hann, bæði skyldum og
vandalausum, og ber þar að nefna
sérstaklega skipsfélaga hans á mb.
Hólmsteini er stóðu þétt við hlið
hans og gáfu honum þá lífsfyllingu
að geta stundað til æviloka það
starf er var hans líf og yndi.
Þegar hlé gafst frá sjómennsku,
einkum á haustin, starfaði Hallg-
rímur að byggingarvinnu, stóð svo
í áratugi og allt fram á síðustu ár.
Voru það einkum tvær iðngreinar
byggingavinnu sem hann vann að,
fyrr á árum pípulagningar, en síðar
og í meira mæli múrverk. Vegna
langvarandi þjálfunar og fæmi í
því starfi öðlaðist hann á efri árum
réttindi sem múrari með því að fara
á stutt námskeið. Þau eru mörg
húsin vítt um byggðir Suðurlands
sem hann lagði hönd að og margir
húseigendur sem minnast góðra
verka hans með þakklæti.
En Hallgrímur stóð ekki einn í
lífinu, árið 1942 kvæntist hann eft-
iriifandi eiginkonu sinni, Guðrúnu
Alexandersdóttur frá Ásakoti í
Sandvíkurhreppi, hefir heimili
þeirra staðið í Vestra-íragerði alla
tíð síðan. Hjónabandið var þeim
Hallgrími og Guðrúnu hið mesta
gæfuráð því þau voru samhent í
lífinu. Heimili þeirra varð mann-
margt, en þau eignuðust 7 böm sem
lifðu. Öll eru böm þeirra nú upp-
komin og bera foreldrum sínum
gott vitni. Þau em: Jón, stýrimað-
ur, Stokkseyri, kvæntur Ragnhildi
Jónsdóttur; Ragnheiður, húsmóðir,
Stokkseyri, gift Birki Péturssyni;
Guðný, húsmóðir, Þorlákshöfn;
Alexander, skipstjóri, Stokkseyri,
kvæntur Guðbjörgu Birgisdóttur;
Helga, húsmóðir, Eyrarbakka, gift
Jóhanni Þórarinssyni; Benedikt,
skipstjóri, Hveragerði, sambýlis-
kona Hulda Hjaltadóttir, Sigríður,
skrifstofustúlka, við störf í
Reykjavík, á heimili í Vestra-íra-
gerði. Bamabömin eru nú 24 svo
ættboginn er þegar orðinn stór sem
frá þeim hjónum Hallgrími og Guð-
rúnu er kominn.
Það sem öðru fremur einkenndi
Hallgrím var hve hann var traustur
maður bæði í störfum sínum og
öllum samskiptum við aðra menn
og samfélagið. Honum var það lán
léð að hann hafði mikla starfsgleði
en það er hamingja sem ekki fellur
öllum í skaut.
í stopulum tómstundum undi
hann við lestur bóka _og mat mikils
þjóðlegan fróðleik. Á yngri árum
var hann mikill söngmaður svo sem
verið hafði faðir hans og fleiri ætt-
menn. Söng hann þá í kirkjukór
Stokkseyrarkirkju.
Okkur öllum sem Hallgrím
þekktu er sjónarsviptir að honum
en eftir lifa minningamar margar
og góðar. Einnig lifír hann áfram
meðal okkar í afkomendum sínum,
bömum og bamabömum sem bera
sterkt svipmót föður síns og afa.
Hér skulu Hallgrími fluttar þakk-
ir fyrir allt það sem hann var og
vann samtíð sinni og samferða-
mönnum, en fjölskyldu hans vottuð
einlæg samúð. Það á við að þess
sé beðið á kveðjustund að heima-
byggð Hallgríms eignist á komandi
tímum marga liðsmenn slíka sem
hann var, þá mun vel séð fyrir
framtíðinni.
Helgi ívarsson
Hallgrímur Jónsson í Vestra-
íragerði á Stokkseyri hafði um
nokkurt skeið kennt sjúkleika þess
er varð banamein hans. Samt kom
manni dánarfréttin á óvart. En eng-
inn má sköpum renna. Horfínn er
af sjónarsviðinu um aldur fram
góður drengur og frændi.
Við Hallgrímur vorum systkina-
synir og þekktumst vel í æsku.
Fundum okkar bar ekki oft saman
eftir að leiðir skildi, en hann var
alltaf samur og jafn; glettinn, ein-
lægur og frændrækinn. Mig langar
að kveðja hann með fáeinum orðum
og þakka honum kynni og sam-
skipti.
Hallgrímur Jónsson fæddist og
ólst upp á Stokkseyri og kaus sér
þar starfsvettvang. Hann varð sjó-
maður eins og margir langfeðgar
hans. Það val kom eins og af sjálfu
sér. Sjómennskan átti mætavel við
skapgerð Hallgríms og lífsskoðun
og kallaði á fjör hans og árvekni.
Allir luku upp einum rómi um verk-
lag hans og störf. Hallgrímur var
harðduglegur og rækti hveija
skyldu af trúmennsku og kappi.
Honum leið vel á sjó. Þegar erfíð
veikindi bundu hann við sjúkrarúm
á Vífílsstöðum leitaði hugurinn
gjaman í átthagana og út á sjó.
Hann komst aftur á fætur og taldi
útiveruna og sjávarloftið hressa sig.
Og hann sinnti störfum og skyldum
uns yfir lauk.
Æskuminningar mínar frá
Stokkseyri eru margar tengdar
Minning:
t
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
KRISTJÁN ÞÓRSTEINSSON
frá Öndverðarnesi,
fyrrverandl húsvörður Fiskifólags íslands,
lést miðvikudaginn 7. október í Hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð,
Kópavogi.
Valborg Kristjánsdóttir, Björn Stefánsson,
Halla Kristjánsdóttir, Runólfur Jónsson,
Margrét Kristjánsdóttir, Hilmar Friðsteinsson,
Guðrún Örk Guðmundsdóttir, Hallgrfmur Jónasson,
Ólaffa Jensdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Eiginkona mín, móðir okkar og tengdamóðir,
UNA THORARENSEN,
Stigahlfð 4,
sem lóst föstudaginn 2. okt. sl., verður jarðsungin frá Fossvogs-
kirkju mánudaginn 12. okt. kl. 13.30.
Þorsteinn Thorarensen,
Ástrfður Thorarensen, Davfð Oddsson,
Skúli Thorarensen, Sigrfður Þórarinsdóttlr.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
ÖGMUNDAR GUÐMUNDSSONAR,
Þórarinsstöðum,
Hrunamannahreppi.
Jóhanna Guðmundsdóttir,
Steinunn Þorsteinsdóttir, Hreinn Gunnarsson.
JenseyM. Kjartans-
dóttirfrá Hesteyri
fjarðarsýslu. Hún giftist afa mínum,
Borgari G. Guðmundssyni, 12. nóv-
ember 1933. Þau hófu búskap á
Hesteyri sama ár til ársins 1947,
er þau fluttu suður í Hafnir á
Reykjanesi. Þau eignuðust fjóra
syni. Afi dó 26. nóvember 1985
eftir langvarandi veikindi. Þegar
ég settist niður og leit yfir farinn
veg kom ýmislegt fram í hugann.
Eg var svo lánsamur að alast upp
í nágrenni við ömmu og afa í Höfn-
unum. Þangað gat ég leitað þegar
mér lá eitthvað á hjarta. Fyrir litla
forvitna sál átti amma sæg af bók-
um til að fletta og skoða. Eins var
hún óþreytandi að segja mér sögur
að vestan, úr hrífandi en hrikalegu
umhverfi af heimaslóðum, af mönn-
um og skepnum, vinnuhörku og
veðurfari.
Margan vettlinginn og sokkinn
pijónaði hún á mig, oft fagurlega
skreytta munstri. Þegar ég óx úr
grasi og fór í heimavistarskóla rétti
hún að mér böggul og sagði si sona:
„Héma vinur, þú verður að eiga
eitthvað utan um sængina þína.“
Þegar ég opnaði böggulinn kom
heimasaumað sængurver, koddaver
og lak í Ijós. Það sama gerði hún
einnig þegar ég stofnaði mitt eigið
heimili.
Amma kom úr umhverfí þar sem
Fædd 18. ágúst 1907
Dáin 5. október 1987
Elskuleg amma mín, Jensey Magða-
lena Kjartansdóttir, hefur loks
fengið langþráða hvíld, áttræð að
aldri.
Hún var fædd 18. ágúst 1907 á
Sléttu í Sléttuhreppi í Norður-ísa-
Birting af-
mælis og
minningar-
greina
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð I
Aðalstræti 6, Reykjavík og á
skrifstofu blaðsins í Hafnar-
stræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
Hallgrími og fjölskyldu hans. Elín
amma okkar átti heima í Vestra-
íragerði, og hjónin þar, Guðný og
Jón, fögnuðu tveim höndum sér-
hverjum gesti og eins þótt í hlut
ætti labbakútur á borð við mig.
Hallgrími kynntist ég best af systk-
inunum, enda við á svipuðu reki.
Oft gladdi hann mig og hvatti í
gamla daga, og alltaf var gott að
spjalla við hann, fræðast af honum
og eiga hann að. Hallgrímur virtist
dálítið hijúfur viðkomu í fljótu
bragði, eins og fleiri af kyni Þuríð-
ar formanns, en undir skelinni
duldist kvika. Hann var glettinn og
hláturmildur þegar vel lá á honum.
Hann unni og söng og hljóðfæras-
lætti og átti ekki langt að sækja
slíkar hneigðir. Jón í Iragerði var
orðlagður söngmaður, og börn hans
erfðu þá gáfu í ríkum mæli.
Mest þótti mér þó til um dreng-
lund Hallgríms og einlægni. Aldrei
vissi ég hann tala um hug sinn
þveran eða hika við að liðsinna
þeim sem höllum fæti stóðu. En
hann hló að oflátum sem þóttust
meiri en þeir voru og gerðu sig að
fíflum. Hins vegar var hann dulur
á einkamál sín og flíkaði naumast
tilfinningum.
Sagt var um Hallgrím ungan að
hann væri „mömmudrengur". Mig
undrar það ekki. Hann líktist mjög
Guðnýju móður sinni og hændist
fast að henni bam. Það var honum
lán. Vænni konu en Guðnýju gat
ekki, þó að hvorki teldist hún há í
lofti né mikil á velli. Það munaði
um hana. Hún var þvílíkur höfðingi
að ég hélt hana stórefnaða allan
minn bamsaldur. Og ekki latti Jón
hana góðgerðanna.
Leiðir okkar Hallgríms Jónssonar
skildi á bemskudögum okkar. Ég
hvarf til Vestmannaeyja og síðar
Reykjavíkur, en hann sat um kyrrt
heima á Stokkseyri. Gott var að
spyija að honum famaðist vel og
indælt að hitta hann að máli og
fínna að hann var eins og forðum.
Tryggð 0g ræktarsemi Hallgríms
var einstök. Frændgarðurinn kring-
um hann bar honum líka fagurt
vitni þegar stundir Hðu.
Sumarið í ár hefur verið bjart
og hlýtt austanfjalls og yrkjur far-
sælar á sjó og landi, moldin fijó
og hafíð gjöfult. Svo haustar snögg-
lega að, og þá er Hallgrímur allur.
Ég samhryggist ástvinum hans og
skylduliði og áma honum framliðn-
um góðs.
Helgi Sæmundsson
fólk þurfti að leggja mikið á sig til
að hafa ofan í sig og á.
Hún var af þeirri kynslóð manna
sem hefur unnið hörðum höndum
allt sitt líf og búið okkur undir
lífsbaráttuna. Umfram allt vertu
heiðarlegur og sjálfum þér sam-
kvæmur og bugastu ekki þótt á
móti blási em eiginleikar sem ég
meðal annars lærði að meta í upp-
vextinum hjá ömmu og afa.
Síðustu tvö árin dvaldi amma á
dvalarheimilinu Garðvangi í Garði,
þar sem vel var búið að henni. Ég
kann starfsfólki á Garðvangi bestu
þakkir fyrir góða umönnun og hlý-
legt viðmót.
Ég þakka ömmu samfylgdina.
Keddi