Morgunblaðið - 25.11.1987, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVEMBER 1987
17
Þorsteinn frá Hamri.
A fomeskjuslóðum
Bókmenntlr
Jóhann Hjálmarsson
Þorsteinn frá Hamri: ÆTTERN-
ISSTAPI OG ÁTJÁN VER-
MENN. Þættir. Tákn 1987.
Þættimir í Ættemisstapa og átján
vermönnum vom upphaflega fluttir
í útvarpi, en hefur nú verið safnað
í bók sem að mestu má flokka undir
þjóðlegan fróðleik. Það em reyndar
ekki svo margar bækur af þessu tagi
nú fyrir jólin og er af sem áður var
þegar slíkar bækur vom mjög áber-
andi.
í fleiri en einum skilningi heldur
Þorsteinn frá Hamri sig á fomeskju-
slóðum, vettvangur hans „mestan
part gamall og grár“ eins og hann
kemst sjálfur að orði í Formálsorð-
um. Aðföng hans em mörg: íslend-
ingasögur, Fomaldarsögur
Norðurlanda, þjóðsögur, sagnaþætt-
ir, dómabækur, annálar, ættfræðirit
og síðast en ekki síst skáldskapur
eftir skáld frá fyrri öldum til
samtímaskálda. í höndum Þorsteins
frá Hamri verður þetta eftirtektar-
verð blanda. Hann raðar efninu
saman af smekkvísi og leggur sitt
til mála, en gætir við það hófs.
Lesendur Þorsteins frá Hamri
kannast við sum minnin úr hans eig-
in ljóðum og skáldsögum, enda sækir
hann yrkisefni sín jöfnum höndum
til fortíðar og nútíðar.
Allir em þættimir læsilegir. En
þó hlýtur maður að gera upp á milli
þeirra. Ég nefni meðal þeirra bestu
Ættemisstapa, Ungan sagnaþul,
Sigurð Breiðflörð og hundinn Pand-
ór, Ásu Hrútaij'arðarkross og
Fagurgalið blakar blítt.
Þátturinn um Sigurð Breiðfjörð
er beinlínis vöm fyrir skáldið sem
löngum hefur verið borið þungum
sökum. Og í þættinum um Guðmund
Bergþórsson rímnaskáld og örkumla-
mann á Amarstapa er leitast við að
sýna að skáldið fór ekki alltaf hefð-
bundnar slóðir rímnaskáldskaparins
í kvæðum sínum. í Tóukvæði sem
Þorsteinn vitnar til er litið um kenn-
ingar, ljóðmálið yfirleitt eðlilegt, eins
og mælt af munni fram. Þorsteinn
segist ekki vera ólíkur öðmm að því
leyti að hugur sinn dvelji við efni sem
sé „mun eldra og mun yngra". í
framhaldi af þessu skrifar hann:
„Við megum ætíð gæta okkar á
vissri myrkfælni við að renna augun-
um þangað sem einu sinni var land
með dálítið öðmvísi lífi, þó ekki væri
til annars en að fræðast um tungu-
tak, skoða skáldamálið, njóta þess
að reika um troðna stigu þess og
villuvegina ekki síður, götuslóða sem
einu sinni þóttu varla ofraun skyn-
ugu barni að rata."
Þorsteinn frá Hamri er í senn
unnandi ævintýra og þjóðsagna eins
og vel kemur fram í Ættemisstapa
og átján vermönnum. En hann skoð-
ar þjóðsögumar stundum í gagnrýnu
ljósi og gerir töluvert af því að bera
saman texta sama efnis eftir ýmsa
fræðimenn. Þetta einkennir til dæm-
is þættina um Hólamannahögg og
Selkollu. Þorsteinn nefnir á fleiri
stöðum dæmi um hvemig allt rennur
saman í eina bendu, fomar sagnir
og nýjar, hvemig skáldskapurinn
verður að veruleika og veruleikinn
að skáldskap. Hugmyndaflug alþýðu
hjálpar ekki síður til þess en ritsnilld
góðra sagnamanna.
Það þarf varla að taka fram að
Ættemisstapi og átján vermenn er
hollur lestur vegna þess m.a. hve
málfar er vandað og víða kjammikið.
Frágangur bókarinnar er góður
og ljósmyndimar ekki til skaða.
Flugleiðir:
Þátttaka í bókunarkerfi
flugfélaga í athugun
FORRÁÐAMENN Flugleiða
ihuga nú þátttöku í sameiginlegu
bókunarkerfi flugfélaga. Tvö
slík tölvukerfi koma til greina,
Galileo, sem níu flugfélög standa
að, og Amadeus, sem fjögur fé-
lög stofnuðu.
Þessum tölvukerfum er ætlað að
auðvelda ferðalöngum að skipu-
leggja ferðir sínar, til dæmis með
því að panta bílaleigubíla og leik-
húsmiða um leið og flugfar er
pantað. Forsvarsmenn Flugleiða
hafa rætt við aðstandendur Galileo
og Amadeus-kerfanna, en enn hefur
ekki verið tekin ákvörðun um hvort
kerfið verður fyrir valinu.
Að Galileo-kerfinu standa flugfé-
lögin British Airways, British
Caledonian Group, Austrian Air-
lines, Alitalia, KLM í Hollandi,
United Airlines í Bandarílq'unum,
Swissair, Aer Lingus í írlandi og
TAP Air í Portúgal. Amadeus-
kerfinu var komið á fót af Air
France, Lufthansa, SAS og spánska
fyrirtækinu Iberia.
í sumar var gerð tilraun til koma
á samstarfi þessara tveggja aðila,
en það tókst ekki.
Dr. Ólafur Grétar Guðmundsson:
Doktorsritgerð um
ónæmiskerfi augnanna
Alec Gamer, MRCP, FRCPath Uni-
versity of London. Athöfninni stjóm-
aði prófessor Ásmundur Brekkan
deildarforseti læknadeildar, en vöm-
in fór fram í Odda, Hugvísindahúsi
Háskólans.
Ritgerð Ólafs fjallar um grund-
vallarrannsóknir á ónæmiskerfi
augnanna. Luku báðir andmælendur
sérlegu lofsorði á ritgerðina og rann-
sóknarvinnuna.
ÓLAFUR Grétar Guðmundsson
varði doktorsritgerð sína við
læknadeild Háskóla íslands
síðastliðinn laugardag. Heiti rit-
gerðarinnar er „Immunologic
Aspects of of the Lacrimal Gland
and Tears“.
Andmælendur við doktorsvömina
af hálfu læknadeildar vom prófessor
Helgi Valdimarsson og prófessor dr.
PELSINN
* HQ (hlgh quallty) kerfl
* Þráölaus fjarstýrlng
* 4 þátta/14 daga upptökumlnnl
* 12 ráslr
* Hraðupptaka
* Rakavarnarkerfl (Dew)
* SJálfvlrk bakspólun
FJölhæft mlnnl

34.900.5,
Vörumarkaðurinn
J KRINGLUNNI 5:685440
GLÆSILEGT
ÚRVAL

fniaf
vo^"'akomu fyrstu sendingar
FUNAI
myndbandstækja til íslands
bjóðum við sérstakt
kynningarverð á takmörkuðu
magni af VHS Funai VCR 5400
flfofgtiiiHafctto
Metsölublað á hverjum degi!
85 42