Morgunblaðið - 01.12.1987, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1987
9
Ath! Nýtt heimilisfang
Hef flutt skrifstofu mína að Garðatorgi 5,
Garðabæ. Sími 656688.
Klemenz Eggertsson,
héraðsdómslögmaður.
Inniflísar
Kársnesbraut 106. Sími 46044
SHARP
GEISLASPILARAR
CiD PIOIVEER
HUÓMTÆKI
DULUX' S
FRÁ
OSRAM
- Ljóslifandi orku-
sparnaður
- 80% lœgri lýsingar-
kostnaður miðað við
glóperu.
250 Im = 25 W j
400 Im = 40 W
600 Im = 60 W
Im = 75 W
- Fimmföld ending ó
við venjulega peru.
VERSLUN — RAFVÖRUR - TEIKNIST0FA

53
/ '—*
Síðumúla 21 — sími 91-688388 —108 Reykjavík
fÖMMl'
m OULUX 7W
Jm£enuAN'f rk1
Gunnar Jóhann Birgisson
Umræður um frelsi
í Staksteinum í dag er vitnað í nýútkomið hefti af
timaritinu Frelsið. Þar ritar Sigurður I.indal, pró-
fessor i lagdaeild Háskóia íslands, um regiugerðar-
ríkið, og Gunnar Jóhann Birgisson, lðgfræðingur,
vehir fyrir sér þessari spumingu: Er félagafrelsi
fótum troðið? Eru kaflar úr rítsmíðum þeirra birtir
hér i Staksteinum.
Lögog
stjómmál
Lokakaflinn hjá Sig-
urði Lindal prófessor í
grein hans i Frelsinu ber
yfírskriftina Lög og
stjómmál. Þar segir m.a-:
„Réttlát lög, skýr og
afdráttarlaus, eru ein
mikilvægasta forsenda
fyrir þvi að atvinnustarf-
semi á landinu gangi
snurðulaust. Sama er að
segja um það að lög séu
innbyrðis samrýmanleg
og framkvæmanleg, ljóst
orðuð og aðgengileg —
og ekki sizt að þau séu
stöðug. Á öllu þessu er
mikill misbrestur og eng-
inn vafi á að það íþyngir
öllu atvinnulifi.
En hér er ekki við lög-
in sjálf eða regiugerðim-
ar sem þjóðfélagsfyrir-
bæri að sakast, heldur
þá stefnu sem hveiju
sinni ræður ferðinni i
stjómmálum.
Ef stjómlyndir menn
fara með völd fjölgar
lögum og regiugerðum,
ákvæði verða smásmygl-
islegri og breytingar
örarí. Þannig verður það
stjómmálstefna sú sem
fylgt er sem ræður því
hvort frelsi ríldr í at-
vinnugrein eða höft og
hömlur af ýmsu tagi. Og
hér verða menn að spyrja
sjálfa sig þeirrar sam-
vizkuspumingar hvort
þeir fylgi tiltekinni
stjóramálastefnu af heil-
um hug. Atvinnurekend-
ur sem lasta laga- og
reglugerðarflóðið mættu
ef til vill líta í eigin barm
og hugieiða, hvað af þvi
sé komið fyrir tilverknað
þeirra sjáifra og þá um
leið hvort regiur hafi þau
áhrif í reynd sem þeim
er ætlað að hafa. Hér
hefur verið reynt að
vekja athygii á þvi að
lögin hafa sjálfstæða
verkan eins og þegar er
lýst. Má meðal annars
marka það af þvi að hing-
að til hefur reynzt
ógerlegt að orða laga-
regíur um hvaðeina
þannig að þær hafí tilætl-
uð áhrif, t.d. ef stýra á
háttsemi manna i hvetju
smáatriði. Fyrr eða síðar
hætta þau að verka eða
verka öfugt við tilgang
sinn. Og þá er tvennt tdl;
annaðhvort viðurkenna
menn að hér sé ríkisí-
hlutun sett takmörk eða
landstjómin hættir að
lúta reglum sem með
réttu mega kallast lög.
Ef menn hins vegar virða
grundvallarregiur lög-
bundins réttarríkis verða
menn að sætta sig við að
lagasetningarvaldinu em
takmörk sett og þar með
íhlutun ríkisvaldsiiLS. —
Og þá afneita menn um
leið reglugerðarríkinu."
Stéttarfélögin
Gunnar Jóhann Birgis-
son, lögfræðingur, segir
meðal annars í ritgerð
sinni um félagafrelsiði:
„í flestum kjarasamn-
ingum er að finna ákvæði
um forgang félagsmanna
viðkomandi stéttarfélags
til vinnu á félagssvæðmu
og einnig er að fínna i
tjaroaamningmn ákvæði,
sem ganga enn lengra,
og krefjast skylduaðildar
að viðkomandi stéttarfé-
Iagi. Þannig em atvinnu-
rekendur bundnir af þvi
að viðurkenna aðeins eht
stéttarfélag í hverri
starfsgrein á hveiju fé-
lagssvæðí. Forgangsrétt-
arákvæðm em flest með
sama sniði og er í þeim
teldð fram, að vinnuveit-
endur skuldbindi sig til
að láta félagsmenn við-
komandi stéttarfélags
hafa forgangsrétt til allr-
ar almennrar vinnu
þegar þess sé krafíst og
félagsmenn bjóðist sem
séu fullkomlega hæfír til
þeirrar vinnu sem um er
að ræða. Einnig segir i
þeim flestum, að vinnu-
vehendur hafí fijálst val
um það hvaða félaga
stéttarfélagsins þeir taki
ti] vinnu og að ef vinnu-
vehandi vilji ráða mann,
sem ekki sé i félaginu,
þá sé stéttarfélaignu
sky lt að veha honum inn-
göngu i félagið ef hann
sæki um það og slíkt
bijótí ekki í bága við
samþykktír félagsins.
Framkvæmd mála er
yfírieht sú að sérhver
nýr starfsmaður, sem
byijar að vinna i ein-
hverri ákveðinni starfs-
grein, gengur sjálfkrafa
í hlutaðeigandi stéttarfé-
lag á staðnum. Félags-
dómur hefur komist að
þeirri niðurstöðu að for-
gangsréttarákvæði i
kjarasamningum séu í
samræmi við tilgang
stéttarfélags, sem lýst sé
i 1. gr. laga nr. 80/1938
(Fd. II, 146). Þeas. að
forgangsréttarákvæðin
séu í samræmi við þann
tilgang stéttarfélaganna,
að vinna sameiginlega að
hagsmuinamáliuu verka-
lýðsstéttarinnar og
launþega yfírieht. For-
gangsréttur hefur einnig
verið viðurkenndur af
Félagsdómi þótt ekki sé
að fínna ákvæði um for-
gangsrétt undirrhað af
aðilum vinnumarkaðar-
ins í kjarasamningnm.
Það er þvi Ijóst, að I
kraftí forgangsréttar-
ákvæðanna hafa stéttar-
félögin nánast náð
algerri einokunarað-
stöðu á vinnnmarkaðin-
um og ófélagsbundnir
aðilar eiga fárra kosta
völ annarra en að ganga
i viðkomandi félag, ef
þeir á annað borð vilja
fá vinnn í viðkomandi
starfsgrein."
Utsölumarkaðurinn
Á GRETTISGÖTU 16
(áður Bílamarkaðurinn)
Sængurfötfrá kr. 790,-
Sængurfrá kr. 1.490,-
Kuldaskórfrá kr. 300,-
Trimmgallar kr. 800,-
Skíðagallar kr. 1.900,-
Leðurskórfrá kr. 200,-
Gjafavörur, skartgripir, antik húsgögn.
Tökum myndir af þér og setjum á boli og plaköt.
Úrval af allskonar vörum á
mjög góðu verði.
KOMIÐ, SJÁIÐ OG SANNFÆRIST
Opið laugardag frá kl. 10-18
Aðradagafrá kl. 12-19
Sími 24544
FYRSTA OG SJÖTTA HEILRÆÐIFRÁ
VERÐB RÉFAM A RKAÐIIÐNAÐARBANKANS
TBLÞEIRRA SEM ERU AÐ BYRJA AÐ SPARA.
... OG ÞAÐ ER EKKERT ERFITT AÐ STÍGA FYRSTU SKREFIN!
1
Leggið fyrir fasta fjárhæð við hverja út-
borgun. Það er meira virði að halda þessa
reglu en hversu há tjárhæðin er.
6
Gætið að skattahliðinni og reiknið jafnan
ávöxtun eftir skatt því að skattlagning
sparnaðar er með mismunandi hætti.
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR IÐNAÐARBANKANS HF
Ármúla 7, 108 Reykjavik. Simi68 1530