Morgunblaðið - 12.02.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1988
OPIÐ BREF
- til Gunnars Bjarnasonar,
fyrrverandi ráðunautar
eftir Gunnar
Guðbjartsson
Gunnar! Þú skrifar grein í Morg
unblaðið 2. þ.m. til að svara fyrir-
spum frá mér til ritara Reykjavíkur-
bréfs. Sú fyrirspum var í blaðinu 26.
janúar sl.
Þú þeysir gandreið víða um svið
sögunnar og kemur víðá við í grein
þinni eins og þinn er vandi. Þú ferð
nú ekki sérlega nákvæmlega með
staðreyndir frekar en oft áður. Það
gefur mér tilefni til og raunar knýr
mig til að gera fáeinar athugasemd-
ir við grein þína.
Byggðastefna gegn fram-
leiðslustefnu
Gunnar! Þú minnir á útvarpsþætti
undir stjóm Sigurðar Magnússonar,
sem við tókum þátt í fyrir 20—30
árum sem gengu undir þessu nafni.
Þar komst þú fram, sem boðberi
mikillar framleiðslu á búvörum
(framleiðslustefnu), eins og þú taldir
að hún ætti að þróast á stórbúum.
Hinsvegar kom ég aftur á móti fram
sem vamaraðili fyrir viðhald byggð-
j|Í||ÍP^'W ^
' r/\ YjxO

e4

15%
kynningarafsl
og fyrsti alhliða tai
lögurinn á Islandi.
er notað á sama hátt og
þvottaduft. Bio-lva nærfyrr
arinnar í landinu. Ég hélt því fram
að þótt tækniframfarir, ræktun og
kynbætur hlytu að leiða til fram-
leiðsluaukningar þá mætti ekki fram-
kvæma þá stefnu þannig að byggðin
í landinu eyddist. Ekki mætti ganga
fram hjá því að félagslíf og menning-
arlíf sveitanna byggðist á því að þar
byggi fólk sem gæti sinnt hvoru-
tveggja. Ég hélt því fram að búin
mættu ekki vera stætti en svo, að
fólk hefði afgangstíma til að sinna
félags- og menningarmálum. Mikil
framleiðsla var mér ekki markmið í
sjálfu sér heldur hitt að hún gæfi
því fólki, sem vinnur að landbúnaði,
viðunandi lífsafkomu og fólkið hefði
jafnframt tómstundir til að geta sinnt
félags- og menningarmálum.
Með þeirri stefnu, sem þú boðaðir, ’
óttaðist ég að heilar sveitir og
byggðahlutar eyddust og að fólkið
yrði þrælar vinnunnar.
Ég þakka þér, nafni, að minna á
þessa þætti. Þar kom einmitt fram
í hnotskum þessi munur á öfga-
kenndri framleiðslustefnu og sam-
þjöppun framleiðslunnar á takmörk-
uð svæði landsins annarsvegar og
hinsvegar hóflegri framleiðslu, sem
byggðist á nýtingu landsgæða sem
allra víðast í sveitum og vemdun
þeirrar menningar sem dafnar best
í dreifbýli. Þetta síðara kalla ég fram-
sóknarstefnu.
Á Rauðárárstíg 25
Þú segir að þú hafir hitt okkur
Áma Jónasson „hagspekinga
Bændahallarinnar" á göngunum í
landbúnaðarráðuneytinu sl. haust.
Það er rétt. Hinsvegar segir þú rangt
frá samtali okkar.
Þú hófst ásakanir á hendur okkur
Áma um það að við hefðum „lokað
dyrum Bændahallarinnar" á þig og
vitnaðir í eitthvert útvarpsviðtal við
þig í því sambandi. Ég vissi ekki
hvað þú áttir við og svaraði því til
að þú hefðir aldrei verið starfsmaður
Frmleiðsluráðs landbúnaðarins og að
ég hefði ekki í mörg ár haft afskipti
af málefnum Búnaðarfélags íslands
og því hefði ég ekki haft afskipti af
starfslokum þínum þar. Ég vissi því
ekki hversvegna þú varst að bera
sakir á mig um ofsóknir í þinn garð
og vísaði þeirn til föðurhúsanna.
Sama gerði Ámi Jónasson. Hann
sagðist engin afskipti hafa haft af
ráðningu eða starfslokum fólks hjá
Búnaðarfélagi íslands. Þú hélst þó
áfram að þusa um ofsóknir í þinn
garð, sem við Ámi værum þátttak-
endur í. Ég man að Ámi sagði þá
að honum þætti skömm að því að
þú værir Þingeyingur fyrst þú kynn-
ir ekki betri skil á staðreyndum en
fram kæmi í máli þínu.
Eftir þetta samtal fór ég að spyrj-
ast fyrir hjá starfsmönnum Búnaðar-
félags íslands hvað hefði skeð og
hvað ylli þessari reiði þinni.
Þá fékk ég þau svör, að þegar þú
varðst sjötugur 13. des. 1985 hefðir
þú óskað eftir þvi að fá að halda
fullu starfi til loka árs 1986,-því þú
værir „fyrirburður". Þú hefðir fæðst
mánuði fyrr en eðlilegt hefði verið
og yrðir því ekki sjötugur í raun fyrr
en í janúar 1986 og ættir því skv.
reglum um kjör og störf ríkisstarfs-
manna rétt á að halda fullri vinnu
til loka þess árs þegar þú að réttu
lagi yrðir sjötugur. Ekki veit ég hvort
þú hefur sett þetta fram í gamni eða
alvöru.
Gunnar Guðbjartsson
En þeir sem um mál þín fjölluðu
munu þó hafa fallist á þetta sjónar-
mið þitt og veitt þér þennan rétt.
Var það ekki gott af þeim? Hafa
aðrir menn hlotið slíkan rétt? Mér
er sagt að ekki muni fordæmis vegna
hafa verið talið fært að veita þér
lengri starfsrétt.
Flestir alþýðumenn eins og ég lúta
möglunarlaust þeim reglum að hætta
þegar þeir eru orðnir sjötugir og
vinna aðeins að áhugaefnum eftir
það. Mér er sagt að þú viljir halda
fullu starfi enn. Ekki veit ég hvort
það er rétt.
Ýmsar spumingar vakna af þessu.
Er afskaplega eftirsóknarvert fyrir
þig að sækja vinnu í Bændahöllina
og vera með „klíkunni", „föntunum"
og þeirri „fötulu" forystu svo ekki
séu notuð orðin „glæpsamlegu for-
ystu", sem þér finnst við eiga að
kalla mennina, sem þar vinna, eða
a.m.k. stjóma þar? Er þér sáluhjálp-
aratriði að vera innanum þetta fólk,
manninum á áttræðisaldri?
Gamalt orðtak segir: „Þangað leit-
ar klárinn, þar sem hann er kvaldast-
ur.“ Þú hefur lært ýmislegt af hross-
um sýnist mér. Hestar eru oft vitr-
ari en menn.
Útvarpsræða og ræða
á fundi Félags
búfræðikandidata
Þú segist ætla að hressa upp á
minni mitt og segja frá erindi, sem
þú fluttir í útvarpi veturinn 1957 og
síðar á fundi „Félags íslenskra bú-
fræðikandidata" sama ár. Ekki man
ég eftir að hafa hlustað á útvarpser-
indi þitt. Enda hafði ég öðru að sinna
þennan vetur en að sitja yfir útvarpi
að deginum.
I kaflanum úr útvarpserindinu
víkur þú að offramleiðsluvanda og
lætur í ljós efasemdir um framtíð
útflutnings búvara. Það eru máski
einu heimildir þínar um þetta atriði
af þeim boðskap sem þú fluttir um
það efni. Ekki verður samt af þeim
setningum séð að þú setjir fram það
markmið að míða eigi framleiðsluna
einvörðungu við innanlandsmarkað.
Og ekki verður heldur séð af þeim
kafla að þú raunverulega hafír séð
fyrir það verðfall, sem orðið hefur
erlendis á búvörum. Og þau atriði í
ræðunni sem að þessu lúta hverfa í
skuggann fyrir úrræðunum, sem þú
boðaðir til breytinga, þ.e. fækkun
bændanna og byggðra sveitabýla,
án þess að nokkuð annað kæmi í
staðinn. Hinsvegar fer ekki á milli
mála að þú vilt stækka búin mikið.
Um þetta efni segir þú orðrétt:
„Bæjarfólki virðist það ekki skipta
nokkru máli fyrir menningu lands-
manna hvort kjöt og mjólkurvörur
handa landsmönnum eru framleiddar
á 4.000 sveitaheimilum eða 6.000.
Ég stórefa einnig, að sveitafólk
geri þetta í alvöru að menningarat-
riði.“
Á því herrans ári 1957 var það
þitt mat að það skipti næsta litlu
máli, „menningarlega" séð, þó bænd-

■ ■
Snyrtivorukynning
áno7í
Nafnlausu búðinni
í Hafnarfirði í dag
frákl. 14.00-18.00.
um fækkaði um 2.000 eða um V3
hluta. Um þetta stóð einmitt deilan
við þig, nafni, og stendur raunar enn.
Þó að menn setji sér það markmið
að miða framleiðslu mjólkur og
kindakjöts fyrst og fremst við þarfir
innanlandsmarkaðarins, þá má það
markmið alls ekki fela í sér eyðingu
byggðar á landinu.
Því verður að fylgja a.m.k. tvennt:
a. Að hlúð sé að innlenda markaðin-
um fyrir mjólk og kindakjöt eins
og nokkur tök eru á, svo að hann
aukist frekar en minnki.
b. Að unnið sé markvisst að myndun
nýrra búgreina og annarrar at-
vinnu í sveitum, svo að byggðin
þurfi ekki að gjalda samdráttar-
ins. Það er skylda okkar sem þjóð-
ar að byggja og nýta landsgæðin
um allt land. Þetta er ekki land-
búnaðarmál, heldur þjóðfélags-
mál.
Þú talar um að við í Bændahöll-
inni gerum miklar fjárhagskröfur til
ríkisins, sem sjómenn og frystihús-
konur beri á bakinu. Ég vil ekki
gera lítið úr þætti mínum í því að
ætlast til þess að ekki aðeins sjó-
menn og frystihúskonur, heldur þjóð-
in öll (bændur eru líka í þjóðinni),
leggi fram fé til að halda við byggð-
inni og dreifbýlismenningunni. Það
er sannfæring mín að svo verði að
vera, ef við viljum vera íslensk þjóð.
Það gera nú reyndar fleiri fjár-
kröfur á hendur ríkinu og það jafn-
vel til persónulegra þarfa. Menn
ættu að varast að kasta gijóti úr
glerhúsi.
Þú talar mikið um fundinn í félagi
búfræðikandidata í lok ágúst 1957.
Þú birtir tillögu sem samþykkt var
á fundinum og tilgreinir menn sem
valdir voru í nefnd til að vinna að
málinu. Þú varst ekki valinn í nefnd-
ina. Hversvegna? Svo spyrð þú hvort
ég sé búinn að gleyma þessu og jafn-
framt spyrð þú hvort ég hafi tekið
þátt í því að nefndin var látin deyja.
Von er að þú spyijir. Ég var aldrei
í þessu félagi, einfaldlega af þí að
ég er ekki „búfræðikandidat". Ég
hef aldrei heyrt um þennan fund og
ekki fyrr séð þessa tillögu. Mig furð-
ar það álit sem þú hefur á mér að
halda að ég ráði yfir skoðunum og
vinnubrögðum manna, sem kosnir
voru í umrædda nefnd, svo sem
þeirra heiðursmanna Guðmundar
Jónssonar fyrrverandi skólastjóra á
Hvanneyri og Stefáns Aðalsteinsson-
ar búfjárfræðings.
Ekki fer leynt, nafni, að í stað-
hæfingum þínum og spumingum er
falinn strákskapur. Má ég þá ekki
leyfa mér slíkt hið sama? Nokkrir
ættmenn mínir hafa síðustu aldir átt
fylgju. Hún er kölluð Skotta. Þetta
er nú meinleysisgrey og frekar félagi
en „sending".
Ég hef um nokkúrra áratugaskeið
notið félagsskapar Skottu öðru hvoru
og haft gaman af henni. Stundum
hefur hún fengið óróleikaköst og
horfið frá mér. Ég minnist þess að
einhver ijárans órói hljóp í hana
síðsumars 1957. Kannski hefur hún
farið á fundinn í „Félagi búfræði-
kandidata"? Ætli hún hafi sótt að
nefndinni og deytt hana?
Þeir Guðmundur fyrrverandi
skólastjóri og Stefán búfjárfræðing-
ur geta ef til vill skýrt hvort þeir
hafi fengið „aðsókn" og hversvegna
nefndin dó.
Þeir félagar hafa báðir fylgst með
þróun jnála í samtímanum bæði
heima og erlendis og þekkja söguna
og eru örugglega læsir á erlend
tungumál og því dómbærir menn um
þessi málefni öll.
„Réttmæt" og „heilbrigð"
gagnrýni Jónasar
Kristjánssonar
Það vekur sérstaka athygli mína
hvað þú lofar Jónas Kristjánsson
ritstjóra DV fyrir „heilbrigða" og
„réttmæta" gagnrýni á landbúnað-
inn og landbúnaðarstefnu undan-
farinna áratuga.
Er það rétt sem fullyrt er, að þú,
nafni, hafir matreitt fyrir Jónas
„ommelettur" um landbúnaðinn og
lagt honum til efni í allskonar káss-
ur, sem verið hafa á síðum DV
undanfarin ár og voru á síðum
gamla Vísis áður fyrr?
Ummæli þín í þessari grein
styrkja þá skoðun mína og margra
annarra að svo sé. Já, ekki er von
á góðu!
En hversvegna dettur þér í hug
að ég hafi ráðið uppsögn Jónasar
á gamla Vísi? Þú veist að ég hef
aldrei átt hlut í Vísi né lagt honúm
nokkurt lið. Gunnar Thoroddsen var
formaður útgáfustjómar á þessum
tíma að mér er sagt. Ekki vorum
við Gunnar Thoroddsen flokks-
bræður. Getur verið að Skotta mín
hafí líka heimsótt Gunnar Throdd-
sen og blaðstjóm Vísis?
Þetta er nú orðið lengra bréf en
ég ætlaði, nafni. En svona í lokin:
Þarftu ekki að fara að hringa Líka-
böng og biðja fyrir þér? Ekki sendi
ég Skottu mína en það er bölvaður
órói í henni núna, greyinu.
Ekki er ég laus Við ótta um að
hún muni leita á aðra menn en þig,
sem telja að á þá sé ómaklega hall-
að í grein þinni. Ýmsir menn hlæja
og hafa gaman af þessu þrefi okk-
af, en biddu fyrir þér, það má ekki
hlæja í sveitunum. Hlátur í félags-
heimilinu er söluskattskyldur nú
orðið!
Lifðu í friði og vertu sæll.
Höfundur er fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Framieiðsiuráðs
landbúnaðarins.
Ásta Lárusdóttir, varaformaður Krýsuvíkursamtakanna, tekur hér
við ávísun frá fulltrúa starfsfólks G.S.S., Jónasi Þ. Jónassyni. Aðrir
á myndinni eru (f.v.): Snorri Welding, Ragnar I. Aðalsteinsson og
Eiríkur G. Ragnarsson.
Framlög• afhent Kiýsu-
víkursamtökunum
Krýsuvíkursamtökunum voru
nýlega afhent framlög 125
starfsmanna G.S.S. hf. í tilefni
af vígslu kapellunnar í Krýsuvík-
urskólanum þann 19. desember
sl. Hver starfsmaður fyrirtækis-
ins lagði fram 700 krónur.
Krýsuvíkursamtökin sendu út
gíróseðil fyrir jól með yfírskriftinni
„Átak til hjálpar gegn vímuefnum"
og að sögn Snorra Welding, fram-
kvæmdastjóra samtakanna, varð
þó nokkur afrakstur af söfnuninni.
Snorri sagði að lykilorð samtakanna
væru „meðferð, skóli, vinna“, en í
þessum lykilorðum felast megin-
markmið samtakanna sem eru að
starfa sem meðferðar-, uþpeldis-
og fræðslustofnun fyrir unglinga
með vímuefnavandamál.
Þetta átak Krýsuvíkusamtak-
anna til stofnunar meðferðarheimil-
is fyrir unglinga hófst 1986 og
miðar framkvæmdum í rétta átt og
eru samtökin bjartsýn um fram-
haldið, að sögn Snorra.