Morgunblaðið - 16.02.1988, Blaðsíða 58

C> 1985 Universal Press Syndicate -3
n Mamrna./ 'cO) heli ob \j)h hetóum komife
oklcur samon um — engcxn Lúxus.11
Ást er__
. . . aðgjóta augunum
hvort til annars.
TM Reo. U.S. Pat. Off.—all rights reserved
c1984 Los Angeles Times Syndicate
Með
morgunkaffinu
POLIUX
125
Tuttugu og fimm, tuttugu og sex, Ég er að skrifa konunni minni.
tuttugu og sjö og. ..
Ég nefni þig ekki. Hún færi þá
af hjörunum!
Allir ættu að hafa sömu laun
TU Velvakanda.
Þegar farið er að semja um laun
hér á landi, hefst upp mikill bæg-
slagangur. Eftir mikia baráttu,
togstreitu og verkföll ef iila geng-
ur, nást samningar. Þar koma fram
ótrúlegustu tilbrigði á launum
fólks og er munurinn mjög mikill.
011 þessi læti og það sem af
þeim leiðir er skrípaleikur. Auðvit-
að eiga allir að fá sömu laun, mið-
að við þarfír sínar sem eru að
mestu leyti þær sömu. Þó er'Sítils-
háttar munur á neysluþörf eftir
þyngd og hreyfíngu. Þann mun
væri hægt að reikna út. Annars
eiga allir að vera á sama kaupi,
hver lifandi maður án tiilits til ald-
urs eða kynferðis eða tegundar
vinnu. Þjóðhagsstofnun færi létt
með að reikna út þjóðartekjur
síðasta árs, áætla síðan kostnað
við uppbyggingu og viðhald, ætla
svo ríflega upphæð í varasjóð þeg-
ar vel árar. Deila síðan afgangin-
um jafnt á milli allra þegnanna.
Það eru hin réttu laun. Þeir sem
reka fyrirtæki reikna sér síðan laun
samkvæmt þessu og skila svo af-
ganginum til ríkisins. Þau fyrir-
tæki sem bera sig ekki, verða að
gangast undir skoðun sérfræðinga
sem dæma hvort rekstri verði
hætt eða eigandinn aðstoðaður til
að halda áfram. Allir þeir sem taka
til sín meira en sem nemur þeirra
hlut eftir þessari viðmiðun, eru í
raun að stela frá heildinni. Það er
ekki nóg með það að þeir hafí
möguleika til að kaupa sér meira
dót en hinir, heldur öðlast þeir líka
meiri völd. Það er skriðið fyrir
þeim sem eiga peningana. Athygl-
isverð dæmi um þetta eru þegar
einhveijum tekst að semja met-
sölubók, eða slá í gegn með mok-
sölu af rándýrum málverkum. Þá
er hlaupið til að veita þessu fólki
ríkisstyrki og verðlaun, einmitt
þegar það þarf þess ekki lengur
með. Þama er verið að nudda sér
upp við þá sem eru orðnir frægir
og ríkir. Þetta er einskonar sam-
trygging með þeim sem eru að
komast í tölu þeirra.
Skólakerfíð á mikla sök á við-
gangi launamunarins. Það gerist
með þeim einkarétti sem mönnum
er helgaður á hinum ýmsu atvinnu-
greinum með því að ganga í gegn
um skóla. Þá er ekki spurt um
hæfni né áhuga. Fólki, sem ekki
hefur gengið í skóla, er meinað
að vinna. Þetta er algjör óhæfa og
í raun mannréttindabrot. En
sijómendur kerfísins halda yfír
þessu vemdarhendi og skiþa sér í
launaflokka yfír alla.
Ekki vil ég gera lítið úr fræðslu
og þekkingu, það er hvort tveggja
undirstaða velmegunar. Einn þátt-
urinn í valdaneyslu peningamann-
anna er að halda þekkingunni fyr-
ir sig. En menntunin á að vera
fyrir alla sem vilja og geta þegið
hana. Hana þarf að efla og færa
úr skólum tii vinnustaða og heim-
ila, vera til boða öllum þegnum
landsins. Fjölmiðlar eru kjörinn
vettvangur fræðslunnar, enda er
gott fólk að vinna að þeim málum.
Ég hef mikla trú á því unga
fólki sem nú er að alast upp, og
ég geri mér vonir um að verðmæta-
mat þess sveigist frá peningum og
völdum til göfugri hluta, fram-
leiðslu, hjúkranamáms, rann-
sókna. Telji hin sönnu laun í því
fólgin að þetta takist vel og byggi
þar með upp þjóðfélagið sem það
lifír í og lifír af. Þá kemur að því
að hlegið verður að þeim, sem
reyna að ná til sín meiri fjármunum
en þeim ber.
Hætt er þó við að afl þeirra sem
hafa mesta peningana verði um
sinn svo sterkt að það hindri eðli-
lega þróun. Ég hef illan gran um
að fámennur hópur „auðmanna"
styðji hver annan í því að raka að
sér fé af framleiðslu þjóðarinnar
og bera það til útlanda og koma
því þar fyrir í fasteignum og bönk-
um. Ég sá fyrir skömmu voldugan
mann í sjónvarpi. Þar sagði hann
blygðunarlaust yfír alla þjóðina „að
leysa þyrfti þær hömlur sem verið
hefðu á því að íslendingar gætu
fjárfest í öðrum löndum". Á sömu
vígstöðvum er rætt um að flytja
orku, sem framleidd yrði með
vatnsorku hér á landi, tii Skot-
lands.
Þetta er boðskapur um að leggja
landið í eyði. Við vitum það að
vegna hnattstöðu íslands er það á
mörkum hins byggilega heims. Ef
árferði versnar, gæti það átt fullan
rétt á að flytja héðan. En við get-
um ekki liðið það að tiltölulega
fáir menn sópi saman eignum þjóð-
arinnar fyrir sig sjálfa og flytji þær
til útlanda. Ef rétt er að flýja ís-
land, á sá flótti að fara skipulega
fram og vel undirbúið. Þá eigá
allir að ganga jafnir frá borði.
Unga fólk, athugið vel hvað er að
gerast og hugsið til framtíðarinn-
ar. Við eram á tímamótum. Hvaða
stefnu á að taka? Ef til vill er besta
leiðin einskonar bylting. Það yrði
að vera friðsamleg, siðferðileg
bylting.
Kristleifur Þorsteinsson
Skrifið eða hringið til
Velvakanda
Velvakandi hvetur lesendur dl að skrifa þættinum um hvað-
eina, sem hugur þeirra stendur til — eða hringja milli kl. 10 og
12, mánudaga til föstudaga, ef þeir koma því ekki við að skrifa.
Meðal efnis, sem vel er þegið, eru ábendingar og orðaskiptingar,
fyrirspurnir og frásagnir, auk pistla og stuttra greina. Bréf þurfa
ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer og heimilisföng verða
að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundur óski nafnleyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að beina þvi til lesenda blaðsins
utan höfuðborgarsvæðisins, að þeir iáti sinn hlut ekki eftir liggja
hér í dálkunum.
Yíkverji skrifar
HÖGNI HREKKVÍSI
»pETTA EfZ EIMN AFbeSSUM PÖGÚM."
Idag er sprengidagur. Sjálfsagt
er meira keypt af saltkjöti í verzl-
unum á sprengidag og dagana á
undan en á nokkram öðrum
árstfma. Það kom Víkveija hins
vegar á óvart nú um helgina, að
tvær verzlanir a.m.k. sáu ekki
ástæðu til að selja viðskiptavinum
sfnum saltkjöt öðra vísi en í fyrir-
frampökkuðum plastpokum.
Víkveiji þykist vita, að mörgum
þyki óþægilegt að kaupa kjöt, sem
búið er að pakka áður en það er
keypt. í þeim tveimur verzlunum,
þar sem Víkveiji kom á laugardag,
þ.e. í Hagkaup í Kringlunni og SS
í Austurveri stóðu viðskiptavinir og
snera þessum plastpokum fram og
til baka til þess að athuga, hvers
konar kjötbitar vora í þessum
pakkningum og áttu ekki auðvelt
með að átta sig á því. Þetta er
auðvitað engin þjónusta við neyt-
andann að bjóða honum vöru, sem
búið er að pakka fyrirfram á þenn-
an hátt.
XXX
Nú er lax á boðstólum í flestum
verzlunum. Þetta er náttúr-
lega eldislax. Þetta þýðir, að lax
er borinn fram í heimahúsum og á
veitingahúsum allan ársins hring.
Þessu verður auðvitað ekki breytt,
þar sem fískeldi er að verða meiri-
háttar atvinnugrein hér, eins og
lesa mátti í viðskiptablaði Morgun-
blaðsins si. fímmtudag, þar sem
fram kom, að fískeldisstöðvar í
landinu eru um 100 talsins. En
óneitanlega verður ekki jafn
skemmtilegt að borða lax að sumri
til eftir þá breytingu, sem nú er að
verða á neyzluvenjum að þessu
leyti. Hitt er svo annað mál, að eld-
islaxinn er enn sem komið er ekki
eins bragðgóður og sá lax, sem
veiddur er að sumri til.
XXX
að er að verða svo dýrt að
leigja stæði undir bíl í miðborg
Reykjavíkur, hvort sem er við
stöðumæli, í Kolaporti eða á þaki
tollstöðvarinnar, að þeir sem starfa
í miðbænum era að byija að hika
við að koma á bifreið til vinnu.
Hvers vegna í ósköpunum þurfa
bílastæði að vera svona dýr? Þetta
endar kannski eins og í New York
en þeir, sem búa á Manhattan eiga
yfírleitt ekki bíl vegna þess hversu
dýrt er að leigja stæði þar í borg.
Reykjavík virðist vera á sömu leið!
XXX
*
Iviðskiptablaði Morgunblaðsins
sl. fímmtudag var skýrt frá mikl-
um hagnaði flestra viðskiptaban-
kanna. Þegar menn lesa peninga-
markaðinn hér í blaðinu verður
auðskiljanlegt hvers vegna bank-
amir græða svona mikið. Innláns-
vextir sem þeir borga af almennum
sparisjóðsbókum era svo lágir, að
þeir ná ekki einu sinni verðbólgu-
stiginu, jafnvel þótt innistæðan sé
bundin í einhveija mánuði. Innláns-
vextir af tékkareikningum era tæp-
lega þriðjungur af þeim vöxtum,
sem bankamir taka, ef veitt er
heimild til yfirdráttar. Hversu lengi
ætla viðskiptabankarnir að hafa fé
með þessum hætti af því fólki, sem
geymir peninga sína af einhveijum
ástæðum inn á almennum spari-
sjóðsbókum?
t