Morgunblaðið - 17.04.1988, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. APRÍL 1988
Hvenær má segja manni upp
og hvenær má ekki segja manni
upp? Spumingin er að verða álíka
ásækin á íslandi eins og hjá Dana-
prinsinum Hamlet, spumingin um
„að vera eða ekki vera", sem enn
í dag er að þvælast fyrir á leiksvið-
um heimsbyggðarinnar. Og skag-
ar upp í þá þjóðlegu spumingu
um hvenær maður hefur drepið
mann og hvenær maður hefur
ekki drepið mann. Málið hið flókn-
asta. Greiddist þó nokkuð úr því
í úrskurði dómara um embættis-
mann norður í landi. Þar liggur
að minnsta kosti fyrir að engan
veginn nægir til uppsagnar að
verkstjórinn eyði og skrifi upp á
meiri útgjöld en nemur því fé sem
fyrir hendi er. Því síður ræður
úrslitum að starfsmenn og stjóm-
endur séu á sama róli um verk-
efni og framkvæmdir. Ja, kannski
rúmast ekki orka dugnaðarfor-
kanna nema dajnpinum sé hleypt
af í innbyrðis átökum á vinnustað
áður en farið er að beita sér að
viðfangsefninu út á við. Enda
sagði Oscar heitinn Wilde með
talsverðri drýldni að dugnaðar-
kraftur væri bara síðasta úrræði
þess, sem ekki vissi hvemig á að
láta sig dreyma. Kannski er eilífur
eldur bara til. bóta fyrir vinnustað
og verkefni. Með þeirri óvissu um
hvenær má segja manni upp og
hvenær ekki má segja manni upp,
höfum við komið okkur upp enn
einu ágætu hitamáli, og þar eru
ekki nein einkaslagsmál heldur
geta allir tekið þátt — í fjölmiðl-
um.
Ekki virðist þetta jafn alþjóð-
legt vandamál. Má í öðmm lönd-
um jafnvel losa sig við ráðherra
sem ekki rekast saman með hinum
fyrir stjómarvagninum, án þess
að hann missi æmna eða stjómin
spryngi. Minnir á sögu, sem undir-
rituð var af einhveiju gleymdu
tilefni að segja borðherra sínum,
framkvæmdastjóra Evrópusam-
bands útvarpsstöðva EBU, Regis
de Kalbermatten, í hádegisverðar-
boði suður í Genf í haust. Við
höfðum þrír íslenskir fréttamenn
verið í París í þann mund sem
Francois Mitterrand Frakklands-
forseti var að stokka upp í stjóm
sinni, að því er virtist af því að
honum fannst hún ekki samstiga
og vildi fá á hana nýtt andlit. Við
höfðum beðið um viðtal við hinn
litríka menntamálaráðherra hans
Jaque Lang. Eftir að aðstoðar-
maður hans hafði til tímaspamað-
ar gert okkur grein fyrir stefnu-
málum, gerðum og hugmyndum
ráðherrans hittum við hann sjálf-
an í móttöku. Aðstoðarmaður
hans kom þá tii mín og fór að
afsaka tímaskort ráðherrans. Hún
hefði nefnilega lofað honum að
hún skyldi ná honum út af þess-
ari samkundu og heim til sín
þama rétt hjá nægilega snemma
til að heyra til forsetans í kvöld-
fréttunum. Helsti stuðningsmaður
og flokksbróðir hans þurfti sem-
sagt að heyra til forsetans í sjón-
varpsfréttunum til að vita hvort
hann væri enn ráðherra eða ekki.
Við urðum jafn spennt. Það kvöld
kaus Mitterrand að tilkynna eð-
eins um 7 helstu ráðherra sína
og Lang varð enn að bíða nokkra
daga til að vita að hann héldi
sínum ráðherrastóli.
Regis de Kalbermatter svaraði
með annarri sögu, til að sýna að
slíkt væri ekkert einsdæmi og
sjálfsagt í mikilvægum störfum
að líta fram hjá vináttu — og all-
ir standi jafnréttir eftir. Þykir
raunar engin dauðasynd að henta
ekki í ákveðinn vinnuhóp eða af-
mörkuð verkefni. Ekki þori ég
eftir minni að fara með nöfnin,
en viðkomandi útvarpsstjóri hjá
BBC var kunningi hans. Viðkom-
andi ráðherra var mikill vinur
útvarpsstjórans. Einn góðan veð-
urdag héldu ráðherrann og út-
varpsstjórinn því saman í helg-
arfrí upp í sveit, og áttu þar sam-
an góðar stundir. Þegar hann var
að kveðja á sunnudagskvöld, þeir
búnir að þakka fyrir góða helgi,
sagði ráðherrann rétt si svona:
Meðal annarra orða, þú ert ekki
lengur útvarpsstjóri! Hvað áttu
við? spurði hinn undrandi. Jú, það
hefur verið ákveðið að skipta og
setja annan í þinn stað. Blessað-
ur, kæri vinur, sjáumst seinna.
Ráðherrann hafði burt séð frá
öllu öðm ákveðið að gera það sem
gera þurfti. Ekkert meira með
það.
Alltaf er happ að fá skemmti-
legan og víðfróðan borðherra sér
við hlið um stund, og vissulega
var mikill fengur að fá að spjalla
við framkvæmdastjóra Sambands
útvarps og sjónvarpsstöðvanna í
Evrópu, sem við þekkjum helst
af Eurovision-söngvakeppninni.
Og það er mikið vanmat á þessu
merkilega samstarfí þjóða, sem
íslendingar eru aðilar að. Með
þáttöku í annarri samkeppni, um
sjónvarpsmynd, þar sem landi
okkar Vilborg Einarsdóttir er
komin í úrslitakeppnina, fá nær-
sýnir íslendingar kannski áhuga
á öðrum þætti þessa samstarfs.
En Evrópustöðvamar standa
engu síður í grimmri samkeppni
við stóru öflugu markaðssvæðin
á borð við Ameríku um að halda
áhorfendum en gamla Gufan og
ríkissjónvarpið hér á landi í nýrri
Qölmiðlabyltingu. Ríður ekki síður
á samstöðu á heimavígstöðvum
til að halda sínu. Útskýrðu Kal-
bermatten og hans fólk að til-
gangurinn með því að þjappa
Evrópuþjóðunum saman á þennan
hátt væri alls ekki að fá einhverja
samræmda meðallínu, heldur lægi
að baki sú grundvallarhugsun að
fjölbreytnin, þar sem hver og einn
leggur til f krafti sinnar menning-
arhefðar, auðgi einmitt framboð-
ið. Og með því að vinna saman í
EBU (European Broadcasting
Union) á sem flestum sviðum,
bjóðist stærri markaður fyrir
framboð smærri þjóða og meiri
kynni milli Evrópuþjóðanna. Nú
þegar eru sendar út samsafnaðar
fréttir til afnota fyrir alla frá höf-
uðstöðvunum og samstarfíð býður
upp á sameiginlegt átak eins og
áramótatónleika Vínarhljómsveit-
arinnar, sem enginn einn_ stæði
undir. Auðvitað teljum við íslend-
ingar að við getum lagt eitthvað
markvert til, engu síður en að
taka við öðru, enda leggur okkar
útvarpsstjóri, Markús Órn Ant-
onsson, upp úr því og er virkur í
Evrópusamstarfínu.
Útvarp er mikil galdramaskína,
sem á fáum áratugum hefur tekið
ótrúlegustu hamskiptum. Bætt
mynd við mál og teygt tæknilega
arma sína út um byggðir hvers
lands, yfír landamæri og unnið
bug á sveigjunni á hnettinum með
geimtólum. En eins og Kalber-
matten (hér á mynd með forseta
vorum) sagði: „Það fer ekki á
milli mála að fjölmiðlaheimurinn
er í' erfíðum og ekki alltaf vel
skilgreindum fæðingarhríðum.
Laga-, fjárhags- og stjómmálaleg
þróun er í óða önn að móta nýtt
og síbreytilegt landslag. Sam-
keppnin um að halda í og draga
að áhorfendur er því grimm. Nota-
legt væri að mega trúa því að
þessi vöxtur stöðvanna muni að
minnsta kosti auka efnisvalkosti
almennings." Og hann trúir því
að samvinna ólíkra Evrópuþjóða
muni einmitt auka fjölbreytnina.
Þrátt fyrir allar umbyltingar er
hún þó enn í fullu gildi á köldu
vori lausavísan, sem þakklátur
Homstrendingur sendi á því her-
rans ári 1937 einum úr fram-
varðarsveit efnismótunar í
íslenska útvarpinu og höfundi hins
klassíska þáttar Um daginn og
veginn, Jóni Eyþórssyni:
Þeim skal rétta hlýja hönd
handan yfir fjöllin,
sem flytja yl á fjærstu strönd,
þótt fjúki vetrarmjöllin.
HAGEN BATTERIER,
DANMÖRKU ÓSKA EFTIR
AÐ RAÐA UMBOÐSMANN
Á ÍSLANDI
Hagen Danmark
óskar eftir að ráða
umboðsmann
sem getur séð um
sölu og alla þjón-
ustuvarðandi
Hagen-vörur á ís-
landi. Viðförum
fram á að viðkom-
andí hafi einhverja
reynslu í markaðssetningu á iðnaðarvörum
ásamt því að hafa aðgang að starfandi sölu-
og þjónustufyrirtæki þannig að mögulegt reynist
að veita viðskiptavinum sem besta þjónustu.
Hringið og fáið nánari upplýsingar í síma
9045/5 80 53 99 og talið við Fleming Damkjær
forstjóra.
P.S. Við förum jafnframt fram á að umboðsmað-
ur okkar tali dönsku — því við erum ekki svo
ýkja góðir í íslensku.
SUi HAGEN
m Batterier
Vejle . Kobenhavn
0lholm Bygade 51 Rugvænget 22
716OT0rring 2630Tástrup
Tlf. 90 45 5 80 53 99
Fax. 90 45 5 80 53 91
Hagen Danmark er einkaumboðsaðili fyrir hin
heimsþekktu þýsku Hagen-batterí.
Hagen Batterier framleiðir háþróaða rafgeyma
til notkunar í hvers kyns iðnaði.
Afmæiiskveðja:
Indriði Indriða-
son rithöfundur
í dag, 17. apríl, verður Indriði
Indriðason rithöfundur áttræður.
Kvikur í hreyfíngum, beinn í baki
og með yfírbragð fimmtugs manns
og með gamanyrði á hraðbergi sigl-
ir hann inn í níunda áratuginn.
Manni er spum: Hver er uppskriftin
að svona hreysti og endingu?
Hvemig fara menn að svonalöguðu?
Em þetta galdrar eða hvað? Eða
gera menn haldgóðan samning eins
og Dorian Grey forðum?
En þessu er í raun og vem fljót-
svarað. Indriði Indriðason frá Fjalli
hefír ömgglega ekki gert samning
við neikvæðu öflin, heldur hagað
lífí sínu á þann veg að það yrði
honum sjálftim og samferðamönn-
unum að sem mestum og bestum
notum. Þar fer maður sem ræktað
hefír garðinn sinn og nýtur nú upp-
skemnnar, horfir yfír grónar græn-
ar lendur mannlífsins eftir langa
og viðburðaríka vegferð. Oft hefír
mér dottið í hug að Indriða Indriða-
syni svipaði um margt til sögualdar-
manna. Hann var haldinn útþrá og
ævintýralöngun. Hann hleypti ung-
_ ur heimdraganum og hélt til út-
landa. Hann dvaldi ófá ár í Vestur-
heimi, lengst af úti við Kyrrahaf,
stundaði nám í ensku og enskum
bókmenntum í frægum skóla í San
Fransisco en vann fyrir sér við
byggingar og smíðar. Þetta var á
þriðja áratugnum.
í stuttri afmæliskveðju er ekki
mögulegt að rekja lífshíaup þessa
áttræða heiðursmanns, né heldur
að geta þeirra margslungnu starfa
sem hann hefír tekist á hendur um
ævina. Hann hefir alla tíð verið í
fararbroddi framfaraafla, lagt fjöl-
mörgum góðum málum lið og lítt
sinnt um veraldarauð né þegið laun
fyrir margslungin störf að félags-
málum. Hvarvetna hefír hann látið
gott af sér leiða. Slíkir menn eru
farsælir og ómetanlegir samferða-
mönnum.
Ritstörf Indriða Indriðasonar eru
mikil og margháttuð. Rit frá hans
hendi samanstanda af sögum,
kvæðum, ævisögum og ritgerðum
um margvísleg efni. Þýðingar hans
á kvæðum erlendra góðskálda eru
fjölmargar. Hann hefir ritað um
ættfræði og bindindismál og annast
útgáfur og valið ljóð í söngbækur.
Indriði hefír um árabil gegnt trún-
aðarstörfum fyrir samtök rithöf-
unda og fyrir þau vil ég á þessum
tímamótum þakka honum sérstak-
lega. Hann hefir verið í stjóm Fé-
lags íslenskra rithöfunda nær óslit-
ið frá 1952. Það var á þeim vett-
vangi sem leiðir okkar lágu fyrst
saman. Þar lærði ég að meta og
virða þennan þingeyska heims-
borgara, sem af víðsýni og góðvild
leggur alltaf gott til mála.
Enn gegnir Indriði Indriðason
trúnaðarstörfum í stjórn félags okk-
ar af sama áhuga og eldmóði sem
fyrr. Með slíkum er gott að starfa.
Fyrir hönd annarra stjórnar-
manna og Félags íslenskra rithöf-
unda í heild sendi ég Indriða og
hans góðu konu, Sólveigu, bestu
afmæliskveðjur.
Sveinn Sæmundsson,
formaður Félags
íslenskra rithöfunda.
Kvikmyndafélagið BÍÓ hf. auglýsir:
LEIKARAR
STATISTAR
STARFSFÓLK
við kvikmyndina MEFFÍ
Þeir sem áhuga hafa á vinnu þ.e.a.s. leikarar, statistar
og almennt starfsfólk, vinsamlegast sendi umsóknirtil
BÍÓS hf. Borgartúni 24,105 Reykjavík, fyrir 30. apríl
n.k. merktar: MEFFÍ -TRÚNAÐARMÁL.
Leikarar og statistar eru vinsamlega beðnir um að
senda góða, nýlega Ijósmynd, ásamt persónulegum
upplýsingum s.s. aldur og hæð. Farið verður með allar
umsóknir sem trúnaðarmál.