Morgunblaðið - 09.06.1988, Side 47

I-
8861 ÍMCri .e HUOAQUTMMra .GIGAJaMUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 1988
47
árabil við Akademíuna í Peking og
numið bæði kínversku og mansjú-
mál. Skýrslur félagsins sýndu, að
deildarfélög Hins rússneska biblíu-
félags voru nú 44 talsins, en skráð-
ir áhugahópar um 79 talsins. Félag-
ið hafði til dreifíngar 59 útgáfur
af Biblíunni eða hluta hennar á 29
tungumálum. Þar var m.a. um að
ræða nokkrar nýjar þýðingar og
sérstæðar útgáfur, svo sem Lúkas-
arguðspjall á máli tartara, hin pers-
neska þýðing Henry Martyns, sem
fannst að honum látnum, Nýja
testamentið á nýgrísku og á tyrk-
nesku, en sú bók var prentuð með
armenísku letri.
Ahrif biblíudreifíngarinnar gætti
nú í sífellt vaxandi mæli. Biblíu-
starfíð örfaði áhuga rússneskra
guðfræðinga á biblíurannsóknum
og biblíulegri guðfræði. Margir
prestar kirkjunnar víðs vegar um
landið sýndu biblíudreifíngunni
mikinn áhuga. Á sama hátt efldist
starf annarra kirkna, og þá sér í
lagi í Suður-Rússlandi og Eystra-
saltslöndunum, en einnig í sjálfrí
St. Pétursborg. Þýzkur prestur,
Johns. Gossner, starfaði þar um
þetta leyti og söfnuðust stórir skar-
ar um prédikunarstól hans. Hann
var kaþólskur prestur frá Böhem,
en hafði orðiðr fyrir miklum áhrif-
um af starfí biblíuhreyfíngarinnar.
Að Iokum fór svo, að kaþólskir
andstæðingar komu á hann óorði
og var honum vísað úr landi. Sett-
ist hann þá að í Berlín, þar sem
hann starfaði til dauðadags sem
evangelískur prestur og kristni-
boðsleiðtogi.
Skoska kristinboðsfélagið hafði
í nokkur ár rekið starf í suðurhluta
landsins, fyrir norðan Kaspíahaf.
Það var einn af kristinboðum þessa
félags, sem þýtt hafði Nýja testa-
mentið á tartaramál. Árið 1817
sendi Kristniboðsfélagið í London
samkvæmt tilmælum Patersons tvo
kristniboða til starfa meðal mong-
óla í Síberíu. Fleiri bættust síðar í
hópinn. Annar brautryðjendanna
var sænskur prestur frá Gauta-
borg, vinur Hendersons frá árum
hans þar, Comelíus Rahmn að
nafni. Hann var fyrsti kristniboði
Svía á öldinni, sem leið. Afrit af
bréfum hans voru lesin með áhuga
af mörgum, bæði í Svíþjóð og Nor-
egi, áður en nokkur kristniboðs-
félög höfðu verið stofnuð í þessum
löndum.
Loks má geta þess, að rússneska
biblíustarfsemin hafði einnig áhrif
á viðhorf manna til mannúðar- og
líknarmála. „Biblían hefur alltaf í
för með sér blessun andlega sem
tímanlega," skrifaði Paterson ein-
hveiju sinni. Það sannaðist víða um
lönd er hinni kirkjulegu líknar-
þjónustu tók að vaxa fískur um
hrygg, og þar var Rússland engin
undantekning.
Árið 1817 hóf ungur Englend-
ingur líknarstarf við fangelsin í St.
Pétursborg og víðar. Hafði Galitzin
útvegað honum leyfi keisarans til
þess að heimsækja fanga í rússn-
eskum fangelsum hvenær sem
væri, eins og komist er að orði í
leyfisbréfí hans. Árið 1819 var
stofnað félag þessu máli til efling-
ar, og varð Galitzin formaður þess
en Paterson stjómarmeðlimur. Sá
hann þá til þess, að Biblíum og
testamentum var dreift meðal
fanganna, en fyrst og fremst var
þó um heimsóknir og líknarstörf
að ræða. Frú Paterson (hann hafði
kvænzt í annað sinn árið 1817) tók
sæti í nefnd, er sérstaklega tók að
sér að heimsækja og líkna kven-
föngum. Hún hafði mikinn áhuga
á þessu starfí, fór oft í fangelsin
og færði föngunum fatnað og aðrar
nauðsynjar. Ástandið í fangelsun-
um var ömurlegt og neyðin mikil.
í janúar 1820 veiktist hún af hita-
sótt, líklega týfus, eftir eina slíka
heimsókn, og lézt hún hálfum mán-
uði síðar. Var það mikil raun fyrir
Paterson, sem nú stóð einn eftir
með litla dóttur þeirra og son frá
fyrra hjónabandi. Ári síðar lézt
Walter Venning á sama hátt. En
fangastarfíð hélt áfram um árabil
og varð til mikils góðs.
Árið 1818 komust skólamálin á
dagskrá í Rússlandi og það gerðist
einnig í skjóli biblíuhreyfíngarinn-
ar. Nokkrum árum áður hafði þetta
mál fyrir alvöru komist á dagskrá
í Englandi. Voru það sérstaklega
evangelskir menn, vinir Wilber-
force lávarðar, sem beittu sér fyrir
því, að stofnaðir voru almennings-
skólar fyrir böm og unglinga. Einn
stuðningsmanna Wilberforce hét
William Allen, og tilheyrði hann
söfnuði kvekara. Hann hafði látið
sig afnám þrælahalds og frelsi
þrælanna miklu skipta. Almenn-
ingsskólar og endurbætur fangel-
sanna voru einnig áhugamál hans.
Ferðaðist hann um Noreg, Svíþjóð
og Finnland ásamt frönskum
manni, Samúel Grellet, og hvar-
vetna reyndu þeir að vekja athygli
á ástandi skóla- og fangelsismála.
Loks komu þeir til St. Pétursborg-
ar, þar sem Paterson greiddi götu
þeirra. „Við höfum næg verkefni
til margra ára,“ sagði Paterson,
„en því ber ekki að neita, að meira
en helmingur þjóðarinnar er ólæs.“
Vom margir tortryggnir er Allen
tók að flytja mál sitt. Margir, jafn-
vel meðal beztu manna biblíufé-
lagsins, áttu erfítt með að skilja
gildi almenningsmenntunar. En
það er þó skemmst frá því að
segja, að Allen tókst að vinna fylgi
keisarans og fleiri ágætra manna,
og árið 1819 var fyrir alvöru byijað
að stofna almenningsskóla víða um
land innan hersins. Það ár gaf
biblíufélagið út biblíusögur fyrir
böm og unglinga, líklega þær
fyrstu sinnar tegundar. Voru þær
þýddar á mörg tungumál og notað-
ar í skólum um árabil.
Árið 1821 ferðuðust þeir félag-
ar, Paterson og Henderson, um
landið. Fóru þeir um 22 fylki hins
mikla ríkis, sumstaðar undir her-
manna vemd, en víðast hvar bám
viðtökumar þess ljóssins vott,
hveiju biblíudreifingin hafði komið
til leiðar. En skjótt breytast veður
í lofti. Árið eftir fór að bera á an-
dúð í garð biblíufélagsins og skóla-
hreyfíngarinnar og fór þessi andúð
ört vaxandi. Keisarinn dró sig um
þær mundir meira og meira í hlé
um leið og hann fól öðmm stjómar-
störfín. Komust þá völdin í hendur
íhaldssamra manna og afturhalds-
seggja, og tók þá margt að breyt-
ast. Þess ber að gæta, að þegar
hér var komið sögu var Napóleon
horfínn af sjónarsviðinu, en Mett-
emich hinn austurríski íhaldsmaður
orðinn áhrifamesti stjómmálamað-
ur Evrópu. Hann fynrleit líberal-
ismann, svo sem kunnugt er, enda
var takmark hans það eitt, að end-
urreisa hið fyrra stjómarfar Evr-
ópu, þar sem fáir valdamenn stjóm-
uðu óupplýstri alþýðu með festu
og föðurlegum myndugleik. Mett-
emich hafði andstyggð á biblíufé-
lögunum og hann hafði áhrif á
Alexander. Líklega hefur Alexand-
er farið að óttast eigin hugsjónir
um frelsi og mannréttindi fyrir alla
þegna Rússlands. Hinn 17. ágúst
1824 mæltist hann til þess við
Galitzih, að hann léti af störfum
sem forseti bibliufélagsins, enda
þótt hann fullvissaði hann um vin-
áttu sína og traust. Skömmu síðar
skipaði hann metrópólítann í St.
Pétursborg, Seraphin, í forseta-
stöðuna, en Seraphin var samtímis
æðsti maður Hinnar heilögu sýnódu
kirkjunnar.
Ári síðar, nánar tiltekið 1. des-
ember 1825, lézt Alexander keisari
er hann var staddur í litlum bæ í
Suður-Rússlandi. Með dauða hans
lauk stuttu tímabili, sem vakið
hafði bjartar framtíðarvonir í
bijóstum margra. Leiddi andlát
hans til þess, sem nefnt hefur ver-
ið „Fýrsta byltingjn í Rússlandi".
Þá bmtust út óeirðir í St. Péturs-
borg, desemberóeirðimar, en í kjöl-
far þeirra fylgdi ólga meðal al-
mennings víða um ríkið. Á aðaldegi
uppreisnarinnar í St. Pétursborg
stóð Paterson við glugga er sneri
út að hallarsvæðinu og fylgdist
með því, sem fram fór. Honum
duldist ekki, að dvöl hans í Rússl-
andi myndi brátt vera á enda. Verk-
svið biblíufélagsins hafði þegar
verið takmarkað svo mjög, að vinur
hans Henderson hafði horfíð heim
til Englands þá um sumarið. Mikil-
vægt tímabil í sögu biblíuhreyfíng-
arinnar var senn á enda.
Allar stofnanir og öll félagasam-
tök í borginni fengu tilmæli um að
senda fulltrúa við útför keisarans.
Því félagi einu, sem keisarinn hafði
stutt hvað lengst og dyggilegast,
var ekki boðið að senda fulltrúa.
Paterson var viðstaddur fyrir hönd
fangelsisfélagsskaparins.
Hinn 12. apríl 1826 gaf Nicolaj
I. fyrirskipun um, að starfsemi
biblíufélagsins skyldi hætt að því
undanteknu, að enn mátti selja þau
rit, sem vora í geymslum félagsins.
Var þar um 200.000 bindi að ræða
á ýmsum tungumálum. Hinn 15.
ágúst 1826 var Hið rússneska
biblíufélag formlega lagt niður og
eigur þess og verkefiii falin Hinni
heilögu sýnódu. í ársbyijun 1827
hélt Paterson heim til Englands.
Tilraun þýzkumælandi manna til
þess að stofna rússneskt biblíufélag
fyrir mótmælendur eina bar ekki
varanlegan árangur.
Með þessu lauk þó ekki störfum
brezka og erlenda biblíufélagsins
fyrir Rússland. Haldið var áfram
dreifingu biblíurita frá bækistöðv-
um félagsins á ýmsum stöðum, en
lengst í St. Pétursborg. Svo seint
sem árið 1913 var dreift miklu
magni bóka á 39 tungumálum og
mállýskum. Og þegar allar þessar
bækistöðvar höfðu verið lagðar nið-
ur var haldið áfram aðstoð við
kristna menn í Rússlandi frá bæki-
stöð brezka biblíufélagsins í Hels-
ingfors, „The Northeast European
Agency". Eftir heimssfyijöldina
síðustu hefur þó farið lítið fyrir
þessari aðstoð. Hvemig hinum
sameinuðu biblíufélögum tekst
samstarfið við kristna menn í Rúss-
landi á komandi árum getur enginn
sagt með vissu enn sem komið er,
en fréttin um, að norrænu biblíufé-
lögin hafí ákveðið að kosta útgáfu
hins mikla biblíuverks, Tolkovaja-
biblíunnar, í tilefni af 1000 ára
afmæli kristninnar í Rússlandi,
hlýtur að gleðja alla, sem skilning
hafa á gildi Biblíunnar fyrir þjóðir
heims. Þá er einnig ánægjulegt til
þess að hugsa, að þessi gjöf skuli
einmitt koma frá norrænu félögun-
um, en frá Norðurlöndum barst
biblíuhreyfíngin til Rússlands fyrir
nákvæmlega 175 árum síðan.
Höfundur er sóknarprestur í Dan-
mörku.
Skotamir tveir, Ebenezer Henderson og John Paterson, sem börð-
ust fyrir dreifingu Biblíunnar i Rússlandi.
Gardsláttuvélin
smi m
Rafeindakveikja tryggir örugga gangsetningu
Hún slær út fyrir kanta og upp að vegg.
Fyrirferðarlítil, létt og meðfærileg.
3.5 HP sjálfsmurð tvígengisvél.
Auðveldar hæðarstillingar.
Þú slærð betur með
MlbÍLUa Abufrtl it!
SIMI: 681500 - ARMULA 11

Barnatréskór
Verð 1.190 kr.-
Stærðir: 24-34
Litir: Rautt, hvítt, blátt
Ath.: Tréskórnir eru með
góðu innleggi.
Stærðir: 21-27
Litir: Rautt, blátt
Ath.: Tréskómir eru með
ökklabandi.
5% staðgreiðsluafsláttur
Póstsendum samdægurs
Klossar með bólstruðum kanti
Ath. Klossarnir eru með tágripi og úr mjúku skinni.
Kbinewn
Simi 689212.