Morgunblaðið - 21.06.1988, Qupperneq 66

66
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚNÍ 1988
„Bg féklc sekt fyrircxð farcc í rétta. ó-tt
eft>r cinstefnyaksturs^öto aftanáJbak/"
Nú, nú. Hvað gerðist svo
þegar grímuklæddi mað-
urinn hafði stolið ein-
kunnabókinni þinni?
Ég missti einn svona ...
Heyrðu vinur! Þú hefur
farið húsavillt. Þú átt
heima í næsta húsi.
HÖGNI HREKKVÍSI
„f3£NMAM ^EITA l' HORMINU."
Hjálpræðisherinn:
Starf í þágu náungans
Til Velvakanda.
Eg er ein þeirra sem fer iðulega
á flóamarkað hjá Hjálpræðishernum,
en þeir halda slíka markaði með 3ja
mánaða millibili, venjulega tvo daga
í senn. Þarna er hægt að verða sér
úti um marga góða flíkina á
„slikkprís" og hefur fjölskylda mín
notið góðs af, bæði fullorðnir og
smáfólk.
Það er líka notalegt að koma þarna
og maður byijar að kynnast konun-
um sem afgreiða þama, það eru
venjulega þær sömu. Einhvem tíma
spurði ég eina þeirra hvort hún væri
meðlimur í Hjálpræðishemum. Hún
sagði það ekki vera en hún hefði
gengið þama í sunnudagaskóla sem
bam — sem og margar hinna — og
þær hefðu haldið sambandi við herinn
gegnum árin, gott ef hún sagði ekki
að þær hefðu haldið hópinn í sauma-
klúbb. Og núna, sagði hún, eftir að
þær voru famar að reskjast, bömin
Til Velvakanda.
Nýjustu fréttir frá Suður-Kóreu
sýna að nú á að endurtaka leikinn
frá Víetnam þó svo að hann hafi
endað í hreinu hungri. Fólki hérlend-
is ætti að gefast kostur á því, sérstak-
lega ef gott er veður, að fá tækifæri
til að skoða, t.d. í Austurstræti,
mannskapinn sem lengst gekk fram
í fylgisspektinni við Víet-Cong og
kallaði okkur, sem strax vissum til
hvers leikurinn var gerður, öllum ill-
um nöfnum. Það má segja með nokkr-
um sanni að eftir stríðið þegar komm-
únistar komust í lykilaðstöðu í stjórn
leppríkjanna í Austur-Evrópu, og
notuðu tækifærið til að afhenda
Stalín föðurlönd sín. Þá þekktu þeir
ekki eins vel þessa helstefnu eins og
kommúnisminn er í dag. Þó ég efist
um að perestrokjan bæti svo lífskjör
rússneskrar alþýðu að þau verði
mönnum bjóðandi, þá höfum við í dag
nógar sannanir fyrir því að marxism-
inn er óalandi og óferjandi, og enginn
stjórnandi getur búið nokkrum mann-
uppkomin og farin og allt rólegt
heima, kæmu þær alltaf og afgreiddu
þegar flóamarkaðir væru haldnir.
Þetta væri gert í sjálfboðavinnu og
án launa. Eg er sjálf ekkja, sagði
þessi kona, og vinn ekki úti lengur,
og mér finnst skemmtilegt að koma
hingað og hjálpa til.
Eg hef dálítið kynnst Hjálpræðis-
hersfólki bæði hér og úti í Noregi
ogmér fellur ákaflega vel við þá sem
þar starfa. Þetta fólk vinnur fórnfúst
starf í þágu náungans, leitast við að
láta gott af sér leiða og er svo yndis-
lega afslappað og þægilegt í allri
framkomu að það er ekki hægt ann-
að en líða vel nálægt því. Þau eru
eins við alla, hvort það er velklædda
frúin sem kemur að leita að ein-
hveiju smart á flóamarkaði — eða
ræfilslegur drukkinn maður sem veit
svo sem ekki hvort hann ætlar að
kaupa neitt. En honum er vel tekið
og konumar leita að passlegum bux-
sæmandi lífskjör eftir þeirri kokka-
bók.
Það er eftirtektarvert að það eru
stúdentar sem ganga alls staðar fyr-
ir og draga vagn marxismans. Hvers
konar fræði eru þeim kennd og af
hveiju eru þeir staurblindir á afleið-
ingar þessarar helstefnu sem ekkert
færir nema harðrétti og kúgun. Þó
að marxisminn hafí fyrst verið fram-
kvæmdur í Rússlandi, með þeim af-
leiðingum sem alla hryllir við, þá er
somu sögu að segja hvar sem er í
heiminum. í Kína og Afríku. Þetta
eru ekki stjórnendum í Norður-Kóreu,
Víetnam og ekki má gleyma garmin-
um honum Katli, þ.e.a.s. Castro á
Kúbu, að kenna heldur kerfinu. Það
eru óteljandi nöfn á þessum flokkum
og friðarumhverfísvemdarhópum en
allir eiga þeir það sameiginlegt að
vera á móti frelsi, mannréttindum og
lýðræði. Allt skal vera njörfað niður
í kerfí og enginn má um fijáls höfuð
stijúka.
Húsmóðir
um og skyrtu — og það má borga
seinna ef svo stendur á — og svo fær
hann uppörvun — eins og þessi sem
sagðist vera búinn að vera úti á sjó
í tvær vikur — eða móðurlega áminn-
ingu þegar það á við, en allt á þess-
um hlýju elskulegu nótum.
Reyndar var tilefni þessara skrifa
smáatvik sem kom fýrir á síðasta
flóamarkaði. Ég kom einum þrisvar
sinnum í allt. I fyrsta skipti keypti
ég í tvo fulla plastpoka og þegar ég
var á leiðinni út rak ég augun í húfu,
greip hana og spurði: Fæ ég hana
ekki bara í kaupbæti — af því það
er nú sumar? — Ju, taktu hana bara,
var svarað.
En svo í þriðja skipti fór á svipaða
leið, ég fyllti poka, borgaði, og rétt
þegar ég var að fara út sá ég flat-
botnaða skó, töluvert notaða — en
ágæta og sýndist þeir myndu passa
dóttur minni. Ég ákvað að spyija
eins og fyrr: Fæ ég þá ekki bara
svona með . . .? (Þeir eru svo gamlir,
hugsaði ég, og ekki að vita hvort
þeir passa ...)
En kannski átti ég ekki beinlínis
að kalla þessa beiðni inn í salinn,
því þama var t.d. frú ein sem ég
heyrði stundum prútta, búin að vera
þama annað veifið frá því um morg-
uninn (eins og ég!) með græðgis-
glampa í augum. (Eg sá náttúrlega
ekki sjálfa mig þegar ég var að skima
yfír.) En ég sá að prúttfrúin fylgdist
með og leit snöggt á skóna. En ein
af afgreiðslukonunum — úr sunnu-
dagaskólanum forðum — kom til mín
og sagði lágt: — Jú, sjálfsagt máttu
það. En þetta kostar ekki mikið,
svona 50 kr. — kannski bara 30 —
en þau munar um það.
Hvað hún hafði íög að mæla! Ég
fann að ég roðnaði pínulítið, já og
var pínulítið í framan eins og þeir
sem höfðu fengið svona setningar:
„Nei, nú verðurðu að fara að hætta
að drekka!“ — varð svona svolítið
álkuleg — rétt eins og þeir. — Fyrst.
En — það er ekki sama hvernig
þú ert áminntur. Frammi fyrir ein-
lægu brosi fyrrum sunnudagaskóla-
stúlku og núverandi sjálfboðaliða
slaknar bæði á drykkjuglampa — og
græðgisglampa.
Margrét
Kommúnisminn
er helstefna
Víkverji skrifar
Svo sem vera ber á sautjánda
júní voru flögg til sölu á götum
úti. Það vakti hins vegar athygli
Víkveija, þegar hann var að kaupa
flagg handa ungum vini sínum á
Austurvelli að það virtist hægt að
fá þjóðfánann í fleiri en einum blá-
um lit.
Spumingin um bláa litinn í
íslenska fánanum hefur lengi vafist
fyrir mönnum. Hafa sérfræðingar
rætt þetta mál og enn er unnið að
úrlausn þess. Við undirbúning ojiin
berra athafna erlendis, þar sem ís-
lendingar koma við sögu hefur það
oft skapað töluverðan vanda að
tryggja réttan bláan lit í íslenska
fánanum. A hinn bóginn hefði mátt
ætla, að þeir sem framleiddu bama-
fána til sölu á 17. júní hefðu auð-
veldlega getað áttað sig á hinni
réttu litablöndu. Að þessu gefna
tilefni skorar Víkveiji á rétt yfir-
völd að gera gangskör að því að
hinn rétti og eini íslenski fánalitur
verði rækilega kynntur innan lands
og þeim sem málið varðar erlendis.
XXX
A
A17. júní var þess getið af
þeim Víkveija, sem þá lét ljós
sitt skína, að golfíþróttin hefði ekki
verið nefnd í forystugrein Morgun-
blaðsins um hraust lungu og hjörtu.
Var réttmætt að minnast á þessa
íþrótt í sömu andrá og annað, sem
almenningur tekur sér fyrir hendur
utan dyra til heilsubótar og ræktar.
En þegar Víkveiji las þessi orð varð
honum hugsað til starfsbræðra
sinna í hópi blaðamanna, sem skrifa
forystugreinar, og orða sem Paul
Johnson, blaðamaður og sagnfræð-
ingur í Bretlandi, lét nýlega falla í
tímaritinu The Spectator. Greinin
hófst á þessum orðum:
„Er forystugreinin dauðadæmd?
Ég er farinn að hallast að því. í
sumum betri blöðunum (bresku
innsk.) birtust nokkrar um leið-
togafundinn í síðustu viku, ogjafn-
vel lítilmótleg götublöðin létu eitt-
hvað í sér heyra um málið. En þeg-
ar ég var að beijast í gegnum þenn-
an vaðal, tók ég að velta því fyrir
mér, hve margir lesenda gerðu nú
á dögum jafnvel tilraun til að fara
rækilega ofan í það, sem í slíkum
greinum segir, hvað þá veltu fyrir
sér niðurstöðum þeirra. Eru þær
ekki skrifaðar nú einkum formsins
vegna? Á ekki að líta á þær sem
hluta af umbúnaði og sýningum
íjölmiðlanna án þess að raunveru-
legt gildi þeirra sé meira en glæsi-
leikans við setningu þingsins?"
XXX
Paul Johnson segir, að sér hafi
liðið eins og ungum presti sem
sungið hafi vígslumessu sína, eftir
að hann skrifaði fyrstu forystu-
greinina. Segist hann efast um að
sama tilfinning sæki að blaðamönn-
um nú á dögum. Þeir líti fremur á
þessi störf sem skyldu til að fylla
pláss í blaðinu. Og hann bætir því
við að aðeins atvinnustjórnmála-
menn, nokkrir diplómatar, embætt-
ismenn og háskólamenn — og auð-
vitað blaðamenn — taki forystu-
greinar alvarlega; varla nokkrir
aðrir.
Johnson segist þeirrar skoðunar,
að nafnlausar forystugreinar eigi
eftir að hverfa úr sögunni og þær
verði ekki birtar nema einstöku
sinnum. Nú sé raunar þannig kom-
ið að þær séu einkum skrifaðar
vegna þess að sérstakir menn hafi
verið ráðnir til að vinna að slíkum
skriftum.
Víkverji tekur nú ekki undir
þetta allt saman. Ef forystugrein-
arnar ekki um annað en
stjórnmál og efnahagsmál lesa þær
ekki aðrir en þeir, sem hafa áhuga
á slíkum málum. Á hinn bóginn
hljóta þessar greinar óhjákvæmi-
lega að endurspegla það, sem hæst
ber í viðkomandi blaði á hveijum
tíma. Einungis í þeim og öðrum
ritstjórnargreinum koma fram
skoðanir blaðs. Það fer eftir vægi
blaðsins, hvort menn telja þær ein-
hvers virði.