Morgunblaðið - 24.07.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ 1988
99
Listahátíð er ekki
einungis fyrirbæri sem lætur
á sér kræla annað
hvert ár heldur er
alltaf í gangi
u
yrir þakklátum
íistunnendum er
Listahátíð að baki,
en hún er þó ekki
liðin fyrir öllum.
Framkvæmda-
stjórinn Rut
Magnússon og
samstarfsfólk hennar situr enn og
gerir dæmið upp, reiknar með að
sitja fram á haust, enda fyrirtækið
umfangsmikið. Reikningar liggja
enn ekki fyrir, en það er hægt að
spyija Rut útúr um hvemig fyrir-
tæki eins og Listahátíð komist upp,
um framkvæmdina og hvaða lær-
dóm megi af henni draga. Hvað
megi fara betur og hvað henni er
efst í huga í hátíðarlok.
Rut kom sannarlega ekki
reynslulaus inn í hátíðarhaldið, því
hún hefur í mörg ár skipulagt tón-
leika og meðal annars rekið Tónlist-
arfélagið. Hún er því flestum hnút-
um kunnug í þeirri grein, sem lítur
að skipulagningu listviðburða.
Sennilega ekki spillt fyrir í þetta
skiptið, því hún var ekki kölluð til
starfa fyrr en í ársbytjun 1987. Sá
tími er heldur skemri en hefur oft
tíðkast, því hugmyndin er sú, að
nýr framkvæmdastjóri taki við
haustið eftir afstaðna Listahátíð og
er þá, auk Listahátíðar, ráðinn til
að að skipuleggja Kvikmyndahátíð,
sem er haldin það ár, sem Lista-
hátíð er ekki haldin.
En á hveiju byijaði fram-
kvæmdastjórinn, þegar hann kom
til starfa?
„Formaður framkvæmdastjómar
ber ábyrgð á listrænni stefnu og
leggur línur að efni hátíðarinnar.
Það var strax hafíst handa við að
skrifa út og leita eftir listamönnum.
En það eru ýmsis atriði, sem tak-
marka svigrúmið. Form Listahátíð-
ar setur ákveðnar skorður. Og í
öðru lagi er ekki víst, að þeir lista-
menn, sem við höfum áhuga á, séu
lausir.
Það streyma hingað alls kyns
tilboð frá umboðs- og listamönnum
um að koma fram, mest frá dans-
og leikhópum. Við reynum að sigta
þau athyglisverðustu úr og leita
álits. Framkvæmdastjóm hátíðar-
innar er líka ötul við þá leit. Auk
þess fáum við ábendingar víða að
og höfum auðvitað sjálf ákveðnar
hugmyndir um hveija okkur langar
að fá. Sendiráðin eru okkur einnig
innanhandar, bæði að leita uppi
áhugaverð atriði og eins við að
komast í samband við listamenn."
Af hverju ekki Placido
Domingo?
„Það kostar ekki ófá bréf að
koma því heim og saman hver get-
' ur komið og þá hvenær. Vegna
þess hve fresturinn var skammur
að þessu sinni, enduðu því miður
margar fyrirspumir á synjun vegna
þess að viðkomandi var upptekinn.
Það er til dæmis alltaf verið að
spyija, hvers vegna söngvari eins
og Placido Domingo sé ekki fenginn
hingað, en skýringin er einmitt
þessi. Hann er bókaður svo langt
fram í tímann, að það er vonlítið
að ná honum hingað með aðeins
IV2 árs fyrirvara. Það hveijir koma
svo á endanum er að hluta til háð
tilviljunum og að hluta skipulagt.
Við fórum strax að tala um að fá
Penderecki á Listahátíð, fundum
heimilisfang hans, en gekk illa að
ná til hans. í nóvember gekk svo
allt í einu allt upp og þá í gegnum
stjómandann Gilbert Levine, sem
yinnur með Penderecki í Póllandi.
Þegar svo á endanum liggur fyr-
ir hveijir koma, þá er heilmikil
kúnst að raða dagskránni saman,
jafna liðunum niður. Ekkert má
stangast á, því hugmyndin er sú
að það eigi að vera hægt að sækja
allt, ef einhver vill.“
Val á íslensku efni
Listahátíðar
„Varðandi íslenska efnið, þá er
fulltrúaráð Listahátíðar skipað full-
trúum ýmissa félaga listamanna og
annarra, sem sjá um listastarfsemi.
Það er leifað til þeirra og þeir beðn-
ir um uppástungur. Þetta er ein
skýringin á því, hvers vegna það
var svo mikið um myndlistarsýning-
ar. Þar voru margir aðilar, sem
lögðu fram athyglisverðar tillögur.
Listahátíð styrkti sumar sýningarn-
ar fjárhagslega og tók auk þess að
sér að koma þeim á framfæri við
fjöhniðla og kynna í dagskrá hátíð-
arinnar.
Það berst auðvitað mikið af uppá-
stungum um íslenska tónlist og tón-
listarmenn og það var nefnd sett á
laggimar til að velja úr þeim, með
tilliti til dagskrár, efnisvals o.s.frv.
Að þessu sinni var kannski óvenju-
mikið flutt af íslenskum verkum,
mikið frumflutt og það er auðvitað
ánægjulegt."
Kemur til greina að Listahátíð
panti verk frá tónskáldum?
„Mér fyndist það koma vel til
greina að það væri gert, sem sér-
stakur liður hátíðarinnar, annað-
hvort eitt stórt verk, eða nokkur
minni verk, líkt og var með kvik-
myndimar núna.“
Og þegar nær dregur, hveiju
þarf þá að huga að?
„Þegar dagskráin liggur nokkum
veginn fyrir, þarf að huga að kynn-
ingu hérlendis og erlendis, panta
flug og gistingu fyrir erlenda lista-
menn, skipuleggja hljóðfæraflutn-
ing bæði milli landa og eins innan-
bæjar og fleira og fleira þarf að
gera. Við reyndum að gera ná-
kvæma tímaáætlun og negla allt
eins fast niður og hægt var, svo
allir sem unnu með okkur, vissu
nákvæmlega hvað þeir áttu að gera,
hvemig og hvenær. Það veitti ekki
af þessu, því þegar Listahátíð byij-
ar er ekki tími til neins annars en
þess sem kemur upp jafnóðum.
Vinnan síðustu tvö mánuðina
fyrir hátíðina var gífurleg. Auk
þess sem ég nefndi áðan, þá þurfti
að huga að bæklingagerð, útbúa
kynningarbæklinga með dag-
skránni, útbúa aðaldagskrá.og efn-
isskrár, safna þessu efni saman,
ásamt myndum. Sonja B. Jóns-
dóttir sá um allt sem laut að fjöl-
miðlunum og Sigríður H. Jónsdóttir
var móttökustjóri.
Við reyndum að skipuleggja mót-
töku listamannanna sem best, því
við töldum mikilvægt að gera vel
við þá, svo þeim liði vel og það er
númer eitt. Það var yfirleitt tekið
á móti listamönnunum á flugvellin-
um og séð um að koma þeim á
hótelin. Þar beið þeirra svo bréf
með símanúmerum starfsfólks há-
tíðarinnar, upplýsingum um æfin-
gatíma og -stað 0g annað, sem
þeir þurftu að vita. Svo má ekki
gleyma að reyna að gera viðskipta-
vinum okkar til hæfis og við erum
heppin með miðasölufólkið, sem
hefur sumt starfað við Listahátíð
frá upphafí."
Knúið dyra hjá
einkaf ramtakinu
„í þetta skiptið var ákveðið að
leita eftir því, sem á ensku heitir
„sponsorship", styrktaraðilum. Tíu
fyrirtæki studdu hátíðina og fram-
lags þeirra var getið í efnisskrám
og auglýsingar þeirra voru þar. Það
var okkur mjög mikilvægt að hafa
þessa bakhjarla, bæði vegna fjár-
framlagsins, en ekki síður vegna
þess áhuga, sem þeir sýndu okkur.
Vonandi kemur það sér líka vel
fyrir þá að tengjast okkur á þennan
hátt.“
Hvað er að segja um aðsóknina?
„Ef listapoppið er dregið frá, þá
var aðsóknin heldur meiri en hún
var á hátíðina 1986, milli sextán
og sautján þúsund manns fyrir utan
Chagall-sýninguna. A Picasso-sýn-
iguna komu 12.511 og það stefnir
í svipaða aðsókn á Chagall-sýning-
una. Listapoppið var ekki nærri eins
vel sótt núna og á síðustu hátíð.
Ég held að skýringin sé sú, að það
hefur verið svo mikið um erlenda
popptónlistarmenn hér undanfarið
og virðist ekkert lát á. Áður fyrr
voru heimsóknir slíkra mann sjald-
gæfar."
Popptónleikar á Listahátíð?
Finnst þér ástæða til að Lista-
hátíð haldi alltaf popptónleika?
Morgunblaðið/Einar Falur
Rætt yið Rut Magnússon
framkvæmdastjóra Listahátíðar
„Nei, í raun ekki. Eg sé enga
ástæðu til að það sé kvöð á hátíð-
inni að halda popptónleika, nema
að það fáist einhver stórnöfn, sem
kæmu hingað tæplega annars. Mér
fínnst að það eigi að gilda það sama
um popptónlist og aðra viðburði,
að á Iistahátíð á fyrst og fremst
að reyna að fá það, sem annars
gefst ekki tækifæri til að sjá og
heyra hér. En þetta verður erfíðara
og erfiðara vegna þess hvað það
er allt öðruvísi umhorfs í listalífí
hér en þegar Listahátíð tók til starfa
1970. Menningarlífið hér yfír vetur-
inn, til dæmis í tónlistinni, er svipað
og dagskrá Listahátíðar var á
fyrstu árum hátíðarinnar. Og mér
finnst að það eigi að gilda það sama
í poppinu og öðru, velja það besta,
en láta það eiga sig ella.“
Undirbúningur að næstu Lista-
hátíð, hvemig gengur hann fyrir
sig?.
„I fulltrúaráði Listahátíðar eiga
sæti fulltrúar um tuttugu félaga.
Borgarstjóri og menntamálaráð-
herra skiptast á að vera formenn
ráðsins og næst verður það borgar-
stjóri. Fimm manna framkvæmda-
stjóm er skipuð þremur úr ráðinu,
auk formanns, sem borgarstjóri
skipar næst og varaformanns, sem
ráðherra skipar þá. Þetta er kerfið
að baki Listahátíðar. Á fundi nú í
ágúst eða september verður svo
valinn ný framkvæmdastjóm, og
formaður hennar ræður síðan fram-
kvæmdastjóra. En við verðum að
fram í september að ganga frá.
Listahátíð er ekki einungis fyrir-
bæri, sem lætur á sér kræla annað
hvert ár, heldur er alltaf í gangi.“
Eru tvö ár eða minna
nægilegur undirbúningur
fyrir Listahátíð?
Eftirsóttir listamenn em bókaðir
langt fram í tímann og nú er verið
að fara af stað að skipuleggja Lista-
hátíð 1990. Þyrfti ekki að fara að
skipuleggja Listahátíð 1992 fljót-
lega, ef vel á að vera?
„Þegar við vomm að spyijast
fyrir um ýmsa listamenn, sem
reyndust svo bókaðir nú í vor, þá
var okkur stundum boðið að fá þá
1990, en við töldum okkur ekki
hafa umboð til að negla niður eitt
eða neitt fyrir þá hátíð. En óneitan-
lega var freistandi að láta taka frá
daga. Það væri mun auðveldara að
vinna ekki aðeins eitt og hálft ár
fram í tímann, heldur tvö eða fjög-
ur ár. Margar stórar hljómsveitir
em til dæmis þegar búnar að skipu-
leggja tónlistarferðir fyrir árin 1990
og 1992, svo það er auðvelt að fá
upplýsingar um hveijar fljúga hér
yfír þá. Það er gott að vera búin
að hafa samband við þær í tíma,
áður en farið er að bóka flug og
annað, sem er ekki hægt að breyta.
En að vissu leyti útilokar of stíf
skipulagning kannski líka ýmislegt
annað, sem kemur upp í hendur
okkar á síðustu stundu.“
Hvað með tímasetningu Lista-
hátíðar, sumir nefna haustið sem
heppilegri tíma?
„Júní er tími listahátíða, sem
kannski hjálpar okkur en þó ekki
endilega að öllu leyti. Þegar er litið
á atriði listahátíða víðs vegar um
heiminn, þá koma sömu nöfnin
mjög víða fyrir. Við emm þá að
keppa við marga um sama fólkið.
Sumir geta boðið meiri greiðslur,
en það er ekki síst tíminn sem skipt-
ir um máli. Tónlistamaður, sem
ákveður að koma hingað, nær þá
kannski aðeins einum tónleikum á
þremur dögum, en í Evrópu getur
hann kannski haldið tvenna, jafnvel
þrenna á sama tíma. Söngvarar við
stóm ópemhúsin em oft bundnir á
ferðalögum í júní, því mörg húsin
leggja land undir fót þá. Á sumrin
emm við líka að keppa á dýmm