Morgunblaðið - 01.09.1988, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1988
Minning:
Sigríður Oddsdótt-
ir Benediktsson
Fædd 18. september 1907
Dáin 29. ágúst 1988
í dag verður til moldar borin
Sigríður Oddsdóttir Benediktsson,
sem lést á elliheimilinu Grund að
morgni 29. ágúst, eftir langvarandi
veikindi. Með henni er horfín af
sjónarsviðinu hin mætasta kona,
skyldurækin og vönduð húsmóðir,
að ioknu löngu ög merku lífsstarfi.
Foreldrar Sigríðar voru hjónin
Finnboga Amadóttir og Oddur
Jónsson, héraðslæknir í Miðhúsum
í Reykhólasveit. Hún missti föður
sinn aðeins 13 ára gömul og flutt-
ist ári síðar til Akureyrar ásamt
móður sinni og Guðrúnu systur
sinni. Lauk hún þar gagnfræða-
prófí með mikiili piýði, en varð að
láta staðar numið þegar að mennta-
skólanámi kom, vegna féleysis. Hóf
hún þá störf hjá Landssímanum á
Akureyri og vann hjá símanum
síðar á Borðeyri og í Reykjavík. Á
Akureyri kynntist hún verðandi eig-
inmanni sínum, Stefáni Má Bene-
diktssyni, sem verið hafði við nám
í Berlín í Þýzkalandi, en varð að
hverfa heim. Hann var sonur Ein-
ars skálds Benediktssonar, sem
kunnugt er. Þau giftu sig árið 1931
og reistu heimili sitt hér í Reykjavík
og bjuggu á ýmsum stöðum, m.a.
á Reynimel 73 og síðast á Marar-
götu 3, þar sem Stefán Máir lést
aðeins 38 ára að aidri. Þau eignuð-
ust 5 mannvænleg böm, sem þurftu
að sjá á bak föður sínum ung að
árum, það elsta 12 ára og yngsta
íjögurra ára. Böm þeirra eru: Ein-
ar, sendiherra, Katrín Svala, Val-
gerður Þóra, Oddur prófessor og
Ragnheiður Kristín.
Stefán Már eignaðist hlut í Versl-
uninni Brynju og rak hana í félagi
við aðra á kreppuárunum. Þá fékkst
hann einnig við bókaútgáfu þrátt
fyirir margskonar erfíðleika á þeim
árum. Auk þess kenndi hann ensku,
sem honum var töm eins og móður-
málið.
Eftir andlát eiginmanns síns hélt
Sigríður eignarhiut sínum í Brynju
um skeið og Svala dóttir hennar
hóf þar störf að loknu námi í
Kvennaskólanum. Tókst Sigríði
með sérstakri alúð og dugnaði að
koma bömum sínum til mennta,
eftir því sem hugur þeirra stefíidi
til. Hún leit alia tíð á það sem hlut-
verk sitt að veita hjáip og aðstoð,
jafn vandalausum og sínum eigin
bömum og bamabömum. Kom það
ekki síst fram í starfi hennar og
umönnun vistmanna á hjúkmnar-
og elliheimilinu Grund um árabil.
Ég bið ijölskyldu hennar, bömum
og bamabömum, blessunar í nútíð
og framtíð.
Á.S.
Það kom mér ekki á óvart er ég
las dánarfregn gömlu, góðu vin-
konu minnar, Sigríðar Benedikts-
son, en þannig kölluðum við hana
ávallt í gamla daga.
Sigríður fæddist að Miðhúsum,
Reykhólasveit, þar fæddist og eina
systir hennar Guðrún en með þeim
var ávallt mikili kærleikur.
Foreldrar þeirra voru Oddur
Jónsson héraðslæknir þar og Finn-
boga Ámadóttir, Hópstöðum Reyk-
hólasveit.
Þegr Oddur deyr 1920 eru dæt-
umar ungar, Sigríður 13 ára og
Guðrún 11 ára. Þá var erfítt í ári
að kosta þær til náms fyrir ein-
stæða móður eins og óskir Finnbogu
voru. Ári síðar flytur hún samt með
dætumar til Akureyrar þar sem
Sigríður lýkur gagnfræðaprófi með
láði en fer síðan að vinna hjá
Landsíma íslands bæði á Akureyri,
Borðeyri og Reykjavík.
Á Akureyri kynnist hún tilvon-
andi eiginmanni sínum Stefáni Má
Benediktssyni þá nýkominn heim
ftá námi í Berlín en þar varð hann
að hætta vegna fyrra stríðs. Þau
giftust svo hér í Reykjavík 1931
og eignuðust 5 indæi fyrirmyndar
böm en þau era: Einar, Svala, Þóra,
Oddur og Ragnheiður.
Ég átti því láni að fagna að kynn-
ast þessum ungu hjónum í blóma
lífsins, Stefáni Má þæði sem sam-
starfsmanni og meðeiganda í verzl-
uninni Brjmjú og tel ég það eitt af
mínum gæfusporam að hafa fengið
að kynnast slíkri visku og víðsýni
sem hann hafði oft fram að færa
þó á stundum gætu hugsjónir hans
farið ofar skýjum. Samvinna okkar
var með ágætum, en þegar margir
ráða geta hjólin snúist hraðar en
við ætlum.
Sigríði þekkti ég að sjálfsögðu á
annan hátt en sá þó að allt húshald
og húsmóðurstörf vora svo einlæg
og elskulega unnin að eftirtekt
vakti. Þá minnist ég þess er erfið-
leikar sóttu heim þesssa fjöiskyldu,
það umburðarlyndi, sjálfsstjórn og
gæði sem Sigríður átti þá að fáar
konur minnist ég að hafa hitt slíkar.
Mann sinn missir hún á sviplegan
hátt 1945, aðeins 38 ára gamlan
og þá ftá 5 bömum, 6—14 ára ald-
urs. Þá vora ekki neinar trygginga-
bætur fyrir ekkjur eða einstæðar
masður komnar svo það féll í henn-
ar hlut að koma bömum sínum til
mennta eins og hugur þeirra stóð
til. Sigríður var vel menntuð og fjöl-
hæf kona, vann mikið og allan eign-
arhlut sinn í verzl. Brynju notaði
hún til að mennta sín blessuð böm.
Það var hennar mikla gleði að sjá
að lokum gæfuríkan framgang
þeirra og frama endurgreiða erfiði
hennar og áhyggjur.
Bömum, bamabömum og mök-
um sendi ég mína einlægu samúð.
Guð blessi ykkur öll.
Björn Guðmundsson
Sigríður Oddsdóttir Benediktsson
tengdamóðir mín er Iátin að lokinni
viðburðaríkri ævi.
Hún fæddist í Miðhúsum í Reyk-
hólasveit, dóttir hjónanna Odds
Jónssonar héraðslæknis og Finn-
bogu Ámadóttur. í bemsku var hún
fyjrkálfur hinn mesti, hneigð til
útivinnu og hafði mikið dálæti á
hestum, sem æ síðan. Á unglingsár-
um, að föður sínum látnum, lauk
hún gagnfræðaprófi frá Gagn-
fræðaskóla Akureyrar. Að því loknu
hóf hún störf’ við Landsimann á
Akureyri, síðar á Borðeyri og loks
í Reykjavík. Inntökupróf í Mennta-
skólann í Reykjavík tók Sigríður
og stóðst 'með prýði en hafði ekki
efiii á skólagöngu og hélt áfram
að vinna við Landsímann.
Eiginmaður Sigríðar varð Stefán
Már Benediktsson, fættur 24. júlí
1906. Hann Iést 12. febrúar 1945
en þá hafði þeim orðið fimm bama
auðið. Þau era Einar f. 30. apríl
1931, Katrín Svala f. 14. apríl 1943,
Valgerður Þóra f. 8. maí 1935,
Oddur f. 5. júní 1938 og Ragn-
t
Móðir okkar og tengdamóðir,
WERA SIEMSEN,
Laugateig 3,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni á morgun, föstudaginn 2.
september, kl. 13.30.
Gústav Magnús Siemsen, Dagbjört A. Siemsen,
Hilda Lís Síemsen, Sigurbergur Árnason.
heiður Kristín f. 27. desember 1939.
Eftir lát Más helgaði Sigríður líf
sitt uppeldi og menntun bama
sinna.
Á þeim áram er ég fyrst kynnt-
ist Sigríði vora þijú elstu bömin
flogin úr hreiðrinu og Þóra um það
bil að taka flugið. Eg kynntist þá
greindri og menntaðri konu, sem
hafði gaman af bókmenntum,
fylgdist vel með stjómmálum og
hafði unun af sígildri tónlist. Enn-
fremur var hún trúuð og kirkjuræk-
in. Okkur unglingunum sem voram
á fleygiferð út og inn á heimili henn-
ar tók hún vel, bakaði margar
brúntertur sem hurfu eins og dögg
fyrir sólu og ræddi við okkur eins
og fúllorðið fólk.
Ferðalög urðu snar þáttur í lífi
Sigríðar um tíma. Fór hún bæði
austur um haf og vestur og héim-
sótti böm sín. Alls staðar var hún
fljót að kynnast fólki og nýjum
aðstæðum og hvarvetna vel tekið.
Hún varð sannkaliaður heimsborg-
ari.
En þótt Sigríður hefði víða farið
og margt séð, var henni samt einn
staður öðram kærari. Það var sum-
arbústaður hennar, Árdalur í Borg-
arfirði. Þar átti hún margar góðar
stundir með vinum sínum, bömum
og bamabömum. Þar var hún
drottning. Síðasta ferðalag hennar
var einmitt upp í Árdal þann 12.
ágúst síðastliðinn. Hún gladdist
jrfir endurbótum, sem gerðar höfðu
verið nýlega og kvaddi sátt Dalinn
sinn.
Blessuð sé minning hennar.
Haukur Filippusson
Í dag er kveðjustund. Vinir, Qöl-
skylda og frændfólk kveður Sigríði
Oddsdóttur hinstu kveðju. Sigríður
lést 29. ágúst sl. Hún fæddist 18.
september 1907 í Miðhúsum, Reyk-
hólasveit. Foreldrar hennar vora
hjónin Finnboga Ámadóttir og Odd-
ur Jónsson, læknir. Föður sinn, Odd
lækni, missti hún 13 ára gömul.
Þá fluttu þær mæðgur, ásamt Guð-
rúnu systur hennar, suður til
Reykjavíkur. Sigríður lauk gagn-
fræðaprófi og vann við ýmis störf
uns hún giftist, þá 24 ára gömul
Stefán Má, verslunarmanni. Hann
var sonur Valgerðar og Einars
Benediktssonar skálds. Mann sinn
missti hún 1945, þá vora böm
þeirra orðin fimm, á aldrinum 5 til
14 ára. Elstur var Einar f. 1931,
nú sendiherra í Brassel, þá Katrín
Svala f. 1934 búsett í Ameríku, þá
Valgerður Þóra, f. 1935, bókasafíis-
fræðingur, síðan Oddur f. 1937
prófessor og loks Ragnheiður
Kristín f. 1939, kennari. Við síðasta
„manntal" okkar frændsystkinanna
vora bamaböm Sigríðar 19.
Fyrstu frásögn af Siggu frænku
hefi ég er hún I bemsku vestur I
Miðhúsum var sólargeisli ömmu
sinnar og okkar beggja, Kristínar
Hallvarðsdóttur. Samferðarkona
ömmu okkar segist minnast Kristín-
ar með hlýju og aðdáun. Hún dáði
ömmu fyrir glaðværð og léttlyndi,
sem breyttist ekki hvemig sem
stormamir blésu og hún virti hana
svo mikið fyrir manngöfgi hennar.
Mitt hugboð er að þessi ættarfylgja
ömmu hafi fylgt þeim mæðgum og
ekki síst Sigríði allt æviskeið henn-
ar. Það hefur verið erfitt ungri
stúlku, sem hugði á langskólanám
að missa föður og fyrirvinnu heimil-
is. Það hefur ekki síður verið erfítt
að missa eiginmann frá fimm ung-
um bömum. Þessi tvö örlagaatvik
era hér sérstaklega dregin fram.
Þau sýna best hvemig Sigríður var
fær um að mæta sínum örlögum
og heyja sína lífsbaráttu.
Ég átti fá tækifæri til að kynn-
ast Siggu frænku. í sumarbústaðn-
um í Ardal í Borgarfirði átti fjöl-
skyldan unaðsríka daga í áratugi.
Þar dvaldi Sigga oft með bömin sín
og síðar bamabömin á sumrin.
Þangað leit ég inn til hennar og
dvaldi um stund. Sú dvöl fullvissaði
mig um að ávallt var véllíðan gesta
og fiölskyldu höfð í fyrirrúmi. Þar
sagði hún mér frá broti úr ævisögu
sinni. Eitt tímbilið var hún að gæta
bamabama sinna í París og strax
og því lauk fór hún til Ameríku til
þess að dvelja þar um eins árs skeið
hjá dóttur sinni og bamabömum
þegar tengdasonur hennar var kall-
aður til þess að beijast í stríðinu í
Víetnam.
Hennar heimili og hugsjón var
að fylgja bömum og bamabömum
eftir. Sú skamma stund er ég dvaldi
í Árdal fullvissaði mig um að ættar-
fylgja ömmu og góðar fyrirbænir
hafa fylgt Siggu frænku alla tíð.
Það er einnig mitt hugboð að glað-
værð hennar, léttlyndi og mann-
kostir hafi einmitt á örlagastundum
hennar veitt henni þann dug og
kjark að láta ekki bugast. Nú á
kveðjustundu veit ég að við minn-
umst hennar með þökk fyrir hin
góðu kynni, en íjölskyldan finnur
nú að leiðarlokum og á kveðju-
stundu mannkosti hennar, þrek og
ástúð. Hún bar sólargeisla inn I líf
þeirra er kynntust henni.
Blessuð sé minning hennar.
Hjörtur Þorarinsson
„Að eilífðar Ijósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort lif, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en auga sér,
mót öilum oss faðminn breiðir."
Þessar kunnu ljóðlínur Einars
Benediktssonar komu upp í huga
mér er ég heyrði lát þeirrar ágætu
konu Sigríðar Oddsdóttur Bene-
diktsson, en hún lést að morgni 29.
ágúst sl. tæplega 81 árs að aldri.
Sigríður var fædd 18. september
1907 að Miðhúsum í Reykhólasveit,
dóttir hjónanna Finnbogu Ágústs-
dóttur og Odds Jónssonar læknis.
Eina systur átti Sigríður, Guðrúnu,
en hún andaðist á sl. ári. Þær syst-
ur vora mjög samiýndar allar tíð.
Þær misstu föður sinn 1920, en
nutu uppeldis ástríkrar og dugmik-
illar móður og fengu það veganesi,
sem entist þeim alla ævi, heiðar-
leika, dugnað og festu.
Sigríður var gift Stefáni Má
Benediktssyni — Einars Benedikts-
sonar skálds, en hann lést 12. febrú-
ar 1945, langt um aldur fram. Böm
þeirra Sigríðar og Stefáns Más era
fimm. Einar Benediktsson sendi-
herra, Svala Daly búsett í Banda-
rílq'unum, Valgerður Þóra Bene-
diktsson bókasafnsfræðingur, Odd-
ur Benediktsson prófessor og Ragn-
heiður Kristín Benediktsson kenn-
ari. Bamaböm Sigríðar eru 17 tals-
ins. Sigríður fylgdist af alhug með
framgangi niðja sinna og naut þess
að fá að sjá mannvænleg hóp vaxa
og dafna.
Með Sigríði er genginn stórbrot-
inn og merkur persónuleiki, sem
öllum þeim er henni kynntust mun
verða minnisstæður, fyrir margar
sakir. Hún hafði til að bera eigin-
leika, sem settu mark sitt á allt
hennar nánasta umhverfi. Það sem
einkenndi hana helst var skapfesta
og dugnaður samfara góðvild og
kærleika. Hún var smávaxin og
fíngerð en af henni geislaði styrk-
leiki og innri ró svo sem engum
duldist að þar fór einbeittur og stað-
fastur einstaklingur. Ég minnist
þess að faðir minn sagði eitt sinn
um Sigríði „þessi litla og fíngerða
kona getur gert það sem hún ætlar
sér og það sem meira er, hún gerir
það.“
Á viðkvæmu skeiði ævi sinnar
missti Sigríður mann sinn, langt
um aldur fram og stóð þá ein uppi
með börnin sín fimm, það yngsta
aðeins 6 ára gamalt. Það má nærri
geta hvert slíkt áfall hefúr verið.
En það var ekki í eðli Sigríðar að
láta deigan síga eða gefast upp.
Hún hélt ótrauð þann veg að ala
upp böm sín og koma þeim til vits
og ára. Hún setti metnað sinn í það
starf og uppskar sín laun í því að
sjá vonir sínar rætast í mannvæn-
legum bömum. Foreldrahlutverk
sitt rækti hún af mildi og skyn-
semi. Hún var ákveðin en réttlát.
Ég tel að hún hafí kunnað þá list
að fá sitt fram með því að rétta
bömum sínum hendina en lofa þeim
að ráða ferðinni og þannig verið
þeim sú stoð og stytta, sem öllum
er kærkomin þegar fetaðir era hin-
ir margvíslegu stigar mannlífsins.
Ég, sem þessar línur rita, átti
því láni að fagna að kynnast Sigríði
á æskuáram mínum en vináttubönd
hafa haldist óslitið á fjórða áratug.
Margar minningar hrannast upp í
huga mér er ég minnist Sigríðar,
allar ljúfar og góðar. Mér er minnis-
stætt hversu gott var alltaf að koma
á Marargötuna, þar sem tekið var
á móti manni opnum örmum, með
því hlýja brosi, sem fylgdi Sigríði
alla tíð. Ég minnist þess að þrátt
fyrir annríki móður og uppalanda,
virtist Sigríður alltaf hafa tíma af-
lögu til að spjalla og gefa góð ráð.
Ég minnist þess hversu annt hún
lét sér um vini bama sinna og fylgd-
ist með gleði þeirra og bersnkubrek-
um. Hvemig hún gat sett ofan í
við mann, ekki særandi eða espandi,
heldur á þann hátt að maður gat
ekki annað en gefið því gaum. Ég
minnist þess- að í hvert sinn er ég
hitti Sigríði sýndi hún óblandinn
áhuga á því að fylgjast með þvi sem
ég var að aðhafast hveiju sinni,
áhuga fyrir fjölskyldu minni og því
hvemig henni vegnaði. Atvikin hö-
guðu því þannig að ég fékk tæki-
færi til þess að fylgjást náið með
Sigríði síðustu árin, þegar veikindi
höfðu sett mark sitt á þessa ágætu
og elskulegu konu. Þrátt fyrir erfið
veikindi fann ég alltaf til hins
síðasta, „gömlu góðu Sigríði", sem
vildi hjálpa og leiðbeina, vildi taka
þátt í og vera með.
Sigríður var trúuð kona, sann-
færð og viss í trú sinni. Ég veit að
þangað sótti hún styrk og huggun
á erfiðum stundum. Bænir ættingja
hennar og vina munu nú fylgja
henni yfir móðuna miklu. Ég votta
bömum, tengdabömum og bama-
bömum innilega samúð og kveð
góðan vin með ljóðlínum Einars
Benediktssonar.
Frá öllum heimsins hörmum,
svo hægt í friðarörmum
þú hvílist hels við lín.
Nú ertu af þeim borin,
hin allra síðstu sporin,
sem með þér unnu og minnast þín.
Með tiyggð til máls og manna
á mátt hins góða og sanna
þú trúðir traust og fast
Hér er nú starfsins endi.
í æðri stjórnar hendi
er það, sem heitt í hug þú barst.
Margrét S. Einarsdóttir
í dag, fimmtudaginn 1. septem-
ber, verður til moldar borin amma
okkar, Sigríður Benédiktsson.
Amma var yndislegasta mann-
eslqa sem við höfum kynnst því hún
gaf okkur meira en tfma og þolin-
mæði, hún gaf okkur alla sína ást.
Enginn hefur haft svo sterk áhrif
á hugsanir og atferíi okkar sem
hún. Heilræði hennar vora alltaf
efst ( hugum okkar þegar eitthvað
bjátaði á. Við lærðum mest af henn-
ar einfalda lífsstíl, nægjusemi og
óendanlegu gjafínildi.
Með sinni bjargfostu trú og
lífskrafti var hún snillingur í að
gera vandamál okkar að engu. Þau
okkar sem bjuggum erlendis áttum
ætfð annað heimili á íslandi, og það
var hjá ömmu. Amma fylgdist af
ótrúlegum áhuga með öllu því sem
var að gerast í heiminum og vildi
óspart miðla þessum áhuga sínum.
Hún var svo vel að sér í öllum
málum að ekki var hægt annað en
að fyllast sama áhuga.
Við bamabömin skrífum þessa
greín til að sína hversu rík við telj-
um okkur vera að hafa átt hana að.
Frá barnabörnum