Morgunblaðið - 06.11.1988, Qupperneq 28

28 C
MORGUNBLAÐIÐ FJOLMIÐLAR SUNNUDAGUR 6. NÓVEMBER 1988
FOLK
ífjölmiðlum
■ ÓMAR Ragn-
arsson hinn kunni
og geysivinsæli
sjónvarpsmaður
hefur ekki verið
áberandi á skjánum
á Stöð 2 eftir að
hann hafði vista-
skipti. Ómar segist
mestmegnis vera í því að afla frétta
af landsbyggðinni og meiningin sé
sú að hann verði með 10 mínútna
landsbyggðarfréttir í þættinum
19.19 að jafnaði þrisvar í viku.
Hann sé því talsvert fjarverandi við
efnisöflun á milli þess sem hann
sjáist á skjánum.
■ U mræður eru hafnar um
fimmtu sjónvarpsrásina í Bretlandi.
London Weekend Television, sem
er hluti af ITV-sjónvarpssamsteyp-
unni, mun hafa áhuga á að fá nýju
rásina.
■ Áður en Stöð 2 ákvað að ráðast
í gerð fréttaþáttarins 19:19 voru
einnig á dagskrá hugmyndir um
morgunsjónvarp með svipuðum
hætti og gerist í Bretlandi og
Bandaríkjunum. Fréttaþátturinn
19:19 varð ofan á og síðan hafa
þessar hugmyndir um morgunsjón-
varp ekki verið endurvaktar og
verða ekki á næstunni, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins. Nú
sendir Stöð 2 út um 90 klukku-
stundir af innlendu og erlendu efni
á viku og er ekki talin þörf á að
lengja dagskrána.
Páfinn í
heimssj ónvarpi?
JOHANNESI Páli páfa II hef-
ur verið boðið að koma fram í
nýju „heimssjónvarpi, Lumen
2000.
Eigendur þessarar nýju sjón-
varpskeðju eru Hollendingurinn
Piet Derksen og fyrirtækið
Global Media Limited í Dallas.
Derksen gefur út trúarrit,
Manna (300,000 eintök) og
stjómar stofn-
un, sem kallast
1 „Vitni að ást
guðs.“
Forstjóri fyr-
irtækisins í
Dallas, Tom
Forrest, er leið-
togi hreyfingar,
sem hvetur stuðningsmenn sína
til að „tala tungum." Derksen
og Forrest hafa heitið páfanum
afnot af þremur gervihnöttum.
Páfagarður tekur ekki beinan
þátt í rekstri Lumen 2000 og
hefur slæma reynslu af útvarps-
rekstri. Rekstur útvarpsins í
Páfagarði, sem útvarpar á 36
tungumálum, hefur gengið illa
og átt mikinn þátt í fjárhagserf-
iðleikum páfastóls. Utgáfa
myndbanda, sem hófst fyrir
nokkrum árum, hefur reynzt
kostnaðarsöm.
■ ELÍAS Snæland Jónssonað-
stoðarritstjóri DV hefur að undanf-
ömu unnið að gerð handrits á 50
mínútna heimildakvikmynd fyrir
Ríkissjónvarpið um Jónas Jónsson
frá Hriflu. Elías sagðist í samtali
við Morgunblaðið vera búinn með
fyrsta uppdrátt að handritinu auk
þess sem hann hefði tekið megnið
af þeim viðtölum sem ætlunin er
að nota í myndinni. Kvaðst hann
mundu ganga endanlega frá hand-
ritinu í þessum mánuði og stefnt
væri að ljúka gerð myndarinnar í
vetur. Hann sagði að ekki væri enn
ljóst hvenær myndin yrði sýnd, en
það yrði líklega seinnihluta vetrar.
„ Vandræðabarn “
íjjölmiðlum
ótt menn vinni við fjöl-
miðla, þurfa þeir ekki
að skrifa heimskulega né
yfírborðslega. Þetta er
meðal þeirra sjónarmiða,
sem danski rithöfundurinn
Carsten Jensen hefur orðið
þekktur fyrir, en laugar-
daginn 12. nóvember flytur
hann erindi í Lögbergi um
möguleika gagnrýninnar
hugsunar í fjölmiðlaheim-
inum.
Carsten Jensen lét fyrst
til sín taka í tiltölulega
þröngum hópi mennta-
manna og vinstri sinna og
skrifaði í „safnaðartíðindi"
þeirra, eins og Politisk
revy, Hugog Information.
Árið 1984 flutti hann sig
hins vegar um set og fór
að skrifa í dagblaðið Poli-
tiken og vakti fljótt athygli
fyrir skarpan stíl og harða
gagnrýni, og honum tókst
öðrum betur að sameina
skemmtilega framsetnigu
og vitrænt innihald. Hann
réðst á ýmsar heilagar kýr,
gagnrýndi hræsni stjóm-
málamanna, lágkúru fjöl-
miðla og skrifaði mein-
hæðnar greinar um hvers
kyns fyrirbrigði í samtíma
sínum.
Það stóð jafnan gustur
um Carsten Jensen og árið
1985 veittist hann harka-
lega að þáverandi sam-
gönguráðherra Dana, sem
hafði sagt upp ríkisáskrift
að dagblaði eftir að það
hafði gagnrýnt ráðherrann.
Ádrepur Carstens urðu svo
hressilegar að vinir ráð-
herrans á ritstjóm Politi-
ken ráku hann af blaðinu.
Hann var að vísu endurráð-
inn rúmum mánuði síðar,
en á meðan hafði hann
fundið penna sínum nýjan
farveg og skrifað ritgerða-
safnið Sjælen sidder í aj-
et, sem kom út um haustið
og varð metsölubók. í bók-
inni eru stuttar hugleiðing-
ar um alls kyns fyrirbrigði
samtímans, allt frá vanda
Kínveija við að gefa Kóka
Kóla kínverskt nafn til
sorglegra örlaga danskra
Danski
gagnrýnandinn
Carsten
Jensen
á íslandi
Carsten Jensen:
— Georg Brandes okkar
tíma?
snillinga. Greinamar eru í
senn hnyttnar og flytja
margslunginn boðskap,
enda fögnuðu flestir gagn-
rýnendur þessari bók.
Sumir þeirra lýstu því
yfír að Carsten Jensen
væri merkasti samfélags-
gagnrýnandi sem hefði
kveðið sér hljóðs opinber-
lega í Danmörku um ára-
tuga skeið, jafnvel síðan
Georg Brandes eða Poul
Henningsen vom og hétu.
Aðrir tóku honum öllu fá-
legar og kölluðu hann
stundum „vandræðabam",
enda hafa engir átt eins
mjög um sárt að binda
undan spjótalögum Carst-
ens og danskir fjölmiðla-
menn og gagnrýnendur.
Síðan hefur Carsten
skrifað annað safn stuttra
ritgerða, Pá en markeræd
klode, auk skáldsögunnar
Kannibalernes nadver,
og innan fárra vikna kemur
næsta bók hans á markað
með úrvali greina frá þess-
um árataug, og nefnist hún
Souvenirs fra 80eme.
Carsten Jensen hefur
þótt manna næmastur á
þá strauma sem bærast í
samtímanum. Hann hefur
beitt hárbeittu háði gegn
ýmsum tískusveiflum, en
um leið lýst heitum stuðn-
ingi við þær hræringar sem
honum fínnst til þess falln-
ar að endumýja menningu
og þjóðlíf. Ekkert er honum
§ær en íhaldssöm fortíðar-
þrá, eftirsjá eftir röð og
reglubundnum hægðum,
en honum hefur líka orðið
tíðrætt um það minnisleysi
sem leitar á nútímann. „Þvi
fyr sem menn gleyma,
þeim mun auðveldara er
að stjóma þeim," reit hann
eitt sinn í blaðagrein, og
þessi orð urðu fleyg í Dan-
mörku sem „lögmál Jens-
ens“.
Auk dagblaða- og bóka-
skrifa hefur Carsten Jens-
en gefíð sér tíma til að rit-
stýra bókmenntatímaritinu
Fredag sem Gyldendals-
forlagið gefur út. Hann
skrifar sjálfur í flest hefti,
um bókmenntir, fjölmiðla
og önnur samfélagsmál-
efni. Sem dæmi um stíl
hans má nefna greinina
Hvað þrá strumparnir?
þar sem hann lýsir dönsk-
um dagblöðum út frá þeim
teikniseríum sem þau birta,
og verður lýsingin bæði
fyndin og sláandi. Þessi
lýsing er of bundin við
danskar aðstæður til að
hægt sé að þýða hana, en
menn geta í staðinn velt
því fyrir sér, hvers vegna
Ferdinand er svo langlífur
í Mogganum, hví Denni
dæmalausi lifí eilífa
bemsku í Tímanum, hvers
vegna bamið Folda í Þjóð-
viljanum er svona alvöru-
gefíð o g hvers vegna DV
sýnir söguleg tengsl sín við
Vísi með því að birta Tarz-
an á hveijum degi.
Gestur
Guðmundsson
Lokatc
Tánllst
Jón Ásgeirsson
Tónlistarhátíð ungra norrænna
einleikara lauk sl. laugardag með
tónleikum í Háskólabíó. Þar komu
fram þrír einleikarar en flautuein-
leikur Dan Laurins var felldur
niður vegna þess að blokkflauta
hans skemmdist í flutningunum
til íslands. Ekki reyndist mögulegt
að útvega honum aðra flautu er
þyldi án fyrirvara konsertátök en
blokkflautur eru sérlega viðkvæm
hljóðfæri.
TónleiKamir hófusi á fiu.t-
flutningi verks eftir Ivar Froun-
berg, er hann nefnir A dirge „Ot-
her echoes inhabit the garden" —
in memoriam Morton. Feldman.
Frounberg var um o~ • • • •
STAÐREYND:
Umsögn Jóns Asgeirssonar
í Morgunblaðinu 1.
nóvember.
kt
- lokatónleikar
Lokatónleikar IVíærings ungra
norrænna einleikara voru sin-
fóniutónleikar í fyrradag. Þar
komu fram f]órir einleikarar, Dan
Laurin, blokkflauta, Geir Draugs-
voU, akkordion, Jan-Erik Gustav-
son. selló, og Anders Kilström,
píanó. Stjómandi var Petri Sakari.
Allt eru þetta aibragðs einleikarar
sem erfitt er aö gera upp á milli.
Þó heid ég aö engmn geti móögast
þó aö fullyrt sé aö Dan Laurin sé
hreinn snillingur á sitt hljóöfæri.
Leikur hans í konsert eftir Vivaldi
var eitthvaö alveg sérstakt og ein-
leikstónleikar hans í Listasafni ís-
lands um daginn munu öru^glega
seint liöa úr minni.
Geir DraugsvoU lék „A dirge",
verk sem Ivar FYounberg frá Dan-
mörku hefur samiö til minningar
um ameriska tónskáldiö Morton
STAÐLEYSA:
Umsögn Leifs
Þórarinssonar í DV 1.
nóvember.
UMSÖGN UM TÓNLEIKA SEM
EKKI FÓRU FRAM
Var aö fiska
eftir viðbrögðumí(
— segir Leifur Þórarinsson
Eg var bara að físka
eftir viðbrögðum,"
sagði Leifur Þórarinsson,
tónlistargagnrýnandi DV,
aðspurður um gagnrýni á
einleik á flautu, sem aldrei
fór fram. Gagnrýnin birtist
í DV þriðjudaginn 1. nóv-
ember.
— Þannig að þú varst á
tónleikunum?
„Jú, jú, ég var á tónleik-
unum," sagði Leifur.
Hefur borið árangnr
Hann sagðist hafa verið
orðinn leiður á að skrifa
gagniýni án þess að fá
fram nokkur viðbrögð. Því
hefði hann ákveðið að gera
eitthvað í málunum. „Ég
var búinn að skrifa átta
greinar í röð og maður veit
ekkert hvort nokkur les
þessa gagnrýni. Því ákvað
ég að setja þetta í síðustu
greinina og það hefur borið
árangur," sagði Leifur.
Hann sagði mikið skorta á
viðbrögð, nema gagnrýnin
fæli í sér skammir. „Ef ég
skrifa vel um einhvem
heyrist ekki neitt," sagði
Leifur ennfremur.
HÓTEL
SODAVATN
Stöð 2 hefur frestað
gerð framhalds-
þátta í svipuðum dúr og
Heilsubælið og sett þá
inn á framkvæmdaáætl-
un fyrir næsta ár. Að
sögn Bjöms Bjömsson-
ar, yfirmanns innlendrar
dagsskrárgerðar Stöðv-
ar 2, er ástæðan fyrir
frestuninni mikið
annríki tækni- og upp-
tökuliðs. Gríniðjan hafði
þegar gert handrit að
fyrstu fímm þáttunum,
sem byggjast á sömu
persónum og fylgja fast-
mótaðri söguþræði en
þættimir um Heilsubæ-
lið gerðu. Handritshöf-
undar em Edda Björg-
vinsdóttir, Gísli Rúnar
Jónsson, Laddi og Júlíus
Bijánsson.
Lindi
Grímseyingur
Er íslenzku máli
sífellt _að
hraka? Eru ís-
lendingar ef til vill
smám saman að glata
tungu sinni? Oft er
spurt á þessa leið og
einatt bent á nærtæk
dæmi því til staðfest-
ingar, að þar sígi óð-
um á ógæfuhlið, er-
lend áhrif hvolfist yfír okkur með
þvílíkum ofsa, að öll viðleitni til
vamar hljóti fyrr en vari að verða
vonlaus.
Hins vegar virðist bjartsýni vera
mjög í tízku um þessar mundir.
Þegar atvinnuvegir þjóðarinnar
bijótjast um í botnlausu óráðsíu-
svaði og einstaklingar og fyrirtæki
fara unnvörpum á hausinn, keppast
stjómmálamenn við að lýsa yfir
bullandi bjartsýni á afkomu alþjóð-
Á þessum stað munu
ýmsir höfúndar fjalla
um ólíkar hliðar fjöl-
miðlunar. Hér birtist
fyrsti pistillinn og Qall-
ar hann um málfar.
ar. Og þá er margur
ekki síður bombrattur
yfír famaði móður-
málsins af einni sam-
an bjartsýni, íslenzk
tunga sé svo traust,
og svo marga gjöm-
ingahríð hafí hún
staðið af sér um ald-
imar, að þarflaust sé
allt vol og víl útaf hag
hennar framvegis. En vendum nú
voru kvæði í kross.
Grímseyingar hafa jafnan verið
sægarpar miklir. Enda hafa þeir
löngum þurft að sækja björg sína
undir högg Ægis á opnum kænum
og alla aðdrætti um viðsjála vegu
Norðuríshafsins.
Einhveiju sinni snemma á þess-
ari öld lagði sexæringur frá
Grímsey á sundið, og var förinni
heitið til Akureyrar. Þetta var á
miðjum þorra og veðurhorfur
tvfsýnar, en erindi var biýnt.
Allir voru bátveijar vaskir menn
og þaulvanir slíkum ferðum. Einn
þeirra hét Erlendur, kallaður Lindi,
hæglátur maður en fylginn sér.
Höfðu þeir uppi segl og fóm mik-
inn, enda meðbyr allsnarpur.
Frá því er skemmst að segja, að
þegar komið var á mitt Grímseyjar-
sund, var skollið á ofstopaveður
með stórhríð og miklum sjó. Bát-
veijar höfðu fækkað dulunum og
sigldu nú á einni saman siglunni.
Ágjöf fór mjög vaxandi, og enda
þótt knálega væri ausið, hálffyllti
bátinn jafnharðan.
Erlendur hafði f höndum fötu
allstóra og jós jafnt og þétt. En þar
kom að félögum hans tók að dapr-
ast þrek og kjarkur; og þegar ein
hryðjan reið yfír, var hrópað í ör-
væntingu: „Fleygðu fótunni, Lindi!
þetta er vonlaust." En Erlendur lét
ekki fípast, heldur kallaði á móti
upp í veðurgnýinn: „Það má vel
vera; ég helii nú úr henni sarnt."
Viðbrögð Erlends hleyptu nýjum
dug í bátveija, og eftir harða bar-
áttu sáu þeir loks grilla í snævi
þakin fjöll, sem reyndust vera við
kjaft Eyjafjarðar.
Fyrir kemur, að manni sem ég
þekki, virðist öll barátta til vemdar
íslenzkri tungu koma fyrir lítið, og
ef til vill er bjartsýnin í lágmarki
þann daginn. En þá kemur honum
einatt í hug Erlendur Grímseying-
ur, þar sem hann stendur í austrin-
um og lætur engan bilbug á sér
fínna, þegar verst horfír. Þolgóð
staðfesta hans, sem varð þeim fé-
lögum til bjargar, mætti vera sífellt
fordæmi þeim sem horfa með ugg
á holskeflur útlenzkunnar djmja
með vaxandi þunga yfír móðurmál-
ið. En þá er þess að minnast, að
hefði Erlendur nokkra stund látið
hlé á verða, var allt glatað. Dyggð
hans var engin haldlaus bjartsýni,
heldur staðföst barátta til bjargar,
jafnvel þegar öll von virtist úti.
En það er af þeim eyjarskeggjum
að segja, að fyrir festu og harðfylgi
komust þeir heilu og höldnu í
áfangastað, þangað sem þeir áttu
svo brýnt erindi.
Helgi
Hálfdanarson